Sunday 1 September 2019

HNEHTU NGAWICHAWI. BUNG 8- NA.

HNEHTU NGAWICHAWI

BUNG 8-NA.

Saikal lalpa chuan a khua leh tuia chengte chu a thinlunga hlim tih hriat tak chung chuan an thlir vang vanga. Hmelma en a a lo en Murlen pasalṭha Sawiluaia  ngun leh uluk tak hian an thlek vang vang a. Chutah," mi chungnung bik, khuanu ven bik a va ni chiang em an ti sak a ,"

Pherpui lal fapa Saingura chu Sawia chuan an pan chheu chheu a, chutah," tlangval te u, a ni nen khan lan inbiahna hun han dah awl lawk mai teh u," a ka aṭanga ka hriatduh te ka hriat zawh chuan in lalpa hnenah in hlan mai dawn nia tiin zahawm tak leh dam dap hian tlangval ho chu an bia a.

Tlangval ho chuan hmun lo kian sap sap in,Sawia chuan," Saingur mi en teh, ka duh chuan he leilungah ngei hian i taksa leh i lu kha ka tan hrang nalh thei asin, mah se, nunna hi a hlu a, ṭha te te khan Saikal lalpa nen inbiakna kha han nei ta mai ula tiang hi kan thleng lo tur, ramri khama, lal hrawt duhna thinglungpu mi chuan tawhsual a tawh hun a thleng nge nge ṭhin an ti sak a."

Chutah, hringmite hi dam reng tura duan kan ni lo a, hnungtawlh reng tura a ruat lah kan ni hek lo. Kan rah leilung a zira inthlak danglam mai kan ni asin, lusei leh lusei kara hem thlaka a meizanghlap zawnga ṭan khawh a mi kuta rul kaw zen tum hi mihuaisen tia chhiar tur an ni lo. In khaw tlangval Tumlaia hnenah khan ti hian i rawn sawi dawn nia, Murlen tlangval Sawiluaian a rawn zawng dawn che tih hi an ti chhuak chhak a .

Khumaih leh Liankhanpau chu lo thleng chawpchilh nghal in Khumsih chuan Pherpui lal fapa hi kan lalpa in a hmu duh a tia Sawia an melh chuan Sawia chuan hlim nuisang hian pasalṭha, i kutah ka hlan e an tih sap chuan, Khumsih chuan Pherpui lal fapa chu ṭhamkang nghal lawp in mo bawlhhlawhpa, i dam leh thih in kar chu kan lalpa thu thu a ni e. Tiin Liankhanpau nen chuan dimna tel hauh lo chuanlalin lam panin an nawr phei nawk nawk a.

Chutah lalin an han luh chuan lalpa chuan, ka pasalṭha te u ka rorel min ṭawmpui tur hian Murlen pasalṭha pahnih kha ka mamawh e an tih chuan Sawia te ṭhiandun chu an thlenin pana lalin an hnungchhawn lai tak chuan tlangaupa chuan kha Murlen pasalṭha te chu kha, mawng vawmba ang maia in ke khaia a va hmanhmawh vut vut ve aw, hei kan lalpa in ka rorelnaah lo tel ngei rawh se tiin min tir a an tih chuan Sawia chuan aw haw haw, keini ang vala val satliah telna chi em ni dawn? An tih chuan Tlangaupa chuan khaih khaih khaih, in tel ngei a ngai a ni in tello chuan rorel pawh an ṭan thei lo a chha chu a ni e, hawh teh u tlawmah la mai lovin min zui teh u khai tiin lalin lam an pan ding nghal a.

Lalin an han thlen chuan lalpa chuan Murlen pasalṭha te u in mawng hung ula kancthu leh hla vuak thlakah hian in kamliam kal lam leh haw lam pawh han hriat ve hi a mawi avangin ka rawn koh tir che u a ni. Kan kim tawh bawk a, hei kan khua chuan khual duhawm loh tak thlengin kawlhnam sen kan lek ta chu a ni a, Pherpui lal fapa hi a chungah hian engtiang chiaha rorel chi nge ni ang? Sawia, a ni nen hian hnuhma duhawm lem loh tak hnutchhiah in lo nei tawh awm tak chu a nia, nang i kam liam khan bul han ṭan ta mai la an ti a.

Sawia chuan lalpa, lal thisen kai hi engmi pawh ni se, zah an phu a, kan nun chhan nan a chungah tiang hi a thleng ta chu a nia, lalpa kei nena kan tunhmanun kha chu theihnghilh ṭha ka ti, he tia lusei leh lusei kara inhmelmakna lo awm hi hrehawm ka ti tak zet zet a ni. Lalpa i thu thu ni teh se an di dam thlap a.

Lalpa chuan a pasalṭha Lianzeding lam an hawi leh chuan, nang ka khaw daingul leh ka in nghahna i rilru dik tak kha han phuhchhuak ve ta che, timna aqm miah lo a mahni mimal ngaihdan sawitlang hun lai tak a ni e an ti a.

Lianzeding chuan," lalpa, nunna hi a hlu a, chutih rual erawh chuan zawldawhna nun neih hian hmelma a siam hnem in mi zuam kan hlawh thei bawk, chutih rual erawh chuan lal thisen kai a nihna erawh chu zah sak in a mah tlannan hian se chal leh silai fungkhat ni se ka ti an ti dam ve leh thlap a.

Lal upa te ho chuan an pasalṭha thusawi chu pawm tih hriat tak hian an lu an lo bu tliar tliar hlawm a. Lalpa chuan Khumsih leh Liankhanpau en leh pah chuan ka pasalṭha te pahnih khan eng nge in ngaihdan ve le tia an zawh chuan an pahnih pawh chuan an pasalṭha an zah ruk em em thusawi chu an pawm zia lantirnan an lo tui hnih ve leh sak a.

Chutah Lalpa chuan aw le, Lianzeding leh Liankhanpau in tlangval  viak ṭha pangnga ho se, Pherpui khua in pan dawn nia, tin ni li chhunga in lo let leh a nih loh chuan in chin ngaichangin ka tlangval te an rawn thawkchhuak ang nga, Pherpui lal fapa lu hian kan khaw phanpui kung zar a mawi nghal bawk ang. Fimkhur takin in hnu in thup dawn nia. Naktip varṭiana chhuak turin in lo in buatsaih dawn nia an tih chuan Sawia chuan lalpa kei pawh min rin lut tel ve rawh tiin an melh kar a.

Lalpa chuan ni lo ve le, in khua leh Pherpui nena buaina zakhua thlen theitu  i nih avangin nang chu khawchhungah i awm ang an tih tlat avang chuan a hnial zui duh bik lova, lung ni lem lo tak chuan a ṭhu ngawi ta kar mai a.

Chutah lalpa chuan, aw le, kan boruat tawnin a zir miau hek lo le, ti khan haw ula, zawlbuk lamah mut in am deuh mai dawn nia tiin ṭinzai an rel hlawm ta a.

Zan a ni a, zan reh tak a ni. Liankhanpau chuan," Sawia, lal beng thinrim em a thleng lovang chu maw, ngaihṭhatloh rukna lian tak ka nei tlat zu nia, lo kal ve mai ta che an tih a," Sawia chuan, kal chu ka duh hle mai, lal thu em han hnial tur ka ni nem le, tluang takin han kal ula, an lal fanu kha min rawn biak dawn nia, an tihlai chuab tap lama vawkchaw chhum lovil Chhingngawni chuan Pherpui lal fanu chu a lo thik ve em em ringawt mai a.

Liankhanpau chuan aw le, zanin chu kan khaw nula  hmelṭha khartung ka sawnpui ang che chu tia nui var var chunga a sawilai chuan, Liankhanpau pa Pu Lingherha chuan hei zawha mawi tur leh tur lo pawh ka thliar hauh dawn lova, Sawia, tu nge nangmah hringtute hi ni ve le tiin aw zangkhai tak chuan an zawp phawng mai a.

Sawia chuan ka pu," ka pian leh murna hi Pherpui khua hi a nia, ka nu chu Sawiveli ni in ka pa chu Khamsang khaw lal fapa Piandenga a ni tiin a hun kal tawh leh liam tawh chu an chhut vang vang a."

Pu Lingherha chuan," a lo nih chu maw le aw, chu lal thisen kai i lo ni reng a nih chu maw le, nangmah thlahtu i pa pawh ka beng leh mit hian a mikhual lo ve, tlangtin thang pasalṭha chuan fa a nei duhawm hle mai che, engpawh chu ni se, hei kan khuaah hian thlamuang takin mawng hung la, chhuah tam loh erawh a ṭha ang, a hmaa i lo chet tawhna khan chhungkaw tam takah ser nung i phum miau avangin in hi awm tam deuh la, hei ka fap chu lalin a ring mauh mai si a le, lal thu lah hnial chi han ni hek lo le, khuanun a veng turah ngai ila tiin a thinlunga a hlauhthawn zia leh a rilru te te chuan Sawia chu a fapa te bula hun han hmang ve tur chuan a duh ru tak zet a ni."



Sawia chuan eng em a thleng bik hauh lovang, an fapa kan kawl miah alawm le, an fapa kan kawl chhung chu tih theih an nei lo ve an ti a.



Tukṭhuan an bar mawlh mawlh lai chuan an kai ṭen chu rah ri chuan a rawn ri ṭham ṭham in pasalṭha Lianzeding chuan," kha in hmelchhiat lai lan nireng che'u chuan,"  inṭhawn thu leh hlaah lo la lo ula, hei nizan kan tlangval ram riak ten kan ram valh chinah khawdang hnu hma an hmu tlat mai a, kan lalpa chuan hei Sawia leh Khumsih ho hian lo zu thli tlai se an ti nih chu an rawn tih chuan, Pu Linga chuan aw haw haw a va mak bawk ve maw le, thin thiin kan nupui fanau te kan awm tir thei hauh lo mai ka ti, ralvenbuk lam pawh hi kan thuam ṭhat zu ngai dawn tlat mai nia an ti charh charh a.



Sawia chuan aw le," U Zeding kan lo in peih vat ang nge, in ram valh chin hre lem lo mah ila, theih tawp kan chhuah a niang chu," an tih chuan Zedinga chuan a ṭhat chu kawtchhuah lamah in nghahkhawmah aw tih leh chhuah an rual nghal a.



Nula hmelṭha leh pianthiam, duhawmna neitu, Chhingngawni chuan," ka pa, pasalṭha hei zo zai kan nei a, nang leh zelin a hnual zawnga thinlung i dentir mai ten lal rorel thu leh hlaah i kamchhuak ngaichang tur beng a thlep hlauh dah ang nge, eng em a thleng lo turah ngai ang an lo ti ve khuah mai a.



A pa chuan ngawih vung vung pah hian, ka fanu khatiang rilru huaisenna kha i thlahtuteah kan awm lah ka hre lo, aw le, tiin a fanu chu huaisen a tiin a chhuang ru hle mai a.


Chhingngawni chu tho deuh tharh hian," ka pa, vawin chu tuah thing dai hnai velah pgurh kan lo tum asin an ti a," a pa chuan, aw le, mahse dai bak pel lo ula, hma hun hre lawk lo vek kan nih hi, fimkhur tluk a awm lo ve, an ti a.



Kawtchhuah lama a pasalṭha te lamhla kal tur leh an khawram chin thlithlai tura inzui chhuak diah diah an hmuh chuan lalpa chuan Pu Linga bulah Liankhan pa," en teh hlauhna in a man loh ka tlangval te khu, hnualna leh zamna in hmun a chan loh phurna lo lang te khu ka hmu asin, an kal chhunga ka khua leh tui vengtu lah khuanun min pe leh zel bawk nen, a va han ngaihṭhat thlak ngai ve le an ti siam siam a.



Pu Linga chuan," lalpa, kan mikhualpa hi han belhchian tak ah chuan Khamsang lal fapa Piandenga fapa lo zu ni reng chuan an ti a," Lalpa chuan uai, a va mak leh zel ve le, lusei ho hi mahni ṭhut mual tlangah pawh hian an pasalṭha tam tak te hi awmhlei ve tak tak leh nula mi tam tak an lo awm ve chawk a nih hi maw le tiin an nui hul hak a.



Lal fanu Parlaii chuan," ka pa kal aw Chhingi te pawn min lo nghak rei lutuk ang nge, tih leh kawtchhuah lam pan an rual nghal zat a.



Chutia, rilru buai ru tak leh kamtu awm tih hriat taka khaw mipui an phusak lai chuan Teizang Pasalṭha pahnih, Zangsiama leh, Sawngliankuala te chuan Saikal ramvalh chin chu rawn dai lut in an lalfapa hnenah chuan Sawngliankuala chuan hei Saikal khawram valh chin kan dai lut tawh a, engtianga chet chhuah nge i duh le an ti a.



Teizang lal fapa Khantawng chuan a duh lo chung pawh kan hnuk haw ang chu, Chhingngawni hian lawmpa a nei tur a ni hauh lo, ka pasalṭha te u, thindam takin a daih loh chinah chuan in theihna kha pholang mai ang che u tiin Saikal nula hmelṭha chu hnuh hawn luih chu a tum kher mai le.


Duh tawk ang aw.

11 comments:

  1. chhiar a khamawm loh ṭhin ngei mai

    ReplyDelete
  2. A ngaihnawmin a khamawmloh ṭhin hle mai, chuan Sawiluaia'n tlangaupa a chhanna ṭawngkam a,"Keini val a val satliah ti ngawt lo deuh khian keini belval val a val ve satliah tih tir ta zawk la te kan ti mai mai

    ReplyDelete
  3. A ngaihnawm tak zet a ni han ziak zel teh khai

    ReplyDelete