PÛMAH MI LU. BUNG 19- NA

.

PÛMAH MI LU.

BUNG 19-NA


Lentlang lalpa chuan Saia thusawi an hriat chuan thil nihdan zawng zawng an chhuikira, a thu sut dawn se, Lusei lalna tlang hrang hrang chang te hian engtin nge an ngaih ang? A fapa ruahmanna chu pawi a tih rualin a thinlungah chuan hlauhthawn rukna lian tak chu a in phum ru nghal a.


Tuaka chuan Saia chu melh rum al chung hian, ka inring lo lai chiah maw min beih ngam a, hunkal tawh chu ni leh leh thla in a liampui tawh e. Engtiang chiaha theihna neisang nge i nih kan han fiah dawn em ni an ti let sak a. Saia chuan pa Tuak," heng zawng zawng buaina hi reh rawh se. Huatna chhan che ka nei lo asin. Chutih rual erawh chuan i silai kawhmawr lam ka lam hawia i lekna erawh chu ka damchhungin ka hre reng tawh ang nga, nang leh ka khua leh tuia ka pawm tak te nen hian rilru leh thinlung a in zawm ngai lo vang.



Nunna hi a hlu a, tuma pek theih a ni lo, tiin a kawlhnam chu an dah thla riai riai a. Tuaka chuan khati mai tur kha alawm. Thlahtea lam hawi pah chuan engkim hi a nih tur ang ang a ni zo tawh. In khaw lam pan ula keini pawn kan hmabak kan hlen ang an ti sak a.



Thlahtea chuan thih leh ruamkhatah, dam leh tlangkhatah tia chhe chham meuha kan thu tiam i bawhpelh duh ṭalh a nih chuan pialral lamah i kal hmasa ber a ni ang chu. Lalpa i lal tuala iak iak khuan ka beng a ti kham hle mai ka ti tia a sawilai chuan lalin chhung chu rang takin lal fapa leh a ṭhiante chuan silai kausa in an rawn tlan lut puat nghal a.



Chu ve leh Saia chuan lal fanu lam chu rang taka panin lal fanu nghawng chu a kawlhnam chuan an chuktuah ran mai a. Midangte pawh chuan an hriam lek chhuak nghal in Ralthankhuma chuan ka pa lalin chhung hi a zahawm asin. Nang kha i kut bawlhhlawh tak khan ka farnu kha tawk hlek suh. I lu kha ka thlawh darh vek mai tur asin an ti ram hmak a.



Saia chuan lal fanu beng bulah chuan heng zawng zawng hi i nuṭapa remruat vek a ni. Lal chhungkaw tenawm tak in ni tiin lal fanu chu a man beh na a ta thlah riai riai in lal fapa lam chu hlauhna leh zamna awm hauh loin an hawi a.



Saia chuan i duh a hnu min han kap ta che. Pialral ka lo kai ta a nih pawn ka nau in a rawn umzui zel ang che. I silai cheng chu han hmet per ta che tiin an pan chheu chheu a. Chutah leh Rualthankhuma silai chu a puak ṭhuai a, Saia nakruh chu dengtliak nghal rap in silaimu luhna chu a tlabg zawk bawk a.



Saia chu ṭe chhuak ṭhawt in  lalin chhuata ṭhingṭhi hnawk chu rualin muanghang a lo hawi chhuak in a mitmeng chu rapthlak tak a ni. Saia chuan thei leh thei lo hian khawi hmunah pawh ka thlahthlam ngai lo vang che tiin muangchangin lalin chhuatah chuan a nak a silaimu luhna tlang zawk chu dawmin mawngtawlh zawng chuan lalin bang lam chu thei leh thei loin an pan a.


Thlahtea chuan ka nau tih leh pan nghal a rual a. Zathanga leh Biakchhawna, Lianhrima chuan buaipui nghal in Pa Thlahte," a hliam hi a nasa lutuk a thisen put hi kan tih reh vat a ngai. He khua hi chhuahsan vat ang u an tih chuan Thlahtea chuan aw le, ka nau tuar fan fan rawh aw. Ngenmu pakhat vang mai mai a pasalṭha huaisen leh dikna vawngtu hian pialral kai i tum mai ten le tiin a mitmeng thip raih chuan Saia chu an melh kal a.



An ralthuam han lek dawn se silai kaw hmawr hlir an hmachhawn bawk si. Tih theih an nei lo a ni. Tuka chuan Lentlang khua hi chhuahsan rang rawh u. Dama in khaw lei lung rah leh in duh chuan an ti sak a. Ralthankhuma chuan i ngama i cho a i cho chhuak ta a ni. Ka pa lalna ramchhung hi rang takin chhuahsan nghal ang che u. Lentlang pawisawi hlauhawmzia ti khan in hre tawh ang an ti sak a.



Thangkunga chuan Ralthankhum," i pawi khawih pawizia hi i dawn hmasa lo a ni." An tih chuan Ralthankhuma chuan nang hian thu min pe ang nga maw? I duh a hnu kei mindo zawng hian an mahni hi zui ve nghal law law ti nia an tih chuan Thangkunga chuan ni e, i ngenmu tuara let mek hi ka tupa fa a ni e. I ngam loh Sawiluaia fa u zawk a ni e.



Tiin lalin chhung aṭang chuan an in zawn chhuak nghal a. Thangkunga chuan an in lam pan ding nghalin a chhungte chu an mamawh tur lak khawm tirin khua an chhuahsan ve nghal a. Thingse mual an thlen chuan  muangchangin Saia chu an han mut rema, Thlahtea chuan changel hnahah silai zen chu dahin Saia nak hliamah chuan chhunglutin a kawlhnam hmawr zum chu meiah hem ling in an zu nawr chilh mai chu Saia chu a ṭe chhuak nghal vawng vawng a, reiloteah a thidang zui nghal a.



Saia chu kil bial laih in hun reiloteah chuan khawsik in a rawn man nghal zat a, zawite te in midang tana hriat tham si loh hian a rit nawi nak nak a, chu thingsemualah chuan zanriah eitur an ken ang ang te chu siamin riahbuk an sual nghal a. Thlahtea chuan tiang dinhmunah kan ding ta si a, engpawh ni se khua var se hlang siam ila khawlam kan pan nghal mai a ni ang chu an tih chuan an thu a in rual bawk a, Thlahtea ruahmanna chu an thu tawp a ni ta a.



Khaw kar kawnga zan sarih ngawt an han thang hnu chuan tlai ni nemah Thantlang khaw thlir an thleng ta a, ti chuan zualko tirin hliam zawn ngai an neih thu chuan reiloteah khawchhung a fan nghal a. Lalpa chuan ka pasalṭha huaisen ka lal in ngeiah hian dam takin a chhuak tur a ni. Sawia ka ṭawng hi lo ngaikawi lo la, kei ngei hian ka pasalṭha hi ka enkawl duh a ni an ti a. Sawia chuan lalpa i thu thu ni rawh se an tih chuan lalpa chuan a upate chu be rawnin Saia chu kawtchhuah lama lo hmuak turin kalzai an rel ta a.



Saia pawh chu ṭha tawh viauin lang mahse a nakruh tliak chuan kawng engkimah harsatna a la thlen hnem hle mai a, lalpa chuan ro rel ṭan nghalin ka pasalṭha chunga kut lo thlaktu lu hi ka duh a ni an ti chang fak mai a. Chutah Sawia chuan lalpa thawkchhuak turin ka in peih e, Lentlang khua saw ding leh ngai hauh lo tura vaihma ka duh e an ti sak a.



Lalpa chuan ka pasalṭhate u," dimdawina tel hauh loin aw niang. A ruk a ralin mi sawmhnih kan chhe chhuak ang nga, Murlen khua leh Mualnuam khua sawn min thlithlai reng thei e.  Chu avang tak chuan in zavaia rawl rala chet chhuah a rem dawn hauh lova chutih chhunga ka khua lo venghim tu atan Thlahtea leh Zazawna leh Bengkhaia leh tlangval dangte hian dai vel reng pah se. Ralvenbuk lam pawh kan thuam ṭha tawh bawk a, kalkhan awm thei zawng zawng chian leh ila naktuk varṭianah Rawlrala che chhuak turin in chhuak mai dawn nia, tin rawlrala che chhuak ka pasalṭha te khan tlangval in rinzawng tur in thachhang dawltu tur zawlbuk lamah lo mit thla mai ta u la an tih chuan lalpa remruatna chu kaltlangpui turin thu an ti tlu ta a.


Saia pawh an in lamah in suan thla tawh in a nak chuan chet a la ti khawr hle a, an in dap chhuat ah chuan tiang ringchhanin a vei ve loh loh thei ṭawk chauh a ni. A nu chuan Saite," la indim deuh teh khai," tiang ringawt te chuan ramtui leilo in i chhuak hlauh dah ang nge, tiin a nu raipuar ul tawh chuan a fapa chu an zilh mawlh mawlh a.



Saia chuan ka nu," min ngaihtuah lutuk a nih kha," i hnenah hian lawmthu sawisen loh tam tak ka nei asin, i hrin ni miah loj hmangaihna nun thianghlim tak min pe a, he khawvela ka neih rohlu ber i ni. Mi tamtak chuan mahni fahrin lo te lakah harsatna tam tak an thlen laiin nang chuan hmangaihna dik taka min tuamhlawm ṭhinna te hi ka damchhungin ka theihnghilh ngai tawh lo vang an ti a.


A nu chuan Saite," chutiang thu an chhak chhuak ngsi lo ve," min hmangaihtu fapa pahnih leh pasal ṭha tak min pe a he leia hmeichhe vannei ber ka ni zawk asin, saw en teh kan khaw nula hmelṭha in kan in lam a rawn pan tlat mai ka ti tih pah chuan an nuih sak a.



An khaw nula hmelṭha chhuanvawr, lal fanu nen khawi zawk nge hmelṭha zawk tia an teh ruk fo Chullovi leh an khaw nula fel Siamkungi leh an khaw tlangval fiamthu duh Biakbuka chuan zo ar tui paipawn chungin Saia te in ah chuan an rawn dak lut dak dak a.



Saia nu chu nulavalai hmelṭha tak a nulat lai pawha khual thang hat khawpa hmelṭha Ralvawn lal fanu Kawizingi chuan aw hawi, lo lut rawh u khai, a remlaiah khan in mawng hung u la khawilam lam thlichhia in nge rawn chhem lut cheu a tiin an lo be sawk sawk a. Biakbuka lah pek chuan hei kan damlo lianpui hi kan khawnula pahnih hian awmnikham meuha a hmel hmuh zu chak tlat pek a an tih chuan Chullovi te ṭhiandun chu zak sen ṭan ṭanin Biakbuka chu an han sih rawn a.



Biakbuka chuan kha Saia," ziaawmlam i pan zel turah ngai ila, eng nge i an tawh le, hei hian i nachhawkna tlem a zawng a tihziaawm takah leh i taksa tih chak nan tih leh Zo ar tui an ken chu an han hmehbel nghal a. Saia chuan engmah a ngai lo asin, ka damṭha lutuk tawh a nia, tiangte rawn ken a ngai hleinem an ti a, Chullovi chuan khawimaw kha i hliam kha hnai a pai a va ang ve maw le, Siamṭhian tuilum khan puannem kha han chiah la sil fai a ngai a nih hi tiin an ṭawng siam siam a, chutah ṭawng chhunzawm leh in Saia melh ralh pah hian kan lal fanu kutdam tak chuvtluk i khaw lo mah i la khawnge kan pem pasalṭha huaisen chu ka kut hian a hliam lai han tawk se kan chhel ve mahna le an ti sak a.



Saia nu chuan tikhan lo inkawm ru, ṭhenawmah kan chuangkai lawk ang nge tih leh chhuah an rual nghal a. Biakbuka chuan Saia," hnai a la a nih kha maw le. Tiang chuan hun a duh rei deuh a nia in dim hle rawh. Kan thudang alai chuan i nau mizia hi a dang riau mai ka ti. Rawlthar hlim thei leh nui reng thei ni ṭhin kha tunlai chu thil tam tak ngaihtuahna seng nasa lutuk tih hriat ang mai hian a hmel hlim loh rukna zu pai tlat a maw le, chu lo reng ah i pa nen hian dai hnaiah ah te hian an chhuak nitin fo mai ṭhin a, tiin an nunchan zir ṭhin a lo hmuh ruk fo ṭhin chu an sawi chhuak duh lem lova.



Saia chuan ni e, hetia vanduaina ka tawh aṭang hian a mizia hi a dangin a hawiher pawh a dik zan lo ṭhin niin ka hre ṭhin. Keimah vang te pawh a ni mahna le ngai a awh leh mai ang chu an ti liam puat a. Siamkungi chuan ka nau sawidanah chuan tlang takin sawi ta mai ila, hmanni an ramkal ho naah ka u phuba ka lak hma loh chu Saizingliana hi ka chawl mai mai lo vang tiin a sawi chhuak hial a ni an ti.


Mi tamtak phei chuan a u leh a pa a khum der tawh e tia mi sawi ruk ka hre ru fo mai kei ngei pawn, mahse raldoa fehchhuah tak a la nei lo leh a ni kum naupangte chu mi rin lam lam te pawh a har mahna le. Ka pa phei chuan zawlbuk a kai hun a nghakhlel viau asin an ti chhuak a. Chullovi chuan kei chu leido neia nun han hman hi hrehawm ka ti e, pasalṭha kei ka ni inti chinte damni lah a tawi hlawm nen, kei zawng ka ngaihtuah ringawt pawh hian khaw khat lal leh pasalṭhate dinhmun sang chang hi awhna ka nei hauh lo. Chutih rual erawh chuan vangkhaw venghimtu an ni lawi si.



Ti hian chetpui chetpui lo la i dam vat mai ang. Kan lal fanu te reu reu hian Siamṭhian," min lo thik hlauh dah ang nge kan haw tawh mai dawn em niang tiin an nui har har a. Saia chuan ti nge kan lal fanu lah chu in sawi chhuah chhen ni, a ni zawng kan chhai phak rual a ni lo ve. Keini belval vala val satliah te zawng khawi khaw nula mah hian a melh pawh min melh peih hlei lo'ng nge an ti sap a.




Biakbuka chuan Saia," chutiangin thu an pai ngai lo ve," lal fanu khi mihring ve tho, keini ang tho an ni a, lal thisen kai an nih vanga ensan lutuk tur a ni lo ve. Hei dam lo hauh zel la ram lamah sapelin i hnung ka la zui dawn nia tiin an haw ta a.



Rilruah a awm hlawl lo. A ngaihnawm loh viau ang. Ka buai em a ni.
 

PÛMAH MI LU. BUNG 18- NA.

.

PÛMAH MI LU

BUNG 18- NA.


Murlen lalin chhunga Murlen lalpa in hrosa thawm chu na hem hem tak a ni. A kianga ṭhuthmun remte pawn an vaibel pawh fawp khu ngam lo khawpin an han kut kar cheh ṭhap hlawm a. A makpa Tuaka chuan aw then kharh kharh pah hian, buaina a in ṭan chiah e an ti thla rawk a an buaina a in ṭan dawn chauh zawk si a leh.



Zaduna nau hruaite chu melh kul chung hian pawnfen feng tlak in ni. Ka pasalṭha ka channa kawngah hian ke in pen ngam lo a maw tiin a bul hnaia mi chu an beng hawi sawk a. Chutah, lalpa vek chuan, a pasalṭha Rithanga leh Zacheua chu melh leh runin tunah chuan kan in peih meuh tawh ang chu maw an ti a, Zacheuva chuan lalpa," englai pawn ka in peih e. Sawia te khaw belh kan chian ta bawk a, Lentlang lam unaute kan hrilh hriat a ṭul a ni.


Mualnuam lam unaute hnena palai kal tur in tuat vat pawh a ṭul ang an ti a. Lalpa chuan a lu buk nghut pah hian a ṭha e. Nang leh tlangval panga Mualnuam khua in pan ang nga, ka makpa Tuaka leh Zacheuva hian tlangval pangnga ho in Lentlang lam in pan dawn nia. Zanin la la hian kal nghal rawh u. Val upa in zawlbuk tlangvalte lo hrilh hre bawk se la tiin an thu khel chu an ti tawp hmak a.



Thantlang mihrang valte chu in peih at tawh in chu zan thla eng mawi tak lo chhuak chu chhum kal tuai ruai chuan an hliah thim leh zoh ṭhin a. Thlahtea, Thangkunga, Saihmingliana leh Saia ṭhiante pathum chuan Lentlang khua chu pan turin lalin chhungah chuan an han ṭhu far hlawm a.



En reng reng pawn an hmel hmaiah chuan zamna chhiar tel tur an aqm hauh lova, tha tho na leh phurna chuab an thinlungah hmunsang a chang lian hle tih an hriat hliah hliah a ni. Lalpa chuan ka pasalṭhate u," loh theih lohnaah chauh in ralthuam in che lek dawn nia. In kut khan englai mahin in ralthuam te kha hlat ngai suh se.



Tluang takin kal ula, leido neih ka duh loh zia in va thlen dawn nia, a kawisawi zawnga in thu ken an lak chuan ṭawngka aiah hriam in lek dawn nia, a mah erawh chu lal thisenkai erawh in zah dawn nia tiin thu an pe hlawm a.



Ti chuan le, pasalṭha rual mahni tawka thei tih hrit ngawih ngawih te chuan lenglen ar a khuang thliah thliah lai chuan Lentlang khaw lam pan chuan kal zai an rel ta a.



An kal chhungte chuan Sawia leh a fa pang zawk Saizingliana chuan dai aṭanga mi hmuh phak lohna laiah ram lama chet tlat dan te, ral laka hriam lek dan zawng zawngte uluk zet in an in zirtir a, ni li lai Zinga chuan nunchan a zir hnu chuan a mah a lian ṭha in a chak bawk a a che pawh a rangin a pa mit pawh a tlung hle a ni.



Ramhnuaia zan ruk ngawt Thantlang pasalṭhate chuan hun an hman hnu chuan Lentlang khaw dai an lut fel ta. Lo sul haw hun a ni a, mitin mai khawsak phungah chuan danglamna chhiar tur a awm hauh lo mai le. Thlahtea chuan tiang em em a leido a min chhaltute hian nuam an tawl rei hauh lo vang le.



U Thangkunga," hma hruai la kan rawn zui ang che an tih chuan Thangkunga chuan ni ang hmiang, " kan lalpa hian rinhlelh namen lo in min ringhlel tawh dawn a tumai pawh kha in fimkhur a ṭul ang. Mahni luzuar kan ni tih hi in thinlung khan pai tlat rawh se an ti a.



Kum kha leh chen in pawh tlang taka lo khaw sa dun heti maia hmelma en a an in en a ṭul ta mai hi tu mai pawh chuan an hrethiam lo hle mai. Lentlang lal inah chuan Murlen pasalṭha Tuaka leh Zacheua te pawh chuan zu an khawn ve mek bawk a, an lu a kai tawh in an ṭawngka chhuak a rawva hle mai le.



Tuaka chuan lalpa," kha leh chen kan lalpa thlazarna hnuaiah nuam an lo sa a, Pherpui khua aṭanga rawn chawr chhuakin ti hian a aihnahphahpui pawh min do dal duh a nia, a nih nih kan ni a niang chu. Kan va chimih ṭhak ang nga sal tam tak kan hruai ang.  Keini khawthum ṭangkawp te chu an ni khaw te tak te chu mitkhap kar lekin kan chimih ṭhak thei ang tiin an hawi valh valh a.



Zacheuva chuan ro thil hlu it vang mai mai leh nawmsak duhna vanga a ruk a rala khua an han pem chhuahsan ta mai hi pawnfen feng tlak an ni. Pasalṭhaah chuan ka in chhal e ek e ba le chu an la in ti zui a an ti bai bai a.


Kil khata ngawi renga lo ṭhu lal fanu duhawm zet chuan a pa te rorel dan rawva tak chu ngaihthlak hrehawm a ti hle mai le. Chutih rual erawh chuan a vawikhat hmuhnaa hmangaihna a lo hlan fel diam tawh Saihmingliana chu hmuh leh chakna leh huatna chuan a khat ve mek bawk a.



Daia ṭhu far te zinga hnar fing zet Lianhrima chuan Saia chu melh kal chung hian chu rim chu i hre ve miah lo em ni? Sapui a hnai tlat mai ka ti, khurmual lama kan ramvah ho laia rim ka hriat chiah chiah kha a ni sak mai ka ti. Saia chu ringhlel ti tih deuh hian nang hi vengtu i nei a ni mai lo maw tiin an thlek ha a, Saia chuan chu zawng nri lo turah ngai ang, i hnar hi chu a fing na rawh e. Midang aia a len ṭhat bik vang te pawh a ni mahna le an ti khoh a.



Lianhrima chuan a tukkhuma ben bu lawp pah hian nang hi vengtu i nei chiang mai tih pahin midangho chu melh kualin chu thil thang rim chu in hran a luh ve hauh lo em ni an tih chuan Thlahtea chuan Tumtluk mual kan pelh aṭang khan ka hre daih tawh, a hual hi a hualna em a khuanu ruat pawh a ni mahna le tiin an ngawihsan leh hmak a.



Thangkunga chuan kal ang u le. Hei feh haw te pawh kan tawk pheuh pheuh dawn a, ka duh ber chu kan lal fapa ferther khi a ni. Ti hian zualko lo kal tur angin kawng laka kan in hmuh thu ka thlen dawn a, in thu leh hla te kan lalpa in a ngaihthlak duh loh a leh kan nun chhanhim nan kan lal fanu khi kan hmang ṭangkai mai dawn nia tiin khaw chhung an han pan a.



Khaw mipuite chuan an pasalṭha leh an leido an lal fanu chhanhimtute pahnih chu an hmu duh in an phawk hra hlawm a. Ti chuan le khawtual tlangvalte chuan rawn zui ru nghal zat in an hnungah chuan fimkhur takin an han zui a.



Lal tual an han thlen chuan Thangkunga chuan lalpa keimah Thangkunga hei khualval te hian biak che an duh a ka lo luhtir a rem em an ti a, lalpa chuan phawk hra chung hian khawi khaw khualval tak ni ang maw tlangaupa zu chian teh an tih chuan tlangaupa chuan an chian nghal vat a.



Chutah leh a thil hmuh chuan a ti phu awk thei hial a ni. Lalin chhunga luh leh nghal vatin chhe hei leh lalpa khual duhawm lem loh tak a ni i khaw leilung rawn dai lut te khu, pasalṭhate u in ralthuam kha hman mai theih turin in kut khan hnaih nghal vat rawh se an ti a, lalpa leh midangho chu phawk hra in uia, a chuti zawng chuan maw tia a sawilai chuan Thangkunga chuan lalpa i ṭawngka chhuak ka nghak e an ti leh a.


Lalpa chuan Tuaka chu melhin in chengrang kha kau rawh u ka lalin chhung an rawn dai lut dawn e an ti chang fak a. Lalpa chuan rawn lut ta poh cheu, Lentlang lal hian in thu leh hla te ka lo ngaichang ang nge tiin an chhang a. Ti chuan le mihrangval paruk te chuan Lentlang lalin lian ṭha hem hawm tak mai chu an dai lut a.



Lalin chhung an han lut chiah chu Saia chal chu Tuaka chuan a silaiin an hawlh chilh nghal rap a. Saia thinrim lutuk khur ru deuh dar dar chuan hlau hauh lo hian a chal zawnah chuan silai kaw hmawr chu hmehbelin a hmawr chu vuan chung hian i ngenmu pakhat vang mai mai hian pialral ka kai chu ring duh suh. Thu kal lam leh haw lam pawh dawn hmasa lo a midang ṭawngka chhuak hmasaah i rilru i siam fel a, lal pamham tak makpa nih chu i lo tlin ber mai an ti sak a.


Chu thu chuan Tuaka thinlung a deng na in a thin a tirim hle mai le. Naua i thluakbur hi ka thlawh darh vek mai tur a ni i  ka chhuak kha thlahdah ngsi suh. Pialralah ka thawnliam mai ang che an tih chuan Thlahtea chuan khati vut vut tur a ni ngai lo ve. Ṭha te te in kan sawifel ang chu maw le tia a sawilai chuan lal tuala tlangvalho chuan lalin chu rawn hual tuau tuau in lalpa buaina a awm em ni kan khual tlangvalho kha kan chan darh mai dawn em ni tiin an haw haw hulh hulh mai a.



Lalpa chuan ring leng lawngin ka tlangvalte u hun a la tam e lo nghak ru an thu leh hla te kan ngaichang mek e tiin an bengdai thei hram a. Tap lama la ṭhu khur ru deuh dar dar lal fanu hmelṭha chuan a hmangaih leh a huat ruk em em, a thinlunga awrnung lian tak tuh saktu chu mitthla lo choh a en ding ngar chung hian hlauhthawnna chuan a rawn man ṭan ta der mai le.



Lalpa chuan eng thu leh hlaa ka lalna ramchhung rawn dai lut nge in nih le an tih chuan Thangkunga chuan lalpa," Thantlang lalpa hian buaina a duh lova, a khaw awp chhungkua te hlim tak leh muang taka an awm hi a duh ber a ni. Lusei leh Lusei kara buaina chhuak hi tawp turin a duh a, chumi thu kenga rawn kal chu an ni.



Mahni luzuar pawh pawisa lova inremna duhtute hi lalpa nang lal fing leh remhria te chuan i hnungchhawn ka ring hauh lo mai an ti a, lalpa chuan an duhthusam nge nangma mimal duhthusam zawk le tiin an zawt leh hlauh a. Thangkunga chuan lalpa," a pahnih hnih in ka duh a ni an ti a, lalpa chuan mahni unaute thlavang chu i hauhna pang pang hle mai maw, kei hian ka mamawh tawh lova che. I rilru sukthlek hi ka hai hlei nem an ti chang fak a.



Thangkunga chuan lalpa, kei min mamawh lo mahla i khua leh tuia chengte hian remna leh muangleia i lana ramchhung a thlamuang taka awm hi an mamawh asin, nang chauhin chu chu i dang thei an ti a.



Tuaka chuan i mi bumna thanga awk tur chuan mi mawl," ni leh thla kara leng kan ni lo ve. " a huai pawh in huai salh salh ka ti an ti a. Saia chuan mahni nun pawh chan huamin ke kan pen a, dawihzepna thinlung pai turin ka pa in min zirtir lova, khuanu duan kan ni hek lo. I chengrang kaw hmawr hmachhawna zam chhe turah min ngai em ni tih leh Tuaka in thlahdah lai chu rang taka a silai kawhmawr lama phit thutin Tuaka lah lo in ring lo hmalamah pai dawrh in lal chhuatah chuan a bawk phek thlawrh mai a chu ve leh Saia chuan a kawlhnam hnungpuak chu rang fahrana phawi dawk zawk chu rualin Tuaka nghawngah chuan chuktuah in che hlek suh khaw eng i la hmuh duh chuan an ti a, midang awmve te chuan chu mitkhap kar leka thil thleng chu a ran em avangin eng tih zai pawh an rel thei lo an hawi ka ho ringawt a.



Tuaka chuan at so duh ting suh u. Chuti lo chu i lalin chhungah hian thisen a luang ang. Awlsam taka thusawifel theih a nih laia silai kawhmawr hmachhawn te chu tun nge duh bik ang le. Saia in bulṭanna kha sawi rawh le an ti chang rat a.



Saia chuan lal fanu chu rum taka melh pah hian i nun chhan nan kha leh chen kan bei. Nangmah vangin nunna hlu tak ka la bawk. I pa lakah hian engmah phut kan nei hauh lo a kan phut ngai bawk lo vang. Ral ramah khan lo hnutchhiah law law che ila tiang buaina hi a chhuak lo mai tur. Lal fanu ve meuh si kha i nun humhimtu tan pawh i ka i an ngam loh chuan he khawvela hmeichhe nikhua lo ber i ni ta ve ang.



Tho nghal rawh tih leh Tuaka ṭham thawh pah chuan pa ang tak tak che in ka lo en ṭhin che. Min chawi tleitu pawh i ni ṭhin. Hei hi lo hre rawh, Lentlang lalpa hnena a fanu kan chhan chhuahna lawmman kan dawn kha kan phut reng reng lo. Kum kha leh chen Lentlang nen in pawh tlang takin hunbi kan chhiar za, Lentlang lal hnena pek let leh kan duh nakawnga min daltu chu in lalpa kha a ni.



Pek let phal lovin kha ro thil hlu kha a it avanga pe let lo mai kan ni. Tunah pawh Murlen lalpa hian a la kawl ṭha ang. A tuar tu tana hriatthiam a har laiin a dawngtu tan lawmna a ni hlauh zawk a, kan dinhmun tur Murlen lalpa khan a hrethiam duh lova pem chhuahsan mai kan ni.



Chutah a ni lo zawngin Lentlang lal hnenah thu in thlen a, heng zawng zawng bultumtu chu Lentlang lal fapa nikhualo zet leh i nupuia pa Murlen lalpa hi a ni e. Lentlang lalpa chu melh ran chung hian lalpa," kha i ro thil hlu kha i fanu kan chhan vang khan kan phut reng reng lo," hausakna aiin nunthiamna a pawimawh zawk a, ro thli hlu te hian chhunhkaw hlimna a thleng zo lo bawk.



Pek let leh che kan tuma kan kawng daltu chu Murlen lalpa leh a makpa hi a ni a, i fapa hi a bul tumtu ber chu a ni. Ti chuan i fanu khaweng hmu thei a beitute chu leido ah i chhuah a, tun dinhmun kan thleng ta a nih hi. Mahni fa te pawh zilh hauna pe ngai lo lal i ni hi pawi ka ti. Chutih rual erawh chuan ka inchhirna ber chu hei hi a ni e. I fanu tana ke kan lo pen chhuak kha a ni. Fanu tlaktlai lo tak i lo nei hi Lusei lal ah chuan i vanduai ber awm e an ti let sak a.




Tuaka chuan naupang dak thei tak i ni e an ti a, Saia chuan kha leh chen ngawi ngam turin huaisenna ka thinlungah hian a awm zawk  asin, nang zawng ka pa te nena vanglainun in hman lai ai khan tunah i lo nuamsa tawh a, retheih awmzia pawh i hre thiam pha tawh lo, i nupui fanau vang chauhin i nunna hi ka zuah sak ang che.



Hei erawh hria ang che, i nunna hi ka kutah a awm tih hi a ni. Khaw eng leh zanthim i hmachhawn a piangin i nunna ka kuta a awmzia hi i hre chhuak ṭhin ang nga, nuamsa in i nung ngai lo vang. Min huatna i thinlung aṭanga i paih bo hunah choh i pangngai choh ang.



Lalpa kan lal belhin a zir bawk a, lal fing leh remhre tak lal kan nei tawh bawk a ti hian i lalna ramchhung hi kan chhuahsan ang. Kan lam hawia hriam i lek a nih vaih chuan kei hi min hmachhawn a ngai ang. Hei hi lo hre nawn leh la,  Thantlang tlangvalte hian khawthum in zawmkhawm khua pawh lan hlau lo. A ngamfa chuan kan lam hawiin hriam lo lek rawh se.



Tin he silai kawhmawr ka hmachhawn mek hi Sawiluaia fapa Saihmingliana hian ka lo kawl ṭha ang nge, lalpa i tlangvalte khuan min dan chep an tum vaih chuan i lal tualah hiam thisen tam tak a luang ang nga i khua hi kan hal darh vek ang tiin an vau chher chher a.



Chutah lal tual aṭang chuan, ka awm loh hlana kapa lalna khua lo dailut a ka pa khua leh tui te ti thlabartu chuan ka pawi asawi e. Kei Lentlang lal fapa ral leh sahrang hmaa zam ngai lo Ralthankhuma hi min hmachhawn ngam in awm em tiin a naute chu au phurin an au loh loh a.



Saia chuan lalpa chu melh kal chung hian i fapa lu hi khai haw turin min tur lui hauh suh ang che. Ka sawi tawh kha, i lalna khuaah hian thisen tam tak a luang ang nga i lalna khua hi engtik ah mah a ding chhuak leh tawh ngai lo vang an ti sak a.


DUH TAWK PHAWT ANG.

PÛMAH MI LU. BUNG 17- NA.

.

PÛMAH MI LU

BUNG 17- NA.


Murlen tlangval te chu a biling a balangin an khaw lam an pan vang vang a, ṭawng zai reng an rel lo, an thinlungah chuan hlauh rukna lang lianin Thantlang bei tura feh chhuah chu an chak hlawl lo.


Thantlang lal inah ve thung chuan lalpa chuan thawk leh khata a khua leh tuite muang taka lengza ṭhin leido neia an han awm ta thut mai chu hriatthiam har a ti in a ṭhu kun lap mai a, chutih rual erawh chuan khualkai pasalṭha pem pasalṭha a kawlna kawngah a lawm tel bawk si.


Hui pap pap hian a lalin lian zeta a lai a din vang pah hian a upa te leh Thlahtea, Sawia leh a fapa, leh a khaw daingul pahnih Zazawna leh Bengkhaia te chuan an lalpa ṭawngka chhuak ngaichangin an beng an lo dawh ha a.


Lalpa chuan, tun aṭang chuan ral venbuk lam kan vil uluk a ngai ta, kan khaw boruak avanga awm nawm loh phah nan in hmang hauh tur a ni lo. Zawlbuk lamah pawh tu te pawh fimkhur turin in chah uar i la, ram lama ṭul zualpuite pawn ka tlangvalte  tel lo chuan tlafal lo se. Tunah pawh hian enthlak khua chan kan chang tawh mahna le. In tha kha khek u la, ka pasalṭha te u zan lam men am ula, chhun lamah erawh ram lama chetla lutuk lovin awmhahdam ni ah kan boruak tawn chhung chu in hmang mai ta lo'ng.



Khuanu hian kan chungah zah a ngai ve chek a ni ang chu. Tia a sawilai chuan lalin tuala pasalṭha tih hriat ngawih ngawih dingto chuan lalpa, i khua leh tui ka rawn dai lut e. I lal inah khan ka lo lut thei angem an ti a. Lalpa chuan tlangaupa chu melh zawk pah hian va chhawn ta che an ti a. Tlangaupa chuan khawi khua leh tui chi al liak nge i nih le, khual ṭha nge khual chhia? Tiin an zawt a.



Lal tuala pasalṭha chuan Murlen khua aṭanga lo pemta te hnu ka rawn chhui lut a ni e an tih chuan tlangaupa chu hlauthawng takin lalin chhung lam chu an melh zak zak a. Chu aw hre chiang tura Sawia leh Thlahtean an beng an han dawt uluk hnu deuh chuan Sawia leh Thlahtea chu dingrual nghal zat in Sawia chuan ka putea Lentlang pasalṭha ralhrat khawkheng Thangkunga an ti sap a.



Lalpa chuan aw haw haw chuti a nih a hnu khualṭha te chu kei a lo enliam mi ni hek lo le. Tlangaupa lo lut tir ta poh che an tih chuan Sawia chuan lalpa kan leido te an nia keini hi an mizawn te kan ni kan hmel hi hmu hmasa rawh se an tih chuan lalpa chuan ni ang hmiang an ti a. Sawia leh Thlahtea chu lalin aṭang chuan an chhuak nghal a.



Sawia chuan ka pute," i dam ṭha meuh maw? An ti sap a, Thangkunga chuan dam ṭha e, in hnu chhuina kawng a va hautak ve maw le, Murlen tlangval pali ka tawh hlauh mai a in chanchin min hrilh a ka rawn pan vang vang a ni. Ka nau a englai pawha ka kaihza vengtu Ṭhiaua pawh in inah a chawl hahdam e. In buaina hi ka lo hre ru a chu avang tak chuan in hnu rawn chhui  hi ka ni an tih chuan lalpa pawh rawn chhuak ve in.


Lalpa chuan khualthang pasalṭha meuhin ka khua leh tui a rawn dai lut a khatia ran manhlim ang maia ṭit duk tur a ni lo ve, lo kal ta che i chhawlhal hnem na tur pawh a awm e an tih chuan Thangkunga chuan ka lawm e lalpa tiin lalin chhung lam a rawn pan ding ve nghal bawk a.



Tichuan lalin chhungah chuan Pasalṭha rualte chuan kulmuk takin ro rel an han ṭan nghal a.



Lalpa chuan khual pasalṭha thukhawchangte beng sik meuhin lo ngaithla i la tih pah chuan rap sanga a zu up chu Thangkunga hmaah chuan an chhawp nghal zat a.



Thangkunga chuan lalpa zu nge nge dangro a fah trh zawng e. Ni e ka ṭawngka chhuak in ngaihthlak duh phawt a hnu ti hian bul kan ṭan a nge tiin a aw an thian kharh kharh a.



Thlahtea lam hawi ha pah chuan kan lal fanu in lak let nakawnga in thil phut zo zai te kha kei chuan ka awih hauh lo mai a i ka aṭang ngeia hriat ka duh a ni an ti sak a. Thlahtea chuan U Thangkung," kha thil kan laka hemthlak tu kha in lal fapa kha a nia, a lu kha lak ka chak khawp asin. Kha leh chen inrem takin i mi kaihhruaina hnuaiah a thim leh var pawh sawi lo vin ral hmaah thih leh ruam khatah, dam leh ruamkhatah kan lo ti tlang in inremna saui kan tan tawh.



In khaw tana kan tih theih sangber kan tih a hnu eng lem nge phut kan neih ang le? In lal fanu tana kan tha leh zung kan senna zawng zawngte kha in lal fapa chuan zaka khaw eng lam hawi chhuak ngam lovin min thungrula, chuta karah kan lal pa, in lal rohlu vanga bual at a awm in pek let leh cheu kan tum laiin a phal ta mang si lova, buaina lo chhuak tur chu kan duh loh vanga a zan a zana Murlen khua pem chhuahsanta kha kan ni reng asin.



Zep thu a cheng lo ve. In lal fanu khan hei ka naua Saia hi a lo hmel duh in mit pawh vawitam an in hawi tawn a chu chu suh lovin in lal fapa khan a ni lo zawngin ṭawngka a chhak chhuak ta a ni.



Ti chuan kan thu leh hla te i hre ta bawka kan kawng dal zawnga i hriam i lek loh hram ka beisei an ti chang ve fak a. Thangkunga chuan chu avang taka in lal belh khua rawn zawng chhuak reng chu ka nia. Chutiang zawnga hem thlak duhna thinlung an put a hnu ka dem lova che u. Ka chunga thleng ni ta se in awmdan hi ka awmdan ve tur tho a ni.



A ngam fa chuan ka hmaah hriam lek teh se. In khaw tan ka ding ral raih ang. Lentlang khua ka pan leh ang nga, lalpa i khua leh tuiah hian kei leh ka chhungte tan hmun a awm a ngem an ti sak a. Lalpa chuan a ban phardu pah chuan awm tuk e le. Ka tlangvalte nen i chhungte lam turin in kal dawn nia. Zankhat tal erawh han hahdam ve la an tih chuan Thlahtea chuan ka kal ve loh a tak ah a rawn ti chhuak phawng a midangho pawh chuan an rawn ti ve tliar tliar hlawm a.


Lalpa chuan in kal vek chuan ka khua leh tui venhimna kawngah kan ṭhuanawp hloh dah ang nge. Chin hriat va ni suh. Zanin la la hian ralkai thei chin zawngin zawlbuk kai kim se. Lengi runsang lawi luh loh zan ni bawk se tlangaupa," tunah khaw chhung fangin han au ta che tiin an tir liam nghal a.


Lalpa chuan zanin zet zawng ka vanglaihun te ngaiin thla lan tawp thleng sulhnu i han chhui teh ang hmiang, zanin chu zawlbuk laichhuat chhir ang aw an tih chuan an hlim dar dar zaw phian zawk a.



Lentlang lalin chhung chu a reh hle mai le. Lal upamin Taichima chuan lalpa," ka ngaih lam lam te hi a ṭha lo mang teh e. Ngun taka chhui nawn a ngai tlata hriatna kan neih chu le. Kum kha leh chen rilru muang tak leh in pawh tlang takin kan lo khawsa tlang tawh a, kan chungah hian thil ṭha lo a thleng dawn tlata hriatna kan neih chu le an ti charh charh a.


Lalpa chuan i ngaihtuahna i seng hnem lu lai deuh a nih chu an ti hmuk a. Ralthankhuma chuan tiang em em a mi pamham an nih reng ka lo ring pha lova tiin a ruahmanna kal dik lutuk chu a thinlung chhungril pawh a nui thei hial a.



Mahse he a ruahmanna hian pialralah siang a lawitir dawn a ni tih reng a chhui pha mawlh si lo. A pa lalna khua pasalṭha rualin an rawn pan dawn tih reng a hre pha si lo. A farnu tana ṭha tur a zawn sakna lamah a pa lalna khua ngei chu meivapah a chang dawn tih lah chu a dawn pha mawlh si lo a leh.



Lalpa chuan inremna saui tan chung si khan kha ti ang zat zat ka laka phutna rilru an han pu ta mai kha chu ka dem lo thei lo a ni. Mualnuam pasalṭha leh Murlen pasalṭha ho inkawp te chu tun nge lo dang thei teh lul ang ni. Pu Taichim," lo hlauthaeng duh suh," tlang tluana ka pasalṭha te leh Mualnuam pasalṭha te theihna filawr bik zia tun kan hai hauh lo. Raldo turin tlangvalte in peih se funpuier ni atan ni thum in buatsaih rawh se tiin thu an pawt chat nghal a.



Khawsik in min man tlat. A ngaihnawm loh viau ang. Kawng chhe lutuk leh khu lutuk in min hmet chau. Hei zawng hi ni rih teh se. Min nawr lui lo ula, ka tana ngaihthlak nuam zawngin comment in pe dawn nia. Nak zanah damte in kan awm ang nga a ngaihnawm telh telh ang.

THLA BIAL ZAN. BUNG1- NA

THLA BIAL ZAN

BUNG 1- NA.

Phulzau khua," in zahnih nufa inchhal Lal Sailopuia rorelna hnuaiah chuan mitin mai te chuan mahni hmachhawp chu an phak tawkin an su kaw ve pheuh pheuh a, lei do nei lo mahse an pasalṭhate hi khuanu hian a la hauh na deuh pawh a ni mahna an hruanghrau a na in an midip pawh a na narawh e.



Lal fing leh remhria, lal mual kil pha ho aia pasalṭhate dah chungnung thiam na na na awpna hnuaiah chuan a khaw daingul te pawn nuam an ti in an lalpa chu an ngaisang em em a ni.


Tlangaupa Taichhuma chuan a fapa kum sawm leh paruk hmang ṭan ve mek Taikulha hnenah chuan Kulhte," Zawlbuk kai zai te hi i riruah a riak ve tawh em ang chu maw?", an ti a, Taikulha chuan ka pa," ni e, Denga leh Chhunkeua pawh khan an sawi tak asin, chutih rual erawh chuan mi deuna ṭawngkam hriatbelh leh hi ka chak zawng a ni hauh lo mai ka ti.



A chang phei chuan pem chhuah san daih hi la duh rum rum ṭhin. A pui a pangte'n ka pa i hming kamchhe tleuh nana an hmang reng hian ka beng a luh in a ti kham hle reng a ni an tih chuan a pa chuan a fapa dinhmun chu hrethiam tak mai hian," an dawh hram hram a ni ngai e," zangkhua pawn bungbut hun a nei ve chawk a nia.



I nun uluk la, mihrangval kan khaw daingul ni turin i rilru siam ang che. Lal tirhkah ka nihna hi kei chuan ka zahpui hauh lova, kei in a ka zahpui loh a hnu, a hnual zawngin rilru an kal tir ngai lo ve. Dam hauh la, nunngil turin i hma lam pan ang che an ti a.


Taikulha hi tlangval nunnem leh zaidam tak, hmaitlang chhe lem lo tak, pian inkhaithli zaih mai leh hmaitlang kual raih, khabe dawh lampang deuh, mitmeng fim fiah kak niin a rualpuite ai mah hian a lian in a lawr deuh zawk a.


STORY A IN ṬAN



Thlabial zan a ni a, Zawlbuk kaithar tur mipathumte chuan an khaw buanchak Roliana chu hmachhawn an chak lo hlawm hle mai a. Mahse an hmachhawn ngei a ngai dawn si.



Val upa Chalkunga chuan e he heu," kha inpuanthuahte kha vawmkhawm ula meipui hi rawn hnungpuak teh u khai tiin an in thlahrun lohnan a lo be sawk sawk a. Chhunkeua chuan U Chalkung kan lawm e tih leh meilumin an pangti a deh phak lohna laiah chuan ṭhuthmun an han rem ve a.


Leng hawn Ar a khuang al al a, a riahrun rempui a nu chu chhai nghal zat in ṭuk ṭuk ṭuk tih pah in a aq lawi tak chu vawikhat an chhuah leh nghal zat a. Tlangval nula rim ho an rawn haw ṭak ṭak chuan Zawlbuk kai tgar thaza tih rehna tur mei hnungpuak pathum an han hmu chu an phur hle nghe nghe a.


An khaw daingul Vawmkunga leh Zaluta chuan enbik nei turin zawlbuk lam an pan ve mek bawk a. Zawlbuk kaite an kim ta ṭhrp ṭhawp maw tih chuan Val upa chu Zawlbuk laiah tak ding tau hian," hei kan zawlbuk min rawn ṭawm thar te hi khualbuan in han buan ula," chutih rual erawh chuan nakin lawka an hma khua tur a nih vangin in dim lem a ngai hlei law, tu nge kan kai thar te rawn hmachhawn hmasa ber dawn le an tih chuan tlangval phanchang Piandenga chu rawn penchhuak in kaithar aṭangin Chhunkeua rawn pen chhuak in an puan venah an han in man chat a.


Val upa in khai le an tih rual chuan Chhunkeua chu a kang ta zawk mai le, a thawh hnihnaah pawh chuan a kang leh a, ti chuan an ṭhuthmun an han pan a, chu tah Denga rawn pen chhuak leh in a bi tum tur Ṭhaliana chu nuih sak pah hian U Lian," naute an dim ngai aw tih pah chuan Liana inrin hma chuan an chawi kang ta vawk mai chu an ni unau ang maia in en in ṭhrnawm hnai lo ni bawk nen Ṭhaliana nuihza bawk si, tlawm la bawk si chu nuih put put pah chuan Zawlbuk ah chuan an in umkawi ta zar zar mai a.


Val upa lah chuan kan minghal Denga lah hi zawng, a panlai a la kawp e tiin an nuih zui nghal zat a. Chutah Taikulha tlangval tuai tir chu rawn pen chhuak in an khaw buanchak hmingthang, khual thang khawpa chak lalpa pawn a duat in a dah chungnun em em Roliana chuan ngawi ngal chung hian Taikulha taksa ruangam chu chik zet in an zir chiang te te a.



A rilru te te chuan he nau hi minamai a ni dawn hauh lo mai ka ti ti nuah nuah chung chuan Taikulha puanvenah chuan nghet mangkhengin an ṭham tawk mai a. Taikulha chuan," U Rolian midim deuh a ni ang chu,"an tih chuan Rolian chuan mai mai a, Zawlbuk kai ruhna tia sawi tur ka hre lo ve i tha tawp chhuah ang che tiin Val upa ka an hun chu an han nghak dun ngar a.



Val upa chuan khai le an tih chuan an ṭang dun phan phan hle mai le. Zawlbuk chhuat dap te chu a kul hniam kawk kawk thei hial a ni. Taikulha chuan u zawk tia a pa zilh hauhna englai mai pawha dawng ṭhintu chuan a taksa rihna chu tlakhniam tirin an dingdihlip zauh a chu chu Roliana chuan remchangah hmangin an phawi kang vawk mai chu tlangval dangte chuan a chiang e tiin kut an lo beng dar dar a.



Taikulha chuan u zawk na na na chu thluk in har lua e ka thapui zawng zawng ka sawmkhawm hnuah ka thiamna zawng belh leh pawn i ne pawh ka ek lo ve U Rolian ka hneh ngang lo che a ni e an ti thawp sat a. Roliana chuan khualthang hat khawpa mi chung en Roliana phawi tum te zawng kan lal fanu hmelṭha lawm tum ang vel a ni an ti zauh a.



Chutah Zawlbuk bawhbel pawnlam aṭanga lo thlir rengtu an khaw pasalṭha Zaluta chuan aw then kharh kharh pah hian Taikulha mizia kha chawp leh chilhin a lo zirchiang hman vek chu ni in, kha kan kaithar Taikulha khan kan khaw buanchak tlangthan khawpa thang kha a lungthu kimnan han buan leh teh se. A hneh phawt chuan banglaia ka tun pakhat zawk khu a kutah ka hlan ang an rawn ti a.


Chu aw ri leh pasalṭha huaisen intiamkamna ka aṭanga ri lo chhuak chuan Taikulha beng luh nghal zarin U Rolian kan khaw daingul zahderna ni pah fawmin nakin huna ka tana pawimawh tur a la ni dawn tho a vawikhat na na na chu i han bei ṭha leh ang hmiang an ti dam dap a.



Roliana chuan Taikulha hriat tawk lek hian naua leh ka vawrh silawng khawp ang che tih pah chuan a nak vuntel ṭhawt in Taikulha puanven ah chuan an ṭham tawk a. Taikulha chuan ngai pawimawh lem lo tak chuan Rolian chu melh zauh pah hian a tih dan chiah chuan Roliana naknem sawk telin an ṭham ve salh a, chu zet zawng Roliana mi chapo tan thinrimna tham a tling hle mai le.



Valupa chuan khai le an ti chiah mai chu Taikulha chuan a ke vrilam dah hniam thut in an chawikang ta vawk mai zawng zawlbuk chhung chu thawm dang reng a awm lo, the hmeh ang mai hian a reh hian a reh tlawk tlawk mai a. Roliana chuan naua ka inrin hmaa ṭan in khawh chu le an tih chuan Taikulha chuan e he heu a nih leh aw an tih chuan zonun zemawi lanchhuahna paih thla in chungnun duhna an mit menga lo langin pakhat lah in silai englai maha a nrih phak ngai loh tur hlawh theihna chu pumpelh a tum der si lo.



Pakhat lahin khualthang khawpa a thanna chu an khaw rawlthar lakah hloh a tum der si lo.


Val upa chuan khai le an tih chuan an ṭang dun hle mai le. Roliana chuan a thiam thil hrang hrang sawmkhawm mahse Taikulha chuan a lo khalh zel si a beidawng inthlahdul lai tak chu Taikulha chuan lalpa chawilung chaqi zo Tlangaupa fapa Taikulha tih leh san pheh rual in awih awm loh khawp in Roliana chu an bin vawk mai zawng, tlangvalho chuan mak an ti in an rilruah chuan tiang em em hian Taikulha hian tha a lo ngah a ni maw tiin an zeldin kual ta vel mai mai a.



Val upa chuan Rolian chu buaipuiin i in sawhna em an tih chuan zal leh zawi zâl chung hian Roliana chuan na lo ve, tiang em em hian Taikulha hi a lo chak a ni maw? Tiin a khup dawm chung chuan an tho ṭham ṭham a.



Zaluta chuan Val upa hnenah thusawi an dil a chu tah Val upa chuan remti in Zaluta chu tlangvalho enkual dan dan chung hian mahni khaw chhan nan engpawh huam ngam turin in thinlungah huaisenna tuh tlat ula, mahni zawn ṭheuha in theihnaah chapo na rap bet in thuhnuairawlhna dah chungnung zawk ang che u.


Taikulha te chhungkaw dinhmun tun in hai hauh lo, a pa avanga auh nawmnah a tawrh leh vaih chuan kei hi min hmachhawn a ngai tawh ang. Kan lalpa chawilung lo insawn pawh kha Ar kai den zan a a ma chawisawn ngei hi a ni an tih leh lek phei chuan mak hi an ti hlawm em em a.



Zaluta chuan nang leh kei hi kan khaw tana mi ṭangkai tak kan ni a, kan ni reng bawk ang. Leido nei lo turin kan nun kalsiam thlak danglam a ngai lova, englai pawha in peih at turin huaisenna vawng reng ang che u. Roliana pawh i tha a na mahna le, na hauh suh se, Taikulha aia chak nakinah an la rawn chhuak dawn, chutoang chiah chuan i thinlung khan pawm hmiah rawh se.



Tuna kan zawlbuk ningkhawng reilotea thil thlengte hi kam chhuah kher a ngai lo ve. In thinlung khan pai mai rawh se. Lengi runsang kainaah reng reng mi chanchin a chhe zawngin ṭawngkau in chhak chhuak tur a ni lo. Kan khuaah hian buanchak ber leh pasalṭha ber tumah an awm hauh lova, vawikhat chetsual palh hian kan nakin hun thui tak a hrilh a ni tih hi pawm hmiah ang che u.



Taikulha hnena ka lo tiam tawh angin ka banglai mawitu ka silai pakhat saw ka hlam dawn a ni an tih chuan Zawlbuk tlangvalho chuan kut an beng dur dur a. Chutah Roliana melh zauh pah chuan zanin thil thleng hi thuruk pai thei lo ang maia tlangaupui kher a ngai lo ve. Lal beng a thlen chuan a tawk, englai pawha leido nei thei reng kan nih avangin kan Val upa hian dai vel thawm ṭhat ngai a tih hunah phur taka che chhuak thei turin in hmakhua ang che u. Kan ṭinsan phawt ang che u tiin Zawlbuk bawhbel chu an bawh liam a.



Zingkhua a lo var, lalinah chuan lal fapa zawlbuk kai lo haw chuan ka pa, " tiang em em hian Taikulha hi a lo chak ngai a ni maw, Roliana nizanah a vawrh zu nia an tih chuan lalpa chuan eng nga? Ka khaw buanchak Taikulha'n a vawrh a maw an tih chuan kil khata bai lo vil mek Saizampuii chuan Ku Reng," Taikulha hi chiang takin ka la hre ve miah lo mai ka ti," an ti dek dek a. Sairenga chuan mai mai che chuan mi reu reu in an hria ang nge, ngawi mai mai rawh tlangval chanchin sawi awma mawi pawh i la ni lo ve an tih chuan a pa phen aṭanga lei chhuah khumin ka rei kum sawm leh paruk ka pum ve tawh hi aw an tih chuan Sairenga chuan man fuh tumin a farnu duat lai chu an um fiam vel a.



Lalpa chuan Saite," chutia ni maw," kan Taikulha reng a ṭhan a ṭha in mi chunga leng a la ni khawp ang le. Khuanu hian a hual bik a nih dawn chu an tih chuan Sairenga chuan ka pa," chu mai chu a la ni hlei nem," i chawilung pawh kha a ma chawi sawn a nia sin an tih leh lek phei chuan e he heu ka khaw daingul a rin luh zu phu chuan, a pa lah hi eng ti teh em maw le lo lan tih reng a nei lo mai tia a sawilai mek chuan Taimama Taikulha pa Tlangaupa chuan lalin luh a rawn dil ve mek bawk a.



Lalpa chuan lo lut trh khai Taikulha pa," i fapa chanchin hei kan lo sawi lai mek mek a, i mawng hung la ka khaw buanchak thar ka neih lawm nan rap sanga mi kha rawn chawi thla teh khai an tih chuan Pu Taimama chuan a ni maw lalpa, tu nge ni a an ti ha a,,lalpa chuan en run chung hian aw haw haw, bengngawng ang hlauh zu ni che a, mahni fa te ningkhawng hre lek lo in ka lai chhuat i chhir ni hmiang.



I fapa Taikulha maw le an tih chuan Taimama chuan lalpa a ni te zawng a sawngnawi meuh mai ka ti, i benghlinna a sual em maw chu? Kan khaw daingul Zaluta khan Taikulha zawlbuk kai a lo haw leh haw loh kha min zawt ta rawih kha a nia, keizawng, lal ṭha neihmanah zah pawh dawn lo hian i lalin hian ka lung hi min len tlat zu nia, lalpa, kan khaw hawi te hi a tawi lam lam tawh a ni a nge.




Zampuii hmel hmuh ringawt te hi hnara hlip phawi ang vang zu nia, tiin lalpa zu tui tling uk ngat chu an lem khalh a. Lalpa chuan Taikulha pa," nizan Zawlbuk lam chanchin khan i beng a luh ve lem lo a nia nge a tih lai chuan Sairenga chuan ka pa," kan pasalṭha U Zaluta lo langin Roliana zahkhua a,sei loh nan lal beng chauh thleng rawh se tiin tlangvalte min chah a an tih chuan lalpa chu ngawi vang vangin ka pasalṭha zawng a rilru a fimin mi chhiatna lai leh chak lohna lai hliah dan pawh a thiam narawh e. Saite," Taikulha chu nang tlangval tlawmngaih chhuahin zu ko lawk nang che. Kei ngei pawh hian chiang faka a hmel hmai vawng reng ka duh e tiin an tir liam nghal zat a.




Lalin chhunga tlangval la naupang tak leh pian ṭha zet mai, hmaitlang hriam kual ṭha zet. Mitmeng fiak kak leh hmel pa hrak. An khaw nula ho mitmen ti nuamfo tu chu kil khat aṭanga ngawi renga lo melh rengtu lal fanu hmelṭha chuan a thinlungah thusawi in hei hi maw Taikulha an sawi ruk sep sep. Hmel,ha leh pa tia an sawi chu. An la sawi uar lo mah mah a ni e tiin an thlek ngawih ngawih a.



Duh tawk phawt ang.

PÛMAH MI LU. BUNG 16- NA.

.

PÛMAH MI LU

BUNG 16- NA.


Mahni khawchhan nan khawkhat pasalṭha ten an leido te thih ngam lu pu a an beih lai in ṭhenkhat te'n ro thli hlu awh vanga thudik pawh zah zo lova hem thlak duhna thinlung chuan Lusei karah in hmelmakna a thlen tir zel a.



Zathanga, Biakchhawna leh Lianhrima te chuan karkhat faisa keng teh meuhin Saia an aihnah phakpui te khaw belh chu zawn chhuah ngei tumin tumtluk mual an dai lut der tawh a. Zathanga chuan an hnu hian Hmar chhak lam a pan tlat mai. Ti ru le, a thui thei angber zel thlen tum ila tiin kal zai an rel leh ta a.



Khaw kar kawngah zan ruk an han thang leh chuan an hnu chu Thantlang khuaah chuan an chhui lut ta a. In lo awm hmasa berah chuan Zathanga chuan luh an dil a, putar leh naupang leh nu la valai tak hi lo awm in Putar chuan," vala te u eng ngr in duh tak mial le, khual val in ni ngat mai khawi khua leh tui te nge in nih le tiin an zawt a. Zathanga chuan Murlen khaw tlangvalte kan ni e.



Kar kalta kha pemthar te ka pu in khua hian in nei mial lo maw tiin an zawt nghal phawng a, Putar chuan neih kha maw le. Murlen pasalṭha te kan neih tak kha maw le. Kan lo muanpui khawp asin an tih takah chuan Zathanga te ho chu an thaw huai a. Zathanga chuan lawmthute hrilh in an in awmna lai an zawt a, Putar chuan an piah dailam kawh pah chuan an han hawi phei nghal a in si lek lek a in thar tih hriat tak lo ding dun rial chu hmu in rang takin an pan ding nghal a.



Chutah le an han in hmu chiah mai chu an hlimin an sa hawk nasa hlawm hle mai, chutia a fapa te ho hlim taka an ti ti bawrh bawrh lai chuan Sawia chuan an thinlunga an paipawn ruk chu a hmuh hmaih loh chiang kher mai. Sawia chuan aw chhuah in inchhung lamah an hui lut nghal a.



Sawia chuan Zingte," i pa thlahtea va ko ta che. Hei khualṭha kan thleng e an tih chuan Saizingliana chu tho tharhin a kal nghal vat a. Sawia chuan kha in damṭha maw engthu kenga min rawn zawng chhuak nge in nih le an ti dam dap a.



Zathanga chuan in chhungkaw hnih vanga an lalpa thinrim zia leh Lentlang leh Mualnuam te hnena palai a tirh thu te, Lentlang pasalṭha te leh Mualnuam pasalṭhate tlawn lungawi a in pemna khua chiang taka an hriat hnua rawn run an tum thu an hrilh chuan Sawia chuan a chu ti zawnga kan hnu an chhui dawn a nih ro ro chuan he khua hi keimahni avanga harsatna an tawh ve na chhan tur a awm lo ve.



In chungah lawmthu ka hrilh cheu a, in tan pawh a ṭha lo ve, chutih rual erawh chuan ka kawlhnam in a tawh phak ah awm hauh suh ang che u. Kei leh ka fapa te nen hian theih tawp in kan lo dang ang. Ka khaw eng hmuh pawh a tawk viau tawh e. Ka thachhang dawltu tur fa ka nei tawh e an ti chang fak a.



Lianhrima chuan ka pa Sawi," in pafa lek chuan ni lo ve," keini pathum pawh hian in tan kan bei ve dawn alawm an tih chuan kawngka bianga ngawi renga lo ding Thlahtea chuan mitsen ram chung hian an ngam a hnu lo hnai rawh se. Chutoang khawpa min haw tu chuan a lu a zuar tih hi lo hre bawk se, thih leh ruam khatah, dam leh tlang khatah aw niang an ti chhuak chhak a.



Sawia chuan Zingte," naktuk aṭangin ralthuam chelek hna i ṭan ang aw an tih chuan Zinga chuan ka pa chu chu ka lo chak ruk a lawm. Nang khumvtur che hian khuanun min hual em em ang an ti chhuak khoh a, kil khata an ṭawngka chhuak rorum zet lo ngaithla kartu Kawizingi chuan Sawia chu en ha pah hian mittui tling pam chung hian chutianga mal taka ral bei tur cheu hian ka phal lo cheu asin. Talvawn khaw lal fanu ka ni ve a, ka pa hnenah thu thlen ve i la an ti a.



Sawia chuan Saitea nu," a ngai lo ve," lungngai mahta che, kan theihna kan lanchhuah tirna hun a nih hi. A tawp kan thlenpui hma loh zawng min zui zel dawn a, ti khan lo ti ti u la kan lal ka han hmu ve ang nge. Thil awmzia te pawh kan hrilh hriat a ngai a ni tiin lalin lam a panding nghal a.



Murlen khaw pasalṭha Zaduna leh a ho te chuan Thantlang khaw ram chin chu an rawn dai lut ve mek bawk a. Rawn hnai zel in kawtchhuah an rawn chuangkai ta rup mai le. Zaduna chuan fimkhur takin aw, an khawthleng pawh a nuam narawh e. Kan miduhte chu hmuh ngei in beisei ila, tiin tuibur hmuamda vel an han ṭhu thlandai a.



Tlai a ni a tlai reh tak a ni. Khawthlang lamah ni a herliam ve zel a, chungleng sava te pawn an riahrun pan turin an D an au.



Irliak sava lah khawchhungah hram kak kak in tlai duhawm loh zet lo thleng tur hrilh lawk in khua thlawh hualin bungzar ah fu vangin lalin lam hawiin an hram leh kak kak a. Chutia Irliak sava lalin lam hawia a aw tliang nalh tak chhuaha a hram kak kak ri lal leh upa ten an han hriat chuan lalin aṭanga chhuak meuh in an mit tlin tawk khua chu an han hlir vang vang hlawm a.



Lalpa chuan a khawnbawl upa hnenah chuan Ramthangi pa," kan khaw boruak hi a rit ru hle mai ka ti tia a sawilai chuan an lam pana Sawia lo hnai zel chu phawk hra hian an lo thlir a. Lalpa chuan a mitmu lian kel kawla lo melh rulh pah hian kha mawng vawmba ang hrima i va hmanhmawh hmel ve maw le pem pasalṭha zet chu?



I mit meng te lah chu sapui mit meng ang hlauh mai ka ti an tih chuan Sawia chuan lalpa thu pawimawh tak rawn thlen tura lo kal ka ni an ti a chu ve leh lalpa chuan hui nghal vatin lalin chhungah chuan an han ṭhu far hlawm a.



Thil engkim a kip kawia an sawi chuan lalpa chuan a ni tak maw, leido nei lo hram hram turin kha leh chen ka tawlh fo ṭhin a, tunah chuan loh theih lohna in min man ta zu nia. Ka khua leh tuite hian an muanpui viau che u tih chu an chezia ah lah ka hai lo. Chutih rual erawh chuan nangni vanga leido kan nei mai tur hi hriatthiam har ka va ti deuh ve maw le an ti charh charh a.



Sawia chuan lalpa min ngaidam dawn nia, belh tur nei lo chhungkaw hnih min lo tuam hlawm a lawmthu ka hrilh che a. Zanin la la hian i khua leh tui hi kan chhuahsan mai ta lo'ng. Chutih rual erawh chuan min mamawhna a piangah ka tawlh ngai lovang an ti a. Lalpa chuan a melh ngai melh rengin a rilru chu a buai ru ve hle tih a hmel hmai aṭang chuan a hmuh theih a.



Sawia chu tho chhuak in lalpa," kan tana i khaw mi leh sa ten tha leh zung an lo sennaah khan lawmthu ka hrilh che a, khawi khaw lal nge kan belh ang nga engtiang in nge hun kan hman ang tih erawh ka hre lo. Kan hnu hi englai pawn an rawn chhui zel  dawn tho a, keini avanga buaina i khua leh tui te hian an tawh ka rem ti lo.



Lalpa, khuanu hian i lakah zahngai se dam takin le tiin lalin chu a chhuahsan nghal a. Chutah lalpa chu harh chhuak thut in Sawia chu ring leng lawnga auh din pah hian Pasalṭha," ka ralthuam famkim nen i hnung ka zui ang nge. Ka khua leh tuia ka rin luh tawh chu ka thlahthlam ngai lo ve. 


Lal dawihzep leh der dep ka ni hleinem. I buaina chu ka khua leh tuia chengte buaina tia a sawilai chuan Zaduna chuan Sawia," khawkhat pasalṭha ve meuh te chuan hnu an thup a ni ngai e," mahni seilenna pawh zah zo lova a ruk a ral a rovthil hlu vanga pem kher a ṭul em ni? Nge khawi khaw lal hrang hrangte tlawn lungawi tum ang hrima i vanglai liam mek a lal thachhang dawltu nih duhna thinlung i pai lian zawk le an ti chang ta fak a.



Sawia chu nuih sak pah hian Zadun," nawm a maka kha leh chen ka kawlhnam a ral thisen a kai lai khan nang khaw khat pasalṭha khan nupuite pawnfen kar aṭangin awmhmun i khuara tunah a meizanghlaptuah i ṭuan a ṭha leh hle si.



Murlen lal tana ka tha leh zung ka senna kha i hai hauh lovang. Chutih rual erawh chuan, ro thil hlu paipawn kan nei lo ve. Lal tlawnlungawitu zawk chuan a kuang lo a nawr zawk zu nia. Tiin Sawia chuan ralthuam a lo keng lo chu tisual a in ti ru hle mai le.



Lhaw mipui lo pungkhawm tuau tuau te chuan khual pasalṭha leh Pemthar pasalṭhate in ep ran chu an hawi tawn zak zak hlawm a.


Zaduna chuan i ralthuam i kuta a awm hun ka nghak e. Ralthuam keng lo ka hmachhawn ngai lo ve. An tih khum salh salh a. A naute chuan Sawia chu an melh ralh ralh a, an zah rawn ni ṭhin ti maia an leido ni ta thut mai chu hriatthiam har an ti ru hle mai a, chutih rual erawh chuan an lalpa thukenga kal an ni bawk lawi si.



Sawia chuan Zadun," huatna che ka nei lo ve," haw u la in lal hnenah chuan ka damṭhat thu in thlen zawk dawn nia. Lusei leh Lusei imkara buaina hi dai tawh zawk rawh se. Pawisawilo nunna tuar an pun belh zel zawk si a an ti a. Zaduna chuan kan lalpa thu kenga lo kal kan ni a a dingchang zawka i ṭangta a nih leh lawmtakin pialral ka kai ang an ti a.



Lalpa chuan nang kha ka khua leh tui zahpah lek lovin i rawn dai lut a khualthang pasalṭha pawh ni raw sek sek, Thantlang lalpa ka nihna angin ka khua hi chhuahsan rang rawh u. Buaina ka duh lo ve an ti chang fak a.


Zaduna chu nuih huau huau pah hian nangni khaw te reuhte hian Murlen pawisawi hi hlau hle rawh u . Ka duh ka puitlin hunah ka chhuahsan em em ang an ti chang fak a.



Chutah Thlahtea chuan uai, he lamah ralthuam keng ka awm e. Kha Murlen tlangvalte lah ni reng cheu chuan Murlen Pasalṭha suak, mahni khua pawh hum zo lova Murlen khaw dai pal lut mai mai a awmhnun in bengbel khan kan lalpa zah pah lek lovin i chhang vei maw, Murlen tlangval in pasalṭha suak hnungzuite u kiang ru le ka kawlhnam in a tawh phak loh ah in saseng rang rawh u an tih chuan Murlen tlangval ho chu an kiang sap sap hlawm a.




Zaduna chuan Thlahtea chu en ha in engmah a sawi chhuak tawh lo. Thlahtea hi a hrechiangin a hneh pawh a in ring meuh lo a ni. Chutah ṭe chhuak ruai in kha nih leh aw tih pah chuan Thlahtea chu a kawlhnam chuan an vai pawp pawp a, Thlahtea chu lo eu zoh in dinglam sira rang taka in her pah in Zaduna thapek kal lak lawh leh a kawlhnam vai lak lawh in siamrem hman si lo lo hawi let leh chiah chu Thlahtea chuan a biang hek huam in chho zawngin a kawlhnam chu an vai chho fua mai chu Zaduna chu ṭe chhuak ruai ruai in a na ti lutuk a kawlhnam leia thloh pah chuan a ban chu vai buan buanin  hawilam bik pawh nei lo chuan a virkual ta chiam mai a.



Chutah a virkual nasa lutuk a lu hai chu pai khawn khawn in leiah a tlu hnawk a, a na ti lutuk a bek hek huam chu hup in a kut kar aṭang chuan thisen tharlam tak lo luang chhuak in nasa fe mai hian a ke chu a leng ngat ngat a. Sawia chuan Thlahte, rei tak na an tawrh tir ngai lo ve," an tih chuan Thlahtea chuan Zaduna chhipsama ṭham kan lawp pah chuan a nghawng chu an zai miah miah a mipuiho chuan an mit lo hup in rapthlak an ti hle mai.



Thlahtea chuan Zaduna lu khai vu chung hian Murlen tlangvalte u haw rawh u. Zanin tlai la la hian haw rawh u. Ka lung a la la dam hauh lo a nia an ti chang rat a. Chu ve leh Murlen tlangvalte chu a biling a balangin khua an chhuahsan ta a.



Lalpa chuan zanin hian ka rorelna in rawn ṭawm ve ang. Tiin mipuiho pawh chu a ṭin tir nghal a.


Duh tawk ang.

PÛMAH MI LU. BUNG 15- NA

PÛMAH MI LU.


BUNG 15- NA.


Thantlang lal tuala mipui, lawm avanga au khawk rawih rawih ri chu ring hem hem tak chu a ni e. Pemthar tlangval tuai tir huaisen zia leh insual thiam zia chu khaw khah in a khat a, lal leihka sang aṭanga ngun tak leh chik zeta lo thlir rengtute lal chhungkua leh a u pa te chuan an khaw pemthar tlangval chu chhuang takin mitkhap nachang pawh hre lo chuan an tlir tlawk tlawk a.



Murlen lalinah ve thung chuan lalpa leh a khawnbawlte chuan chuti teh thuta in thawt lawkna pawh awm hauh lova a khaw daingul pem ta mai te chu hrethiam lo takin an lu thak lo pui chu an tuai nuap nuap hlawm a.



Murlen lalpa chuan, thutak fe mai hian a pawi chai lo ve, tih tak emah te chuan pasalṭha kutzung thliah tham ka la kawl ve e. Chutih rual erawh chuan Sawia te chhung leh Thlahtea te chhungkawhnih hian khawi khaw lal nge an belh tih erawh ka hre duh a ni.



Ral kai thei chin ko khawm ula an hnu hi chhui rawh se. Ka makpa leh pem pasalṭha Zaduna hian tlangval ho se. Mi rawnna eih pawh nei lova he tia ka khua leh tui an phatsanna vang hian silai fawng hnih an chawi ngei tur a ni. Chuta a ni lo zawnga ka thutlukna an lak kawih dawn chuan an pemna khua chimih ṭhak khawp a vai hma mai tur.



Pasalṭha pathum ngawt ka channa hian ka rilruah nghawng a nei hauh lova, chutih rual erawh chuan pawng basa ngam ngawt chi an ni dawn hauh lo. Ka makpa eng nge i thutlukna lam te beng sik in lo ngai thla i la an ti nem diai a.


Tuaka chuan kha leh chen ral hmaah in kawpin mahni nunchan pawh huamin kan lo bei ho fo tawh. Lalpa," i khua leh tuiah hian an mahni ngainatu tam tak an la kawl ve dawn a," hei hi ka hriat reng a ṭul a ni. Zawhna chhan sen loh i khua leh tuia chengte hnen aṭangin kan la dawng ngei ang.



An mahni do zawnga chengrang chawi duh pawh an awm tunah hian ka ring hauh lo mai. Chu avang taka rorelna fel tak kan neih pawh a ṭul a ni. Lentlang lal fanu lak let na kawnga lawmman an dawn Darbu leh Ṭhi te hi Lentlang lalpa hnenah pe kir ila a nin a lo lak duh loh leh i ropuina tizualtu zel atan silai fawng nen thleng kan dil mai ang nga, Lentlang thu leh hla pawh kan bengin a hriat ve a ṭulna lai a awm ve tlat mai.




Chutah tak chuan engtiang chiahin nge Lentlang pasalṭha te leh lalpa ten phatsantute laka an rilru put kan zirchian hmasak a ngai a ni. Lentlang khuaah lamkal tir ila an hnu chhuo tura kan lam an hawi hlauh chuan lalpa i tlangvalte kan awl tir hlauh ang nga, ti chuan Sawia te laka kan him ve theihna kawng a in hawng tihna a ni mai.



Kan piah Mualnuam khaw unaute hi inremna saui tan pui ta hlauh ila, an ni laka kan chetna lamah pawh min thuralpui duh khawpa hem kan thlak thiam chuan kan tan kawng awlsam tak a in hawng ngei bawk ang. Chutih rual erawh chuan Mualnuam khaw lalpa sawn kan lakah phut a nei ngei dawn a chu a thil phut te pawh chu lalpa i tih hlawhtlin sak a ngai ngei ang an ti a.



Murlen lalpa chuan rawtna ṭha tak a nih chu. Ka lakah engpawh lo phut ta se ka laka hel chhungkaw chunga phuba ka lakna kawng a in hawng dawn phawt a nih chuan engmah ka pawisa lo ve. Zanin la la hian Lentlang lama palai kal tur leh Mualnuam lama palai kal tur in thlang fel ula naktuk varṭianah in chhuak nghal ang nga, ka laka an thil phut kha hmaih nei hauh lovin ka hnen in rawn thlen dawn nia tiin thu an ti tawp a.



Zingkhua a lo var. Tuaka leh tlangval panga ten Lentlang khua an pan a, Lentlang lal fapa ken a zah ve ṭhi leh dar an keng a, Zaduna leh tlangval panga ten Mualnuam khua an pan ve thung a ni.



Ni hnih hnuah chuan Zaduna te chuan Mualnuam khaw lei lung rapin lal in a luh an han dil a, Mualnuam lalpa pamham tak mai chuan uai, ka leido Murlen pasalṭhate chu in va hausar salh salh ve maw le, ka ram valh chinah hian eng hi nge duh in neih le? In lalpa in inremna saui tanpuiah min rawn bek bawr dawn ta mai em ni tiin hmuhsit hmel takin an nuih hui hui a.



Zaduna chuan a iptepui aṭanga ṭhi leh dar tam tak chu Mualnuam lalpa hnenah hlan pah chuan hei hi kan lalpa in kan inkara remna saui tan a duh entirna lawmman i tan liau liaua min kentir a ni e an tih chuan Mualnuam lalpa chu phu deuh uk in, a va lawmawm awm ve maw le.




Chutih rual erawh chuan keia thutlukna siam mai chi a ni hauh lova, ka upa te leh ka khaw daingulte kam chhuak ka ngaihchan ve a ngai a ni, tlangaupa nang ka pasalṭhate a rang thei angbera ka lalin rawn pan turin han hrilh la. Ka upa te pawh ko kim takin lo kal nghal rawh se tiin hlim hmel pu sarh chungin an tir liam nghal zat a.



Mualnuam pasalṭha ralhrat khawkheng en reng reng pawh a mi tawrawt pali te chuan lalin chu an uap hneh hle mai le. Lal thu leh hla an han chian hnu chuan lalpa chuan Murlen nena kan inremna ni pah fawmin ti hian inremna saui tan leh kher pawh ngai lo ta mai se. Hei hi ka khawdaingul pali te hian chang ve se tih pah chuan ṭhi leh dar chu an sem nghal a. Mualnuam pasalṭhate hlim zia mai chu an ka pawh zen i la min seh hauh lo vang le.




Zaduna chuan thil awmzia  chu kokim taka sawiin Lentlang lalpa in Thlahtea leh Saia ṭhi leh dar a pek vawi leh khata an han hausa thut chu lalpa in chhuh a hlauh avanga a rul a rala khua an chhuahsan thu an han hriat chuan Mualnuam lalpa chuan a pasalṭhate en kual dan dan chung hian chu hna in nei zu nia. Khawi khaw lal nge an belh in chian tawh em an ti ha a.



Zaduna chuan an hnu hi kan la chian lova chhui turin kan in buatsaih mek a ni. Khawi khaw lal nge an belh erawh kan chian vat ka beisei. Ṭhi leh darvtam tham tak an paipawn chu kan la let thei a nih ngat chuan zat leh zat in kan insem ngei ang tih kan lalpa in a tiam che u an tih chuan Mualnuam lalpa chu hlim sarh chung hian a ṭhat chu. Ka pasalṭhate pawh hian chan an nei ve ngei tur ah ngai ila, tlabial zan ah ruahmanna fel tak neiin ro kan lo rel ang nga an lal belh khua in chian ve leh min lo hrilh ang nga ka pasalṭha te leh ka tlangvalte an ro la let turin ke an rawn pen chhuak ang.



Ti chuan ramvalh chungchang pawh in lalpa hnenah rawn thawi ula, zuksih mual a in perh tar khu in khaw lam hawi zawnga pawt kir turin ka duh cheu a ni. Ka pasalṭhate tuallenna huang hi a zim lu lai deuh a an ti a, Zaduna chuan aw le, kan lalpa chuan i thu leh hla te ngil takin a kalpui ngei ang tiin inrem takin thu an rel tlu ta a.



He dawt bawlhhlawh tak avanga pawisawi lo ten nunna an chan hnem tur zia hi an chhui pha mawlh si lo.



Ni khat a liam leh chuan Tuaka te pawh Lentlang lalinah an ṭhu far a. Lentlang lalpa chuan Tuaka chu ngun taka en ha pah hian ," in thu leh hla te ka lo hria e," ka hnen aṭangin ro hlu tam tak an hawn a chu chu in lalin a hriatpui hmain khua an chhuahsan a maw? Lo ngawi tak rawh se, an lal belh han chian ula ka pasalṭhaten an ro hlu la let turin ke an rawn pen chhuak ngei ang. Chutih rual erawh chuan ka khawdaingul Thangkunga hi Sawia unaupa a ni tih hi kan hmaih hauh tur a ni lo ve.



A ni tel lova kan chet chhuah a ngai ngei ang. Ka fanu an lak letna kawnga ka tana an beih nasat zia erawh ka thinlung hian a la pai renga chutih rual erawh chuan mahni mihringpuite ro thil hlu avanga an phatsan duhna thinlung hi tenawm tak a ni. In lalpa hnenah chuan ti hian in lo sawi dawn nia. Ka pasalṭhate hian in khua an rawn pan vat ang nga, a siruk la meuhin kan rawn thawk chhuak ang tih hi an tih chuan inrem takin thu an thlung nghet ta a.




He tih rual hian dikna hailan tum Saia ṭhiante an awm ve dawn a ni tih an hre phak si lo, chutih rual erawh chuan Lentlang pasalṭha ralhrat khawkheng Sawia unaupa Thangkunga hian a unaute a phatsan dawn si lo. Lusei leh Lusei kara in hmelmakna chu zual zelin kei ka ni inti chinte ke pen chuan tawp ni reng a nei dawn si lo.



Zathanga, Biakchhawna, Lianhrima, Saia ho a ralbeih zir ru fo te rilru pawh a buai ve nak nak hle mai. Tuikhur venga hmeithai Zamkungi te inah chuan ti ti in an ṭhianpa an ngaihtuah lai in an khaw tana bei tura ke an pen chhuah a ngaih hmel bawk nen. Chutah an ṭhianpa hmachhawn chu an chak si lo, Zathanga chuan engpawh ni se leh lama awrdum leh lama awrsen kan iang mai dawn e.




Kei chuan Saia hi ka phatsan dawn hauh lova, kan lal rorel hi a felhlel  deuh niin ka hre ru tlat mai. Zanin la la hian an khaw belh kan hailan a ngai a ni.  An hnu chhuia khawi khua nge an belh tih hi a ruka kan chian a ngai a, thingse mual lam aṭanga an chhuah rinna lian tak ka nei tlat.



He kan buaina rit ru tak karah hian thudik hailan a nih hma loh zawng Saia lamah ka ṭang e an ti chhuak chhak a. Aṭhiante pahnih pawh chuan kei pawh an tih ve takah chuan zanin la la a Saia te hnu chhui tur chuan ruahmanna an han siam ta a.



Thantlang khua pawh tar aṭanga naupang thlengin hnehna ruai ropui tak kil za tlangin an hlim hlawm hle mai a, Pûma an mi lu dah chu khai chhuak im diriam takin tlaivar ṭhakin an lama malchaw pe in sahlamah an tar leh a, an lalpa chuan Saia chu pasalṭha nihna pe in zawlbukah lah mi zah kaiin an chung en nghal hmak bawk a.



Thantlang khaw nula piannalh leh hmelṭha Chullovi te in ah chuan an in khat in tlangvalho an leng a, tlangval phawk Biakbuka chuan kan pemthar pasalṭha huaisen zia leh ṭuan ran zia chu ha hip a rawn sawi chhuak in an nula rim Chullovi chuan a lo benkhawn ru kar mai a.



Neihlaia pek chuan a nau lah kha Sairawkherh nen a tlangval hunah a u a khum ngei ang an rawn ti chhuak a. Chullovi chuan lasai pah chuan ta em em ṭhin cheu hian a, kan khaw tlangvalte in thangtlawm hlauh dah ang nge. Khuanu hian a hualhim bik riaua hriatna in neih chhung chu in hmakhalh thei lo ang.



Chutih rual erawh chuan kan khaw muantu kan pun belh zel a ral leh sapui lakah pawh thla a muang leh zual sawt zu nia. Khawi nge tunkum zaihlo hi khat ṭanin ka lo beng teh ang che khai tih pah chuan Biakbuka vaihbel chu an laksak a. Biakbuka hawi cham chuan a ṭhiante melh kual dan dan pah hian kan khaw nula chhuanvawr hian ka mitmei hi a hmu thei riau asin, khaw nge ni tih paha in ti ta tu hmel tak hian Chullovi lamah chuan an tawlh hrut a.



Tlangval dangte chu lo nui ham ham in , kan Biakbuka lah tak hi chu aw, vengsang nuthlawi Chharpuii run a i mawng hunna changlo chhuanlam hian Chullovi i ti ṭuah huma an han tih chuan Chullovi chuan uai," Chharpuii te zawng tluk loh rim a nam teh e," an in lawm ngun riau ka ti reng lah tak a, mi ningkhawng hi chu a va lo hriat loh thei ngai ve le tiin an fiam zui nghal zat a.



Bialbuka lah duai lo, Neihlaia hian a ta hauh tlat zu nia, Neihlaia sa kah ni hian Chharpuii te rap chung han melh ula a lo in rep tlar dul ta ve ang. Neihlaia ṭuan han ṭhat dan em em hi, tluk loh rim a nam ram ram mai zu nia an tih chuan an nui ham ham hlawm a.



Duh tawk phawt ang.

.

PÛMAH MI LU. BUNG 14- NA.

.

PÛMAH MI LU.

BUNG 14- NA.


Aizinga chuan lalpa chu melh tur khai khai chung hian khawkhat lal ve meuh te chuan pasalṭha pahnih thum tal chu i kawl ve ngei ang chu maw tiin an ti el kual vel a. An lal fapa chu lo in rawlh in U Aizing," awm se chuan lal thu leh hla ngaichangin a lalna inchhungah hian an rawn lut daih tawh ang tiin an nui huau huau a.



Lalpa chuan chutiang ṭawngkam dengkhawng na tak an dawnsawn takah chuan a thinlung chhunga thinrimna in mung khawm mek chu pai thei tawh lovin ti hian a rawn ṭawng chhuak ve ta sak a.



E he heu, kei Thantlang lalpa hian pasalṭhate chu nei ve teh meuh e le. Chhim lam pasalṭha ralhrat khawkheng zamna leh hlauhna pai ngai lo tu Sawiluaia leh a thachhang dawltu Thlahtea ka kawl e an tih chuan Farzawl pasalṭhate chu an phu deuh awk a.



Aizinga chu in thunun leh nghal thuai in chung i pasalṭha sawite chu Murlen lalpa keite te an ni a i lalna ram chhung rawn dai lut tur chuan ni ruk emaw tal kawng laka an rawn thang a ngai ngei ang. Chu lo rengah an ni pawh lo kawl pawh ni teh reng se ka hmaah hian eng ang taka che rang nge an nih tih fiahna hun ṭha ka nei dawn zu nia tiin an nui leh huah huah a.



Kil khata hlauhawmin a man tel tlat, nula tuaitir thinlung chu a phu ta zawih zawih mai a. Heng an pa lalna khuaa lo kal te hi an chheh vela mi tawrawt leh pawisak nei lo an ni tih a hre chiang in a pa dinhmun leh an chhungkaw dinhmun chu a duhawm loh hle mai a.


Chutah kaiṭen rawn rah rik chuan lalin chhunga awmho te chu a ti phawk hra hlawm a. Chutah tlangval tuai tir te, hmaitlang ṭha zet palian tak mai chu rawn dak dâk dâk in lalpa," min lo ngaidam la," hei i khua lrh tuite hian i lalna ramchhung rawn dai luta pasalṭha rualte an awm thu min hrilh a, kei pasalṭha lo ngaisangtu ka lo ni nen an thu leh hla te beng dawh meuha hriat ka chak em a i phalna la hmasa lovin i lalna huang chin ka rawn dai lut tawp mai a ni tih pah chuan lalpa chuan an siai khum zauh a.



Lalpa chuan chu tlangval chu minamai a ni lo tih a rin rilruk na chu zual zelin a thla te lah chu a muang ta sawt zawk a. Lalpa chuan lo manthiam thuaiin hei ka ramchina ka rin luh Sesih mual chamdur hmun saw Farzawl ramvalh china rin luh a nih tur thu Farzawl pasalṭhate hian ka hnen an rawn thlen a nih hi an ti a.


Saia chuan a nih chu maw le, saw hmun saw nakin lawka lalpa i pasalṭhate ramchuanna hmun tur leh nunchan zirna hmun ṭha tak a ni a, i ramchina rinluh na na na te chu Farzawl lalpa chuan mi nek duhna thinlung a va nri lian awm ve maw le.



Chutianga Farzawl unau lam ten rilru an put takah chuan ṭiau lui lamah pawh Teizang lam Paite unaute nek mai ta se, keini Thantlang lam in unauten kan hauh nghet bur mai si a, in lo kal chhan chu a va thlawn mai awm ve le an ti chhuak khauh a.



Chu ṭawngkam an han hriat zet chuan Aizinga chuan naua, "i ṭawngka chhual khan ka ngen a chhun tlat mai,"   tu falubawk nge i nih chiah a, Farzawl pasalṭha pawi i tawk vaih chuan meiling dek reng ang ah in ngai rawh an ti rum ta al a.



Pasalṭha ngawi ngal mai ṭawng mawh deuh chu lo ṭawngchhuak in Zabuka chuan naupang, aia upa te chhandan tawk an thiam ngai e. Lal rorelna ṭawmpui turin sawm zingah i tel hauh lo mai an tih khum ve leh salh a.



Saia chuan lal rorelnaa sawmtel ka nih loh chuan kan lalpa hian tu hi nge a sawm tel ve tak ang le? Mahni khaw chhan nana huaisen taka pialral pantate hi mi huaisen an ni a, duham chin nei lek lova mi ram chuhtute hi mi dawihzep an ni. Ka sawi chu ka sawi, ka tih chin a piang ka hmaa mi ka chingfel mai ṭhin.



Mahni ramvalh chin pawh jum ngam lo khawpa dawihzep lalpa khua leh tuiah hian kan awm lo ve. Ka rawn lan hma khan ka pa hming kha in lam ri tlata hriatna ka neih tlat chu le. Ram chuana an lo chhuah lai tak a lo ni hlauh chu in vannei hle mai ka ti. Murlen lampang sawi rik te kha ka beng chhe ri zawk em ni?



Murlen khua leh tui chu kan ni ṭhin ngei e. Sawiluaia in ngam loh Teizang leh Halkha ho pasalṭha suat mangtu fapa u zawk kei Saihmingliana hi ka damchhung chuan kan lal ramvalh chin hi ka humhim ang. Tih pah chuan Farzawl lal fapa chu melh ding leh in nanghi maw Farzawl lal fapa chu," tunah hian ka pa te pawn khua an rawn pan mek tawh ang lamkal kan in tir fel diam tawh e.




An lo thlen hmaa chinfel law law in duh chuan kei hi min hmachhawn ka ngai ngei ang tia thawh chhuah pah chuan a kawlhnam hnungpuak chu a fawng lam chelh nghal zata ben thak thak pah chuan he kawlhnam hi  Darhawih pasalṭha Chhawlkeua khan ka lu i lak theih chuan he kawlhnam hi ka pe ang che tiin min cho chhuak a a lu chu la in ka kawl hlen ta a ni an ti chhuak chhak a.



Chu thu an han hriat meuh chuan Farzawl pasalṭhate chu zamna in a man ta tlat mai le. Aizinga chuan naua chuti zawnga mi vau beh in tum chu le tiin a hmaa tlangval la naupangtak mai chu chik zet hian an melh kal a. Saia chuan vau lam a ni lo ve thu dik ka ka hian a sawi ṭhin. I fiah duh a hnu i kawlhnam kha phawi la min hmachhawn ta che a tih lai chiah chuan Thlahtea te pawh chu lo thleng chawpchilh in lalin chhung chu a rawn dai lut nghal a. Thlahtea chuan U Sawi," fapa pasalṭha i nei a nang chu kan lo awl ang che," an ti sap a.




Thlahtea chuan in ti thunei aw tak mai hian, mahni luseipuite laka zahngaihna nei lek lo hian ka pawi zu sawi tlat a, kan awm loh hlana kan lalpa lo luhkhungtute hi dama chhuah in in beisei em? Mulen mihrangval ni ṭhin Thlahtea thaza tih rehna hunṭha ka tawng e. Saite," Tu ber hi nge i hmachhawn duh le an ti a. Saia chuan an vai hian tiin rumal hian khawdang hawi lek lovin an melh tawn hlawm a.



Thlahtea chuan Aizinga dingkhawng reng chu silaia a hmai nawrchilh rap chung hian pu a," in kuang lo in nawr a ni. I lu hi ka thlawh darh vek dawn nge ka naua hi i hmachhawn dawn le? Ka naua hi a thinrim tawh chuan pawisak leh dim a nei ngai hauh lo a ni. Kawlphai pasalṭha te mangtu a nih hi. Nangni angin chapona nun a nei ve ngai lo ve.




Tu mah khan at so hauh suh ang che u. Tih leh Aizinga kaihza chu tlawt thlep hnawk pah chuan a silai chuan a chalah an chuktuah nghal zat a. Zabuka chuan a fawng chelhtu in nih vang hian in in  lu ling viau mai maw tiin rum zet hian an melh a.



Saia chuan pu a," tunah chuan kan dinhmun a in ang chiah mai," nichin lawk kha chuan in hlim nui ri thawm kha in chhuah ṭha hle a ni lawm ni? Min hmachhawn ngam in awm em an ti a, chutah an lal fapa chuan naua kei hian ka hmachhawn khawp ang che i lu hi pumah ka dah ang nga chumi hnuah sahlamah ka khai ngei ang an tih chuan Saia chu nuih sak pah hian a sawi chu awl te, hlen erawh har tak a ni i duhthlanna kha ni pawn a vuiliam sak ngei ang che. Lal tualah aw niang tiin hnungtawlh zawng chuan lalin chu a chhuahsan ta a.



Thlahtea chuan kal mai teh u hna hautak ka naua khan a siamsak dawn che u kha. Naua tia lal fapa lam hawi pah chuan i vanglaini a liam dawn e, khuanu vohbik i hmachhawn dawn tih kha in hre reng ang che kal rawh u tiin a silaia tin reng chung chuan lalin tual lamah chuan a nawr chhuak ta a.



Chutah leh mipui zing aṭang chuan Saizingliana chuan ka u ti nge in tihbuai tih pah chuan sairawkherh chuan Zabuka chalah tak saihlum keh darh chuai khawpin an perh mai zawng. Mipuiho nuihza bawk si mipuiho lah chuan a fuh chiang teh e. Taia i ve perh thiam ve tiin an lo khi sang hlawm a. Zabuka thinrim chu Saizingliana lama limphei puat an ruala chutah leh a ngam loh leh a hming a lo hriat fo Sawiluaia chu a hmaah tak lo dingin ding nghal rawh an ti vin ṭhat chu a ding chiang teh e.



Sawia chuan i lu kha ka la ngei ang tih leh rang taka tlankawiin Zabuka bul a thlen chuan leia chuan kun zauh paha in bin chu rual in Sawia lu zawna kawlhnam rawn thaw phei fua chuan Sawia chal vunchhia chu a hlawi thi nghal ṭhawt a. Sawia chuan rang takin a kawlhnam chu Zabuka kaihza tha chat tur tawk lek in an vai a phei a a tum a hlah lo hle mai. Zabuka chu ṭe ṭhat in a leh hawi leh chiah chu Sawia kawlhnam chuan a bekah a phek zawngin a lo hem leh nghla siah mai chu leiah tlu khu luihin hei hi i chan tawk tih leh Zabuka chhip sama ṭham kan pah chuan a hrawkah a kawlhnam chu tin in an zai hmiah mai chu mipuiho chu an lo ṭe ṭhat hlawm a. Zabuka lu chu khai uai chungin a ṭhiante lam chu hawiin hei in ṭhianpa lu hi la ru tih pah chuan an pan leh chheu chheu a.



Aizinga leh Thlanghleia an lal fapa chu hlauhna in man ṭanin an beih te hi beihmi an nih loh zia an hrechiang ta hle mai le. Chuta karah Saia chuan an lal fapa chu kawh vu pah hian lo kal ta che le tiin a kawlhnam chu an vilik zauh zauh a. Thanghleia chuan ṭe ruai in thih leh thih tiha a lama rilru fim pawh pu tawh lem lo chuan a rem rem laiah chuan a vai phei pawp pawp a. Chu tak chu a ni a vanduaina chu.



Saia chu dinglam sira lo zuan san zauhin a kawlhnam chuan Thanghleia banpuam chu a va tai thler duai mai a, chutah Thanghleia insiam rem leh hma chu chuh in rang taka dawk chhuak zawkin Thanghleia chu an chhuk sah ngheng mai zawng, Thanghleia khup chuan lei chu zu deng dawtin a hawi chhuak leh chiah chu Saia kawlhnam chu bum hman a ni ta lo. A lu leh taksa chu hrang nawlhin pialral lam a pan ta.



Mipuiho chuan Saia chetran zia leh insual thiam zia chu hmu ve ṭheuh ṭheuh in hrilh tawnin an chung en nghal zat a. Chutah Saia chuan Aizinga chu melh rum al chung hian i in pe dawn nge pialralah i ṭhiante hi i zui dawn an tih chuan Aizinga chuan ka thi dawn tho tho tih leh Saia lama lim phei puat chu rual in a kawlhnam chuan Saia chu kun da da chunga vir kualin Saia ngal hlawi fuh tum tak chuan an vai phei buan buan a, chutah Saia chu sangtaka zuang kangin a veilam sira in bin nghal vatin  an in siamrem nghal a.




Aizinga chuan naua min bei ta che le khatia i tlanchhiat zel ten le tiin an nuih ṭha a, Saia chuan pu a," kha aw," tih leh a lama lim phei rual in Aizinga kawlhnam in a tawk phak loh chiah a ding thut in Aizinga kawlhnam lo thaw phei chuan a tum a hlah chiang hle mai le. Saia chu veilam bawka vir phei nghal leh puatin Aizinga nak thawlah chuan a kawlhnam chu a va tlum ta thaih mai le. Chutah Saia chuan a kawlhnam chu pawt zai leh nghsl sak in Aizinga nak chu a hler ta hawk mai le. Che leh tur a awm ta lo.



Leia ṭhingṭhi hnawk in Saia chu mak tih hmel taka enin thei leh thei lo hian tlangval," Lusei hringmi piang tawhah chuan tawhkhirh tak i ni ngei ang le," pialralah ka lo nghak reng ang che tih pah chuan a ka aṭanga thisen lo chhuak nguai nguai chu hup in leiah chuan a bawkkhup thlawrh a a ke khawng deuh dat dat hian pialral lam a pan ve ta.



Mipuiho chu au in Saia lama tlan khawm dul dul pah chuan Thlantlang keite tiin a hming an phuah sak ta a.


Duh tawk phawt ang.

PÛMAH MI LU. BUNG 13- NA.

.

PÛMAH MI LU.

BUNG 13- NA.


Duhamna-in mihring a thunun tawh chuan hun lo la kal tur dawn lek lovin a tun  hun hman mek chauh a ngaihtuah fo ṭhin ang mai hian Murlen lalpa pawh chuan a lalin chhuatlaia Darbu leh Ṭhifangte chu khal kualin an hawi valh valh a.



A ruk tak chuan Saia chuan a huphurh ru hle mai le. An piang ve a ni tih pawh a hriat loh nena ṭhian siam tura bul han ṭan ṭhat leh chu a huphurh ngang ngang hle mai le.  Chu zan thla eng ruih mai chu chhumdum kal rulh rulh chuan rawn hliah thim leh zauh ṭhin in Murlrn khua chu eng emaw tak hian thlakbuak ang hrimin a reh tlawk tlawk mai a.



Len hawn ar a khuan thlih thlih chuan tlangval Zawlbuk kai ho chuan Zawl lam chu an pan ta sang sang hlawm a. Saia chuan chhuanlam siamin a ṭhiante lak ata in la hrangin a pum nawm loh thu chu an sawi zauh a. Zathanga chuan Lianhrima hnenah chuan Saia hmel kha in lo chik ve chek ang chu maw! Zan dang a ang lo riau mai ka ti an ti chhuak phawng a.


Biakchhawna chuan ka lo chik ru ve tho asin. In sawi chhuah takah chuan zanin tlai lalin kal haw kha ka changtum ri pawh zu bengkhawn hauh lova. An chhungkaw boruak a rit ru riau pawh a ni mahna le tiin mahni leh mahni an han in hnem chawp hlawm a.



Khuan hnuhnung thleng pawha an ṭhianpa Saia hmel reng hmuh tur awm ta lo chu sawi ri ngam chiah si lo chuan an ṭhian thum chuan an phun leh sap sap ṭhin a. Saia te pawh in peih at tawhin Thlahtea te chhungkaw lo lan hun chu an lo nghak far a.



Tuibut hmuamda awm vel an lo nghah chuan an ni chhungkua pawh rawn lang in ti chuan Pasalṭha ralhrat pathum kaihhruaina hnuaiah chuan chhungkaw hnih te chuan Thangtlang khua, Murlen khua aṭanga ni ruk lai kal Hmar chhak lam khua chu an pan ding nghal a.



Thlahtea fapa kum riat mi a pa hmingchawia an phuah Thlahlova chu naupang duhawm zet a bengbuang tak hi a ni reuh a. I chau rm taite an tih te hian chau lo ve le. Mahse ka ṭhiante ka ngai e an ti sam leh et ṭhin a. Saia chuan Taite," nakin lawkah i dam ang nga ṭhiante chu i la ngah dawn lutuk tiin an lo hnem ve a.



Khaw kar kawngah tibuaitu nei lo chuan tluang takin Thantlang khaw lo  kawng chu an pawh ta hlawl mai a. Kawtchhuah an han chuangkai chu Sawia leh Thlahtea chuan an khawcthleng chu chik zeta thlirin Sawia chuan an lal hian min lo pawm duh em ang chu maw an ti sap a.



Thlahtea chuan min lo pawm duh loh leh khawdang kan bel kai zel mai ta lo'ng an ti sam et a. Ti chuan le khawchhung chu chhun pachan lai chuan an dai lut ta a. Putar leh naupang ho chuan an lo hmu duh in ding meuh in chutia khual chhungkaw hnih te chu ding meuhin an mitko dawm pah chuan an lo thlir a.



Lalin ni awma lang chu pan zelin lal tual an han thlen chuan lal leihka sanga lalpa leh a khawnbawl leh upate lo ti ti chuan chutia an khaw lei lung hriat ngsiloh in phur bawr luk an hmuh chuan an ti ti lai tawp meuhin an lo thlir far hlawm a.



Sawia chuan lalin leihka sanga lalpa tih hriat tak mai, hnarngulsang vah, khabe kual reih rawih leh hmaitlang hriam zet mai chu melh ding ngar chung hian lalpa," Murlen khua aṭanga i lalna khua leh tui ni tura lo pen lut te kan ni a,i lalna ramchhungah hian hmun daifem deuh tal chan in beiseiin i khawngaiha kan rawn dil che a ni an ti thawp sat a.



Lalpa chuan a upate hriat tawk lek hian Murlen khua," Pasalṭha rual tualchaina," Lusei khaw awp khuaah na na na chuan khaw lar ber pawl, a larna chhan pawh pasalṭha ralhrat khawkheng te awmkhawmna khua chu an lo hre na meuh mai le.



Chutah lalpa chuan, aw haw haw, Thantlang khua leh tuia chengte hian mikhual leh awmhmun khuar tur kan hnar ngai lo ve. Tu nge i hming ni reng reng le tiin an zawt a.


Sawia chuan kei hi Sawiluaia ka ni a ka bula mi hi ka nupui Kawizingi leh ka fate pahnih an ni e. Ka piah a mi te hi Thlahtea leh a nupui fanaute an ni e an tih chuan lal leh a khawnbawlte chu an ṭhuthmun aṭang chuan an ding kang nghal awk a. A chhan pawh Murlen Pasalṭha ralhrat khawkheng Sawiluaia leh tlangval tuaitir a chher hriam Thlahtea hming hi a than em vang a ni.



Lalpa chuan aw haw haw! Ka pasalṭha ngaihsan leh a tak ngeia hmuh ka chak ten ka khaw lei lung rawn dai lutin ka lalna hnuaia awmhmun an khuar tur kei Thantlang lalpa hian ka lo hnar ang maw, hnai lo ve le, ka lalna khuaah hian in leng halh halh teh e. Lo kal teh u khai in thu leh hla pawh min fah ve a niang chu tiin lalin chhunglama lut tur chuan an hui nghal zat a.



Ti chuan lal inah chuan Sawia chuan an lo pen duh chhan te an sawi chuan lalpa chuan Murlen lalpa chuan khua a hmu lo em lah tak a nih chu maw le. Darbu leh Ṭhifang vanga bual at a a awm ta mai chu a tan channa nasa tak a nih lai lai in kei atan erawh lawmna chhiar sen loh zu nia. Ti hian ka upa te inlamah in thleng ang nga, zanin la la hian khaw mipui ka lal tual mawi turin tlangaupa in ko se a tuk ah in in tur sak hnatlang kan nei nghal ang tiin thu an pawtchat nghal a.



Khawnbawl upa leh upa te inlama lalin aṭanga an chhuak tur leh lal fanu hmelṭha eltiang Thangpui thingphur lo haw nen chuan an in tawk ta hlawm a. Chutia lal fanu an han hmuh chuan Sawia chuan Thlahtea beng bulah chuan nula hmelṭha tak zu nia maw le an ti sap a.



Lal fanu chuan ka pa," kha khawilam mikhual te nge tiin an zawt a," lalpa chuan mikhual ni lovin ka khua leh tuia ka tin luh chiahte an nih kha Murlen pasalṭha Sawiluaia leh Thlahtea te chhungkua a nih kha chemte," in sil thlandai fel la tlailam eirel buaipui nghal mai rawh aw tih pah chuan lalpa chu a khi hui reng ringawt a.



Chutia a pa hlim hmel leh chevel chu chik zet hian a fanu chuan a thlir a, a nu tap lama lo ṭhu chu mitko san,ak hian thil awmzia an zawt a. A nu chuan mi pa ho lah tak hi chu aw pasalṭha ngaisang reng reng hian hun leh ni an chhir liam dawn zawng a nih hi an ti chhuak a.



Lalpa chuan chemtei nu," pasalṭhate hi an hlu em asin," kum hei leh chen leido nei lova kan awm chhante hi hmeichhe ho hian in chhui phak mawlh si lo a leh. Ka pasalṭha te vang asin in dawn thui lo lu lai deuh lo maw , kha kumin vaihlo zet chu a thi duh hle mai ka ti min han lak kai la ti nia tiin a vaibel chu an hmehbel nghal a.



Ni thum ngawt hun an chhir liam hnu chuan an phu loh aia lian mah in an han nei chu an hlim in Thantlang lalpa lakah pawh an lawm hle mai a. In ṭhenawm chiah in dai hnai deuhah Sawia te chhung leh Thlahtea te chhungkua chu an awm a. Ram chin lah la hre ve hek lo i hmelhriat em em lah la nei lo bawk nen in lam awm an am hle nghe nghe a.



Tukkhat chu an khaw pasalṭha ve ber Zazawna chuan kha in awm maw tiin Sawia te kaiṭen chu a rawn rap ri a. Sawia chuan awm e lo lut rawh khai eng nge i duh ve tak teh mial a tiin an lo be sawk sawk a, Zazawna chuan tukṭhuan bar zawh ah ram chin chian ve ula tiin kan zu vak harh mai mai mai dawn lawm ni an rawn tih chuan Sawia chuan aw haw chutilam chu maw a ṭha zaw phian tak ang Thlahtea pawh ka lo hrilh nghal ang nge, tukṭhuan bar ve nghal la maw le an tih zawm zat a.



Zazawna chuan tuk dangah le tia a chhan lai chuan Sawia chuan kan thudang a laiin hei in khua chu a nuamin a thiang kuk mai lah tak a muangleiin in mawng in hung deuh chawt chu a ni ang maw tiin eng emaw hriat beisei ru takin an bia a.



Zazawna chuan ni e hei, kan tlangvalte huaisen a zarah khaw muanawm kan nih lai chu a ni a, chutih rual erawh chuan kan piah lam khua Farzawl khaw pasalṭha ho saw kan khaw tana hnawksak lai hi an nei leh zauh zel. Keini aia khawlian ta na na na chuan a zuam pawh min zuam narawh. Kan perh tar lah an pawisa hek lo, ti hian muangleia mawng kan hunlai hian a ruk hian kan in ral ring ru phian a nia an ti a.



Zazawna bawk chuan kan lal fanu rawn hel hian an lal fapa Thanghleia pasalṭha ve tak leh huaisen tak mai sawn a rawn hel fova, kan lal fanu lah hian a lo benkhawn ṭha duh lo nen buaina eng emaw hi chu kan la hmachhawn ve chek ang chu maw , hei ṭukṭhuan bar te pawh a hun lam lam tawh e. Kawtchhuah lamah kan in nghak dawn nia tiin a ṭin san ta a.



Thantlang tlangvalte chuan Sawia nupui leh Thlahtea nupui chu hmelṭha an tih thu an sep laih laih lai chuan Sawia hmelṭhat thu chuan khawchhung a fan chhuak rang kher mai le. Chung zingah chuan Saia haw lo tu an khaw nula hmelṭha Chullovi leh an lal fanu hmelṭha Thangpuii pawh an bang bik lo.


Chutia ramchin zirchiang tura pasalṭhate kalbo hlan chuan Farzawl pasalṭhate chuan Thantlang khaw chhung chu an lo pen lut ve mek bawk a. Saia chuan ngun taka lo melh khiau chung hian a taksa mur deuh sang sang chu mak ti tak mai hian an en a, chutah muangchanga a kawlhnam phawi zal zal pah chuan a silai chu an en dik leh te te hnu chuan tam lama kal tur ang deuh chuan lalin lam chu an pan nghal zat a.



Saizingliana chuan a u zeizia chu lo man thiam nghal in an bang laia musuk fei zum tawn hlam chen vel chu phawi nghal in a ruk te in a nuin chuktuah huan vel tur a rih fai lai chuhin an chhuak ru ve zal zal a.



Feh la kal hman lo khaw mipuite chuan an khaw lei lung rawn rap lut Farzawl pasalṭha rual te chu an cheng mang ru kar tawh in lal in lam an hnaih ve hriau hriau bawk a. Farzawl pasalṭha chuan lalpa," kan lalpa in in perh tar khu in lama pawt turin sih lui khu kan khaw ram china rin luh a duh a hei hi kan tin luh ngei a ngai bawk ang.



Ti chuan inrem takin zawldawhah ṭang la kan awm thei ang. Chutih rual erawh chuan kan lal fap hian i fanu a hawi zia pawh i hai lo. Inremsiamna hi kan neih a ṭul a ni an ti rum al a.



Lalpa chuan aw haw haw chu ti ang zawng bawk chuan maw, khu sih lui ruam mual khu engvangah maw in khaw ramchinah ka rin luh ang ni? Ka fanu hian a duh zawng chu a thlang mai ang, heng thuah hian ka dam ṭek ṭek chhung chu ka rorelna angin a kal zel ang an ti chang fak a.



Farzawl pasalṭha ralhrat chuan lal Raltawnlian," i khua leh tui te hi kan duh chuan kan thu hnuaiah a awm thei asin." I ngama i cho a nih chuan i thu ni rawh se. Kan duh a piang i hnen aṭangin kan hmu in kan la ngei ang an ti a. Lalpa chuan a ni lo zawnga thu in la kawih dawn a nih chuan in thu thu le. Chutih rual erawh chuan leido nei lo hram hram turin ka khua leh tuite ka ngaihtuah vang luatah ka bei fova a kaw tawpah erawh ṭan kan khawh ve a ni ang chu an ti a.



Pasalṭha Aizinga chuan a nih a hnu i khua hi meivapah a chang thuai ang. Min hmachhawn ngam i pasalṭha te zingah hian an awm lo ve tiin an hawi valh valh a.



DUH TAWK PHAWT ANG.

PÛMAH MI LU. BUNG 12- NA

.

PÛMAH MI LU.


BUNG 12- NA.


Murlen mihrangval pahnihte pawh an khaw kar kawngah zan hnih ngawt an riah hnu chuan fehrehsan hun awm velah chuan kawtchhuah lungdawhah chuan an han ṭhu thlandai te te a.



Thlahtea chuan Saite," hei khaw chhung kan dai lut dawn ta reng mai." Engkim pehhel awm hlek lova sawi a ṭha ngai aw. Rilru fim tak pua thu thlukna kan lalpa in a siam beisei ila kan tana hriat nuam lo tur ṭawngkaa a chhah chhuah ring lo phawt mai ang an ti a. Saia chu a lu buk nghat nghat pah chuan Lentlang lal fanu chu a mitthlaah cham tir vawng vawngin huatna leh hmangaihna chu a rilru ah chuan a in sual ve nasa hle mai le.



Khaw chhung chu lutin a lo hmu a piangte chuan nel taka lo chiau au in naupang ṭhenkhat ten an hnung an rawn zui ve nghal bawk a. Thlahtea chuan ti khan mahni inlam pan ta mai ila hah te a dam fel hunah lal hmu turin ka rawn bek bawr dawn che nia tiin an in lam ve ve pan in an in ṭhen ta phak mai a.



Sawia chuan an leihka sanga a nau hlum lo hrual hauh hauh chu ding vang vanga en pah chuan Zingte," i lo dam ṭha maw," ka nu leh ka pa i lo enkawl ṭha em an tih chuan Saizingliana chuan aw haw ka u tluang takin i lo haw a a va lawm awm ve. Ka nu leh ka pa pawh an ṭha e tih ri an in chhung aṭanga an hriat ve leh Sawia leh Kawizingi pawh an lo chhuak nghal a.



Inchhung an han luh chuan an kal dan zawng zawng leh Lentlang lal fapa in a tih mualpho zia an han sawi sawi chuan Sawia chuan a hachang ṭhial ri bap chung hian uai," dam leh tlang khatah tia inremna kan neihpuiten chuti zawng chuan maw hem an thlak a? Vanglainun a liam hma ngeia thawk khat chet han lak leh rep rep chu a la ngai ngei dawn a va ang ve maw le. Saite," i Pa Thlahtea lo phei se Lentlang lal fanu in chhan chhuah lawmman te pawh kan sawiho a ni ang chu.




Sawia chuan a fapa pang zawk Saizingliana en ha pah chuan Zingte," nangmah ang rual ka nih hian rallu ka khai tawh asin. Pasalṭha nunchan zir turin i in peih em an ti a. Zingtea chuan ka pa," englai pawn ka in peih reng e an ti sap a. Kawizingi lah lo duai lo Saitea pa," awm hian a awm lo lam lam a ni e. A ni naupang hian thisen rim a hriat hma lutuk ten rawva takin a chhe zawngin hming a chher hlauh dah ang nge an lo ti hlak a.



Sawia chuan loh theih lohna in min tlakbuak ta ah pawm hmiah rawh. Leh lamah khawdang enthlak kan nih laiin kan sangawi zawnpuite phatsan kan ni ta a nih hi. Murlen khua hian pasalṭha ralhrat a ma mawh belh e. Mi pa in a sawi tawh a sut ngai lo ve. I bai chhuan hi a tui a kang tlat mai an ti zawm nghal zat a.




Murlen khaw buai rukna hian tawp in tai tih ni reng a nei mawlh lo chu a ni e.



Thlahtea chuan Sawia te kaiṭen rawn rap ri in kha in awmkim lai tak a ni maw tiin iptepui puar luah hian Sawia te in chu a rawn pen lut a. Sawia chuan awm e kha a remlaiah khan i mawng hung rawh khai tiin ṭhutna a lo kawhhmuh zung zung a.



Sawia chuan hei ka fapa kamliam ngaithla in tap lam aṭang pawn chhungkaw nu berin a beng a lo chhit kar pek saw an ti zauh chu Sawia nupui ngaihdan ni lo lutuk lo hawi phei chu ner sak hian mi pa ho tak hi chu aw. In tih theihloh pawh hi tih kan ngah ve tho a nia an ti hlak a.



Thlahtea chuan Sawiate chhungkaw hriathnu chu tui hnih leh in Lentlang nena an boruak chu an sawinawn leh te te a. Chutah ," hei, an lal fanu kan lak kir leh na lama kan tana an lawmman tam tham tak min pek hi kei chuan a vaia pek kir leh ka duh a, he ka duhna thinlung ang hi Saitea hian a pu ve meuh e maw chu an ti a.



Saia chuan Pa Thlahte," chu chu ka duhthusam alawm," ka pa leh nangma ho ngeia Lentlang khaw lei lung va rah leh ngei ka nap tlat an ti khauh a. Thlahtea chuan chu chu ka duhthusam a nia kan lal erawh kan han hmuh vat a ngai a ni. Engtiang chiahin nge thu leh hla a vai ang tih erawh hriat ni suh. Khawnge kan lawmman dawn nen hian lalpa i han hmu ang hmiang tiin lalin lam an pan dun nghal a.




Lalin an han thlen chuan Tuaka lrh khawnbawl upa leh lalpa chu an lo ti ti mawlh mawlh lai hi a lo nia. Thlahtea chuan lalpa," thu pawimawh tak rawn sawi tur kan nei a an tih chuan lalpa chuan ka pasalṭhate meuhin chutianga thupawimawh sawi tur in rawn paipawn te a nih chuan han sawi ula, beng sik meuhin kan lo ngaithla ang chu an ti a.



Thlahtea chuan Lentlang khua an thlen aṭanga a tawp thlenga an chet dan zawng zawng an han sawi chuan Thlahtea leh Saia rilruah chuan an lalpa chu a thinrim a ring rilru hle mai a. Chutah lalpa chuan Lentlang lal fanu in lak kir leh naa in lawmman an peh cheu chu khawnge tiin an zawt let ta daih mai chu a ngaihna an hre lo dun ta hle mai le.



Thlahtea chuan lalpa hmaah chuan ṭhi lrh darbu chu an chhawp ruih mai chu Murlen lalpa chu bual at in a awm ta. Lalpa chuan Lentlang lalpa chuan a va tiropui ve le aw. Pasalṭha chawisan dan pawh a thiam narawh e. Kei in lal lahin tlem a zawng ka chan phah ve dawn zu nia an ti a.



Thlahtea leh Saia chu in melh hrek in chutianga a ni lo lam zawnga an zahawmna hum himna kawnga a kal peng mai tur chu an tuarna duh hle tih an hmel hmai aṭang chuan a lang chhuak hial a.



Thlahtea chuan lalpa," kum kha leh chen an ni leh keini inkarah phut let awm lovin ral kan lo beiho tawh a, thlamuang takin kan in thlawhpawh awl lova mahni Luseipuite laka zahderna lantirnan pek let leh asin kan lo tum an ti a.



Lalpa chu ngawi deuh vang vangin aw haw haw chuti lam zawk chuan maw? Hnai lo ve, hetiang lawmman hi pialral thleng pawhin in dawng leh tawh ngai lo vang. Kan chheh vel khua te hian Murlen khua chu khaw awmthei chhungkua tiin than khua kan lo ni tawh zawk dawn asin. Chu lo reng ah hei aia tam pawh phut ula a fanu lakah in phu asin an ti ta deuh deuh a.



Tuaka chu rawn ṭawng chhuak ve in kum kha leh chen an ni nen ral kan lo bei tawh a, an lak aṭanga kan hmuh ve chhun a ni a lawm taka pawm hi a fin thlak zaw mah mah e. Saite," i pa i khum dawn e." Tun aṭangin ṭhi lrh darin a chenchilh dawn che a pasalṭha awhawm tak i ni der ta mai. Pek let leh kha in thinlung khan pai hauh suh u. Lawm takin pawm u la an ti ve sak a.



Thlahtea chuan beidawng ru tak hian aw le lalpa," kan chunga i ṭhatnaah lawmthu kan hrilh che. Ti hian i lalin hi kan rawn hawn thil hlu hian mawi te se. Khawnge Saite," ka kawng a kham ru riau mai ka ti chawlh hahdam vang vang ka nap e tiin lalin aṭang chuan an chhuak ta a.




Thlahtea chuan Saite," i pa ka hmuh a ngai tih bak sawi lovin Sawia te inlam an pan dun nghal a. An thlen chuan Thlahtea chuan U Sawi," mahni nun thap takmeuhin mahni luseipuite tan ral kan hmachhawn a," kan zahawmna ti bawrhban saka awm in a ni lo zawng bawkin kan lalpa in thu a kuai her leh lawi si.



Kei zawng Murlen khua hi zanin la la hian pemchhuahsan ka tum a, ka rilru pawh ka siamfel ta thlap e. An ti chang ta fak a. Sawia chuan a ni tak maw kan lalpa chu bual at in a awm ta der chu a nia. Tuaka leh zelin chutiang zawng chuan ṭawngka a chhak chhuak a maw, dinhmun a san poh leh hun liamtate hi kan nghilh fo ṭhin reng a ni.



Sawia chuan a nupui melh zauh pah hian i mamawh tur ang ang kha in dap fel la, thih leh ruam khatah tia in thlahthlam mai lovin zanin khuan hnuhnungah khua kan chhuahsan dawn nia. He kan thu tlukna hi tuman an hre tur a ni lo an ti a. Thlahtea chuan a lu buk nghat pah hian bulṭanna tur kan lalpa rilru sukthlek a dan hlauh takah tiin ṭhi fang kha lalin lama ken bang thul mawngah ka la danṭha khiau alawm. Tunah chuan chhungkua dik tak ka nei ta che u.




Nunphung danglam hauh lovin aw niang ti chuan Thantlang khua ah khian kan in bengbel mai dawn em ni. An lalpa khi lal fel leh zaidam tak, rorel thiam tak a ni a, Thantlang lal Taltawnliana khua belh hi a chakawm hle in ka hria an ti a.



Sawia chuan nang pasalṭha berin i tih te chuan hnial ngam chi va ni suh. I naute hi hmasawn tura i chher an ngai tih kha vawng tlat la. Lo in ruahman lawk la ti chuan Zawlbuk lamah kan in bek bawr ṭha dawn nia tiin an in thlah ta a.


Duh tawk leh phawt ang.