Thursday 21 March 2019

THIH NGAM LU PU TEN HMALAM AN PAN. BUNG 4 NA.

THIH NGAM LU PU TEN HMALAM AN PAN

BUNG 4 NA.

MUANTEA KHIANGTE.


Hmunzau khaw lam pana mihrangval paruk kalte pheikhai chu a zang vah mai a, lo hmutute chuan an hruaitu Thangzika kaihhruaina hnuaia Tlangval tuaitir panga te chu an en zui vawng vawng a.

Chul lamah pengin Tumtluk mual ah kal in kham chheng chhe tak kurung pawh pali lai awm chu helin Thangzika chuan naute u, fimkhur tak khan aw, a karah zan kan cham dawn a ni tih hrereng u la, Mihrang leh Sahrang tawk thei reng kan ni a, in tukkhum pawh khan mit nei ran rawh se, tiin hma hruaiin an thlang an paltlang tur kawnga Mau lo ding kawkalh sung lam chu kawk in Thangzika chuan khulai hmun khu Mauhak ruam a ni a, a sirah khuan kal khan tereuhte mina zawngin an hriat loh kawngṭum a awm a, chu mi kawng chuan Thaidawn khua Paihte peng pakhat Lal ṭhuthmun khaw lam panna awlsam tak a ni thung.


Khulai Mauhak mual khu kan hel ang nga, kawng ṭum kan pawh thla leh ang nga, ti chuan dinglamah kan peng ang nga, Hmunzau khua panna awlsam ber a ni bawk, a kawng erawh a chheng chhe deuh hlek mai thei, mahse ka hruai duhna chhan che u chu nakin zelah ral lo lian se in himna tur atana leh in dam khaw chhuah nana pawimawh a nih miau avanga hruai peng che u ka ni. Heng zawng zawngte hi nunchan i zirna peng pakhat a ni a, kal khan awm zawng zawngte hi theihnghil in tan a rem lo a ni tih hria ang che u an ti dap dap a.

Khawthim chuan mihrang valrual te chu nangchin in hmun rem lai leh tui awmna laiah chuan riahbuk sualin khaw en laia an kal hah deuh avang chuan zan chu hma takah mu in tluang taka varṭiana an kal leh chuan Hmunzau khua chu Lalpiandenga Lalna ram chhung chu fehrehsan hun vel ah an thleng dawn a ni.

Khamsang Lal inah chuan Lalpa leh a khawnbawlte chuan Zu tuitling dawm pah chuan ti ti an vawrh a. Lalpa chuan Laihnuni pa, ka pasalṭha te chu eng chen tak maw thleng tawh ang maw? Nizan lam te ka mang a ṭha lo mang teh e. Mang mai mai mah ni se, tiin a mumang lama an khua Paihte ho in an lo run dan chu an sawi chuan Laihnuni pa chuan Lalpa ngaihngam tak khan awm rawh, eng em an tawk bik nang,,Thangzika kaihhruaina hnuaiha chuan engkim a sam zaih ṭhin reng a ni an ti dam dap a.


Thangzika te pawh kal zekin ni a vanlaizawl lai chuan Hmunzau khaw ram chhung chu an lut a, an piah Ramri china Khamsang ram china Chikhur luahlum tih hriat ngawih ngawih, Mihring hnuhma bel tak tak te pawh chu hmuhtur a awm nuk hlawm a. Thangzika chuan a naute hnenah chuan tunah chuan Hmunzau khawram chin kan pal lut tawh a, fimkhur leh zuala hmalam kan pan a ngai dawn a ni, feh haw kal te pawh tawh tur an awm mial maithei a, hmel nelawm tak kan pu dawn nia, Hmunzau khua khi in 150 inchhal khua an ni a, ralkai chin pawh keini aiin an ṭhahnem ang tih kan rin a ṭha, tia Thangzika hmahuaina hnuaia Pasalṭha nun zirmek te chuan an hmaa kal an khaw Pasalṭha chu an ngaisangin entawntlak khawpa Pasalṭha a nih zia chu an thinlung chuan a pawm hmiah hlawm a.

Khua a thiangin tlaini tlatur pawh khawthlang lamah her liam ve mekin khaw mipui nunau chen te chuan an vangkhuaa mikhual lo kal te chu chik tak mai hian an lo thlir dauh dauh a. Khaw chhung tual zawl zau laia in lian deuh mai chu Lalin tih hairual lo in bangdap a salu chi hrang hrang lo in tar thluah mai te chuan an Lalpa chu mi naran mai mai a nih loh zia a tarlang chiang kher mai.


Thangzika chuan Lalin kawt a thlen chuan an ding dat a, Lal tual aṭang chuan Lalpa mikhual min thleng thei em? Laldarkhuma khua Khamsang mi leh sa te kan ni e an tih chuan Lalpa pa chuan Tlangaupa lo lut turin lo hrilh rawh tiin Thangzika te lam chu a pan tir nghal a.

Tlangaupa chuan a ni maw, kan Lalpa chuan lo lut  turin a duh che u a ni an tih chuan Thangzika chuan hmahruaiin Lalin Lian takah chuan an pen lut a, Lalin an han luh chiah chuan Lengsir khua Teizang(Paihte) hnam peng pakhat pasalṭha te leh Hmunzau Lalpa te chuan muk takin ro an lo rel mek chu ni in, Thangzika chuan Lalpa in thu leh hla rel ti ṭhuanawptu kan ni ang nge i Lal tualah kan lo nghak thei reng che a nia tih pah a, Hmunzau Lalpa ep a, bek samzial Paihte Pasalṭha pian dik zeih zawih a taksa peng te chu khuannun thiam taka a duan chu chik zet in a mitsir chuan an melh ralh a.


Lalpa chuan Thangzika chik zet a en pah chuan, Chi kawh lam in chham deuh tihna em ni? Ka vangkhua thleng thlenga in rawn pen luh tak an tih chuan Thangzika chuan Lalpa ni e, kan Lalpa'n i thu hmu hmasa lo va chet han thawh ngawt a rem tih loh vanga i Lalna ramchhung a rawn tla lut kan ni an ti dam thlap a.


Lalpa chuan Thangzika chu chik zet a an en chuan a mitmeng fiah kak te, a hawiher leh a hmel nelawm tak te chu ngun takin an en a, a aw dam dap te chuan a mi dip nat tur zia leh a hmaa Paihte pa nena an mizia a in ang thu chu a thinlung chuan an zir chiang ve mek bawk a. Chumai a la ni lo. Thangzika nau hruaite chu an hmel en ai maha an che zia leh an taksa phiar fat te chu an hmuh chuan an hruaitupa hian engtiang chiah in nge nun chan a zirtir ang tih te nen lam chuan an ngaihtuah a.

Lalpa chuan aw le, in phurh zawh tawk chin kha la u la, hei kan hmar lam Paihte unau te pawh hian phangin in lak zawh lamah la ve mai se an tih chuan Thangzika mitmeng fim tak chu lo zim leh san chung chuan, Lalpa Kan Lalpa nen khan in remna in nei a maw ka lo tia, midang ban ve tura thu in thlun reng ka hriat si loh, tiin a aw chhuak a danglaman awm lek lo chuan Lalpa chu an melh kar a.


Thangzika chuan a naute ho chu an mitsir zauh a, Piandenga chuan lo hrethiam nghal zat in a taksa ding zawi a awn deuh hlek chu ti che in an ding khawng nghal lah a. Midangho pawh chuan Lalin chhunga boruak rit ru tak chu hai mawlh hek lo.


Lalpa chuan aw dam dap hian khu chikhur khu in Lalpa nena inremnacthu thlunga sawidun kan nia, in ram chhungah rin luh ni mah se, in Lalpa hnena ka pek zo zai te khan thuneihna ka neihsan zawk zia a hril asin an tih chuan Thangzika chuan midang tana i phalrai zel dawn chuan an huang rawh zauhin kan khawram chin ah huangtau chhuahin kan khaw mi leh sa ralkhel in an siam lovang tih tu nge sawi thei? An tih meuh chuan Taizeng Pasalṭha Kamzarem chu lo ding chhuak in mitla sawn lek lo chuan Thangzika chu an melh run a, an taksa ah ni se Thangzika chu tlem in a pan zawk a, Thangzika erawh chu a sang hret zawk a ni.


Eng ang fakaua mihuaisen nge an nih a, tu zawk nge thei zawk ang nga, tu zawk nge in mal beih se dingchang zawk ang? Mitmeng danglam miah lo pu ve ve a, an taksa pengtin in zirchiang dunin midang awm ve te pawh ngai pawimawh lek lo chuan an in melh tawn ngar a. Chutah Paihte pa chuan Lalpa kan thu a tawp e. tia chhuah pah a Thangzika ending leh ngar pah chuan Si dai tawn leh mak naw( kan la in tawng leh ngei ang) an ti sap a.


A naute nena Kamzarem te chhuah hnu chuan Thangzika chuan Lalpa i ṭhatna hi a ropui rual rual in khang Paihte ho nena Chi khur inṭawm hi kan Lalpa chuan a remti dawn hauh lo mai ka ti, a chhan chu Kan ram chinah huang rawn zauhin an chhiahkhawn khuate kan nih zia hrechiangtute hian engtiang chiah in nge kan chhiatna an duh ang tih hi min ngaihtuahpui ka lo ring a, tia thinrim ru tak chung chuan engdang sawi lek lo chuan Lalpa chhanna pawh nghak lem lo chuan Lalin chu an chhuahsan nghal hmak a.


Thangzika chuan a naute hnenah chuan tunah chuan buaina kan pumpelh hram hram ang, mahse, an ni nena chikhur in ṭawm hi ka damchhung hian ka remti dawn lo a, keo chuan a tawp rat thlengin ka do zel ang. Hei leh chen an tello a kan seilen theih a hnu, tuna taka an ni Paihte mawngkhak ho nena chikhur in ṭawm hi ka duh lo a ni, an ngam ngam ka ngam a ni tih hi la hriattir zel ang an ti deuh hmuk hmuk a.


Khuaa cham tum kha tunah chuan an hruaitu Thangzika tihdan dana awm a ngai ta si. Mahse an nunah chuan engkima engkim, nun khawchhuah nana zirtirtu Pasalṭha Thangzika chu hnial buai an tum lo bur a chha chu a ni e.


Ngawi rengin Hmunzau lungdawh lam chu thlengin Thangzika chuan Hmunzau Lalpa duhdan ang khan kan kal tlang rih phawt ang, tunah chuan chikhur chu khang Paihte ho khan luhchilh phawt teh se, buaina siam hmasatu kan ni tur a ni lo a, an hmuh theih turin thawm chhuahin kan lu kan rawlh ang. Mahse in ring renga kan awm a ṭha ang an tih chuan Thansiama chuan U Zik, keizawng ka dawhtheihna hian a tlin lo lam ṭep ṭep chu a ni e. Vawikhat pian ve mana mi lu khai theihna remchang hi bawhpelh zu ui tlat a tia  rawn sawi chhuak in, midangho pawh chuan kei pawh kei pawh an li ti sap sap a.


Thangzika chuan, in rilru awmdan chu ka hrethiam alawm, mahse, Hmunzau khua hi keini aiin an hnaih zawk a ni tih hi in hriat reng a ṭha. Lamkal a rukin an in tir daih tawh ang, an thanga kan awh vaih chuan mahni khua thlengzo kan awm lo palh hlauh dah ang nge, Pasalṭha diktak chuan tlawm hun leh hmalampan hun a awm a, hnungtawlh hun a awm ngai a, a dawizawk ṭan hun lah a awm ngai e, rilrufim taka pu a hmalam kan pan a ngai a ni, nghah peihna hi in thinlungah khan vawng tlat u la, Vawm tar ang mai a chet buan buan tur a ni ngai lo e an ti a.

Duhtawk ang.

No comments:

Post a Comment