Thursday 17 October 2019

HNEHTU NGAWICHAWI. BUNG 38- NA.

HNEHTU NGAWICHAWI


BUNG 38- NA.



Zachima chuan, ngun takin Taimani te runsang kai tlangval chu an melh tawn zak zak a, chutah Zachima chuan," kan lo luh tak avanga ngawih in han chuh teh tlat chu le," ṭawng bawrh bawrh rawh u khai, in thu leh hla te ngaithla in beng kan lo dawh ang nge. Tiin Taimani te leihka an rah rik ruala Lusei ho mai mai chuh tih thawm lo ri chhuak chuan Zachima beng a luh hneh hle mai.



Tlangval pakhat chuan U Zachim," kan chipui sala Lusei ho in an man te saw khual thuthang vel aṭangin ka pa zin in a lo hriaa," kei ni khaw lam pawh hian nghawng a nei lian ve viau lo'ng maw tiin an zawt phawng a. Zachima chuan," nghawng chu nei trh meuh mai," chutih rual erawh chuan han bawhzui rum rum chi a ni hauh lovang le an ti a.



Tlangval pakhat leh chuan," kei chu an khua hal darh sak vek mai a nia ka chak ni," an ni Luseiho chhuk en kan tuar tur hi na ka ti tlat a ni an rawn ti chhuak ve leh a. Taimani te inleng zinga mi leh an khaw tlangval fel leh ngawichawi tak, Mangbawnga chuan," chhan ṭha tak awm lo se sal ah an hruai dawn hauh lova," chutih rual erawh chuan kan chipuite lak leh hi kan hna a ni.



Murlen khua saw'n pasalṭha huaisen tak tak an kawl nual a, a pawng a puia basa ngam chi an ni hauh lovang. Khaw in hnaih te te an ni hlawm a, a mal chuan an ṭang huah lovang le. Mualsei khuaa ralthuam awm zawng zawng pawh an hui vek an tih tak kha an rawn tichhuak ve a.


Taimani pa lalin chuangkai lo haw in, kha, kan pasalṭha te pahnih lah nireng che'u chuan," naktuk varṭianah maw Murlen khua in pan dawn tak a? Ka vanglai hun liam tawh mah se Murlen pasalṭha pali te hming saw tlangkam thuthang boruak leng vel karah a ri zing hle mai a a hmai eng pawh hmuh pe pawh ka chak teh tak e a an ti chhuak phawng a.



Pasalṭha Ngenga chuan," e khai! I nau te kan awm alawm, nang zawng khaw mipuite uap lum tu atan i ṭangkai narawh e. In sawi chhuah takah chuan tlangvalte pawh hian ka hriat theih chin hi kan sawi ang nge.



Sailo lal Saithangpuia Pherpui lal fanu chu Tidim pasalṭha ten man tumin an um a, chu chu an khaw rawlthar in a nun pawh chan huamin a tlanchhiatpui a, Murlen khaw ramvalh chin dai lutin Tidim pasalṭha te chuan nangchin in an hual ta a. Tah chiah chuan Murlen pasalṭha Hualzasela leh a naute lo langin Tidim pasalṭha ho chuan Murlen pasalṭha te an lan ve takah chuan an duh thala chet thawh thei lovin in malbeihna a chhuak ta a.



Tidim pasalṭha Kamzarem leh Paulianuk, Ṭiaului kam leh a chheh vela Paite hnampeng hrang hranga ralhrat pasalṭha tia hmingthang tak pahnih te chu chu rawlthar chuan awlsam takin a lo tuk dawl zu nia. Chu rawlthar chu Pherpui khaw mi leh sa ni ṭhin a ni a, tunah chuan Murlen lalpain fathang a awl zinga naupang ber, a pasalṭha rinrawl ni ta Sawiluaia," kan chipui sala hruaihaw tu ngei chu a ni an tih chuan an pasalṭha thusawi chu ngaihnawm ti takin an ngaithla kar hlawm a.


Chutah sawi zawm leh in. Chu mai a la ni nang. Sengau khua Teizang pasalṭha ralhrat ten Lusei te ram bawh it vanga chimit an tumna kawngah Lusei ram an dai lut leh a, chu tah Pherpui pasalṭha te chuan an lal fanu rawn zawng ve leh in chu tah, Lentlang pasalṭha Vawmuaia leh a ho te'n an sa hliam chhuiin tuna hmar lam Pherpui khaw panna kawng zim tak chu an rawn chuan thla ve mek bawk a. Chutah Murlen khuaa pem ta Sawiluaia te chuan Pherpui lal fanu a hmangaih a fa pai mek tu chu ruk chhuah tumin ram in rina chu an rawn dai lut ve mek bawk a.



Khaw li te chu in ep ranin chungnun duhna thinlungpuin an in melh ram hlawm a, chutah leh, Chhippui pasalṭha ni ṭhin Thangkunga Lentlang khuaa pem ta chu lo lang ve in ti chuan leh Lentlang leh Murlen chu ṭang dun in an in sam nasa ta mai a an tihlai chuan tlangval pakhat hian ti nge Murlen leh Lentlang chu an ṭandun daih le tiin an zawt a.



Ngenga chuan," Lentlang pasalṭha Thangkunga leh Murlen pasalṭha Sawiluaia hi unau ni hek, Thangkunga hi Chhippui khaw chhuak a ni a, Sawiluaia hi Pherpui khaw chhuak a ni ve thung. Sawiluaia nu hi Thangkunga pa nau a ni a, Sawiluaia pa hi Khamsang pasalṭha Piandenga a ni. Piandenga pa Khamsang lalpa saw'n Sawiluaia leh a nu chu pawm duh lovin khua aṭangin a ngawtchhuak a, ti chuan an nufa in Pherpui khua an bel a, ti chuan Pherpui lal fanu vangin khua aṭangin an hnawtchhuak leh a, ti chuan Murlen khaw mi leh sa an lo ni ta a ni.


Khamsang pasalṭha Piandenga lu tan tu chu, Sawiluaia aipawn a tawhkhirh zawk ang an tih naupangte Thlahtea tuna Murlen mihrangval tuai tir an tih chu a ni. Sawiluaia chhang an vel lek a la naupang a ni nghe nghe. Chu mai a la ni nang. A hmelṭha in a mitmeng a mawi em em a, a mah a inring tawk bawk a, hlauhawm awmzia a hre lo an ti hial a ni.


Hualzasela kha boral tawh mahse mihrangval chher chhuak zelin an kaihza vengtu Tuaka leh Bulthanga mihrat khawkheng an la nei cheu a. Mihrangval pali tiin an chheh vel khua ten an sawi fo. A uar fa te chuan Murlen khua saw khawli ṭanrual pawn an hneh lovang an ti hial a ni.



Chumi piahlamah Lentlang khaw pasalṭha, Rithanga, Zacheua, Thangkunga leh an lal fapa Ralthankhuma te hian Murlen khua hi an thlahthlam ngai hauh lova, a chhan pawh an in tih unau ṭhat em vang leh Thangkunga leh Sawiluaia unau an lo nihna sawn remna saui tan in lei leh van kawk chungin buaina leh harsatna tawk ve ve mah se in phatsan lo turin thu an ti tlu ta a ni.



Lentlangah sawn tunah pawh hian kan chipui sala an hruai mi eng emaw zat an awm bawk. Tin englai pawh a kan in ral rin a ṭul bawk ang. An ni pasalṭha rual lo dang tur chuan kan chipui tlangkama kan unaute pawh kan pun a ngai ve ang. Remna saui tana thu kan thlung hma ngeia kan mi leh sa te lak let erawh chu kan tih mak mawh a ni an ti a.


Tlangval pakhat chuan U Ngeng", tiang zawng zawng hi khawi aṭanga i hriat nge? Tiin an zawt a. Ngenga chuan nakin lawka kan tana mi hlauhawm te hi an chak lohna zawn chhui in ka zir chiang a, ka ni damlo tlawha ka zin khan heng zawng zawng hi ka hre ta a ni.


Mualsei pasalṭha te leh Khamsang pasalṭha ten Murlen pasalṭha leh Lentlang pasalṭha sawm leh pathum lek pawh an hneh loh chuan engtianga huaisen leh ral beih thiam nge an nih tih chu chhut rawh u khai an ti dam thluam a.


Zingkhua a lo var. Lungmawi pasalṭha te chuan Murlen khua chu an panding nghal vang vang a. Khaw karah zanli lai hun an hman hnu chuan Murlen khaw dai an thleng der a.



Losul haw hun a ni a, feh hawngte chuan an kawtchhuah a Pawi samzial sawm lai lo ṭhu chawl an han hmuh chuan an hlau kher mai. Chu ve leh Zachima chuan hlauhawm kan ni lo ve. In lalpa hmu tura lo kal kan ni e. Tlangvalte u an phur kha han chhawk ula an rual hian khawchhung i lut ang u hmiang tiin kal zai an han rel a.



Veng mawng aṭanga chho zelin kawt thler kil nga laia lo in ṭhen phak phak laitakah chuan tlangval la naupang tak kawlhnam hnungpuak chunga lo ding ran an han hmuh chuan an han ding dat a. Chu ve leh ka pi tah hian kan tawpsan mai ang che u tiin an phur chhawk chu an han hlan a.



Thlahtea chuan kha engti tura kan khaw leilung rawn rap ngam nge in nih? Kan chhungte kan hmangaih em em min thahsak hnuah ngampa takin kan khua in lo lawi lut a maw? Haw leh ula in tan a ṭha zawk ang tia a sawilai chuan Murlen tlangval rual ho chu an lo kal khawm nghal sap sap a.


Thlahtea chuan thupe aw tak mai hian lo nghak lawk rawh u tiin tlangvalho chu an khap nghal zat a. Ngenga chuan a hmaa tlangval la naupang tak mitmeng fiah kak chu thlek vang vangin tlangval," in lal hmu tura lo kal kan ni." Buaina bumpelh dan kawng kan rawn dap hram hram a ni e min lo hrethiam teh tia a sawi lai chuan tlangval pakhat hian Pawi pakhat chu lungtum chuan a awmah a zu vawm pawp mai a.




Pawi hmelchhe ho in lu kan la vek dawn ti in an rawn hual ta mai a. Zachima chu a thinrim takzet e. Mahse Ngenga ṭawngka chhuak a ngaichang hram hram a ni. Ngenga chuan thuṭha in daih loh chin a nei chawk a nia. Khawngaihin kan thu lo ngaithla ve phawt ru tiin a kut chuan a kawlhnam chu a hlat tawh lo hle mai.



Thlahtea chuan thuṭha in a daih seng lo a nih hi, tiin a kawlhnam chu an phawi chhuak zal zal a. Chutah an chhak aṭang hian Sawia chuan Thlahte," eng nge nita rum rum ngai le,? Tlangvalte u zahngai ru mikhual a pawng a puiin hriam an lek khum ngai lo ve an rawn tidam dap a.



Thlahtea chuan U Sawi," kan tlangvalte hi ka khap dai thei meuh lo chu a ni e. Hunkal tawh an hrechhuak pawh a ni mahna le," an ti a. Sawia chuan kei hi Sawiluaia Murlen tlangval ka ni e, eng nge in duh tak le? Tiin an zawt a. Ngnenga chuan keini hi Lungmawi khua lal Lingdothang khua leh tui te kan ni e.



In lalpa hmu tura kan lalpa tirh te kan ni an tih chuan Sawia chuan a nih chu maw le. Tah zawng thu a sawifel theih dawn loh. Tlangvalte u kawng kian ula lal hnenah Thlahte i han hruai teh ang hmiang tiin lalin an pan a. Lalin an pan lai te chuan Murlen tlangval thinrim zualte chuan Pawi tlangvalte chu an han nek kat lui leh dawrh ṭhin a, Zachima chu thu pawh sawi thei lo thinrim tih hriat ngawih ngawih hian hnuailam bih in a in hum ruh ṭang mai a.



Lalin an han thlen chuan Ngenga chuan lalpa," kan mi leh sa inkawl hi kan lalpa hian lak kir leh dan dap in inremna saui tanpuiah a duh che a ni." Kan chipui tlannan hian eng nge i phut tih hi kan lalpa hian a hre duh bawk an ti charh charh a. Mutlen lalpa chuan chu pasalṭha chu chiang zeta en ha pah hian, in lakah phutna ka neih awm ka hre hauh lo mai ka ti.




Duhthalin Lusei khua in suasam hnuah in chipui tlema zawng kan kawl ve a chu chuan in lalpa  awm a ti nuam lo a maw? Kan mi leh in thah tak zawng zawngte kha min pekir leh ula ti chuan phut nei hauh lovin in chipuite hi in hruai kir leh dawn zu nia an ti ram hmak a.


Ngenga chuan lalpa," hunkal tawh chu hunkal tawh ni se," an ti dek dek a, lalpa chuan hunkal tawh chu kan thinlung hian a pai renga ka mi leh sa thlaphang au aw rawl khan zan tam min la tlaivar tir asin. In chipuite hi ka la duhkhawp hleinem, ka pasalṭhate hi in ram valh chinah hma ka rawn sawn tir zel dawn. Ṭiau lui kam aṭang hian kawlkil thleng rawk khawpin kan um chhuak dawn che u.



Mahni sahimna chin pawh duhtawk a lem a, in tana hnawksak miah lo Lusei te khaw ramvalh chin dai lutin a ruk a ralin chet in thawh a. Buantlang, Leitlang, Ṭawitlang, Murlen ka lal ṭhuthmun suasamin Lusei tam tak in that a, kan nula te nawmchen nan in hmanga ka fanu hrehawm tak tak tuarin hmun ralṭi ah in hruai a, ti hian in ti leh si a maw?



Ka pasalṭha pali te hi khawhnih valtual in hawrkhawm hlen an nia sin. An rorel a sual ngai hek lo. Khaw eng ka la hmuh ve ṭek ṭek chhung hi chuan nangni nen hian inremna saui kan tan thei ngai lovang. Chu tah in khua lah rawn bei kan ni hek lo. An duh a hnu Mualsei khua ka pasalṭhate hlaua tlanchhe darh ho khan ka sutpui hi rawn vuan rawh se. An ti ram ta hmak mai zawng.


Ngenga chuan sawitur a nei ta lo hle mai. Muangchang hian a nih chuan lalpa kan let leh ang nge an tih chuan Murlen tlangval pasarih te chuan silai kau ri rap mai chung hian Pawi ho chu tin chheu chheu in, Tuaka chuan," let leh chu tum duh ting su in ralthuam kha dah thla ula muangchangin lal tual lam pan rawh u. Chet in thawh chuan in thi vek ang an ti chang fak a.



Chutah meuh chuan an dinhmun derthawng zia chu hria in chet han thawh chi lah ni hek lo le an ralthuam chu lal chhuata dahthlak pah chuan lalin chu an chhuah san ta a. Lal tual an han thlen thlak chuan lalpa chuan thusawi in ti khawpa kan khua an suamsam hnuin kan hmangaih tak te an nunna laksaktu ho hian inremna saui tan puiah min rawn sawm a, hei hi inbumnaah ka ngai a. Chu avangin an ni ho hi zawlbukah phuar ula an chungchang tunah la la hian kan rel ang tiin thu tawp an siam hmak a.


Duhtawk ang aw.  A limit tlat.




.

10 comments:

  1. Uihawm ve, engtin tak chuan awm zel ang maw

    ReplyDelete
  2. Murlen lal chuan a ti mah mah deuh hmel..😂

    ReplyDelete
  3. Eh.. Palaite lakah hawih an va hawm lo ve le. Thiamlo zawk chuan thupha an chawiin remna chu an zawng tur alawm. An lo that ringawt ang e. Han ti vel ila, ziaktupa rilru kan hre der si lo. A rawn keuh nalh leh viau ang tih chu ka ring. A pui dawn e.

    ReplyDelete
  4. Ngaihnawm hle mai,khamawmloh bawk si

    ReplyDelete
  5. A ngaihnawm zel e. A dawt leh a va nghahhlelhawm vele.

    ReplyDelete