HNEHTU NGAWICHAWI. BUNG 28- NA.

.

HNEHTU NGAWICHAWI

BUNG 28- NA.


Thim lal thuneihna chuan ram ngaw pilril lam lut tura mihrangvalte ke chheh chu a tibuai pha lo hle mai. Mahni buaina leh harsatna paltlang tura an thinlunga huaisenna pai tlattu te chuan an hmaa awm a piangte chu vai kiang turin hmalam an pan miah miah a.



Sawia chuan," ti hian kan kal zel ang nga," hmun remlaiah riahbuk sual lem lovin kan ṭhu mu mai a niang chu. Tum thuhmun lam pan tur kan ni bawk a, nang U Tlangthang hma han hruai ta che. I kaihhruaina hnuaia tlangvalte ke pen hi a ṭhum mai lohnan min rawn mitmei deuh la tiin aia upa te a dah pawimawh zia chu an chhak chhuak zauh a.



Tlangthanga chuan," keini ṭuan ve te chuan khawilmah in ṭuan va pha suh", chutianga hma hruai tura min nawr te chuan khaw nge le thim chhah tak pawh ni raw sek sek, lusei mihrang valte ke pen zawng a phet ngai lo ve tiin hma an hruai nghal zat a.



Thui fe an kal hnu chuan ruam rai zawl zau nuam tak hi an han chuangkaia, Tlangthanga chuan tah hian mut mu kan tuah mai a niang chu. Buk han sual a remchang tawh lo nen, thingbul hi i behchhan mai ang u hmiang, a laiah mi seh laka kan in ven nan thingro mut ila tiin rem an ruat nghal zung zung a.


Mutmu tuah ṭha lo tih hriat zet chuan an mitmeng chu a phelh deuh phang hlawm a. Mah se, an hmel ah chuan chau hmel reng hmuh tur a awm lo. Ti chuan Sawia chuan, U Tlangthang," an lo kal i ring em an ti chhuak phawng mai a. Tlangthanga chuan, va hriat ni suh. An lal saw, lal fing leh rorel thiam tak a ni a, in chanchin pawh lalin hian a mawi hneh hle tawh turah ngai ila, lal â ni hek lo le. Thihna kotlangah a khua leh tui te a hnuh luh duh ka ring hauh lo mai an ti chuar chuar a.



Sawia chuan a nih chuan nangin rem han hruat la an ti a. Tlangthanga chuan a nih leh aw chutia ka ṭawngka chhuak in ngaipawimawh a nih dawn phawt chuan in beng kha lo dawh ngun hle ula tiin an ṭan te te a.



Keima mimal rindanah chuan an lo kal hi ka ring chiah lo a ni. An lal saw, lal fing tak leh rorel thiam tak a ni a. A pasalṭha a rinrawl a chan tawh. A thinlungah Murlen khaw pasalṭha hi a riak reng tawh ang nga, in hmel hmai hmuh a chak rual rual in tlangdang chang lal a unaute pun in funpui pawh a er duh hial mai thei a ni.



Chutih rual erawh chuan leido neih hi a duh lo hle mai thei bawk. Rilru tlang taka han siam fel chi a ni hauh dawn lova, a pawng a puia basa ngam chi lah an ni bik hek lo. Raldankawn an tih saw kham chhawrdawh tak ni in luhkhan pakhat chiah a awm. Saw vang pawh sawn khaw ralmuang ber khua an ni hial ang.



Hei an ram valh chin kan dai lut dawn tawh a. Ni chhuak lah a kang ṭha narawh e. An khua va dai lut ila mahni luzuar kan nihna chen a,aqm dawn a, lo nghak a lo lambun tur kan nih rual in sapuiin a sa seh hual hnu a chhui fu theih lo ang vel hi kan nih theih nalai a awm bawk. Mah se hei erawh ka chiang, pasalṭha hmingchher han sawi tham tur an kawl lo lai tak hi a ni an duap nalai tur chu, in thu ni se, tlai ninem thlenga kan chan chhuah theih loh chuan letsan leh mai pawh a pawi lovang an ti a.


Sawia chuan, a lu buk nghat nghat pah chuan a lawmawm hle mai i hnen aṭangin hriattur pawimawh kan hre hnen narawh, chutih rual erawh chuan kan khua hian leido neih hi kan duh bik hauh lova, an pasalṭha pakhat chan vang hian khawctam takin an tuar thei ve bawk. Chuvang tak chuan engpawh huam in kan chan chhuak zo lo a nih pawn pan ṭha in ka hria. Reilote ralmuanna hian hringmite nunphung a khalh ngil a, khawi aṭangin nge kan hmelma te hi an lo chet ang ti reng renga hun hman ai chuan engkim chian law law hi ka duhthlanna a la ni fo an ti a.



Tlangthanga chuan, a nih a hnu an khua kan lawi lut ang nga ni mai lawm ni? Kan lakah an rilru sukthlek lo kha viau pawh ni se, a tam thei angber mahni nun chhan nan kan sam hmiah hmiah ang nga ni mai lawm tiin kal zai an rel leh ta a.



Kal pah chuan, Tlangthanga chuan, he'ng kan piah pawi hnampeng hi an dangdai ve ngawt asin, an leido ngei ngei pawh hi an mahni khuaah hian an be chhe ngai miah lo hi a ni. Lal ṭha leh roreltu an neih ṭhat vang te pawh a ni mahna le an ti a.



Tlangthanga bawk chuan, an lal fanu hmelṭha leh hleitling zet saw vawikhat ka hmu ve tawh a, bwlhchian a dawl in han thlir tawh chuan khawdang hawisawn zai pawh kan rel thei lo chu a ni e an ti suar suar a. Sawia chuan chu ti fakaua hmelṭha chu ka mitmei kan hmuh sak ang nge. Tiin an nuih ruh ruh a.



Tlangthanga chuan khulai lengkir khu an rawn chuangkai ngei ngei dawn a, tah hian kan lo lambun ang, tiin rem an han ruat zung zung a. Rei ve an nghah hnu pawh chuan nghah chhuah tih reng reng an nei lo, Sawia ning lutuk chuan, aw le, an khua kan lut ang U Tlangthang," nang ram chin chang hre deuh hma i han hruai leh mai dawn em ni an tih chuan a ni pawh chuan ni ang hmiang tiin  Ralvawn khua lal Liangzinga awpna khua chu an pan ta chheu chheu mai le.



Tlangthanga chuan, ti hian kan naute pathum hian meichher lo buaipui se. A bak zawngin khua kan lut ang. Daiah an ni pathum lo awm se. Thlahtea hian khawchhung lut suh se. Kan tan thil duhawm loh a chhuah palh tak thut ah silai cheng kausa in kan dah ang nga. Khaw chhunga silai a rik ve leh in hnai ber in lo hal dawm nia. An lalpa rilru sukthlek tun va hriat ni suh, kan in venna kawng awmchhun a ni miau sia tiin rem an ruat nghal a. A remruatna chu ṭawmpuiin an lu an bu nghal nghat nghat hlawm a.




Khaw chhung an han lut zanriah kil hma hret a ni a, khaw chhungah chuan a pui a pang a lian a tê te chuan khualval ho chu an lo thlek duh hle mai le. Ti chuan an chhak a lalin tih hriat zet lian ṭha hem hawm tak chu an pan ding nghal a. Lalin an han thlen chuan lalpa chuan chiang zeta lo melh ual hlawm in eng nge in duh  tak le? Ngaihthlak hrehawm lam hian ka beng luh lo hram se an ti khui khui a.



Sawia chuan, lalpa," inremna kan duh a ni. Nangni leh keini karah hian buaina chhuak tawh lo hram se kan duh a. Murlen khua leh tui te kan ni e an tih chuan lalpa chuan a ni maw? Hei chu Hmunnghak pasalṭha ni tlata hriatna kan neih chu le tih pah chuan Tlangthanga chu a melh ding nghal a.



Tlangthanga chuan lalpa," ka ni ngei e. Mahni lusei pui tlavang hauh ngam lo khawpa derdep nih hi ka tum hauh lova, a pawng a puiin buaina chawh chhuah ka duh ngai hauh lo bawk. In inkarah buaina chhuak ta se, keini khua Hmunnghak khuate hi a tu ve ve te hian min rin lut tel dawn tih tun va hai hek suh le. Chutianf saisa nuaih kara len chu khawi khua mah hian an duh dawn hauh lo.



Ti chuan ka rilru ka siamfel ta a, mahni lusei puite ngei kaihza veng hi ka hna pui ber a ni. Inrem taka in awm theih erawh chuan keini in khaw ṭhenawmte hian mut mu pawh kan tuah thei ngei ang. Lalpa," buaina kan duh loh zia entirnan i khuaah lu pawh chan huamin kan lo lawi lut a kan duh chu i hai hauh lovang chu maw an ti dam dap a.

Lalpa chuan, a ni tak chu maw le. Keini akara inremna siampui atana hei leh chen in lo kal hi in zahawm narawh e. Chutih rual erawh chuan ka pasalṭha, ka in nghahna boral ta mai hian min nghawng thui hle dawn a ni tih chu inhriat ve ngei ka ring tiin a hmaa tlangaupa zu tuitling em pum mai chu kawh zauh pah hian in chhawl hal a ti dam em ang chu maw tiin an lem nghal sak a.



Tlangthanga chuan lalpa zupui nge nge chuan hah pawh a tidam sawng sawng e tiin tap lama lal fanu eirawngbawl chu an melh ralh a.



 Lal fanu lah chuan a pa kianga lusei pasalṭha, hnarngul sang vah leh taksa phiar fat. A midip na ru tak leh huhang ngah tak Sawiluaia chu an mit sir leh ralh thin a. Sawia lah pek chuan lal fanu ṭhut that zawnga a puanbih kara a malno paw phek lo lang leh ṭhin chu an melh leh hrek zel a.



Lalpa chuan keia thutlukna siam chi a ni hauh lo mai ka ti. Tlangaupa ka pasalṭha Dozarem zu ko lawk mai ta che tiin an tir liam nghal a. Tuibur hmuamda awm velah chuan Dozarem chu lalin chhungah chuan a rawn lut a. Lalpa chuan mikhualte lo kal chhan chu an hrilh nghal dap dap a. Dozarem chuan vaibel pak khuk tual tual pah chuan tu hi nge ka aihnahpa lu tan tu chu tiin an melh kual dan dan a.


Tlangthanga chuan, Dozarem," a ni chu hmunnghakah kan hnutchhiah a ni an tih chuan Dozerema chuan rindan a nei thiam nghal mai a.


Lalpa chuan, ka pasalṭha i duh dan leh ngaihdante i kam chhuak an nghak e an tih takah chuan Dozarem chuan," hunkal tawh chu ni leh thla in herliampui se, chutih rual erawh chuan kan pasalṭha nunchanta hian man nei rawh se an ti ram hmak a.


Sawia chu a ngaihdan a ni ta hauh lo mai. Dozarem," a cho a suala a vanduaiah a ṭang ta mai a ni." Chuti zawnga min nek dawn a nih ro ro a nih chuan kan ramvalh chin rawn dai lutin kawngthar sat engin kan phar mau min suasam sak a, chu mi chuan man a nei ve ngei ang an ti chang fak a.


Dozarema chuan a hmaa lusei pasalṭha chu thip zeta melh pah chuan," nunna nge hlu in pharmau leh kawng sah en tiin an zawt a. Sawia chuan nunna te chu tuma thleng theih loh a hlu a ni meuh mai, mahse, mahni khawram chin lova kei ka ni in ti vei tak a chet thawh hian in hmuhsitna a keng tel a, ka thawk ṭek ṭek chhung chuan Murlen ram valh chin a chet rawn thawhtute hian ka mi lu lak chem hi an paltlang ngai hlek lovang.



Lalpa," kan thu a tawp e. Thingluang zawh a inmal beih nge in duh a, a ruk a rala chet thawh? An ti ram ta hmak mai a. Dozarem chuan e he heu kan khua rawn dai lutin kan lal hi i va zah lo salh salh ngai ve le. In ngam ngam kan ngam e an ti ram ve hmak a.



Sawia chuan chiang zeta melh pah hian, zan thimah pawh leilung lan hunah pawh, eng hunah pawh, hei hi lo hre tel ang che. Ka hmaa i din dawn hunah pawh rilru fim tak i lo pu dawn nia. I ṭhiante khan kan ram valh rawn dai lut lo se tiang hi acthleng hauh lovang an ti sak a.


Lalpa chuan, khaih khaih khaih, chuti rum rum tur a ni ngai lo ve. Ka pasalṭha hian a la tuar thiam lo deuh mai chauh a ni e. Zawldawh na nun nen i sawitlang leh ang u an tih chuan, Dozarem chuan lalpa," ka duhthlanna a ni. Hei hi chu ka kaltlangpui a ngai, i duh leh khua aṭangin min hnawtchhuak mai dawn nia, thup ṭit ṭet lo khan tu hi maw ka ṭhiana lu la tu chu tiin a kawlhnam chu a kut chuan a hlat tawh hauh lo mai le.



Sawia chuan insum rawh ka ti. At so duh suh. Mahni leido khua pan turin hetizat lek hi kan lo thawh chhuah i ring reng reng em ni? Khaw khat pasalṭha ve meuh in hi ka hriat loh i ring reng reng em ni? A tuar hmasa tu ber pawh nang leh i chhungte an ni ang. Silai hi ka hmep puah vaih chuan i in kang i thlir dauh dauh mai ang tiin thiam takin an vâu a.



Sawia chuan, lalpa," i pasalṭha hi a lung a dam thei ngang lo a nih chuan i khaw muanna turin pialralah ka tirliam mai dawn em ni? Nge a ṭhiana lu tan saktu kher kha hmachhawn a chak an tih leh ngat chuan Dozarem chuan aw khur hlak hlak hian zawng lusei tenawmpa," ka hmaah hian tu pawh lo ding rawh u  tiin lal pawh zah zo lo khawp chuan lalin chhungah chuan an ding teu mai a.


Lalpa chuan a mak mang teh tak e aw, Dozarem," i eng nge ka nih? Khual hmaah ti khawp hian maw min zah zo lo khawp a min tih thangtlawm mai le," he inbuainaah hian ka kut ka sil e. I duh leh nangmah khan sawifel ang che an tih chuan Dozarema chuan a nih a hnu, i khua leh tui hi ka chhuahsan khawp ang tiin thinrim deuh chung chuan lalin aṭang chuan a chhuak ta a.


Sawia chuan awmzenei deuh tak mai hian lalpa," kan bulhnaia mi te hi a ni nakina kan chhiatna duhtute chu",  i kamchhuak ka nghak e tiin an melh ding ngar a. Lalpa chuan a hmaa pasalṭha tih hriat ngawih ngawih a maha thuneihna sang tak nei leh huhang ngah tak chu melh ngar chung hian, kei zawng," lal vanduai ber ka ni e. Leido nei tlak pawh ka ni lo. In hmuh ang hian ka innghahna chuan hnunglam min chhawn ta si.



Nakin lawka min tichhe duhtu a la ni dawn tih ka chiang an ti a. Sawia chuan lalpa hmela rilru natna leh beidawnna lo lang chu hmuh thiam sak tak mai hian, lalpa," hmanni lawka kan leido ni ṭhin te kha," nakin lawka kan lamṭang an la ni thei tih hi lo hria ang che. Nang tluka lal fel leh lal ṭha hi ka la hmu zen zen lo ve. Hei hi ka tiam a che. In khaw tan hian theihtawp chhuah turin ka inhuam e, an tih chuan Lalpa chuan, Tlangthanga melh pah chuan, murlen pasalṭha ṭawngka chhuak chu dawnsawn a va nuam ngai ve tiin ringhel deuh siin an en ha a.



Tlangthanga chuan pasalṭhain a sawi chu a hlen mai ṭhin. Murlen pasalṭha Sawiluaia Tidim pasalṭha Kamzarem lu tan tu a nih hi an tih chuan lalpa chu a phu deuh uk a, Sawia chu chiang leh zuala en ha pah chuan Pherpui lal fanu hmelṭha nunna chhan chhuaktu an sawi hi maw nangmah an tih chuan chibai an buk hial a.



Lal fanu chuan kil khat aṭang chuan haw lo tih hriat zet hian Sawia chu a lo thlir dauh dauh a. He Pawi lal fanu hmelṭhatna vanga pasalṭha tam tak bual at lo awm tawh zingah hian Sawia hi a bang bik hauh lovang le.



A hmangaih Saizampuii tana rinawmna vawng tlat tu pasalṭha huaisen hian a nupui tana a rinawmna vawng ve hram hram chu sawi chhiat in a awm a ngem? Pasalṭha te hi an hlu em em a, heng hunlaia lusei pasalṭha te hi an hleiin nula theih tamah te an in el ve fo ṭhin.


Tisa chaknaa khat an ni ve a, khualkai pasalṭha ngat phei chu khawi khawlal tu mai pawh hian a khawnbawl te aia a dah chungnun an ni miau alawm le.



Duh tawk phawt ang.