PÛMAH MI LU. BUNG 18- NA.

.

PÛMAH MI LU

BUNG 18- NA.


Murlen lalin chhunga Murlen lalpa in hrosa thawm chu na hem hem tak a ni. A kianga ṭhuthmun remte pawn an vaibel pawh fawp khu ngam lo khawpin an han kut kar cheh ṭhap hlawm a. A makpa Tuaka chuan aw then kharh kharh pah hian, buaina a in ṭan chiah e an ti thla rawk a an buaina a in ṭan dawn chauh zawk si a leh.



Zaduna nau hruaite chu melh kul chung hian pawnfen feng tlak in ni. Ka pasalṭha ka channa kawngah hian ke in pen ngam lo a maw tiin a bul hnaia mi chu an beng hawi sawk a. Chutah, lalpa vek chuan, a pasalṭha Rithanga leh Zacheua chu melh leh runin tunah chuan kan in peih meuh tawh ang chu maw an ti a, Zacheuva chuan lalpa," englai pawn ka in peih e. Sawia te khaw belh kan chian ta bawk a, Lentlang lam unaute kan hrilh hriat a ṭul a ni.


Mualnuam lam unaute hnena palai kal tur in tuat vat pawh a ṭul ang an ti a. Lalpa chuan a lu buk nghut pah hian a ṭha e. Nang leh tlangval panga Mualnuam khua in pan ang nga, ka makpa Tuaka leh Zacheuva hian tlangval pangnga ho in Lentlang lam in pan dawn nia. Zanin la la hian kal nghal rawh u. Val upa in zawlbuk tlangvalte lo hrilh hre bawk se la tiin an thu khel chu an ti tawp hmak a.



Thantlang mihrang valte chu in peih at tawh in chu zan thla eng mawi tak lo chhuak chu chhum kal tuai ruai chuan an hliah thim leh zoh ṭhin a. Thlahtea, Thangkunga, Saihmingliana leh Saia ṭhiante pathum chuan Lentlang khua chu pan turin lalin chhungah chuan an han ṭhu far hlawm a.



En reng reng pawn an hmel hmaiah chuan zamna chhiar tel tur an aqm hauh lova, tha tho na leh phurna chuab an thinlungah hmunsang a chang lian hle tih an hriat hliah hliah a ni. Lalpa chuan ka pasalṭhate u," loh theih lohnaah chauh in ralthuam in che lek dawn nia. In kut khan englai mahin in ralthuam te kha hlat ngai suh se.



Tluang takin kal ula, leido neih ka duh loh zia in va thlen dawn nia, a kawisawi zawnga in thu ken an lak chuan ṭawngka aiah hriam in lek dawn nia, a mah erawh chu lal thisenkai erawh in zah dawn nia tiin thu an pe hlawm a.



Ti chuan le, pasalṭha rual mahni tawka thei tih hrit ngawih ngawih te chuan lenglen ar a khuang thliah thliah lai chuan Lentlang khaw lam pan chuan kal zai an rel ta a.



An kal chhungte chuan Sawia leh a fa pang zawk Saizingliana chuan dai aṭanga mi hmuh phak lohna laiah ram lama chet tlat dan te, ral laka hriam lek dan zawng zawngte uluk zet in an in zirtir a, ni li lai Zinga chuan nunchan a zir hnu chuan a mah a lian ṭha in a chak bawk a a che pawh a rangin a pa mit pawh a tlung hle a ni.



Ramhnuaia zan ruk ngawt Thantlang pasalṭhate chuan hun an hman hnu chuan Lentlang khaw dai an lut fel ta. Lo sul haw hun a ni a, mitin mai khawsak phungah chuan danglamna chhiar tur a awm hauh lo mai le. Thlahtea chuan tiang em em a leido a min chhaltute hian nuam an tawl rei hauh lo vang le.



U Thangkunga," hma hruai la kan rawn zui ang che an tih chuan Thangkunga chuan ni ang hmiang, " kan lalpa hian rinhlelh namen lo in min ringhlel tawh dawn a tumai pawh kha in fimkhur a ṭul ang. Mahni luzuar kan ni tih hi in thinlung khan pai tlat rawh se an ti a.



Kum kha leh chen in pawh tlang taka lo khaw sa dun heti maia hmelma en a an in en a ṭul ta mai hi tu mai pawh chuan an hrethiam lo hle mai. Lentlang lal inah chuan Murlen pasalṭha Tuaka leh Zacheua te pawh chuan zu an khawn ve mek bawk a, an lu a kai tawh in an ṭawngka chhuak a rawva hle mai le.



Tuaka chuan lalpa," kha leh chen kan lalpa thlazarna hnuaiah nuam an lo sa a, Pherpui khua aṭanga rawn chawr chhuakin ti hian a aihnahphahpui pawh min do dal duh a nia, a nih nih kan ni a niang chu. Kan va chimih ṭhak ang nga sal tam tak kan hruai ang.  Keini khawthum ṭangkawp te chu an ni khaw te tak te chu mitkhap kar lekin kan chimih ṭhak thei ang tiin an hawi valh valh a.



Zacheuva chuan ro thil hlu it vang mai mai leh nawmsak duhna vanga a ruk a rala khua an han pem chhuahsan ta mai hi pawnfen feng tlak an ni. Pasalṭhaah chuan ka in chhal e ek e ba le chu an la in ti zui a an ti bai bai a.


Kil khata ngawi renga lo ṭhu lal fanu duhawm zet chuan a pa te rorel dan rawva tak chu ngaihthlak hrehawm a ti hle mai le. Chutih rual erawh chuan a vawikhat hmuhnaa hmangaihna a lo hlan fel diam tawh Saihmingliana chu hmuh leh chakna leh huatna chuan a khat ve mek bawk a.



Daia ṭhu far te zinga hnar fing zet Lianhrima chuan Saia chu melh kal chung hian chu rim chu i hre ve miah lo em ni? Sapui a hnai tlat mai ka ti, khurmual lama kan ramvah ho laia rim ka hriat chiah chiah kha a ni sak mai ka ti. Saia chu ringhlel ti tih deuh hian nang hi vengtu i nei a ni mai lo maw tiin an thlek ha a, Saia chuan chu zawng nri lo turah ngai ang, i hnar hi chu a fing na rawh e. Midang aia a len ṭhat bik vang te pawh a ni mahna le an ti khoh a.



Lianhrima chuan a tukkhuma ben bu lawp pah hian nang hi vengtu i nei chiang mai tih pahin midangho chu melh kualin chu thil thang rim chu in hran a luh ve hauh lo em ni an tih chuan Thlahtea chuan Tumtluk mual kan pelh aṭang khan ka hre daih tawh, a hual hi a hualna em a khuanu ruat pawh a ni mahna le tiin an ngawihsan leh hmak a.



Thangkunga chuan kal ang u le. Hei feh haw te pawh kan tawk pheuh pheuh dawn a, ka duh ber chu kan lal fapa ferther khi a ni. Ti hian zualko lo kal tur angin kawng laka kan in hmuh thu ka thlen dawn a, in thu leh hla te kan lalpa in a ngaihthlak duh loh a leh kan nun chhanhim nan kan lal fanu khi kan hmang ṭangkai mai dawn nia tiin khaw chhung an han pan a.



Khaw mipuite chuan an pasalṭha leh an leido an lal fanu chhanhimtute pahnih chu an hmu duh in an phawk hra hlawm a. Ti chuan le khawtual tlangvalte chuan rawn zui ru nghal zat in an hnungah chuan fimkhur takin an han zui a.



Lal tual an han thlen chuan Thangkunga chuan lalpa keimah Thangkunga hei khualval te hian biak che an duh a ka lo luhtir a rem em an ti a, lalpa chuan phawk hra chung hian khawi khaw khualval tak ni ang maw tlangaupa zu chian teh an tih chuan tlangaupa chuan an chian nghal vat a.



Chutah leh a thil hmuh chuan a ti phu awk thei hial a ni. Lalin chhunga luh leh nghal vatin chhe hei leh lalpa khual duhawm lem loh tak a ni i khaw leilung rawn dai lut te khu, pasalṭhate u in ralthuam kha hman mai theih turin in kut khan hnaih nghal vat rawh se an ti a, lalpa leh midangho chu phawk hra in uia, a chuti zawng chuan maw tia a sawilai chuan Thangkunga chuan lalpa i ṭawngka chhuak ka nghak e an ti leh a.


Lalpa chuan Tuaka chu melhin in chengrang kha kau rawh u ka lalin chhung an rawn dai lut dawn e an ti chang fak a. Lalpa chuan rawn lut ta poh cheu, Lentlang lal hian in thu leh hla te ka lo ngaichang ang nge tiin an chhang a. Ti chuan le mihrangval paruk te chuan Lentlang lalin lian ṭha hem hawm tak mai chu an dai lut a.



Lalin chhung an han lut chiah chu Saia chal chu Tuaka chuan a silaiin an hawlh chilh nghal rap a. Saia thinrim lutuk khur ru deuh dar dar chuan hlau hauh lo hian a chal zawnah chuan silai kaw hmawr chu hmehbelin a hmawr chu vuan chung hian i ngenmu pakhat vang mai mai hian pialral ka kai chu ring duh suh. Thu kal lam leh haw lam pawh dawn hmasa lo a midang ṭawngka chhuak hmasaah i rilru i siam fel a, lal pamham tak makpa nih chu i lo tlin ber mai an ti sak a.


Chu thu chuan Tuaka thinlung a deng na in a thin a tirim hle mai le. Naua i thluakbur hi ka thlawh darh vek mai tur a ni i  ka chhuak kha thlahdah ngsi suh. Pialralah ka thawnliam mai ang che an tih chuan Thlahtea chuan khati vut vut tur a ni ngai lo ve. Ṭha te te in kan sawifel ang chu maw le tia a sawilai chuan lal tuala tlangvalho chuan lalin chu rawn hual tuau tuau in lalpa buaina a awm em ni kan khual tlangvalho kha kan chan darh mai dawn em ni tiin an haw haw hulh hulh mai a.



Lalpa chuan ring leng lawngin ka tlangvalte u hun a la tam e lo nghak ru an thu leh hla te kan ngaichang mek e tiin an bengdai thei hram a. Tap lama la ṭhu khur ru deuh dar dar lal fanu hmelṭha chuan a hmangaih leh a huat ruk em em, a thinlunga awrnung lian tak tuh saktu chu mitthla lo choh a en ding ngar chung hian hlauhthawnna chuan a rawn man ṭan ta der mai le.



Lalpa chuan eng thu leh hlaa ka lalna ramchhung rawn dai lut nge in nih le an tih chuan Thangkunga chuan lalpa," Thantlang lalpa hian buaina a duh lova, a khaw awp chhungkua te hlim tak leh muang taka an awm hi a duh ber a ni. Lusei leh Lusei kara buaina chhuak hi tawp turin a duh a, chumi thu kenga rawn kal chu an ni.



Mahni luzuar pawh pawisa lova inremna duhtute hi lalpa nang lal fing leh remhria te chuan i hnungchhawn ka ring hauh lo mai an ti a, lalpa chuan an duhthusam nge nangma mimal duhthusam zawk le tiin an zawt leh hlauh a. Thangkunga chuan lalpa," a pahnih hnih in ka duh a ni an ti a, lalpa chuan mahni unaute thlavang chu i hauhna pang pang hle mai maw, kei hian ka mamawh tawh lova che. I rilru sukthlek hi ka hai hlei nem an ti chang fak a.



Thangkunga chuan lalpa, kei min mamawh lo mahla i khua leh tuia chengte hian remna leh muangleia i lana ramchhung a thlamuang taka awm hi an mamawh asin, nang chauhin chu chu i dang thei an ti a.



Tuaka chuan i mi bumna thanga awk tur chuan mi mawl," ni leh thla kara leng kan ni lo ve. " a huai pawh in huai salh salh ka ti an ti a. Saia chuan mahni nun pawh chan huamin ke kan pen a, dawihzepna thinlung pai turin ka pa in min zirtir lova, khuanu duan kan ni hek lo. I chengrang kaw hmawr hmachhawna zam chhe turah min ngai em ni tih leh Tuaka in thlahdah lai chu rang taka a silai kawhmawr lama phit thutin Tuaka lah lo in ring lo hmalamah pai dawrh in lal chhuatah chuan a bawk phek thlawrh mai a chu ve leh Saia chuan a kawlhnam hnungpuak chu rang fahrana phawi dawk zawk chu rualin Tuaka nghawngah chuan chuktuah in che hlek suh khaw eng i la hmuh duh chuan an ti a, midang awmve te chuan chu mitkhap kar leka thil thleng chu a ran em avangin eng tih zai pawh an rel thei lo an hawi ka ho ringawt a.



Tuaka chuan at so duh ting suh u. Chuti lo chu i lalin chhungah hian thisen a luang ang. Awlsam taka thusawifel theih a nih laia silai kawhmawr hmachhawn te chu tun nge duh bik ang le. Saia in bulṭanna kha sawi rawh le an ti chang rat a.



Saia chuan lal fanu chu rum taka melh pah hian i nun chhan nan kha leh chen kan bei. Nangmah vangin nunna hlu tak ka la bawk. I pa lakah hian engmah phut kan nei hauh lo a kan phut ngai bawk lo vang. Ral ramah khan lo hnutchhiah law law che ila tiang buaina hi a chhuak lo mai tur. Lal fanu ve meuh si kha i nun humhimtu tan pawh i ka i an ngam loh chuan he khawvela hmeichhe nikhua lo ber i ni ta ve ang.



Tho nghal rawh tih leh Tuaka ṭham thawh pah chuan pa ang tak tak che in ka lo en ṭhin che. Min chawi tleitu pawh i ni ṭhin. Hei hi lo hre rawh, Lentlang lalpa hnena a fanu kan chhan chhuahna lawmman kan dawn kha kan phut reng reng lo. Kum kha leh chen Lentlang nen in pawh tlang takin hunbi kan chhiar za, Lentlang lal hnena pek let leh kan duh nakawnga min daltu chu in lalpa kha a ni.



Pek let phal lovin kha ro thil hlu kha a it avanga pe let lo mai kan ni. Tunah pawh Murlen lalpa hian a la kawl ṭha ang. A tuar tu tana hriatthiam a har laiin a dawngtu tan lawmna a ni hlauh zawk a, kan dinhmun tur Murlen lalpa khan a hrethiam duh lova pem chhuahsan mai kan ni.



Chutah a ni lo zawngin Lentlang lal hnenah thu in thlen a, heng zawng zawng bultumtu chu Lentlang lal fapa nikhualo zet leh i nupuia pa Murlen lalpa hi a ni e. Lentlang lalpa chu melh ran chung hian lalpa," kha i ro thil hlu kha i fanu kan chhan vang khan kan phut reng reng lo," hausakna aiin nunthiamna a pawimawh zawk a, ro thli hlu te hian chhunhkaw hlimna a thleng zo lo bawk.



Pek let leh che kan tuma kan kawng daltu chu Murlen lalpa leh a makpa hi a ni a, i fapa hi a bul tumtu ber chu a ni. Ti chuan i fanu khaweng hmu thei a beitute chu leido ah i chhuah a, tun dinhmun kan thleng ta a nih hi. Mahni fa te pawh zilh hauna pe ngai lo lal i ni hi pawi ka ti. Chutih rual erawh chuan ka inchhirna ber chu hei hi a ni e. I fanu tana ke kan lo pen chhuak kha a ni. Fanu tlaktlai lo tak i lo nei hi Lusei lal ah chuan i vanduai ber awm e an ti let sak a.




Tuaka chuan naupang dak thei tak i ni e an ti a, Saia chuan kha leh chen ngawi ngam turin huaisenna ka thinlungah hian a awm zawk  asin, nang zawng ka pa te nena vanglainun in hman lai ai khan tunah i lo nuamsa tawh a, retheih awmzia pawh i hre thiam pha tawh lo, i nupui fanau vang chauhin i nunna hi ka zuah sak ang che.



Hei erawh hria ang che, i nunna hi ka kutah a awm tih hi a ni. Khaw eng leh zanthim i hmachhawn a piangin i nunna ka kuta a awmzia hi i hre chhuak ṭhin ang nga, nuamsa in i nung ngai lo vang. Min huatna i thinlung aṭanga i paih bo hunah choh i pangngai choh ang.



Lalpa kan lal belhin a zir bawk a, lal fing leh remhre tak lal kan nei tawh bawk a ti hian i lalna ramchhung hi kan chhuahsan ang. Kan lam hawia hriam i lek a nih vaih chuan kei hi min hmachhawn a ngai ang. Hei hi lo hre nawn leh la,  Thantlang tlangvalte hian khawthum in zawmkhawm khua pawh lan hlau lo. A ngamfa chuan kan lam hawiin hriam lo lek rawh se.



Tin he silai kawhmawr ka hmachhawn mek hi Sawiluaia fapa Saihmingliana hian ka lo kawl ṭha ang nge, lalpa i tlangvalte khuan min dan chep an tum vaih chuan i lal tualah hiam thisen tam tak a luang ang nga i khua hi kan hal darh vek ang tiin an vau chher chher a.



Chutah lal tual aṭang chuan, ka awm loh hlana kapa lalna khua lo dailut a ka pa khua leh tui te ti thlabartu chuan ka pawi asawi e. Kei Lentlang lal fapa ral leh sahrang hmaa zam ngai lo Ralthankhuma hi min hmachhawn ngam in awm em tiin a naute chu au phurin an au loh loh a.



Saia chuan lalpa chu melh kal chung hian i fapa lu hi khai haw turin min tur lui hauh suh ang che. Ka sawi tawh kha, i lalna khuaah hian thisen tam tak a luang ang nga i lalna khua hi engtik ah mah a ding chhuak leh tawh ngai lo vang an ti sak a.


DUH TAWK PHAWT ANG.