PÛMAH MI LU. BUNG 2- NA.

.

PÛMAH MI LU

BUNG 2- NA


Murlen khawchhung chu hlimna vawrtawp chuan a tuam hulh hulh a ni ber e. Murlen lalpa chuan a upamin Ṭhiaua hnenah chuan hei zet hi zawng ka hun tawn tawh a zawnga hin hlimawm ber a ni hial ang le.


Mualnuam lalpa sawn ka ramvalh chinah a pasalṭhate lal arawn hrawt tir ve a le, ti saw chuan nek a palzam mai mai chi ka nih loh zia chu an hrechiang tawh turah ngai ila, hei tunah chuan ka khaw hmuh te pawh a tawi ta tak tak ta e, vawin ni na na chu lam in thai tak tak teh ang aw ni tiin a khi deuh reng mai a.



Murlen khua chu silai puak ri dur dur thawm leh se chal na tuara kiu ruai ruai ri leh Vawk ngek rawng rawng ri chuan rawn zui in Murlen tlangvalho te chuan lal tual rawn mawi ṭanin nula ho te lah thuam famkim inbel in a nei nung deuh chhungkuate chuan an thlathum zu pui bela rawn chawi chho in intin aṭangin artui chhum rawn paipawn bawk nen lal tualah chuan an han hung tlar dul mai zawng, Upa Ṭhiauva chuan," ka rei maw," a pui dawn e.  Lalpa," khawnge ni i leihkasang hi thawhsan meuh in i lal tual kan mawi ve ang nge. Tlangaupa," ka feipui ngei mai kha min zu lak ta mai che tiin an tir liam nghal zat bawk a.



Ti chuan le, lal mual lam chu tukṭhuan eikham hmasa te chuan rawn pan khawm zel in Saihminglianate ṭhianza ho chu lalpa chuan a hrang deuha dintir in a khaw daingul, Sawia, Tuaka, Thlahtea, Ṭhasiama,Bulthanga te chu Pûma mi lu an dah chu lak tirin lal tual laitakah chuan an han hung ruau mai a.



Lalpa chuan a darkhuang chu vawithum khawngri in Tlangaupa," khaw nge ka zupui ngei mai kha rawn chawi chhuak la lam kan thai teh ang tiin lal tual lamah chuan a vei hel thla hah hah a, chutia lalpa feipui nena a tual lama sir rawn sawn thla khaw mipuiten an han hmuh chuan an lo haw haw hluah hluah hlawm a.



Lalpa chuan a zupui tling uk khak chu  lem khalh pah hian

Mausep ka pal e, tuk loh ram daiah huai ka chhuah e, ka feipui hi i lu ah tla rawh se tiin ral lu chu an chhun pawk a. Chu tah a feipui chu phawi leh in artui chhum chu hmet nawiin rallu ah chuan an phul leh a.



A khaw daingul ten rallu an lam kim vek hnu chuan Saihmingliana chu lalpa chuan an ko chhuak zet zawng mipui thawm chu a ṭha hem hem teh e. Mipuiho chuan mihrangval Saihmingliana tia au rual dual dual in an thlir ṭhap a.



Chutah, Saihmingliana chuan silai vanlam hawia kah puah dur an rual a,  chumi hnuah a artui chhum chu hmet sawmin



Malchaw ka veilamin ka pe che. Lam thlang ka rap ang nga, lam chhak ka dai zel ang. I meithal chawi kha zawp se la, keia meithal chawi i thin leh lungah tla rawh se. Tiin a ral lu lak chu diriam takin chil an chhak nghal a.



Ti chuan mi lu an lam tlaiah chuan ran lu kim nen ruai tui tak khaw mipuiho chuan lal tualah an kil a.



Sawia chuan a fapa chu thuṭha tinreng fah in an khuain an chung en dan te chu chapo nana hmang lo turin leh tar chak lo zawk te chhawmdawl zel turin a fuih siam siam a. Chutia a pa in thuṭha tinreng a fah hnu chuan tlangaupa a rawn lut a, Sawia chuan lo chiau au nghal in eng nge ni ta le pawi pang te a awm em lovang chu maw tiin chik zet in a lo bih kar a.



Tlangaupa chuan," awm lah lo ve," Lentlang khua aṭanga palai mikhual kan lal in a nei a, Saihmingliana hi lalpa in ka lal chhuat rawn mawi teh se a tih vang zawk a ni e an tih chuan Sawia chuan a nih chu maw le, aw le, Saite," lalin lam chu han pan ta poh che an tih chuan Saihmingliana leh Tlangaupa pawh chu inzui chhuak nghalin lalin lam an pan ding nghal a.



Lentlang mikhualte chuan pasalṭha Thlahtea leh Saihmingliana chu en tawn zak zakin an thinlungah chuan an hmel hi lalpa beisei zawng an va ni dawn lo em tiin Thlahtea leh Saia chu an thinlung chuan an sit ru hle nghe nghe a.



Murlen lalpa chuan ka kohtir na chhan cheu chu hei Lentlang lalpa fanu chu chin hriat lohin a bo tlat mai a, an pasalṭha Zacheua leh Rithanga leh Thangkunga ten an lalpa beisei an umpha chiah lo a ni awm a, hei beiseina sangtak nen ka lalna khua an rawn dai lut ta mai chu a nia, nangni hian in thei bik e ka tihna lam a ni lova, engchiah nge in an dawn le tia in laka beiseina ka neihsan em vanga Lentlang khawlam pan tura ka koh in ni a theihtawp in chhuah in in va tlawmngai a ni ang chu an ti a.



Thlahtea chuan lalpa," an pasalṭhate beidawnsanah chuan eng ual kan ni bik hlei lo'ng nge, mah se bei nge sei rundung tiin Lentlang khaw lam kan pan a ni ang chu tih pah chuan Saihmingliana chu an thlek zauh a.



Saihmingliana chuan lalpa," kei ve mai mai hian i pasalṭhate hnung ka dawl zo meuh ang maw an tih chuan lalpa chuan i laka ka rinna ka hloh hma lo chu hmalam pan zel ang che an lo ti khoh a.



Ti chuan zingṭian baw ar lo khuang chuan mihrangval pahnih Murlen khaw aiawha chhuak turte chu kai tho in an mamawh tur engkim an peihfel hnu chuan Lentlang tlangval panga te nen chuan Lentlang khaw lam an pan ding ngal a.



Kawngtluan chuan an ṭawng tam lo hlawm em em a, Saia chuan engvanga bo nge a nih dan chu hre lem lo chuan mak a tiru in pasal a um te chu a ring rum rum a. Lentlang tlangval zaisela chuan kan lal fanu hi nula hmelṭha leh pianthiam tak a ni a  khaw dang aṭanga heltu pawh tam tam a tawng nual a ni. Mahse khiangawi zai reng a rel in a mah rawn hel tu te lam lah a hawi mang der si lo, a bo dang hian khawchhunga ti ralmuang lo hle a ni an ti charh charh a .


Thlahtea chuan Zaisela chu be nghal vat in engtianga bo ta mai nge a nih le an tih chuan Zaisela chuan," a ṭhiante nen an thingphur kha an haw tur pum nuam lo an thing lakna thlang maia a daileng tur chu lo let leh tih reng a awm ta lo a ni an ti a.


Thlahtea chuan," mikhual in nei fo ang nga eng khua nge rubo tu te chu han rinhlelh kai deuh te in nei  em an ti leh a. Zaisela chuan," mikhual hi chu kan nei ve leh zeuh zeuh ṭhin," mahse kan khaw tana chutiang ti duh mi chu han rin tur kan hre lo a ni. Chu ti lai tak chu a ni a hnu kan chhuina kawnga min daltu chu an ti leh sap a.



Ti chuan khaw kar kawngah zan hnih an han riah leh chuan ni a vanlaizawl laitak chuan Lentlang khua chu an lawi lut a, Lentlang lalpa chuan lo chiau au nghal vat in lal fapa chuan Thlahtea an hmuh chuan hlim hmel sarh hian a lo be mawlh mawlh a.


Mahse a kianga la naupang tak, a hmel en ai maha a taksa maqi zet leh a hmel pa hrak, ngaihnobei tak mai leh lian ṭha zet zawt, a ma tawka chak ve thawkhat hle tur tlangval tuai tak chu an thlek vang vang a. Chutah Thlahtea chuan Sawiluaia fa u zawk Saihmingliana a ni e an tih chuan Ralthankhuma chuan a nih chu maw le, hawh u lo lut ru tih leh lalin a luh chu an rual tlang ta a.



Lalin chhunga kil khata a khat tawka lo in hnit leh hlap hlap ṭhin lalnu Chalthangi chuan ka chemtei chu a la dam chekcang chu maw, ui ka duh thei lo, an lo ti leh vawng vawng a, Lalpa chuan Chali a tawk viau tawh e. A chungah khuanun zah a ngai chek ang chu maw, khual pasalṭhate beiseina ti daitur chuan thawm lo chhuah tei vet suh. Khumpui lamah lo va lut phei raw an ti khur khur a.



Lalpa chuan thilawmzia leh a bo dan te chip chiar taka a sawi zawh meuh chuan zantiah kil a lo hun dawn ta der mai. Thlahtea chuan lalpa," theihtawp kan han chhuah ve ang nge." Chutih rual erawh chuan i pasalṭhate hian min zui a rem dawn lova, a chhan chu i khuaah hian a ruka phatsantu che an awm mial mai thei bawk.



Chutih rual chuan i fanu hian hmel duh a lo nei thei bawk, chu lovah he thil hi nisawm chuang zet in bawhzui hnu pawh a beiseina aia beidawn rukna in pai naah hian i khua hrechiangtute an ni thei bawk. A rang lama bawhzui a ngaih vangin naktuk varṭianah kan chhuak nghal ang nga, kan lo let leh hma loh zawng lo chi ai lo turin ka ngen che u a ni.



Ka sawi tawh ang khan i pasalṭha te hmel hmai hmu tawh khual in tawng nual ta ve ang. Chuvang tak chuan an lo tel a rem dawn lova, i tlangval rintlak panga in min zui mai se a tawk ang. I khaw chhehvel khua ho zawng zawng kan fang chhuak dap dawn a, hun erawh a duh rei phian ang. Kan thang chhunga Murlen ralkai chin khual in lo neih pawn kan damṭhat thu an hnenah ṭawngkau in lo chhep mai dawn nia an ti a.


Lalpa chuan beiseina thar nei tih hriat zet hian a ṭhat nasat dawn chu chutih rual erawh chuan ka pasalṭhatevhi hnuai en lo hram turin ka duh cheu a ni. Thangkunga lah khuan beidawn actum lo nasa mai si a, nimin piah lawk khan chhim lam ram ṭhut mual te hrut turin a in ah chhuah leh tak kha maw le an ti charh charh a.



Ti chuan zingkhua a lo var, mihrangval pasarih te chuan lal fanu thingphurhna hmun an han thleng a. Chutah hnuchhui harsa khawpin hnu hma lah chu a lo pe un hlawm bawk nen Thlahtea chuan saite," hmarlam khua fang tura ke kan pen mai a ngai dawn a ni. He ta ṭanga kan rin zawn mai zawngin eng kan ang hauh lovang tiin Pherpui khaw lam chu an pan ta ṭham ṭham mai le.



Lentlang lal fanu hmelṭha Thangzuali chuan a hmaa Halkha lalpa Painglinga chu melh kal chung hian ka pu khawngaihin kan khuaah min hruai haw leh rawh tiin an ngen lawm lawm a. Darhawih lalpa chuan," i ka kha chip rang rawh," lusei ho khan ka chipuite salah an man a, hrehawm tam tak tuarin kum kha leh chen hun an lo hmang tawh kei lal Pianglinga hian nang lusei lal fanu hi chithlahnan ka hmang dawn khawp mai che an tih chuan a nupui chu lo ner nawng pah hian, che hei a chuti zawng chuan maw he lusei falu bawk nen a pasal inṭawm ka duh hlek lo ve.



Khawnge i pasalṭha Zatinthawnga tlawngawl a awm tak kha a nin khumpui chu lo kaipui mai teh se. Nanga lo inrawlh tur a ni lo ve. Hecsal nula laka i kut i thawh a nih vaih chuan Chhawlkeua ( lalnu nuṭapa) thin a dam hek lovang tiin lalpa chu an vo nghal zat a.



Chhawlkeua  hi a khaw daingul ni in a thei ber pawh a ni a lalpa hian a thin butut zia leh pawisak a nrih loh zia hriain a nupui nuṭapa a lo ni kher nen chu vanga Lentlang lal fanu laka awm hlei lo ta kha a nia.



Chuvang tak chuan lalnu hian an sal lusei lal fanu hmrlṭha hi thik in a thlahthlam ngai hauh lo a ni.



Duh tawk phawt ang.

PÛMAH MI LU. BUNG 1- NA.

PÛMAH MI LU

BUNG 1- NA.


Biakchhawn," a sa huatah i ngenmu khan a fu lo tlat mai," hei en mah teh a thi pawh a far thla nual mai tih pah chuan Saihmingliana (Saitea) chuan nghalmal hliam hnu chu a liam thlakna lam pan chuan a ṭhiantei chhanna pawh nghak hman lo chuan an liam thla nghal a.



Lianhrima chuan kan mit finga hi zawng hmakhalh hman a ni leh pek lo ti teh kun du du lo khan liam thla nghal teh ang tih pah chuan a ke zungpui chuan Biakchhawna mawngah chuan an pir kan det a.  Biakchhawna chuan Lianhrim," i ke zungpui lian deuh kha len viau lo teh," Saihmingliana lah khu a kun leh da da tawh khu tih leh leiṭhila vawm an rual nghal a.




Thingse mual pel fel der tawh in thinghnah thelh hun te chuan tho mit chhaih leh thosi a ti tamin a ti dam dup mai a. Nakinah chuan lengkir hel in Nghalmal hliam chuan khiang mual a lut tlat mai le. Saia chuan kan nghalmal hnu hian hmar lam a pan tlat mai le, fimkhur taka kan chhui a ngai ngei ang tia a sawi lai chuan an piah ruamah chuan silai puak ri dur leh a chiang ngang mai tih thawm chuan a rawn zui nghal a.



Silai puahna lamah chuan fimkhur tak mai hian an veh phei ṭhem ṭhem a. Mualnuam nena an khaw inri na chin chiah chiah ah chuan an nghal mal hliam hnu an chhui chu Mualnuam pasalṭha ramchhuak pali te chuan an lo kap chu ni in. Saihmingliana thinrim lutuk chuan, a silai cheng kau ri rap chung hian che tawh suh u. Kha nghalmal in lo kah thluk kha kan sa hnu chhui mek a nih kha, tiin an pan chheu chheu a.



Mualnuam pasalṭha ral hrat khawkheng, Leizo khuaah na na na chuan a hming chher ber a ni hial awm e. Tlangpianga chuan ngaipawimawh lo tih hriat tak mai hian, naute u ka rinai daih in a lian ṭha e. Sa thet hlo dang chu ni dangah kan khek mai dawn nia, Murlen ramvalh chin ka mit hian a hmuh phak chhung chu ka awm a ti nuam lo ve, hawh teh u a awih tlan lo lai deuh i chuh ang u hmiang tiin a naute chu an bia a.



A naute chuan mikhual tlangval la naupang tak pathum silai cheng kau sa a an mahni lam tim na eih nei lo a rawn tin tu te lam chu an melh leh hrek hrek hlawm a.



Chutia Mualnuam khaw pasalṭha chezia an han hmuh leh lek phei chuan Saihmingliana leh a ṭhiante thin chu a rim tlang hle mai le. Saihmingliana chuan," pu a, ka sawi kha a la ngai reng, kha nghalmal kha ka ngenmu tuara hliam a nih kha," i ngam chuan i kut khan han hnuk sawn leh vaih teh, i lu kha ka kap darh vek ang an ti leh chheu chheu a.



Tlangpianga chuan a eng nge maw khatia kan laka i thinrim em em mai chu le? I ngam a hnu lo la ta mai la, chutih rual erawh chuan kei Mualnuam khaw daingul hi min gneh chhuh a ngai ngei ang. Nangni Murlen khaw tui tlan ho hian in kuang lo in nawr tam ta mah mah e tiin a kawlhnam chu an phawi dawk chhuak zawk a.



Saihmingliana chuan Mualnuam tlangval te chu melh ding leh ngar chung hian, in hotupa kha hlat ula, kha nghlamal pawh kha i kut hmawr khan tawk suh u. Ka thu in hniala in tilui a nih ngat chuan pialralah in liam nghal ang. Saihmingliana chuan ṭhiante u a fawng chelhtu kan nih hi. Tawlh hnung tir ula an hotupa saw kan sawifel pui law law ang nge, min lo veng ang che u. Chutih rual erawh chuan an ni lam saw en ula chet tbawh ngam hmelpu pawh an awm loh saw. Nghalmal saw a vaiin kan hawn ngei tur a ni an ti sap a.


Tlangpianga chuan naupang," mi i hmachhawn ngam tak tak na nge? Lo kal ta che tiin a kut hlai ṭha hlep hlawp chuan a hmaa tlangval la naupang tak, pian inkhai thli zaih mai leh hmel fai veng vawng lamah chuan a mitmu lian kel kul chu an len phei a.



Saihmingliana chuan in hotupa kha hlat rawh u ka ti a ni lawm ni tih leh silai kahpuah an rual nghal a. Tlangpianga nau hruaite zinga mi chu ṭe nghal ṭhawt in a malpuia ngenmu luhma kaw deuh phat leh thisen tharlam tak lo put chhuak zawih zawih chu hup ṭat ṭat chung hian a na lutuk zawng chhe pa tiin a rum deuh ham ham a.



Chu ve leh Tlangpianga naute zinga mi pahnih chuan an sa kah hlum chu hnaih ngam tawh hek lo le an piah hlam li awm bawr velah hian an tawlh hnung nghal dawr dawr a. Tlangpianga chuan naupang, buaina chu i ṭan chhuak ta a maw an ti chang rat a. Saihmingliana chuan in lalin chhung aṭang tawh khan buaina chu a in ṭan daih tawh a lawm. Ṭhiante u. A che che chu pialralah in thawnliam dawn nia an ti khur dar dar a.



Saihmingliana chuan pu a," mahni sahliam hup bet ngam lo khawpa dawizep ka ni lo ve," tiin a hnungpuak a kawlhnam chu an phawi chhuak zal zal a. Lianhrima leh Biakchhawna chuan an ṭhianpa chu acruk tak chuan an hlauthawnpui ve kher mai le.



Tlangpianga chuan hlauhna tel hauh lova a lam lo pan mek tu tlangval la naupang tak mai chu melh ding ngar chung hian a ke ler aṭang chuan bih chho zel in a pian in vuah fuh zet mai te chu hmuh hmaih hauh lovin a ke in a lei deh chu a rem leh rem loh an melh leh zauh zauh bawk a.



Chutah Tlangpianga nena an inkar hlam thum vel a awl ang tihah chuan ding dat in pu a," che ta che le," mahni sa pawh humhim zo lo khawpa dawihzep ka ni lo a nia, Murlen khaw ramvalh chin rawn dai luh hi sim tih ni in nei dawn lo ve, lo in ring rawh aw tih leh kawi,zawk zawk chung chuan Tlangpianga nghawng zawnah chuan a kawlhnam chu an vai tle phei puat mai a.



Tlangpianga chu lo tawlh hnung dawrh in a rawn khi chhuak heu a, naua i rang ve phian tih zawng a sawi hman, Saihmingliana chuan bawh leh nghal zat in Tlangpiana lo in her tur a ke veilam a sawn tur chhiah chu a ke chuan Tlangpianga ke chu a tha tawp chuan an va thai zauh mai zawng, Tlangpianga lo rin loh leh beisei loh takin thil a thleng ta. Leiah chuan a bek hem chawrh in a kawlhhnam chu a per ta nawlh mai le.



Chu ve leh Saihmingliana chuan hunṭha pek chu sawi loh, rang mangkhengin Tlangpianga lamah chuan dawk chhuak leh zawkin Tlangpiangan a kawlhnam a ban dawn lai tak chu va nangchinin Tlangpianga kut chu Saihmingliana chuan a ke chuan na mangkhengin an ṭum sak zet zawng, Tlangpianga chu a rak ring teh e.



Saihmingliana chuan a kawlhnama Tlangpianga nghawnga tin chilh tawp pah chuan pu a," i hun a tawp dawn," chet thawh rawh suh. Murlen tlangval tuai lakah i nunna a awm e. Ṭhiante u kan sa hi rawn la rawh u le, an tih zawm nghal zat a.



Tlangpianga chuan naua," ka lu hi la rawh le," i che ka khan lo a ni lova, ka chesual hlek chauh a ni e. Pialralah ka lo nghak ang che an ti sap a. Saihmingliana chuan," chuti a nih a hnu le kha le, Murlen tlangval kawlhnam hi a hriam a ṭha a nia tih leh Tlangpianga nghawng chu thisen per chuai khawp in an chhawk zawk a. A thisen per chuan Saihminglianga taksa leh a puan venah te chuan per sen chuaih in Tlangpianga chuan a ke chu khawng deuh dat dat in a zal ta raih raih a.



Saihmingliana chuan a naute lam chu pan hnaiin," in hotupa lu hi Pûmah ka dah ang nga mal chaw ka pe ang. Ti khan in khaw lam pan ula, in lalpa hnenah kan pasalṭha chu Murlen tlangval lak ah a thamral ta in lo ti dawn nia. Heng in khua leh kan khaw inkara buaina chhuak te hi in lalpa rorel dik loh vang a ni e. In nun la zuah cheu hi lawm hle ang che u.



Kan khaw ram china in lu in rawn rawlh lawr leh a nih ngat chuan, thawt lawkna hun a awm tawh ngai lovang, ngenmu tuarin pialral kawngkaah in pen lut tawh ang tih pah chuan a malpuia a kah hliampa chu thip zet a melh pah chuan, " thuawih tak khan awm mai ta la i him ni mai tur. Sernung dai tawh ngai lo tur ka hnutchhiah che a nih kha, tiin an in her nghal hmak a.



Chutah ding leh dat chung hian, Mualnuam tlangval pathumte chu melh leh ralh pah hian, Saihmingliana hi in nun aṭangin a bo tawh ngai lovang, a tawp nan, kan ramvalh chinah hian in vaibel khu pawh a cham tur a ni lo. In hotupa ruang pawh hi senghawi a ngai lovang, ti hian ram pasalṭhate chaw ah hnutchhiah ang che u.



Tiin Tlangpiang lu a sahmim ipte a thifar thluah thluah chu melh ralh pah hian kal ang u le, tiin an khaw lam an panding nghal a. 


Kalkawngah te chuan Biakchhawna chuan, kawngdang a awm lo tlat a tin ni. Ṭhianpa Sai," ral lu lam ang aw tiin phur fahran hian khaw chhung an pan ding nghal a.



An khaw lungdawh an thlen chuan an ni tlangval tuaitir, zawlbuk kaithar te in ral lu leh salu nena an khua an lawi lut tur chu an hlim tlang hle mai le. Kawt chhuaha chuan Saihmingliana chuan bawhhla chham vang vangin


A zuam sual e, tuk ramdai ah
Au ri re e, thlapa chawl lova rallu an khuan a na e. Kei chu e, sakhming thang ṭan e, rinawmpa Murlen ka thluan e.


An ti vang vang a,



Lalpa chuan che hei le, tu nge ka pasalṭha rawlrala che chhuak le tiin an melh ralh ralh hlawm a, chutah zet zawng Tuaka chuan lalpa," i khuaah mihrangval a rawn chhuak dawn e," an ti sap a.



Lalpa chuan tlangau pa, va tlan vat la, khuanu in zah ngai se, tunah la la hian ka khaw lei lung hi rawn dai lut teh se. Ka saluphan hi rawn mawi se. Chhungtinin artui lo chhum bawk se, Pûm-a dah zawhah ka tualah malchaw kan pe ang. Tiin phur tak mai hian a khi hui reng mai a.



Ti chuan leh, Tlangaupa chuan intin ten artui chhum ṭheuh tur tiin an au lauh lauh mai a, nula te lah lo phur in an lawmpa te mit tlung tak nih tumin arkeziak te nen an lo in buatsaih nghal sawk sawk a.



Unau hmelhai vela khaw mipuiten meichher chhit la hun chiah lo mahsw chhi kai fur chunga lal tual rihulh hulh paha an lo pan chu lalpa chuan ka nuna hun pawimawh ber a la ni tak ang a. Chemtei nu ka tupa kha khawmaw keiman ka lo pawm ang nge. Kan Saihmingliana hian a pa zia a phawk fuh in a la khum dawn e. Ral hmaa chetla tur khan ka pasalṭha Thlahtea nen an in rual deuh thaw thanga kan rin tlat chu an ti nuap nuap a.



Sawiluaia te chhungkua pawn an fapa chu chhuang tak hian mipui kar aṭang chuan an lo melh ve vawng vawng a, ti chuan le Mualnuam pasalṭha ralhrat Tlangpianga lu chu Seluphanah chuan tar in Lalpa chuan thusawina hun te a neih zawh chuan Pûm ah ral lu chu an dah a, a tuka ranlu kim nena ai tur chuan chhungtin te chu an in buatsaih ta a.



Lalpa chuan Saihmingliana leh a ṭhiante leh a khaw daingulte chu ko kim takin a lalin chhung an mawi a han hmuh chuan a hlimin an in beihdan zawng zawngte chu Lianhrima chu an sawitir a, an sawi zawh meuh chuan lalpa chuan pasalṭha nihna pek che hi kei chuan ka remti a, chu tih rual erawh chuan i pa hi i ti thangtlawm ang tih erawh ka hlau hlel lo ve.



Zawlbuk lam pawn an lo ngaichang ang che'u, zu kal tawh u khai, tiin a laia nopui chu an tlak leh pap a.


Murlen khaw nula te runsangah chuan ti ti dang reng a leng lo. Saihmingliana chet ran zia leh insual thiam zia leh huaisen thu chu a khaw khah in a khat a ni.



Chutih rual erawh chuan Mualnuam lalin ah ve thung chuan Mualnuam lalpa chuan Tlangpianga naute chu rum taka melh pah hian mi dawihzep ho, in hmel hi ka hmu peih lo ve. Ka pasalṭha lu chu lu nga in a hen tur a ni. Chawilian," Thla bial zan ah che chhuak turin lo in peih la, Thla bul dinglama Arsi lan hun erawh nghak ang che Tlangpiang chhungte lusun hnem turin khawnge kal zai i zu rel ang u hmiang tiin a upa te nen chuan Tlangpianga te in lam chu an pan ding nghal a.


Duh tawk phawt ang.

HNEHTU NGAWICHAWI. BUNG 43- NA.

.

HNEHTU NGAWICHAWI

BUNG 43- NA.



Leitlang khua, khaw ram tawh chu awp thar leh khua tih hriat tak mai hian nau ṭap ri leh ar dawk dawlak ri te, ui bauh ri te, se chal kiu ruai ruai thawm te chuan khua chu a luah hneh kher mai le.



Chutah le, lungdawh aṭanga Tuaka ten khua an han thlir meuh chuan inding thar ṭha tak te chu hmuh tur a tam in, an khua aia lian mah lo in din thar an han hmuh meuh chuan, Tuaka chuan," he tih vang hi zu nia," a kaw tawpa ṭan khawh tir min tum ni. In mit meng khan a melh tur dik tak melh se, tuman la sawn hlek suh ang che u. Khua kan lut ang, hmeh mih awlsam kan nih leh nih loh chu hun in a la hril ang chu. In kut khan in ralthuam kha hlat suh se tiin lalin lam an pan ding nghal a.



Khaw mipui nunau leh tlangval te chuan tlailam eirel hun lai vela mikhual ralthuam famkim nena lalin lam pan te chu melh hrek hrek in an zui ru ṭhem ṭhem hlawm a. Tuaka chuan zawi sap hian," in tukkhum khan mit nei ran rawh se," he khua leh tui avanga khur chhe mai mai tur Murelen tlangval huaisen hi kan ni lo ve an ti sak a.



Lalin tual an han thlen chuan Tuaka chuan lalpa," Murlen khua leh tui te kan ni e," i lalinah khan kan lo lut thei a ngem an ti a, lal leihka sanga lal leh upa te chuan ngun thluk taka melh ding nfar chung hian a tawpah chuan lalpa chuan, uai," lo kal teh u khai, ka lalin hian mutlen lalin iang pha lo mahse hei leh chen lam hla aṭanga ka lalin rawn rah chak te chu keia lo hnar chi zia zang a ni ngai lo ve, lo lut teh u khai in lal thu kenga lo kal in ni ang chu maw tih pah chuan an ṭhen deuh ṭha a.



Tuaka chuan chu lal hmel leh chezia an hmu zet chu a ngeiin insum har a ti kher mai. Ti chuan lalin chhungah chuan an in zui lut dam dam a.



Lalpa chuan Tuaka melh ralh pah hian," tlangval eng nge in duh tak mial le tia a sawi lai chuan a pasalṭha a khaw daingul pahnih Rongenga leh Thangria pawh chu an lo lut ve mek bawk a.



Lalpa chuan uai, ka pasalṭha te lah ni reng cheu chuan, a rem laiah khan in mawng hung teh u khai, Tlangpianga leh Chawngliana pawh an rawn hlawhtling hle e tiin a mawng an hung ṭha seuh seuh a.



Chutah lalpa chuan Tuaka chu en leh in in lalpa chuan Leizo khuaa ka rambawh ṭhat loh thu hre tawh in he lamah a tlangval te enthlak hna a rawn thawh tir cheu em ni? Nge ka pasalṭhate laka in nun himna zawngin ka khua in rawn dai lut zawk le? Tunah chuan hei in hmuh angin khawthar kaiin a hmingah Mualnuam khua kan sa ta a, in khua chuan buaina leh harsatna a tawk em ni tiin hmusit hmel takin an nui keh hui a.


Tuaka chuan lalpa," buaina leh harsatna te chu tawk lem lo ve," lei leh van kawka remna saui tana mahni rambawh china ṭuanrel tura in tiam te tan Murlen khua sawn tu lakah mah buaina a tawk ngai lovang. Chumi piah lamah hian kan tukkhum pawh hian mit neih a ṭulna a awm ve bawk.



Mahni ram bawh chin pawh duhkhawp lova mahni khaw ṭhenawm ram it vanga an lu rawn lawr tir chhen ho hian kan lalpa mit a tikham deuh mai chauh a ni. Kan tu leh fa te tana kan ram lo hauh saw khawdang tana dai a rem loh vanga i khaw lei lung rawn rapa rawn hriattir cheu kan ni e an ti sak a.



Lalpa mitmneg nelawm tak chu a dang ta zar mai le. Lalpa chuan uai a nih dawn chu, inremna saui in tanpui zingah khan min rin luh ve mai ka lo ring rilru deuh asin, chitih rual erawh chuan ka pasalṭha ho hian an duh chu an ti mai ṭhin a, keia inrawlhna tur lah va awm hek suh. Ka khua leh tuia ka khaw daingul te hian thluak an nei ve asin. Chu i ṭawng kau chheh aṭang chuan in khawram chin ka pasalṭhate hian an rawn dai lut i tihna em ni tiin an melh khui khui a.



Tuaka chuan, lalpa," an lo dai lut ni ngeia hriatna kan nei a, an hnu pawh thup lovin hei an hnu chu i khaw chhungah ngei a tawp miau mai sia, chu zawng aia kan lalpa in a duh chu lusei leh lusei te inkarah buaina hi awm lo se tih hi a ni. Mahni khawram chin ve ve in zah sak ila, inpawh tlang taka awm hi kan lalpa duh dan a ni an ti leh a.



Mualnuam lalpa chuan," a ni tak maw," buaina leh harsatna kan taqh lai khan a ka kha a ang zau pang pang bawk a tunah ve lem, ti nge ka pasalṭhate chet tlatna a kalh zawnga ṭawngka an chhah chhuah leh lawi si? Mahni luseipuite thurualpui aiin Pawi mawnghang ho mitmei pawh vengzo lovin karah fanau pawh a piang nual a ni lawm ni? Chutah mahni luawipuite ramvalh chin in zah sak in ti a maw? Hnai lo ve, Murlen khaw tui tlan ka nih loh ang bawkin Murlen khaw mi leh sa reng reng hi ka mamawh lo ve an ti chang fak a.



Tap meichhem lama vawkcawh chhum vila ṭhu ngawi reng lal fanu tuai tir te, ṭhatna zawng zawng neitu ti hiala an sawi fo Zatinthangi chuan a pa ṭawngkam hman avang chuan phawk hra hian mikhualte lam chu an melh leh zauh ṭhin a.



Tuaka chuan lalpa," chuti zawng chuan ni lo ve," kan lo kal chhan chu mahni khawramchin ram valh hi in zah sak tawn ang u buaina hi keini Murlen khua te hian kan duh lo ve an ti leh sak a.



Lalpa chuan," Ṭiau lui tui kang ngai lo khu chhim lama a luan let hma loh zawng nangni Murlen nena in tlawh pawh hi ka duh lo ve. Ka pasalṭhate chet thawh danah lah ka mit ka lo len ve sek na tur a awm lova, ka kâ ka an nachhan tur ka hre hek lo. Ka khaw daingul te hi ti chuan ka dah chungnun zia chu in hrethiam mai ang. Mulen khua leh tui te u pasalṭha in kawl nual tih erawh ka hria e. A uaithla lam hian ka khua leh tui te hi in ti thlaphang pha meuh lovang,, a chhan chu ka pasalṭhate pali te hi han khingpha tur in awm lo a chha chu a ni e . Haw ula ka khua leh tui hi rawn rap nawn tawh ngai suh ang che u an ti chang khawl a.



Tuaka chuan, lalpa," kan hria e," keini lam aṭang chuan buaina hi a chhuak hmasa ngai lovang, chutih rual erawh chuan buaina hmachhawn tur hian Murlen pasalṭha thisen te hi a la chak tawk e. Vana thla leh arsi te khi a lan chhung zawng chuan kan dai chin a piangah hma kan sawn zel ang. Mihrangval pasalṭha chu chuai in a hun tawn mek te chuan tlakhniamna herpui mahse a aia chak an lo chhuak leh mai ṭhin. Lalpa kan kal phawt ang nge. Dam lo hauh ang che an ti let ve sak a.



Lal kawngka an pel ṭep tihah chuan lalpa chuan Murlen lalpa thukengte u lo la ding lawk teh u khai, i ṭawngka chhuak aṭang chuan mi nek duhna thinling i va nei lian ve an ti let khawl a. Tuaka chu nuih sak pah hian lalpa lamah inher in lalpa," ṭawngka nen hman khan i rilru a sawhsawn dawn chuang lova," ka thusawi kha a dik zia englai pawn i fiah thei ang tiin a naute ho chu an melh ralh a.



Lalpa chuan," i nun kha i kham deuh tawh em ni? Tuanh la la pawh hian ka pasalṭhate hian in lu an la thei asin an ti thlarawk a. Chu ve leh, Saihmingliana chuan lalpa chu rum ala melh pah hian," han tum chhin se la," nunna nei tawh lova pialral lam pan hmasabertu tur chu i lalin chhunga mite hi an ni e. Lalpa," tum duh ting suh," silai a rik vaih zawngin i khua leh tuia chengte hian in kang ṭhelh tur an ngah khawp ang, Murlen khaw lam hawi zawnga i thinrim mitmeng khan a melh pawh a rem lo tihna a ni e.


Kei," Sawiluaia fa u zawk, tlangval satliah hian hlauawm awmzia hre turin ka pa hian min enkawl seilian lo ve, tu nge i khaw daingul tia i sawia thutak khuka i khukpui chiam chu  le?  An ti let sak a.


Lalpa chuan naupang," ti khan maw min chhan dawn a tih leh a pasalṭhate melh ralh chu an rual a. Tuaka chuan lalpa," ti duh ting suh u. I khua leh tui hi meivapa a chan i duh loh chuan ti lui suh. Kan lalpa in inrem a duh vanga i khaw dai theu te kan ni e. Naute u kal a hun e. Tiin lalin an chhuahsan ta nghal a.



Lalpa lung ni lo chu ang tun tun in kha naupang kha in hmu em tiin a pasalṭhate chu melh kul chung hian, a mit menga hlauhna chhiar tur awm miah lo leh buaina hmachhawn chaka a kut in a kawlhnam avhlat loh zia te kha in hmu em? Ka tan a la hnawksak thei asin. Sawiluaia fa u zawk maw kha? Ka lalin chhung pawh zah lo lek a a mi ṭawngkhumnaah khan in lo ngawi reng a maw tiin an ang tun tun a.



Nakin lawka a fanu hmangaih awmchhun a la ni dawn tih reng a hre der si lo. A lal leihkaa rang taka chhuah pah chuan Murlen pasalṭhate kal lai chu thinrim taka enzui vawng vawngin, lo ngawi tak rawh u. Rawlrala la pasalṭhate che chhuak chu lo dan tum chhin teh u tih leh a lalin chhunga luh chu rualin, a pasalṭha pahnih chu Rongenga leh Thangria chu melh khui chung hian Murlen khaw mi leh sa saw a mal te te a phil turin ka duh che u a ni.




Nu nau pawisawilo pawh ni raw swk sek, chutih rual erawh chuan in hnu khan ka khawram chin lo lam zel dai se la, Dumde mual lamah in lo leh luh dawn nia. A hun leh ni chu in kut ah awm se, min rawn hriattir leh dawn nia, Murlen khua saw ralmuang taka awmtir ka tum hauh lo. Chu avang chuan a ṭul leh Khawchima pawh kan chah mai a niang chu an ti a.



THE END



HNEHTU NGAWICHAWI

VOLL 1 CHU A LO ZO TA.
MIN LO CHHIARSAKTUTE HNENAH THINLUNG TAKIN LAWMTHU KA SAWI A, HNEHTU NGAWICHAWI VOLL 2 HI SAIHMINGLIANA HIAN A RAWN CHHUNZAWM ANG.



A HEADING ATAN


PÛMAH MI LU

ZHNEHTU NGAWICHAWI. BUNG 42- NA

.

HNEHTU NGAWICHAWI

BUNG 42- NA


Zalenna sual chhuak tur leh rei tak dam tura beitu mihrangvalte sulhnu chuan tawp lam aiin zual lam a pan zel a. Duhthlanna lamtluang zawh a, rilru sukthlek saka awmte chuan a dingchang fa te chu pialral aṭangin an che tla an lo thlir ve mek bawk a.

Hun leh ni leh kumte ral zelin tunah chuan Murlen khua pawh khaw awmthei leh chhehvel khaw zah tak kai chho ṭanin in zali nufa lai an lo tling ve reng tawh a. Pasalṭha Tuaka pawh chuan Murlen lal fanu chu nupuiah neiin fapa kum kaw mi lai an nei ve tawh a.



Thlahtea pawn nupuiah Lungmawi khaw nula hmelṭha Taimami chu nupuiah neiin fapa kum riat mi leh fanu kum nga mi lai a nei ve tawh bawk nen.


Sawiluaia pawh chuan Ralvawn khaw lal fanu chu nupuiah neiin a fapa pangzawk nihna hmingpu Saizingliana pawh chuan kum sawm leh pahnih hmel hmuin a u Saihmingliana nen hian an in karah thlasik vawithum a tla a ni.



Saihmingliana (Saia) ti hlirin kan sawi tawh ang.



Kum sawm leh panga lai hmang ve mekin a pa aimahin a lian tawh a, a taksa a phiar mawiin a hmel a ṭha em em mai a, a nuih zawnga a biangsum lo lang leh kalh ṭhinte chuan Murlen nula tuaitir ho mit a la hle ṭhin.



A che a rangin a mitmeng fiah fai fel fak te chu a zahawm em em a, chung zawng zawng khuanu malsawmna neitu Saia chuan engtin chiah nge hringnun a lo hman chhoh dawn le.



Tukṭhuan chaw bar lai chuan Sawia chuan, Saite," vawin lam chu chul hlui i fang mai mai ang," banglaia siali tun khi i hawl chhuak dawn nia, sa ther hlo ilo kan hmuh fuh tak hloh leh an tih chuan Saia chuan aw le an lo ti vat a. A nu chuan hei," tlangval tia chhiar i ni ve dawn tawh a, thlasik vawikhat han hmachhawn leh la zawlbuk lam i kai tawh dawn nia," an ti a.



Saia chuan aw le ka nu," tia a sawilai chuan a nau Saizingliana( Zinga) chuan pa ka kal ve duh an lo ti zawm zat a. A pa chuan kan thang chin tur a hriat si lo a, lehpek ah le, i nu kha lo duat la an tih chuan Zinga chuan ka u sakhi lo kap rawh aw an tih chuan Saia chuan han tum chhin phawt ila tih leh a chawbar lai khamsanin an tho deuh tharh a.




Chutia an ti ti bawrh bawrh lai chuan Thlahtea chu lo langin tuk dang ang lo tak mai hian a thinlungah vei ruk nei tih hriat tak mai hian Sawia chu an mit mei ru zauh a. Sawia chuan hrethiam tak mai hian tual lam chu an han pan thla dun a.



Sawia chuan Thlahte eng nge ni ta? An ti ha a, Thlahtea chuan U Sawi," Leizo khua hi an ngawi mai mai hauh lo mai ka ti. Kan ram valh chin lo dai lutin sahliam an rawn chhuia, Zakunga chakai meichher chhi nen in nangchinin Leizo pasalṭhate chuan Zakunga hnenah," kan duh kha a la ngai renga," kan ngawi mai mai dawn lo, Murlen khua hi meivapa a chan hma loh zawng umchhhuah dan cheu kan dap zel ang an ti a nih chu an ti a.



Sawia chuan aw haw haw chu ti ang zawng chuan maw? Bul kan ṭan ṭha leh dawn zu nia, vanglainung liam tawh mahse ka thisen hian a la cho vet vet teh e. Kan fa te pawh khuanun an chungah zah a ngai zel turah ngsi ila kan thachhang an la dawl em em a, ka fapa hi tun aṭang chuan zirtirna ka pe tawh ngei ang. Chuti vawin lamah an hnu i zu chian ang hmiang. Tuaka thaibawiha hi hrilh hre ve ila, Saia te ṭhianzaho hian min zui bawk se a va ṭha awm ve maw le.




Sialai kan khua hian kan kawl hnem deuh vanga min lo bawh ngam lo mai mai a nih dawn chu. Englai pawha kan in ral rin a ngai a ni an tih chuan Thlahtea chuan a ṭha khawp ang. Ka va insiam ang nge ralthuam famkim nen aw tiin inlam an pan ding nghal a.



Sawia chuan lalin lam a panding nghal a. Saia chuan a pa chezia danglam ta thut chu hrethiam in banglaia silai tun chu Savawm hriak hnum hlarh in an hrut kual chhuak dap a. Chutah a kawlhnam chu hriam taka tatin a in peih ta at mai le.



Saia chuan ka nu," ka ṭhiante inlamah ka va kal lawk ang nge. Ka pa khan kawtchhuahah min lo nghak mai rawh se tih pahin a ṭhiante in lam chu an panding nghal a. An ṭhian li, Zathanga, Biakchhawna leh Lianhrima te an kim ṭhep ṭhawp chuan a pa te thawm ri va chu hrilhin zui chu an tum ruh ve hle mai.



Ti chuan tlangval laia mihrangval Pathum te leh pasalṭha nih chakna thinlungpumi tlangval tir te pali te chuan Pasalṭha hnung chu an han zui meuh zawng, lo hmutute chuan engtak ti ang maw tiin an liam tur thleng an thlir dauh dauh hlawm a.



Ni a vanlaizawla, thingthelh ngaw hnuai lut ṭanin chiang takin Leizo khaw pasalṭhate hnu chu an hmu fiah hle mai. Tuaka chuan, naute u ngun takin hnu hi bih ula, ngaihtuahna seng ran chungin he hnu hian tawp chin a nei dawn a ni tih hrereng chungin an hnu hi chhui ang che u.



In kut khan in ralthuam kha hlat lo se, engpawh tawka che chhuak mai thei tur khan inring ang che u. Dawihzepna paihthla in huaisenna kha in thinlungah awm tlat rawh se. Beidawnna rap bet tlat ula, rilru thar pu hlauh zawk ang che u. Kan ram valh china hnu pawh thup eih lova lo dai lut te hi kan sangawi zawnpuite an ni lo tih hria in, kan hmelma te an ni tih kha pai tlat ang che u an ti a.



Sawia chuan in hnunglamah kan lo zui dawn cheu a, hei hi in tan ni thar leh fiahna thar a ni tih kha hre reng ang che u. Nakin zelah kan khaw daingul tur te hi tu nge niang tia duhsak bik mi thlan in ni lova, in theihna leh remhriatna kha hmuh kan duh a ni tiin hmarlam hawi zawnga mihring ke hniak in phan riak ciar nuk chu en vang vang pah hian Sawia chuan a fapa Saia chu a ring tawk hle a ni. A chhan chu lo lam chhuanlam hian vawitam mihring leh sa hnu ralbeih dan a zirtirna te kha nakin lawkah a la hmu dawn tih a hrechiang em a ni.




Mihring ke hnu chu a chang leh chhui han harsat deuh mahse an piah lawk lei hnawng lai deuhah chuan an va chhui chhuak leh mai ṭhin. An hnu chuan hmar lam hawi zelin Ṭiau lui lam a zawh ta tlat mai le. Saia te ṭhian ho chu ding dat in hnunglam an han hawi a, Saia chuan Ka pa Tuak," hnu hian Ṭiau lui dung a zawh a, Chhim lam hawiin a hel a nih hmel hle mai. Leitlang khaw râm tawh lam hi an zawh mial mai thei an ti a.



Tuaka chuan chu chu i rinthu nge he hnu hi a tawp thlenga chhui in duh le? An tia, Saia chuan chhui zel te pawh a chakawm alawm maw le ka pa Tuak," hnu hian tawp chin a nei ngei ngei ang i ti sia an ti dam dap a.



Tuaka chuan a nih leh le, in chhui ta poh a niang chu, tiin a thinlungah chuan Saia finna leh remhriatna chu a dah chungnung hle mai le. Unau hmelhai a lo nih chuan meichher tur mau sep ro chu lakhawmin meichher pahnih chhi kaiin hnu chu an han chhuo leh zar zar a. Nakinah chuan kawr ruamah chhui lutin an piah hnim pik kara mihring sut kuakna lo in phan riak chu an hmu ta.



Chutah Tuaka chuan tah hian kan chaw fun kan bar ang nga, eng chena thui nge kan kal dawn tih lah va hriat hek suh. Kalkawnga kan hmuh ang ang tumbu leh mau zikno kha in sahmin ah khan in ak zel dawn nia, kan in hnawhpuarna tur tihna a nih chu pasalṭha ni tur chuan chhel a ngai fova, beih hram hramna nun neitu chu a tawp ah a ding chang ṭhin.



Tiin an chaw fun ṭheuh chu phawrhin an han bar mawlh mawlh a. Chumi hnuaah chuan Tuaka bawk chuan, hei hi kan ramvalh chin a ni tawh a, fimkhur taka kan hmu hi kan chhui a ngai tawh ang. Kan dai luh tur hi Leitlang khaw hlui ho ramvalh chin a ni a, an khaw hlui hi tunah tha thara khawdin pawh an lo awm mial mahna le an tih chuan Saia chuan ka pa Tuak," chuti ni si hei leh chen ti nge kan khua hian khaw thar lo din ta se kan hriat miah loh? An ti ha a.



Tuaka chuan kan tana hnawksaka an awm loh vang te pawh a ni  mahna le. Chutih rual erawh chuan min enthla fo ṭhintu khua pawh an ni thei tho. Ka puar te a tlak fel tawh chuan naute u hma han hruai leh ru le tia a sawilai tak chuan an bul lawkah chuan Rulngan lian ṭha tak dum zel zul lo inkual rulh in Saia chu a phu zawk thei hial a.



Tuaka chuan hnaih hlek suh aw. Tawlh hnung rang rawh tih pah chuan Saia chu alamah an pawt phei hrawk a. Tuaka chuan mau ṭangro chuan a bawhna bul chu va vawmin chu rulngan lian ṭha zet chu rawn che hrut in an lam hawi chuan a awr ti phekin an in hrosak khum hem hem mai zawng a mi dip pawh a na hle ta ve ang le.



Tuaka chuan, ram pasalṭha," kiang rawh," tihnat che kan duh lo a nia, tiin hlau hlek lo chuan rulngan lamah chuan penkhat an pen phei pawk a, chu tah rulngan lian ṭha zet chuan lo su khum leh in a nghawng chu an chet kual tir vel a, chu rulngsn chuan kiansan a tum hlawl lo. Sawia ning chuan e he he ṭha te te a kiantir che tum nak a laia ka in hrosa e in tih vel chu le tih leh dawk chhuah zawk rualin chu rulngan nghawng chu a kawlhnam chuan an chhawk zawk mai chu rei a daih lo hle mai.



Saia chuan a va lian ṭha ngai ve le. Tuikhur mual a mi ai khan zu lian zawk daih a, tiin a chawnpuar ai mahin a lian zawk hial a ni.



Ti chuan hnu chu chhui zelin thingse mual ah lut thla in Leitlang kawngṭum hnu chuan a zawh ta chat mai le. Sawia chuan Tuaka," ka rin dan chiah chiah a ni e. Ruahmanna dang i nei em an tih chuan Tuaka chuan," ti hian kan chhui lut law law ang nga," kan lalpa in leido neih a duh loh zia kan va lantir ang chu le.



Chuta a ni lo zawnga min lo nek a nih vaih chuan lalinah silai kan hmet puak ang nga, chu silai ri chuan inbeihna a chhuak dawn tih entir se, Thlahtea Lianhrima leh nangman khaw lo hal turin in in peih a niang chu. A bak zawngin lalin kan pan ang an ti sam et a.



BONUS

Tlasik khawvawh laia kan pangtilum duhtu khan nipui theng thaw ah lungawina tlanga thlifim dawng dun turim min sawm leh si lo.

HNEHTU NGAWICHAWI. BUNG 41- NA.

HNEHTU NGAWICHAWI


BUNG 41- NA.


Kawr ruama Keipui nunna nei tawh lo leh Lusei pasalṭha tuai tirte chu an han melh tawn zak zak hlawm a. Sawia chuan zawi sap hian," i hliam kha eng nge a an tiin Thlahtea thlanfim lo luang chhuak ngiai ngiai leh a banpuam dinglam kutphah chen vel thler thla chu an melh zauh a.



Thlahtea chuan Sawia beng bulah chuan," zawi sap hian ka fimkhir seng thlat lo chu a ni e. U Sawi," ka chettir zawng hian mi kalh tlat mai ka ti,"tih paha a rilrua a hlauhthawn rukna lo lang chhuak chu sawia chu a hmuh hmaih loh chiang hle mai. Sawia chuan ti teh mi nawlpui zik hat lai hian i bi bo thuai teh ang tih pah chuan a rukin khaw lam an panding nghal a.



Thlahtea chuan a banpuam thler chu a kut lehlama a thi put hup ṭat ṭat chung chuan, kawlhnam chu lut buai leh tawh lo chuan Taimami te leihka ah chuan an dah nghal a. Ti chuan an thlen in lam an pan ding nghal a.



Thlahtea hliamah chuan Kamsahulh hnah leh tap in ṭing chu nuai pawlhin Sawia chuan an bel sak nghal zung zung a, diara tuamsak pah hian ti khan a ziaawm mai ang. Naktuk varṭianah kan chhuak a ngaih kha tiin mutzai an rel ta a.



Zingkhua a lo var, lalpa chuan a leihkapui thleng thlahin Lusei mihrangvalte chu a thlir liam a. Lalpa chuan a upa hnenah chuan kha naupang kha mibik tia an sawi chu a ni e, a ral beilai ka mit hian hmuh tih ni reng a nei dawn a chha chu a nia. Kha," an thil phut lah kha a neu hauh lo mai ka ti," tlangkama ka unaute pur turin nangin i ho mai a ngai dawn zu nia.



Helhkham zawnga ṭawngkau an chhak chhuak tur kha zawldawh takin i beng dawh la, ka harsatna belh turin i naute khan ṭawngka an chhak chhuak tur a ni lo. Kan chipuite an ngaih pawimawh phawt chuan kutbengin ka khaw leilung hi in rawn dai lut in ka ring hauh lo an ti charh charh a.



Mulen lalin chhungah ve thung chuan a mi dip na tak leh huhang ngah tak, hruanghrau nazet mai, Leizo khaw pasalṭha Tlangpianga leh englai pawha a kianga ding reng ṭhin Chawiliana chuan an hmaa Murlen lalpa leh Murlen pasalṭha Tuaka leh an khaw rawn pemthar pasalṭha ralhrat ve tak Zaduna te chu thip zeta melh kul pah chuan Tlangpianga chuan ti hian thu an sawi a.




Ṭiau lui dung rawn sawn chho in kumin kan ram bawh in a zir loh a leiah in ramvalh chin ep lam in hnangfaknan tiin a meizang hlaptuah kan lalpa hian min hmatheh a, chung thuah chuan kan lalpa min chahna bak bak pelh kan tum hauh lo. Mahni luseipuite lakah chuan kan lalpa hian a mamawhnaah che chuan beiseina min siam a niang chu, chu lo rengah chhak ral leh chhim Pawi ten an karcheh che'u ah pawh hian keini avang ringawt pawn muang lei in ramvalh chin in dai phah thei dawn zu nia an ti leh nghal zat a.



A thinlunga a in dah chungnunna leh Murlen pasalṭhate a ngaihnep zia chu an chhak chhuak tel zauh a.




Lalpa chuan," kan ram bawh chin rawn dai lut a, a ruk a rala bu rawn khuarte hi ka pasalṭhate hian an ngsi thei lo em em a, chutih rual erawh chuan mahni luseipuite manganga an awm laia pui duh lo Lusei khawkhat lal nih erawh ka tum hauh lo mai. Tumtluk mual leh murvalen tlangdung aṭanga chhuk thlak zelin Pharmau thlangah Ṭiau lui a luang thla a chhimlam hawizawng in, chu tah Chhippui nena kan in karah perh ka tar bawk.




Chhakral ah ni se, Thingsemual tlangdun tluan khian ka pasalṭhate ramchuanna hmun a ni bawk a, chuti zawngah chuan kei Murlen lalpa hian a ram valh chin a zauh zel bawk nen, Lentlang ram lam in nek te a nih dawn ngawt loh chuan nakin zelah ka mi leh sa te hian ram chuanna tur baihvaiin vanlam an thlir tlawk tlawk dawn zu nia.



Ka pasalṭha Hualzasela damlai khan in rawn kan chhohna Ṭiau lui tui kâm ngai lo kiang khu in tan hmun erawh a la awm em turah ngai ila, chuan," Chhippui khaw lam nek pheiin buh leh bal chinna in nei thei ang. Chutih rual erawh chuan Ṭiau lui kana sa in pel fo a ngai dawn a a chhan chu ka phal chin pela ka ram valh chinah huang in rawn zauh belh ka remti dawn hauh lo mai.



Ka thu leh hla te in lalpa in a pawm hram ka beisei an ti sap a.  Hetia a tih kherna chhan hi Murlen ram bawh chung chang hi eng tiang chiaha thui nge an lo zirchian a hriat chak vang a ni e.



Tlangpianga chuan, lalpa," i han kam keu danah chuan keini Leizo khua in zali nufa inchhal khua te hian ram chuanna hmun pawh kan nei dawn lo zunia. Chhippui lam nek zawnga hmala tur chuan kan lalpa hian a rilru ah a la rin lut hauh lovang le, engpawh chu lo ni se, kan lalpa ngenna che leh dil che i hnawlah kan ngai hmiah mai dawn a, chutia i ram chin min sahthlak phal si loh chuan ramchang lai kan zawng lo thei lo bawk nen Lentlang khaw lamah bawh turin rilru kan siam mai a niang chu an ti hmak a.



Lalpa chuan, khaih khaih khaih, chuti vut vut tur a ni ngai lo ve. Lentlang khaw ramvalh chin in nek khan inremna aiin in hmelmakna bak khawihah va chhuak suh. Mahni luseipui leido a siam chiah in hmabak a ni mai dawn asin an ti a.



Chawngliana thinram ve tak chuan," a nih nih kan ni ang nga a ni mai a lawm," kan hmaa awm a piang chu kan su kaw zel ang. Vanduaina kan tawh thu in bengin a hre tawh a, chu lo liama i kamchhuak aṭanga in remna awm si lo, kan tana a hnual zawnga i ka i an a hnu, eng hi nge pawisak kan neih lem ang? Bawh sen loh ram neia huang la zauh zel hian eng nge i tan sawtna a neih lem le?



Mahni Luseipui mang anga an awm laia lo in kuangkuah tlat mai zawng, ti hian in ti teh ang. Ni hnih chhung in ngaihtuahna kan pe che ang nga, chuta kan duh kan hmu lo a nih chuan ral phiar in kan in phiar mai ta lo'ng. A damzawnga thu kan kalpui tawh liam a hnu, chem sen in a chhunzawm zawn zu nia, a thei fa te lal lenna tur hmun chu a zauh haih haih khawp ang le an ti chang fak a.



Lalpa chuan," uai, a chuti zawng chuan maw thu kan kalpui dawn a," keini aia khawlian ni mah ula ka zungṭang hnih bawk pawh hi ka hnungtawlh ngai lovang. Khualthang pasalṭha in ni  tih erawh ka hria e. Ka phal chin bak ka pel dawn hauh lo. In tana ka phal chin ka sawi tawh a liam, lungsi taka pawm ve mai awm, ti nge a ni lo zawnga thu in vai vung le? In pasalṭhatna kha damchhungni atana in vaivungna hmanrua atan a neu lutuk e.



In lalpa in a ram bawh a thlan fimkhur loh vanga keini min rawn nek na chhan tur ka hre lo. Min mamawha a khua leh tui te ṭâm tur a ngai ngam loh a hnu in lal chuan min rawn hmu mai se. Tin," Lentlang khua kan nek ang in ti a maw? Hei hi lo hre rawh u. Lentlang khawpawi in sawi chuan kei Mureln khua hi in rin lut ve a ni tih hi.



A dam zawnga thurelpui theih loh ti nge in lalpa in a lo tirh che u? Keini aia khaw hnai zawk Taizeng ram valh chin pawh nek tir ngam lo che'u in keini min rawn nek a maw? A reng reng thu ah lal fing tak nei ni ula buh leh bal in phang ngai lovang, in zali nufa in ti maw kha?



Che heu le," thawkmawh chhungkua a zahve vel in ni ang maw? Leido nei tur hian rilru ka siam ngai hauh lova, englai pawha leido nei tur hian hmalam ka pan zel ang an ti sak sak a.



Tlangpianga mitmeng chu a thip ram ram kher mai le. Chutah le, Tlangpianga chuan," a nih a hnu," a tu lam ve ve pawh kan hlau therte hleinem che u. Hei lah Chhippui pasalṭha ṭhin a nun ka lo zuah tawh ah hian i thla lo ti muang hauh suh ang che. Englaipawha in lo in rin kha hna hmasaah lo nei ang che u tiin an chhuak ta a.



Murlen lalpa chu rilruhah hmel takin an hui deuh pap pap a. Eng kan ti ta nge maw ni ngai le, khuanu hian zah a la ngai ve chek a ni ang chu. Ka vanglai hun liam tawh mahse a vawikhat a vawikhat na na na chu ka chengrang hi kan chawi leh nang nge tiin zing nichhuak engmawi tak lam chu thlirin hunliam hnu chu a chhui kir vawng vawng a.



Saihmingliana pawh se en rual lo ni chho in a ma tawkah a chakin a dawng nguah mai a, a pa khua leh tuite entawn leh zah rawn a lo ni nen, sal nulate duat rawn lo ni nen a ṭhang duhin a kumrualpuite chuan an pha lo hle nghe nghe a ni.



Ni li lai a liam leh hnu chuan Sawia te pawh chuan an khaw dai an rawn rap lut a. Tuibur hmuamda awm vel an han ṭhut muan hnu chuan khawchhung an pan leh ta a. Thlahtea ban pawh chuan ziaawm lam pan mahse a duh ang tawk chuan hman a la harsat deuh mai choh a ni.



Lalin lam panding nghalin lalinah chuan pasalṭhate leh upa leh val upa te chu an ko kim hle mai. Murlen lalpa chuan, chutianga inremna kan nei thei dawn a nih chuan a lawmawm hle mai. Chutih rual erawh chuan ralvenbuk lam kan thuam ṭhat a ngai ang tiin Leizo khaw pasalṭha ho nena an in biang biak dan zawng zawng chu an sawi   chhuak dap dap a.



Sawia chuan, e he heu chuti zawng chuan maw min vo khanglang a? Lo ngawi tak rawh se, a mal mal in kan phil nghoh nghoh mai ta lo'ng, Murlen khua hi in pakhat pawh a kang tawh tur a ni lo an ti chang rat a. Lalpa chuan," Lentlang khua pawh lo in ralring tura kan hriattir vat a ṭul ang. Tuaka leh Zaduna hian tlangval sawm ho se Lentlang khaw lama kal turin in lo in buatsaih dawn nia. Naktuk varṭianah in chhuak nghal mai dawn nia tiin an thurel chu an pawtchat nghal a.




Saihmingliana chuan a pa lo haw chu a uksak duh lo chu a ni e. Melh pawh melh lo chuan hnuailam an melh ngar a. Sawia chuan Thlahtea melhralh pah hian a fapa mizia dang ta lutuk chu mak a ti hial zawk a ni.


Chutah Sawia chuan," sal nula ho chu an melh leh a," an ni lah chuan melh pawh an lo melh ṭha ngam lo hi a lo nia, Sawia chuan a fapa chu ko in taite lo kal teh tiin an huia, chu ve leh Saihmingliana chu ṭap hawm hawm in a pa chu an kuah chawt nghal a. Nu telloa enkawl seilen mek thinlung chu a na ve tlat.



Sawia chuan chutia a fap lungchhe em em a a mah a kuahbet tlat chu a lungte lam lam a chhia in Saizampuii chu a mitthlaah langin a ngai vawng vawng a, chutah a fapa bianga mittui lo luangchhuak chu hruk sak pah hian,Taite," tun nge hau che? Bang tawh rawh le an tih chuan Saihmingliana chuan a pa," a nu ten min hau," sephung pawh ka laih ve an phal lo, i in tibal thei lutuk an tia, ka ṭhiante bulah pawh awm an phal ve lo an ti siam siam a.



Sawia chuan e khai! Taite," pasalṭha tur an ṭap ngai lo ve," a nu te hian an duat che a, an hmangaih che alawm, i len hunah silai te kengin sa lian pui pui i la kap ang nga kan khaw daingul tur i la ni dawn alawm an tih chuan a fapa chuan a pa," tak tak maw? Pasalṭha ka ni duh," min i pa chuan sa lu aiah ral lu a rawn hawn dawn che an ti ṭhin, pa," chu chu eng nge? Eng nge ral lu chu? A lian em? Sa aiin a lian em ni? An ti reuh a.



Chu ve leh Sawia mitmeng nelawm tak chu lo in thlak in a rilru chuan tu phiangsenin nge chutiang thu chu an ni naupang bulah lo sawi ang tiin an ngaihtuah nghal zat a.



Ralvawn khaw lal fanu hmelṭha chuan a ni tela a nunphung danglam leh a pum rawn puar chuan zual lam pan zelin a hmangaih Sawiluaia chu a mitthlaah cham in tawn len ni tur nghakhlel takin ni a vuiliam ve fo ṭhin. A nu leh a pa chuan chutia an fanu awmdan danglam tak mai chu hrethiam in thinrimna nena zilh hau chi a ni lo tih hria in an duah zaw lel zawk a.



Ralvawn lalpa chuan chutia Lusei pasalṭha fa a fanu duatlai leh khual thang hat khawpa nula hmelṭha a fanu a hmangaih em em in an pai ta mai chu a rilru na hle mahse a ril a rah a fanu hlimna chu a zawng lo thei si lo. A tihngaihna hre lo chuan tlawm leh zah pawh dawn lovin Murlen khuaah chuan palai tira Sawiluaia chu chah phei a tum ta rup mai le.



Thlahtea chuan Saihmingliana chu pawm nawlh pah hian ka fapa," chutiang thu chu tun nge i bulah sawi an tih chuan" Saihmingliana te reuh chuan, a man sawi a phal lo, i pa in a zawh che pawn sawi miah suh min tia, ka sawi duh lo, min sawi suh an tih chuan mi pa nih chuan zep tlat tur a ti a, a pa Thlahte ka sawi duh lo an ti reuh a.



Saihmingliana mize ropui tak chu chhuang ru takin engtiang chiah in lo swilian chho zel ang maw? Hunin a la hril ang chu. A chhang lo piang tur Saizingliana Ralvawn khaw lal fanu nena an fa nena an che tla tur chu nghakhlel takin a lo chhuah hun tur kan nghak tlang zel a ni ang chu.



BONUS


Ṭhenawm ṭha neih ai chuan mi tana ṭhenawm ṭha nih hi i tum tlang ṭheuh ang u.

HNEHTU NGAWICHAWI. BUNG 40- NA.

HNEHTU NGAWICHAWI


BUNG 49- NA.


Lungmawi lalpa chuan," in lalpa chu keimah ngeiin ka lo hmu ang nge," ka chipuite man in phut pawh leh awm hauh lovin in lalpa chu ka pe ang an ti a.



Sawia chuan, tuna i thusawi kha awih tura min duh chuan i lal tuala tlangvalho khu ṭin darh tir rawh. Chuti lo chu nunna tamtak chân kan awm ngêi ang, a tir khan a kawi zawngin kan thu leh hla te kha la lo mai ta la, ṭha te ṭe in kan in biakna kha a kaltluang mai tur hi a nia an ti a.



Lalpa chuan," aw le, ka khaw mipuite chu kiang turin ka ti ang. In hriam kha dah thla ula rorel kan ṭan thei ang an tih chuan Sawia chuan Thlahtea chu an mitmei zauh a. Ti chuan an ralthuam te an dahthlak hnu chuan lalpa pawh chuan khaw mipui pungkhawmte chu an in lam pan ṭheuh turin an ti nghal a.



Lalpa chuan," ka chipuite tlan nana in thil phut te hi keia neih zawh rual a ni hauh lo a, ka pasalṭhate ho hian tlangdang chang ka unaute va pur se. Chumi chhung chu hun min pek theih han beisei phawt ila. Ka chipuite ka lak leh rual ruala inremna saui tan erawh in lalpa hnenah ka phut ve a ni.



Ti chuan," tuna Lentlang khuaa ka chipuite awm ho tlan nana an phut te kan dawrna kawngah in mi puihna pawh ka phut ve dawn a, chu chu min lo bengkhawn sak turin ka ngen che u a ni an ti a.


Sawia chuan lalpa," khati mai tur kha alawm," buaina zawnga i vangkhua lo pen lut kan ni lova, tin i chipuite lo let duh an awm lai in awmhlen duh an awm ve mai thei bawk, chumi kawngah chuan an duhthlanna i zah sak a ni ang chu. Nangni leh keini kara in nghirnghona awm hi tawp rawh se. Pawisawilo nunna chante thlarau pawh a zahawm e an ti sak a.



Lalpa chuan, ni ang hmiang," in khua kan dai luh rualin Ṭiau lui kamah lei leh van kawk in remna saui tan nghal ka duh dawn a, chumi thuah chuan in lalpa hian harsatna min siam sak lo turah ngai ila, hnam hrang ni mah ila in unauna kawngṭha zawk kan zawh tlang a niang chu an ti a.



Sawia chuan, aw le lalpa," chu chu kan lalpa duhthusam pawh a nia lawm." Ti hian kan inremah ka ngai hmiah mai asin an tih chuan thinlung hmunkhatpu in hlim hmel pu sarh chungin chumi ni tlai chu an tum tawi ta a.



Zan a lo nia, lengi runsang kai tlangvalte chuan Lusei te nena inremna thu an han thlung tur chu an ti ti tui berah changin a ṭhente chu an lawm em em a, a ṭhen te lah chuan an lalpa dawihzep zia chu sawilang ngam chiah lo mahse an thinlungah thinrimna inphum ru kar chungin an dem em em bawk a.




Pasalṭha Ngenga chuan an mikhual Lusei tlangval Thlahtea chu melh leh vung vung ṭhin in nangpui roh hi i ba ek ngo puak roh a, zanin chu  kan khaw nula hmelṭha Taimami te runsang i kai ang hmiang an tih chuan  Thlahtea chuan nuih sak pah hian keini Lusei chaw heh satliah te zawng min mitmei pha ve hauh lo ang nga, mahse nang khawkhat padalṭha meuhin lengi runsang min kaipui duh a hnu va hnial theih ni suh tiin an in zui chhuak nghal a.




Taimami te in an va thlen chuan tlangval panga lai hi an lo awm tawh a, chutia an pasalṭha leh Lusei tlangval pianthiam tak lo inzui lut an hmuh chuan an lo thlek ha hlawm a. Taimami chuan e khia! Kan pasalṭha lah ni rengin kha khawilam khualṭha nge ni a? A remlai laiah khan ṭhuthmun rem rawh u tiin a lo be sawk sawk a.



Thlahtea chuan an nula rim an hmuh zet chuan hmelṭha a tiin Hmunnghak khaw lal fanu hmelṭha Zazawni aimah in ṭha a ti zawk hial a ni.



Pasalṭha ngenga chuan," Murlen pasalṭha tuaitir an sawi ṭhin Thlahtea," Khamsang lal fapa Piandenga tu dawltu kha a nih hi an tih chuan tlangvalte leh an nula rim chu an ka ho mai a. A hmel chik zeta an han melh hnu ah pawh chuan Thlahtea chu mak an ti telh telh mai a. A hmel hmaia danglamna awm hauh lo leh chapona hmuhtur awm hauh lo te chuan chulai inchhunga awmho mak tih chu a hlawh hlawm hle nghe nghe a ni.



Taimami chuan Thlahtea chu hmelṭha a ti ve ngang a niang, a khat mawi tawkin an mitsir leh relh relh ṭhin a. Chutia hlim taka an inkawmho lai chuan Taimami te kawmthlang lam aṭang chuan sa a tla e tiin thlaphang au rawl chuan Taimami te ina tlangval lengte beng chu a verh ta zar mai le.



Thlahtea chuan Ngenga chu melh ralh pah hian an mitmei nghal a. Chu ve leh rang taka Ngenga chu tlan chhuakin an khaw tlangval te chuan an zui ve nghal zat a. A hnung berah Thlahtea chuan Taimami te banglaia an thiah kawlhnam chu phawi dawk zawk pah hian an zui chhuak ve nghal bawk a.




Tuikhur lam panna kawnga Pu Thiala te vawkpui chu Keipui hian la in hnim pik laiah chuan a lo bawk khur chu ni in. Tlangvalte chuan meichher panga lai siam in fimkhur takin an ralthuam nen vawk thisen thloh chu an han chhui thla zar zar a. Pasalṭha ngenga chuan, tlangvalte u," fimkhur tak khan aw. Tumah a hranga kal loh tur. Tiin a silai chu kau ri rap chung chuan hma an hruai nghal zat a.



Vawk thisen far chu chhui thla zelin hnim pik laiah chuan Keipui chuan luhpui in an luhna pawh chu a lo pe hun mai a. Thlahtea hnunga kal Sawia chu melh ha pah hian khawi teh keiman tih leh Sawia zaka kawm pah chuan Sawia silai ken chu an phih thlaksak nghal a, nui ver ver chung hian min ngaidam rawh tih leh Ngenga hmaa tlak zeh chu an rual nghal zat a.



Ngenga chuan Luseipa," i vanlai hun a liam hloh dah ang nge fimkhur hle rawh," an tih chuan Thlahtea chuan," aw le pasalṭha," min lo veng rawh aw, a rim lah chu a na phian mai ka ti tiin meichher engin a chhun phak chinah chuan fimkhur takin a veh phei zel a.  Chutia muangchanga a veh phei lai chuan Keipui chu thinrim tih hriat tak mai hian a rawn hahum nasa ngei mai. Tlangval huaisenna nei lem lo deuh te chu an thauah manin an meichher ken te chu an keng sai deuh hlak hlak a.



Thlahtea chuan ti ringawt hi chuan hma kan sawn dawn hlek lo mai ka ti. Tiin a meichher keng tlangval pakhat chu hui zauhin a meichher ken chu laksak nghalin a silai ken chu muangchangin an dah thla a. Kawlhnam chu nghet zeta hum chung chuan Leipui lam chu an pan leh chheu chheu a.




Keipui chuan ngun takin a sa eilai chawl meuhin a lo melh kiau mai a. Mei eng chuan chiang zet in chu Keipui chu a va en a. Thinrim tih hriat tak mai hian a lo rum ṭhaih leh hum hum mai a, Thlahtea chuan i thawm lah chu a na phian a, tia a sawizo chiah chu a bul lawka kal Ngenga silai chu a puak ṭhuai a, chu ve leh chu Keipui chu huk tuarh chung in an vir kual chiam a, chutah leh a ka chu ang sen huam in awp hniam in a hnaih ber Thlahtea chu ben thluk tawp tumin an rawn zuan a, chu ve leh Thlahtea chu a sir veilama vir zawk pah hian a kawlhnam chu an vai chhuak ve nghal pawp a, chutah leh Sawia silai, Thlahtean a kalsan tak chu lo puak ve nghal ṭhuai in chu Keipui chu leiah chuan a aqp leh rawk mai a.



Mahse, chu Keipui chuan thih a la tum awzawng lo mai, thinrim taka Thlahtea lam lo hawi phei leh pah chuan an bawk hniam leh suai suaia chutah leh Thlahtea chuan Ngenga chu namper lawp in chu Keipui lo zuang leh tur chiah chu rang taka a lama lim phei puat in a kawlhnam chu an vai chhuak leh puat mai zawng, Keipui biang dinglam chu hek huam in chu keipui pawh chuan Thlahtea banpuam dinglam chu a han thler ve hawk mai le.



Ram pasalṭha leh Mihrangval te chuan an hliam chu an pawisa dun lo hle mai. Chu Keipui chuan thinrim tak mai hian Thlahtea chu an kal hual leh theuh theuh mai a. Chutah Ngenga silai chu lo puak leh ṭhuain Keipui khel dinglam chu a ngenmu chuan a va deng siah a, Keipui pawh chu leia zangthal hual in thinrim taka rawn thawh chhuah leh a tumlai tak chuan Thlahtea chu sang takah zuangin chu Keipui mit leh mit inkarah tak mai chuan tlang zawt khawp in a kawlhnam chuan an chhun tlum thawih mai zawng. Keipui chu muangchang hian a zal ta raih raih mai a.



Ngenga lah Thlahtean a nemper dawrh naah khan a ke khan thing ṭangrauah batin a thlang hnim pik laiah a zu tlu thla khut kha a nia. A tluk thlakna kher kher lah kha, thakpui hmun lo ni nen a rawn,sen vual deuh tawt tawt a. Thlahtea chuan nang pasalṭha hei a la thaw e, i ngenmu khan a hnuk chat rawh le tiin a banpuam dinglam thler chu melh deuh sak pah hian a ma hriat tawk leh hian a ruh a khawihtel em ni dawn le a tihrawl chhunga a ban ruh chuan chet a ti nuam lo deuh tlat mai le.




Ngenga chuan pasalṭha huaisen tak i ni e. I che rangin i che a mawi hle mai. Tih pah chuan a silai chuan Keipui lu ah chuan an kap ri leh dum mai zawng a thi chiang ngang mai le.



A tira lo hnaih ngam lo, a him china lo tuilian thlir tlangval ho chu lo hnai tuau tuau in Keipui chu an rawn bel chiang a chu Keipui chu sum ruk a lo tling ṭhelh nghe nghe a ni. Mipui lo punglhawm zel in khatia an khaw chhunga silai vawithum lai mai an han rik takah chuan an lalpa te pawh chu baklengin an rawn tlan a, an rawn thleng chawpchilh nghal ve mai a.



Lalpa chuan ring leng lawng hian tu khan nge a hnuk kha chat le tiin meichher enga Lusei pasalṭha leh an khaw pasalṭha leh tlangval ho chu tih bik nei chuang lo chuan an zawt a.



An khaw pasalṭha Ngenga chuan lapa,"ṭek khamphei a dawnga i khua leh tuia tlangvalte kut tuara hmuk chat a ni e," tin, Lusei kut hnu pawh hi hmaih tel chi a ni lo ve tiin an chhang a. Lalpa chuan aw le," Vawkpui nen khan hlang siam ula ka lal tual rawn mawi rawh se, tiin lalin lam a pansan ta a.



Hunawl ka neih a tlem lu lai deuh a ni. Duhtawk phawt ang. Khawharin aṭangin ka rawn post e.


Rilruah a awm hlawl lo. A ngaihnawm loh viau ang. Min lo hrethiam hram hram rawh u.

.

HNEHTU NGAWICHAWI. BUNG 39- NA.

.HNEHTU NGAWICHAWI


BUNG 39- NA



Mulen lalin chhunga lal leh a u pa te, pasalṭha te rorel tura an han ṭhukhawm far chu an zahawmin engtiang takin maw an rorel chu ti thlu ang maw tiin tlangaupa leh lalnu leh a fanu chuan an beng an lo chhi ve kâr a.



Lalpa chuan Tlangaupa," ka rap sanga mi kha a laiah hian lo hung thla la kan rorel chhung zawnga kan leh tur kha han hung teh le," tiin ṭawngkam an nei hmasa te te a. Lalpa chuan," hei le," kan khaw boruak in mung dan chu tun kan hai hauh lo. Kan leido laka ka ṭawngka chhuak avang khan in lo ip hlauh dah ang nge. An tana beisei chau tak ang nga ṭawngchhuak ni mah ila Murlen lal hi in pawtfan thei ka nih zia in hriat loh hi ka duh lo ve.



Tun hun thlenga lungmuanga in hmaa ka din theih nachhan chu nang ni vang hi a nia tiin a pasalṭha te leh a upa te a dah chungnung zia chu an chhak chhuak zauh a. A aw han then kharh kharh pah hian," mahni mihringpuite laka ngilnei mi chu khuanu hian mal a sawm fo ṭhin.



Chutih rual erawh chuan kan chunga chhiatna tawpkhawk thlentute laka zahngaihna kan lantirfo hian nakin zela kan chhiatna rawn in mung ṭan na kawng zau zawk kan hawnsak fo thei ve bawk. An thusawi zawng zawng kha dawt nge thu tak tih lah khawiah va hriat ni suh. Chutih rual etawh chuan mahni leido khua lo dai lut in mahni luzuar meuha inremna saui tanpuiah min lo sawm ngam hi ngaih thah chi lah a ni hek lo e, ka rorelna min ṭawmpui tura ka upa te leh ka pasalṭhate u engtianga hma lakna neih chi nge ni ang le an ti dap dap a.



Val upa Dengruma chuan lalpa," hei leh chen i thlazatna hnuaiah thlasik vawitam kan lo hmachhawn tawh," i rorelna kamliam uma lo inrawlh ve tur ka ni lo ve, chutih rual erawh chuan min ngaipawimawha kei teh lul min koh tel ve naah lawmthu ka hrilh che a ni. Keizawng, Zawlbuk lama tlangval te khuan min mamawh ang nge tiin lalin chu an chhuahsan nghal a.



Lalpa chuan, ka pasalṭhate u in remhriatna kha bengsik meuhin ka lo ngaithla ang nge an tih chuan Sawia chu ti hian a rawn ṭawngchhuak ta a.



Mahni leido khuaah ngei rawn pen lutin an nunna pawh ngaipawimawh lovin an lal thupek kenga rawn kal chu an ni tih chu tun kan hai lo lo'ng nge. Lalpa," an pasalṭha pakhat leh tlangval zahve khu lo la hreng hrih la," a dang zawng chhuahin an rualin an lal thu leh hla te hria in an khaw lam va pan ve ta mai ila, tuna an lo kal chhan hi a lo dik tak tak a nih chuan kan hun kal tawh te chuan kan nunah min chhuikir tir ṭhin mahse inremna tluka lawmawm hi a awm chuang dawn em ni?



Chutih rual erawh chuan kan khua ji ngaithah chi a ni dawn hauh lova, kan thang chhunga kan khua lo mitmei reng tur hian Tuaka leh Bulthanga leh Zaduna hi lo awm se. Kei leh Thlahtea leh Ṭhasiama leh tlangval pangnga nen Lungmawi khua hi pan in an lal thu leh hla va hre ve ta mai ila an tih chuan an pasalṭha thukhawchang chu fing an ti in an lu an lo bu nghat nghat a.



Upa Zobela chuan," kan pasalṭha remruatna chu ka pawm thlap e. An tih takah chuan lalpa chuan," aw le, a ṭha e," naktuk varṭianah chhuak turin lo inbuatsaih ula, chutih rual erawh chuan an chipui kan kawlte hi tlanna sum kan phut te hi an lal hnenah rawn thlen nghal ula, sal pakhat atan Se chal pakhat leh silai fungkhat ni rawh se. Hei hi ka tawlh thei lo a ni tih hi lo hre tel bawk se tiin an thurel chu an ti tawp nghal a.



Zawlbuk bang nghenga ṭhu kun lap Zachima chuan Kawlngeng," i kaihhruaina hnuaia kan chan chauh zia hi i hria em? Hmahruai duhna thinlung i nei lian lutuk a," kan hun tawn mek te hi i hmu em? Tiin an melh khui khui a, Ngenga chuan, ni e ka lo tisual der a nih dawn hi, i mi hriatthiamna ka dil e an ti chuai raih a.


Sawia chuan Val upa chu brkbawr sar sar pah hian an pasalṭha pakhat leh tlangval pannga hi an phuarna phelh ula lalin a hmu duh. An tih chuan an pasalṭha Ngenga leh a naute pangnga an phuarna chu phelhin lalin lam an panpui ta a.



Lalin an han thlen chuan lalpa chuan ti hian in khawlam in pan ang nga ka pasalṭhate nen hian in thusawi hi rintlak a ni nge ni lo kan fiah ve a ṭul a ni. Ti hian in ṭhiante hi kan lo la hreng rih ang nga kan pasalṭhate an lo let leh hunah in ṭhiante hian in khawlam an lo pan ding nghal ang. An him ngei ang tih ka tiam a che u an tih chuan Lungmawi khaw lam chu pan turin an in buatsaih a.



Zingkarah chuan Pawi pasalṭha leh Lusei pasalṭhate chu Lungmawi khawlam pan tur chuan kalzai an rel ta a. Khaw kar kawngah zanli lai an riah hnu chuan Lungmawi khaw lungdawh chu an chuangkai ta a. Khaw mipuite chuan an pasalṭha te leh Lusei pasalṭhate lo in zui a lalin lam panding ta te chu an en duh in tlangvalte chuan eng emaw thleng palh theiah tiin an ralthuam famkim nen an hnungah chuan an zui ru dal dal hlawm a.



Lalin an han thleng chuan lalpa chuan a lo lawm thiam in a lo be lum lam nghal thuai thuai a. Lalpa chuan chik taka lusei pasalṭhate chu melh kual dan dan in a rilru te te chuan engang fakaua huaisen leh ralhbeih thiam ni ang maw? An hmelah lah chungnun bikna em em hmuhtur awm lo te chuan a tibuai zawk zawmah a.



Lalpa chuan," tu hi nge Kamzarem lutan tu leh Khamsang pasalṭha ralhrat Piandenga lu tan tu chu tiin an melh kual dan dan a. Sawia chuan lalpa an chak lohna zawn kan man fuh a an laka dingchang mai chauh kan ni. An hriam lakah kan him bik aw kawng lo ve an ti sap a.




Lalpa chuanca pasalṭha Ngenga chu melh ding ngar chung hian ka pasalṭha," eng thu lawmawm nge i lo hawn tak le? Beng sik meuh in ka lo ngaithla ang nge an ti a.



Ngnenga chuan lalpa," Murlen pasalṭha kamchhuak aṭanga i hriat hi a ṭha zawk in ka hria, i thu leh hla kenga Murlen lei lung kan rah khan an lung la dam chiah lovin ral phiar in min lo phiar ta tlat mai a. Tunah pawh a ko kima lo let thei lovin i pasalṭha Zachima leh tlangval paruk an la kawl e. An pasalṭha hian an lal thu leh hla chu i hnenah han kam keu zawk mai se an tih chuan lalpa chuan a ni dawn reh tak e a. Tiin Lusei pasalṭha ho chu melh kual leh dan dan in tu ber hi nge ṭawngchhuak ang tiin a beng an dawh a.



Sawia chuan Kei hi Murlen tlangval Sawiluaia ka ni a, ka bula mi hi Thlahtea a ni. I leihkasanga mi tuna min hnungchhawn zawnga ding saw Pasalṭha Ṭhasiama a ni e. Kan lalpa chuan i thu leh hla kenga kan khaw leilung rawn rap te hi ral phiara a lo phiar mai loh nakah. Thinlung hliamna tak kan taksa hnutchhiah in chipuite hi kan thlahthlam hauh hlei nem.



Lusei tlangdang chang khaw hrang hrang rap kualin lal an hrawt a. An tana hlawkna awm miah loah pawisawi lo nunna hlu tak pialralah an tir liam a.  Ngawi rengin kan lalpa hian a,enliam thei lova keini hi kan che chhuak ve ta a ni. Chu chu hriain in khuaah lah kut kan thlak zeng pawh ni loah i rilru i lo seng hah a, eng hi nge i lakah tihsual kan neih? An ti sak sak a.



Lungmawi lalpa mitmeng chu a rum ta al al hle mai. A hmaa Lusei pasalṭha kamchhuak ṭawng kau chheh dan chuan a ngen a chhun ta tlat mai le.


Pawi lal Lallingdothang chuan," tihsual i ti a maw? Kan chipui te salah hruaiin tunah pawh hrehawm tam tak an tuar a hei hi ka enliam mai mai i ring em ni? Nangni Lusei nen hian thu hma nei lo mah ila ka chipuite sala hruai tur leh ti duhdah turin Lusei ram valh chin a hnu hma an hnutchhiah hi ka remtih in ring reng reng em ni an tih chuan lalin chhung boruak chu a ṭang ta at mai le.



Sawia chuan, " chuti taka i chipuite thlavang i hauh te a nih chuan ti nge Lusei khaw hrang hrang rawl rala che te i chipuite kha i khap daih loh le? Keini Lusei ho hian kan chipuite thlavang hi kan hauh ngam i ring phs miah lo tihna em ni? Lal ṭha,leh zaidam kan neih vang chauha tunah pawh hian che chhuak lo kan ni asin.  He tianga a pawng a puia inrun hian eng nge sawt na a neih?



Kan inrem em maw rem lo em maw, Lusei khaw hrang hrang te hi kan ngawi mai mai dawn lo, buaina lian zawk a thlen lohnana sulsutu chu nang leh kan lalpa in nia sin. A ni lo zawngin min nek tum suh lalpa," tunah hian a chan ṭha zawk kan nia ain an ti chang fak a.



Lalpa chu nuih uarh uarh pah hian a chanṭha zawk i ti a maw? Tunah te hian in lu hi la thei ka nia sin an ti thla rawk a. Sawia chuan inremna duhin i khaw lei lung kan rawn rap. Kan lu hi i lo la pawh a ni thei. I khua hi meivap ah a chang thei bawk. Tin, kan lu i lak hma hian pialral kai hmasabertu tur chu nangmah kha i ni tiin rum alin an melh khai khai a.



Thlahtea kut chuan a kawlhnam chu a hlat lo hle mai. Lalpa chuan," uai, pasalṭha huaisen tak zawng i ni mahna le, mahse i vanglai hun hi a liam thuai hloh dah ang nge. I ṭawngka chhuak kha fimkhur rawh. Meiling in a deh che chuan ser nungin a zui nghal ang che an ti chang ve fak a. Sawia chuan," i chipuite khan meiling in min dep a, kan dep let ve a nih kha. Meiling chu meipuiin a thlak mai ṭhin. I chipuite kan kawl hi i paidam thei lo a nih ber hi maw? Inremna duh vanga lo kal kan ni a tiang zawnga ṭawngka kan in chhal dawn a nih chuan kan inrem thei ngai dawn lo a ti hian i vangkhua hi kan chhuah san ang an ti ram hmak a.



Lalpa chuan ka thu hmu lovin ka khua hi chhuahsan in ring ngai suh u. Ka sawi duh ka la sawi zo hleinem. In lalpa chuan," ka chipuite tlan nan eng chiah maw a phut an ti a,"



Sawia chuan," sial puitling pakhat leh silai fungkhat pakhat zel atan a ni e. Inremna saui tan pawh a in peih reng. Lalpa," han chhut ve mah teh," kan inkarah buaina chhuak ta se i khaw mi leh kan khaw mi pawisawi loin an tuar dawn a heng zawng zawngte hi i ngai ngam meuh ang maw? Nunna hi a hlu a tuma pek theih a ni lo asin. Tin hei hi lo hre rawh. Ti zat leh hi i khaw lei lui rawn rap turah ngai hauh suh ang che, kan hnu an rawn chhui zel ang. Tunah pawh kan mi leh sa tam takin i khaw daiah ka chengrang aw rawl nghakin hun an hmang mek ta ve ang. I khua hi meivapah a chan i duh loh chuan kan lalpa thu ken hi rilrufim tak pu in rorel ṭhan nghal la ka duh a ni lalpa an ti sak a.



Lalpa chuan a pasalṭha Ngenga chu melh kur chung hian a thusawi hi a dik em ab ti he haw a. Ngenga chuan khawkhat pasalṭha ve meuh chuan dawt a sawi lo turah ngaihsak ila, lalpa," kan inkar buaina hi i kutah thui tak a awm e an ti ve a.



Lalpa chuan ka chipuite tlan nana chuti zat zat in lalpa in a phut chu ka ngsithiam thei lo a ni. Tlangkama ka u leh naute ka lo rawn ang. Ni nga hun in lalpa chuan min pe se. Ka pasalṭha te in lalin a hrenbeh na erawh ka thungrul ang. I naute hi a zahve ka hreng ve ang an ti ve hmak a.



Sawia chuan paqikhawih hmasatu zawk in nia, hei hi chu ka remti hauh lo mai. Kei leh ka naute hian himdan takin kan khaw leilung kan rap leh ngei baw tur a ni. Lalpa," a ni lo zawngin min nek tum suh." Ka silai ka hmeh rik rual rual hian in pakhat a kang ang tiin an dinhmun derthawngru tak ata chu zalen a duh avang chuan dawt var an sawi chhuak zauh a.



Lalpa chuan kan hria ang chu tia a sawilai tak chuan Thlahtea chuan rang mangkhenga a kawlhbam phawi dawk zawk pah chuan a bul lawka pasalṭha ngenga chu rek bet nghal in a nghawngah an chuktuah nghal zat a. Thlahtea chuan ti lui suh. I ti lui a nih ngai chuan ka kawlhnamah hian thisen a luang ang tih pah chuan Ngenga beng bulah chuan pasalṭha,atso hauh suh ang che. Thih leh dam kar a nih hi.



In lalpa rilru sukthlek hi kan kuaiher dawn chuang lo. I nunna hi ka kutah a awm e an ti ram hmak mai a. Ngenga chuan naua, mi inring lo lai chauh em ni i beih ngam a an tih chamuan Thlahtea chuan pasalṭha," ka sawi tawh kha," thih leh dam inkar a ni e. I ka kha chip hmak rawh. Kan mi leh sa te pawh kha hmachhawn aiin hnunglama phil kha in duhthlanna a nia lawm. U Sawi," hecpasalṭha nghawng hi ka tan mai dawn asin an ti ram hmak a.



Sawia chuan, mahni mihringpuite nun hlutzia pawh chhui phak ngai lo lal tenawm in nei hi in vanduai hle mai tih leh lalpa lam a dawk chhuah zawk pah chuan a kawlhnam chuan lalpa nghawng chu an chuktuah ve hmiah a. Lal tuala tlangvalho chu inhawrkhawm in kan lal Lusei kutah a awm e. Tuman lal tual chhuahsan loh tur. Lusei ho hian nungdamin khua an chhuahsan tur a ni lo tiin an au lauh lauh a.



Sawia chuan Thlanhte," pasalṭha ṭangkaizia pawh hrethiam pha lo chuan kha pasalṭha nunna hlutzia pawh kha a hrethiam pha lovang. A ni kha chu kan buaina a ni lo. Khaw khat lal tlaktlai lo zet ai chuan pasalṭha te hi an zahawm zawk e.  A ni kha chuan zah a phu e, chhuah la a ni khan an khaw tlangvalte rilru sukthlek kuaiher rawh se an ti a




Thlahtea chuan pasalṭha kawng dang a awm ngang lo a ni e. Kan himna tur ngaihtuah rawh an tih chuan Ngenga chuan an lalpa lam chu hawi in thip zeta melh pah hian lalpa," buaina bul tumtu chu i chipuite an ni a nang ngei pawn i hre vek. I khaw mipui tam zawk te pawh hian an hria. Inremna duhin palaiah min tir a kan leido te khua chuanin ti chung hian a ni lo zawngin i nek leh sia maw. Murlen khuaa lamkal te min tirh dawna i thu leh hla leh tuna i thu leh hla hi a va inpersan ta ve an ti let salh a.



Sawia chuan tunah zet chuan i thu zuk eng ang mahla lal rintlak lo ah ka rin lut tawh che. Hei hi i cho chhuak a ni tlat. Him dam takin kan khua kan lawi lut ang nga. I chipuite kan kawl ho saw kan thlen ni tukah an lu kan lam ang. Tin, i chipuite khua bei turin Lentlang pasalṭhate nen kan rammu ang. Kan bitum hmasak ber tur chu nang ngei hi i ni bawk ang an ti chang fak a.



Lalpa chuan hlauthawng leh hnuhnawh in pasalṭha zahngai zahngai. Ka thu ka sut e. Kavtlawm e tiin a ban an phar chhuak du a.



Duhtawk phawt ang.

HNEHTU NGAWICHAWI. BUNG 38- NA.

HNEHTU NGAWICHAWI


BUNG 38- NA.



Zachima chuan, ngun takin Taimani te runsang kai tlangval chu an melh tawn zak zak a, chutah Zachima chuan," kan lo luh tak avanga ngawih in han chuh teh tlat chu le," ṭawng bawrh bawrh rawh u khai, in thu leh hla te ngaithla in beng kan lo dawh ang nge. Tiin Taimani te leihka an rah rik ruala Lusei ho mai mai chuh tih thawm lo ri chhuak chuan Zachima beng a luh hneh hle mai.



Tlangval pakhat chuan U Zachim," kan chipui sala Lusei ho in an man te saw khual thuthang vel aṭangin ka pa zin in a lo hriaa," kei ni khaw lam pawh hian nghawng a nei lian ve viau lo'ng maw tiin an zawt phawng a. Zachima chuan," nghawng chu nei trh meuh mai," chutih rual erawh chuan han bawhzui rum rum chi a ni hauh lovang le an ti a.



Tlangval pakhat leh chuan," kei chu an khua hal darh sak vek mai a nia ka chak ni," an ni Luseiho chhuk en kan tuar tur hi na ka ti tlat a ni an rawn ti chhuak ve leh a. Taimani te inleng zinga mi leh an khaw tlangval fel leh ngawichawi tak, Mangbawnga chuan," chhan ṭha tak awm lo se sal ah an hruai dawn hauh lova," chutih rual erawh chuan kan chipuite lak leh hi kan hna a ni.



Murlen khua saw'n pasalṭha huaisen tak tak an kawl nual a, a pawng a puia basa ngam chi an ni hauh lovang. Khaw in hnaih te te an ni hlawm a, a mal chuan an ṭang huah lovang le. Mualsei khuaa ralthuam awm zawng zawng pawh an hui vek an tih tak kha an rawn tichhuak ve a.


Taimani pa lalin chuangkai lo haw in, kha, kan pasalṭha te pahnih lah nireng che'u chuan," naktuk varṭianah maw Murlen khua in pan dawn tak a? Ka vanglai hun liam tawh mah se Murlen pasalṭha pali te hming saw tlangkam thuthang boruak leng vel karah a ri zing hle mai a a hmai eng pawh hmuh pe pawh ka chak teh tak e a an ti chhuak phawng a.



Pasalṭha Ngenga chuan," e khai! I nau te kan awm alawm, nang zawng khaw mipuite uap lum tu atan i ṭangkai narawh e. In sawi chhuah takah chuan tlangvalte pawh hian ka hriat theih chin hi kan sawi ang nge.



Sailo lal Saithangpuia Pherpui lal fanu chu Tidim pasalṭha ten man tumin an um a, chu chu an khaw rawlthar in a nun pawh chan huamin a tlanchhiatpui a, Murlen khaw ramvalh chin dai lutin Tidim pasalṭha te chuan nangchin in an hual ta a. Tah chiah chuan Murlen pasalṭha Hualzasela leh a naute lo langin Tidim pasalṭha ho chuan Murlen pasalṭha te an lan ve takah chuan an duh thala chet thawh thei lovin in malbeihna a chhuak ta a.



Tidim pasalṭha Kamzarem leh Paulianuk, Ṭiaului kam leh a chheh vela Paite hnampeng hrang hranga ralhrat pasalṭha tia hmingthang tak pahnih te chu chu rawlthar chuan awlsam takin a lo tuk dawl zu nia. Chu rawlthar chu Pherpui khaw mi leh sa ni ṭhin a ni a, tunah chuan Murlen lalpain fathang a awl zinga naupang ber, a pasalṭha rinrawl ni ta Sawiluaia," kan chipui sala hruaihaw tu ngei chu a ni an tih chuan an pasalṭha thusawi chu ngaihnawm ti takin an ngaithla kar hlawm a.


Chutah sawi zawm leh in. Chu mai a la ni nang. Sengau khua Teizang pasalṭha ralhrat ten Lusei te ram bawh it vanga chimit an tumna kawngah Lusei ram an dai lut leh a, chu tah Pherpui pasalṭha te chuan an lal fanu rawn zawng ve leh in chu tah, Lentlang pasalṭha Vawmuaia leh a ho te'n an sa hliam chhuiin tuna hmar lam Pherpui khaw panna kawng zim tak chu an rawn chuan thla ve mek bawk a. Chutah Murlen khuaa pem ta Sawiluaia te chuan Pherpui lal fanu a hmangaih a fa pai mek tu chu ruk chhuah tumin ram in rina chu an rawn dai lut ve mek bawk a.



Khaw li te chu in ep ranin chungnun duhna thinlungpuin an in melh ram hlawm a, chutah leh, Chhippui pasalṭha ni ṭhin Thangkunga Lentlang khuaa pem ta chu lo lang ve in ti chuan leh Lentlang leh Murlen chu ṭang dun in an in sam nasa ta mai a an tihlai chuan tlangval pakhat hian ti nge Murlen leh Lentlang chu an ṭandun daih le tiin an zawt a.



Ngenga chuan," Lentlang pasalṭha Thangkunga leh Murlen pasalṭha Sawiluaia hi unau ni hek, Thangkunga hi Chhippui khaw chhuak a ni a, Sawiluaia hi Pherpui khaw chhuak a ni ve thung. Sawiluaia nu hi Thangkunga pa nau a ni a, Sawiluaia pa hi Khamsang pasalṭha Piandenga a ni. Piandenga pa Khamsang lalpa saw'n Sawiluaia leh a nu chu pawm duh lovin khua aṭangin a ngawtchhuak a, ti chuan an nufa in Pherpui khua an bel a, ti chuan Pherpui lal fanu vangin khua aṭangin an hnawtchhuak leh a, ti chuan Murlen khaw mi leh sa an lo ni ta a ni.


Khamsang pasalṭha Piandenga lu tan tu chu, Sawiluaia aipawn a tawhkhirh zawk ang an tih naupangte Thlahtea tuna Murlen mihrangval tuai tir an tih chu a ni. Sawiluaia chhang an vel lek a la naupang a ni nghe nghe. Chu mai a la ni nang. A hmelṭha in a mitmeng a mawi em em a, a mah a inring tawk bawk a, hlauhawm awmzia a hre lo an ti hial a ni.


Hualzasela kha boral tawh mahse mihrangval chher chhuak zelin an kaihza vengtu Tuaka leh Bulthanga mihrat khawkheng an la nei cheu a. Mihrangval pali tiin an chheh vel khua ten an sawi fo. A uar fa te chuan Murlen khua saw khawli ṭanrual pawn an hneh lovang an ti hial a ni.



Chumi piahlamah Lentlang khaw pasalṭha, Rithanga, Zacheua, Thangkunga leh an lal fapa Ralthankhuma te hian Murlen khua hi an thlahthlam ngai hauh lova, a chhan pawh an in tih unau ṭhat em vang leh Thangkunga leh Sawiluaia unau an lo nihna sawn remna saui tan in lei leh van kawk chungin buaina leh harsatna tawk ve ve mah se in phatsan lo turin thu an ti tlu ta a ni.



Lentlangah sawn tunah pawh hian kan chipui sala an hruai mi eng emaw zat an awm bawk. Tin englai pawh a kan in ral rin a ṭul bawk ang. An ni pasalṭha rual lo dang tur chuan kan chipui tlangkama kan unaute pawh kan pun a ngai ve ang. Remna saui tana thu kan thlung hma ngeia kan mi leh sa te lak let erawh chu kan tih mak mawh a ni an ti a.


Tlangval pakhat chuan U Ngeng", tiang zawng zawng hi khawi aṭanga i hriat nge? Tiin an zawt a. Ngenga chuan nakin lawka kan tana mi hlauhawm te hi an chak lohna zawn chhui in ka zir chiang a, ka ni damlo tlawha ka zin khan heng zawng zawng hi ka hre ta a ni.


Mualsei pasalṭha te leh Khamsang pasalṭha ten Murlen pasalṭha leh Lentlang pasalṭha sawm leh pathum lek pawh an hneh loh chuan engtianga huaisen leh ral beih thiam nge an nih tih chu chhut rawh u khai an ti dam thluam a.


Zingkhua a lo var. Lungmawi pasalṭha te chuan Murlen khua chu an panding nghal vang vang a. Khaw karah zanli lai hun an hman hnu chuan Murlen khaw dai an thleng der a.



Losul haw hun a ni a, feh hawngte chuan an kawtchhuah a Pawi samzial sawm lai lo ṭhu chawl an han hmuh chuan an hlau kher mai. Chu ve leh Zachima chuan hlauhawm kan ni lo ve. In lalpa hmu tura lo kal kan ni e. Tlangvalte u an phur kha han chhawk ula an rual hian khawchhung i lut ang u hmiang tiin kal zai an han rel a.



Veng mawng aṭanga chho zelin kawt thler kil nga laia lo in ṭhen phak phak laitakah chuan tlangval la naupang tak kawlhnam hnungpuak chunga lo ding ran an han hmuh chuan an han ding dat a. Chu ve leh ka pi tah hian kan tawpsan mai ang che u tiin an phur chhawk chu an han hlan a.



Thlahtea chuan kha engti tura kan khaw leilung rawn rap ngam nge in nih? Kan chhungte kan hmangaih em em min thahsak hnuah ngampa takin kan khua in lo lawi lut a maw? Haw leh ula in tan a ṭha zawk ang tia a sawilai chuan Murlen tlangval rual ho chu an lo kal khawm nghal sap sap a.


Thlahtea chuan thupe aw tak mai hian lo nghak lawk rawh u tiin tlangvalho chu an khap nghal zat a. Ngenga chuan a hmaa tlangval la naupang tak mitmeng fiah kak chu thlek vang vangin tlangval," in lal hmu tura lo kal kan ni." Buaina bumpelh dan kawng kan rawn dap hram hram a ni e min lo hrethiam teh tia a sawi lai chuan tlangval pakhat hian Pawi pakhat chu lungtum chuan a awmah a zu vawm pawp mai a.




Pawi hmelchhe ho in lu kan la vek dawn ti in an rawn hual ta mai a. Zachima chu a thinrim takzet e. Mahse Ngenga ṭawngka chhuak a ngaichang hram hram a ni. Ngenga chuan thuṭha in daih loh chin a nei chawk a nia. Khawngaihin kan thu lo ngaithla ve phawt ru tiin a kut chuan a kawlhnam chu a hlat tawh lo hle mai.



Thlahtea chuan thuṭha in a daih seng lo a nih hi, tiin a kawlhnam chu an phawi chhuak zal zal a. Chutah an chhak aṭang hian Sawia chuan Thlahte," eng nge nita rum rum ngai le,? Tlangvalte u zahngai ru mikhual a pawng a puiin hriam an lek khum ngai lo ve an rawn tidam dap a.



Thlahtea chuan U Sawi," kan tlangvalte hi ka khap dai thei meuh lo chu a ni e. Hunkal tawh an hrechhuak pawh a ni mahna le," an ti a. Sawia chuan kei hi Sawiluaia Murlen tlangval ka ni e, eng nge in duh tak le? Tiin an zawt a. Ngnenga chuan keini hi Lungmawi khua lal Lingdothang khua leh tui te kan ni e.



In lalpa hmu tura kan lalpa tirh te kan ni an tih chuan Sawia chuan a nih chu maw le. Tah zawng thu a sawifel theih dawn loh. Tlangvalte u kawng kian ula lal hnenah Thlahte i han hruai teh ang hmiang tiin lalin an pan a. Lalin an pan lai te chuan Murlen tlangval thinrim zualte chuan Pawi tlangvalte chu an han nek kat lui leh dawrh ṭhin a, Zachima chu thu pawh sawi thei lo thinrim tih hriat ngawih ngawih hian hnuailam bih in a in hum ruh ṭang mai a.



Lalin an han thlen chuan Ngenga chuan lalpa," kan mi leh sa inkawl hi kan lalpa hian lak kir leh dan dap in inremna saui tanpuiah a duh che a ni." Kan chipui tlannan hian eng nge i phut tih hi kan lalpa hian a hre duh bawk an ti charh charh a. Mutlen lalpa chuan chu pasalṭha chu chiang zeta en ha pah hian, in lakah phutna ka neih awm ka hre hauh lo mai ka ti.




Duhthalin Lusei khua in suasam hnuah in chipui tlema zawng kan kawl ve a chu chuan in lalpa  awm a ti nuam lo a maw? Kan mi leh in thah tak zawng zawngte kha min pekir leh ula ti chuan phut nei hauh lovin in chipuite hi in hruai kir leh dawn zu nia an ti ram hmak a.


Ngenga chuan lalpa," hunkal tawh chu hunkal tawh ni se," an ti dek dek a, lalpa chuan hunkal tawh chu kan thinlung hian a pai renga ka mi leh sa thlaphang au aw rawl khan zan tam min la tlaivar tir asin. In chipuite hi ka la duhkhawp hleinem, ka pasalṭhate hi in ram valh chinah hma ka rawn sawn tir zel dawn. Ṭiau lui kam aṭang hian kawlkil thleng rawk khawpin kan um chhuak dawn che u.



Mahni sahimna chin pawh duhtawk a lem a, in tana hnawksak miah lo Lusei te khaw ramvalh chin dai lutin a ruk a ralin chet in thawh a. Buantlang, Leitlang, Ṭawitlang, Murlen ka lal ṭhuthmun suasamin Lusei tam tak in that a, kan nula te nawmchen nan in hmanga ka fanu hrehawm tak tak tuarin hmun ralṭi ah in hruai a, ti hian in ti leh si a maw?



Ka pasalṭha pali te hi khawhnih valtual in hawrkhawm hlen an nia sin. An rorel a sual ngai hek lo. Khaw eng ka la hmuh ve ṭek ṭek chhung hi chuan nangni nen hian inremna saui kan tan thei ngai lovang. Chu tah in khua lah rawn bei kan ni hek lo. An duh a hnu Mualsei khua ka pasalṭhate hlaua tlanchhe darh ho khan ka sutpui hi rawn vuan rawh se. An ti ram ta hmak mai zawng.


Ngenga chuan sawitur a nei ta lo hle mai. Muangchang hian a nih chuan lalpa kan let leh ang nge an tih chuan Murlen tlangval pasarih te chuan silai kau ri rap mai chung hian Pawi ho chu tin chheu chheu in, Tuaka chuan," let leh chu tum duh ting su in ralthuam kha dah thla ula muangchangin lal tual lam pan rawh u. Chet in thawh chuan in thi vek ang an ti chang fak a.



Chutah meuh chuan an dinhmun derthawng zia chu hria in chet han thawh chi lah ni hek lo le an ralthuam chu lal chhuata dahthlak pah chuan lalin chu an chhuah san ta a. Lal tual an han thlen thlak chuan lalpa chuan thusawi in ti khawpa kan khua an suamsam hnuin kan hmangaih tak te an nunna laksaktu ho hian inremna saui tan puiah min rawn sawm a, hei hi inbumnaah ka ngai a. Chu avangin an ni ho hi zawlbukah phuar ula an chungchang tunah la la hian kan rel ang tiin thu tawp an siam hmak a.


Duhtawk ang aw.  A limit tlat.




.

HNEHTU NGAWICHAWI. BUNG 37- NA.

..

HNEHTU NGAWICHAWI.


BUNG 37- NA.


Kawlngenga chuan lalpa," buaina pumpelh dan kan dap a ni ang chu," i sawi ang khan," kan chipui Lusei khuaa hrehawm tam tak tuara an awm hi kei chuan ka enliam  mai mai dawn hauh lova, ti hian naktuk khua var se kan khaw lam kan pan ang nga, thil awmzia kan lalpa hnenah ka thlen ang nga, kan lalpa in ṭha a tih dan ang in hma kan la zawm a ni ang chu. Lalpa," a dam zawnga sawipui ka lo tum hram hram dawn nia tiin thu han chhak chhuak ve mah se, a thinlung leh ngaihtuahnaah chuan Murlen pasalṭha te chanchin chuan a ngaihtuahna a ti thui hle mai le.



Zing khua a lo var a, tukṭhuan pawh chu puar takin an han ei a, lal fanu chuan K'u Ngeng," ka ngena tlawm tak kha i thinlungah min pai sak la, Lusei nena inrem taka kan awm theihnan hmalatu ah ṭang hram rawh aw an tih chuan, Ngenga chuan," theihtawp ka chhuah ngei ang dam lo hauh ang che." Tiin an khaw lam an pansan ta a.




Leitlang khaw mipuite pawh chu ab pasalṭha Zaduna kaihhruaina hnuaiah Murlen khua an neih chhun leh an thil hlu kang bang nen, an ran vulh la dam awmchhun te nen an pan ve mek bawk a.



Mualsei khaw pasalṭha te khan chhim lam aṭanga rawn beiin Leitlang khua an run a, ti chuan Lusei tam tak that in Leitlang khaw mi leh sa hi mi sawmsarih vel awrh chauh dam chhuak an ni. An khua hlawhtling taka an beih hnuah Murlen khua kha lut leh a bei leh kha an nia.




Ni khat a liam fel awrh chauh tihah chuan Leitlang khaw mi leh sa te chuan Murlen khua chu an rawn pan ta mup mup mai le. Murlen  lalpa chuan Hnawli pa," chhuk en ve mah teh," ka lei lung rawn rap a chhimthli tleh ang mai a ka lal in rawn pan te khu, khu lah an va chikim mang teh e, khawnge ka mittlin tawk hian ka hmu pha meuh tawh lo mai ka ti. Tlangaupa," nang chin zu chian teh khai," an thawm riva hre hmasa ka pasalṭhate khan ka lalin rawn pan nghal se tiin an tirliam nghal zat a.




Sawia chuan,"  a siruk la teh meuha kan khua lo pantute khi hawh teh i chian teh ang hmiang," tia a sawilai chuan Tlangaupa chu a rawn thleng chawpchilh nghal a. Tlangaupa chuan," lalpa in a rang lamin ka lalin rawn pan rawh se a ti che'u a, an tih chuan Sawia chuan, Tuaka," Thlahtea nen khan lalin lo han pan ula," kei leh Bulthanga hian kan lo chian ang nge pawi thil em thleng lo turah ngai ila tiin khawchhung rawn chuangkai mek nunau leh tar chak lo lo kal mek te chu an lo melh ram ram a.



Ti chuan Tuaka te chuan lalin lam an pan ding nghal a. Sawia chuan Bulthang," tlangval an tlem danah khuan buaina tawh vanga kan khua lo pem tum an ang riau mai ka ti," hawh teh thuchiang zawk hriat in tum teh ang tiin mikhual ho lo kalna lam pan chuan an chhuk ve nghal a.


An bul an zu thlen chuan Sawia chuan," kha, in va bawr ve maw le, kan khuaah hian engti tura kan khaw lrilung rawn rap nge in nih le tiin an lo be hmasa a." An hruaitup Zaduna chuan a hmaa tlangval la upa hmel lem loh tak, pasalṭha tih hriat ngawih ngawih chu melh ding ngar chung hian, kar kalta lawk a Pawi ral liannin an khua an run thu a,ang chuan bulṭanin harsatna an tawh dan zawng zawng an sawi chuan Sawia chuan," a nih tak chu maw le, kan lalpa hi lal fel leh lal zaidam tak a ni a, kan khaw inrelbawl dan te ṭhataka in zawm dawn phawt chuan a lo hnar hauh lovang che u. Lal in lam i pan chho nghal ang u hmiang tiin hma an hruai nghal zat a.



Murlen khaw mipuite pawh chuan lo zui ve nghal in chanchin ngaichang chuan an ring mikhualte chungah chuan an han fan ve iak iak hlawm a.



Lalpa chuan a leihka sang aṭang chuan ngun zet a thlirin ti hian aq an chhuak ta a.," Khawi khaw lal tui tlan nge in nih le? Ka khaw lei lung rawn rapa ka hnen aṭanga duh nei in ni ang chu maw an ti a. Leitlang pasalṭha Zaduna chuan lalpa," tia bul ṭanin an khuain harsatna an tawh dan zawng zawng an sawi chuan lalpa chuan a lo khawngaih em em a, chutah lalpa chuan," ka khua leh tuia ka rinluh tawh chuan ka rorel thu leh hla a pawmin a zawm tur a ni a chu zawng zawng chu in hlen theih dawn phawt chuan ka khaw mi leh saah ka pawm thei chauh ang che u.




Leido neisa khua kan nih zia chu in hrechiang ve hle in ka ringa chuti chung chung pawh a ka khua leh tui in la bel duh a nih a hnu ka Luseipui te ka hnar ngai lo ve. Hei erawh hre reng ang che u. In khua ti mang a, lo run tute khua chu ka pasalṭha ten va hneh in tunah hian sal sawm chuang lai kan kawl a, an chungah zahngaihna inlantir tur a ni ang, englai pawn buaina hmachhawn thei reng kan ni a, tunah chuan in thinlung leh rilruah khan Murlen khaw mi leh sa in nihna kha tuh nghet tlat turin lo danglam ang che u.



In hmuh ang leh hriat ang hian Zawlbuk leh eng i lo thuam ṭhatngai tam tak a awm a, naktuk aṭangin hnatlang kan ko nghal a ni ang chu. Tlangaupa," nang leh ka upa nen hian thlenin tur kan kawhhmuh nghal la, hei buaina leh harsatna tawk ṭhin mah ila khuanu hian kan chungah zah a ngai a ni tih entirnan pemthar ṭhahnem tak kan neih hi a lawmawm lamah ngai ila, an chungah ṭhat kan chhuah tlang a niang chu tiin thu an ti tawp nghal a


Zaduna chuan Murlen pasalṭha Tuaka chu a lo la hre ngang mai. Sawia pawh chu a hai hauh lo. Ṭawngkam in bakkaih vanga chem sen an lek teuh zia te kha dawnkir in an khi sak a.



Hun leh ni te liam ve zelin kar an vei leh meuh chuan Murlen khuaah chuan in zacleh sawmnga lai a ding ve leh ta reng mai le. Ral venbuk pawh uluk leh zualin an thuam ṭha a. Mausep in khawchhung luhna an hung chhuak vek bawk a. Mausep karah thingtuai leh mau ṭawn zawmin mau chang ṭha chu a hmawr zum taka suih in an ti lawr ta vuah mai a. Hei hian ral leh sahrang hmaah pawh a veng ngei ang le.



Lungmawi lalinah ve thung chuan Kawlngenga chuan an lalpa thusawi chu uluk zeta ngaithla in, an lalpa chuan naktuk varṭianah Murlen khua in pan nghal ang. Ka chipuite lak kir dan kawng kan dap ang nga kan hlawhchham thiang lo a nia. Chutih rual erawh chuan zawldawh tak leh inphah hniam takin ṭawngka i chhak chhuak dawn a nia.



Ti khawpa tlang hrang chang kan chipui pasalṭha te hnehsawh taka suat tu khua saw kan leido nimahse basa ngam chi an ni hauh lo a ni tih kha i thinlungah khan vawng reng ang che. Zachima nen va thawkchhuak ula Dalsuankhan hian khua hi lo luahlum rawh se.



Lusei laka i thunun zawh loh tur chuan i hnung zui lo se, kan chipui sala tang mek te saw la kir turin rilru fim pu la, kan lak let leh nakawnga an phut te chipchiar takin min hrilh hre a ni ang chu. An lalpa ka zahna entirnan ka ṭhival hi a kutah i hlan ngei ngei dawn a nia.



I thin butut kha inthunun tir lo la, zawldawh takin an che zia leh an hawi her va zir chiang ang che. Mualsei khaw pasalṭha chet thawh danah khan an thin a la dam dawn hauh lova, in tana pai nuam lo ṭawngka an chhuah pawn ngawih chuh tlat ang che.



I mit erawh khan hnuailam bih lo se. Hnam chungnung zawk kan nihna erawh lanchhuah tir thung ang che. Luhai khawpin lal duhsakna dawm lo la, i rilru kha fim reng rawh se. Murlen lal saw, lal fing leh rorel thiam tak leh lal chak tak a ni a, a chhan chu pasalṭha huaisen tak tak te a kawl vang a ni. Lusei ten, kan chipui te sala mana an dah hniamna erawh pai dam har ti hle mah ila kan hun tawnin a zir miau loh avangin eng pawh tawk thei kan ni a, in thang hlanin ka u Thangtinchhawna tlang changta hnenah palai ka lo han tir ang.



Nak tuk varṭian aṭanga chhuak turin inbuatsaih ula, ni li lai a karah hun in hmang dawn a, in thu leh hla te tlumtea thlira ka lo thlir dawn avangin ni rei cham thei in ni lo tih hria la, Vawk hniak zawn thla ruah hmasa lo kal hma ngeiin in rawn let leh dawn a nia tiin thu tawp an siam nghal a.




Zachima chuan Ngenga," keizawng funpui er mai a ni ka duh ni," a pawng a puia a dam zawnga Lusei khaw lam pan hian ka ngen zu chhun tlat a, kan chipuite kawl lo phei se chuan va chimih ṭhak mai ka nap an ti sak sak a.


Ngenga chuan Zachim," hei tak hi a lawm, hnuntawlh hun a awm ngai e. Chutiang zawnga i rilru a sak dawn ai chuan kumhua hi lo luah lum zawk mai ta che." Duh thlang thei dinhmuna kan din loh laia a nek zawnga ṭawngka i chhah chhuah tei vet dawn ai chuan lo in thiar fihlim mai ta la, buaina va chawk chhuak ta ila a tuar tu tur chu kei ni leh Lusei te kan ni. Pawisawi lo tam takin an nun na an  chan leh dawn a, hengte hi i chhut pha hauh lo em ni? Kan chipui pasalṭha tam tak kan lo dah chungnun te ngei ngei pawh awlsak takin an tuk dawl thei a, engtiang chiaha hruanghrauna nge an nih tih hi kan zirchian hmasak phawt an ngai asin.



A pawng a puia basa ngam chi an ni hauh lo. Kei chuan chutiang khawpa pasalṭha huaisen rual te chu ngsihsan rukna ka nei tlat zu nia. Hmai chhan ngeia biak pawh ka duh an ti a.



Zachima chuan, kan thusawite lo pawm duh lo ta se engtianga hma han lak chi nge ni ang an ti leh a. Ngenga chuan," buaina chawkchhuak hmasatute hi kan chipuite an ni a, a pawng a puiin kan lakah hriam an lek hauh lovang le. Lusun chhungte  tam tak an kawl ve na saw an nem na lai awmchhun a ni a, saw saw ṭangkai taka kan chhawr theih chuan kan tumna kawngah hma kan sawn ngei ang. Murlen saw Lentlang khua leh Leitlang khuain a karcheh a, mahni mai chuan an ṭang bik dawn lo a ni tih hi kan thinlungin a pawm a ngai.



Kan thu a lo in bakkaih deuh leh funpui kan er a ni ang chu. He ta duh thu lo sam chiam hian hma a su kaw lo ve. Zawlbuk lam pan ila tlangval sawm kan thlabg chhuak dawn nia tiin zawlbuk lam an pan ding nghal a.



Lungmawi khaw nula hmelṭha Taimani runsang kai tur chuan Ngnenga leh Zachima chuan zawlbuk bawhbel bawh liam in an in lam an pan ve nghal a. Taimani te leihka an han rah rik rual chuan Ngenga chuan, mawng hunna kan la chang ve meuh em tiin an dak lut dâk dâk a. Tap lam aṭang chuan rang fahran hian Taimani chuan," awm tuk e le," U Ngenga te lah ni reng che'u chuan kan pasalṭha te uapna hnuaia hun han hman hi a nuam ngai e, a rem lai laiah khan ṭhuthmun rem rawh u tiin an nui har har a.



Duh tawk ang.