Sunday 29 September 2019

HMINGCHUNGNUNGA. 11&15

PASALṬHA HMINGCHUNGNUNGA
BUNG 11---15 NA.

Muantea Muantea Khiangte

KHawmawi Lalin kawta Hmunhlui pasalṭha bawk phek reng chu mipuiho chuan hnaih tial tial in a bula Zakhuma leh midangho  chuan Hminglian tiin an han ko a chhangtu reng an tawng silo. Lalpa chuan hmanhmawh tak mai hian Lalin lama zawn lut turin tlangval ho chu an ti a, Lalin lian ve tawk tak a Hmingliana   an han mut hnu chuan Bawlpu chuan a hliam te chu an en nghal sawk sawk a, Bawlpu chuan chek tlak tlak chungin ka rei a va tuatchhel ve maw le a ruh a khawih tel a nih hi tiin ramhnim chu nuaidawm mawlh mawlh chung chuan Hmingliana hliamah chuan an hmehbel mawlh mawlh a.
..

Nalinah chuan Hmingliana chu lo rum chhuak in an hawi vual vual a,,nikhaw hrelo va a awm chu a mah pawh chuan a hrelo reng reng a ni, a dangro lutuk chuan tui tui tiin an lam a Lal fanu chuan tui chu mautheia lo chawiin an tulh a, Zakhuma te chuan Hmingliana chu bawr laih hian Manzika chuan Hminglian i harh maw i harh ṭha em? Tiin a dar an sawi hlak hlak a, Hmingliana chuan meng â chhu chung hian ka ṭha tiin a darhliam chu an ban da da a chu veleh Zakhuma chuan awmhahdam hram hram rawh, mut hahdam i ma mawh a ni tiin an mut riai riai a.
.

Lal fanu leh a ṭhiannu khawkhat nula hmelṭha pian nalh ve tawk tak chuan Hmingliana chu vil chawt in tuilum te chuan a pangte chu an han deh sak a, Lal fanu hian zaqisap midangte hriattham si  loh hian Ṭhiani Lusei hringmi piang tawh zingah chuan a ni ang reng renga Mi pa a zawnga Pa hi an awm leh tawh kher lo vang a cham chhung na na na hi chuan ka vet hneh ngawt ang an ti vei ham ham a.
.

Siamliani chuan ner nang nang chung hian ui Lal fanu meuh sawi atan chuan ka mangram ni zawk hiala kan hriat chu le, nia Ṭhiani pasalṭha te hi keini vangkhua mai ni lo, nula tam tak tan pawh hian an hlu em asin, a ni kher hi chu tu emaw tan chuan a hlu lehzual ngei ang ṭhiani a hliam hi dam lawk lo hram se i tih zawk hmel e tiin nuih hak pah chuan Lal fanu chu an thlek ha a.
.

Lal fanu chuan ui in sawichhuah takah chuan ni ngawt mai, tian kan inah hian awm reng se, en teh nichina an in beih laia a mitmeng te kha hmuh hrehawm ka ti em mai keizawng, a mitmeng kha a sen vek thei nia maw le, engpawh ni se, mikhul satliah laka rilru lo sen ve vak hi eng nge a ṭangkaina le? Hmunhlui Lal fanu hmelṭhat thu hian Lusei khaw hrang hrang a dengchhuak hneh sia khaw hmun lehnghal, ui ka duh thei lo, kan sawi thui mah mah tiin an khi hui a, chutia hmingliana enkawltute nui leh hak ṭhin chu Lalin chhunga awm ho chuan engtak sawidun ni maw tiin an han thlek leh ha ṭhin a.
.

Lalpa chuan Zakhuma en pah chuan hei hriatlawk loh vanduaina in chungah a thleng tlat mai a, in cham ve rih a ngaih hmel hle mai ka ti an tih chuan Zakhuma chuan Lalpa ni e kan cham chhung na na na chu i thlazarna hnuaiah thlamuang taka kan awm kan beisei a ni an tih chuan Lalpa chuan keini zawk hi a nia thlamuang tur chu kan khaw harsatna min chinfel sak mai piahlamah nangni pasalṭha ho uapna ka khua leh tui ten in vanduaia talangah kan dawng thei hi kan lawm zaqk asin tlangaupa an ni ho hi thlenin tur kawhhmuh zung zung la nangin han semkual teh le an tih chuan Tlangaupa chu rang takin Lalpa thusawi ti hlawhtling tur chuan Lalin chu a chhuahsan nghal vat a.
.

Lalin ah chuan Manzika leh Hmingliana leh Uaithanga an thleng a, Lal fanu chuan Manzika chu en ha pah hian in Lal fanu hmelṭha chu a takah ka hmu ve chak hle mai ka ti khual pang zin ho hian an sawi leh fo ṭhin a an tih chuan Manzika chuan hmelṭha em em lo ve, tlem in a biang dinglam a sawi deuh a chu chuan a tilang ṭha mai mai a ni, a beng ri hriatna saw a dik lo bawk a, thingphurhnaah a chesual hlauh mai a, an sawi ang em em chuan a ṭha bik hran lo a nia, a tluk miah lo che an ti a thutak fe mai hian, Hmingliana lo nui hak ri chuan Hmingliana lam chu an hawirual ṭhap a, Manzika chu thip taka en pah chuan Lal fanu i bula mi khan dawt hlir a hrilh che nih kha an tih chuan Lal fanu chuan Manzika chu an chum taih taih a.
.
Manzika chuan khaih khaih ka fiamthu lo a nia, chu nula i hmuhchak em em chuan tu emaw ngaiin taitea pa lo haw thuai thuai tiin a lam sek ta ve ang an tih chuan Lalpa chuan lo tuihnih ve in, chu Manzik in Lal fanu chuan pasal a nei tawh tih i sawina a va ang ve, khawilam pasalṭha nge a neih le, tlangkam aṭanga ka lo hriat dan chuan Lusei Lal fanu piang tawh zawng zawngah a mah tluk tur an awm lo ang tia mi sawi thawm hi ka lo hre ve asin an tih chuan Manzika chuan Lalpa Kei hi Hmunhlui Lal fapa ka ni a, in sawi chu ka farnu a ni, an tih chuan Lal fanu leh midangho chu an phu awk thei hial a.
.

Manzika chuan sawizawm lehin , Lalpa pasal a nei tawh a fapa duhawm tak an nei nghe nghe asin, chu naupang chuan a pu leh a pa a la rawn khum ngei ang an tih chuan Lalpa chuan chu a pasal chu khawi khawlal tuitlan nge a nih le an tih chuan Manzika chuan hei hi maw le, kam mihilam buaipui mek hi maw le, tiin Hmingliana ke chu a ke artui chuan a kephah chungah an rawt tawk mai a, Lal fanu chuan ka ho hian Hmingliana chu en in Lalpa leh midangho lah chuan mak an tiin an rin loh deuh Hmingliana nupui duatlai a lo ni chu sawitur ber hre lo in an ngawi ṭhap mai a.
.

Lalpa chuan Hminglian i fapa chu tu nge a hming le tiin an zawt a, Hmingliana chuan Lalpa Hmingchungnunga a ni e,  khuannun a lo venghim ang nga, tluang takin kan in hmuh leh ngei ka beisei an tih chuan Lalpa chuan i fapa chu khuanun hualhim se a damni hrui ang sei se, duhsakna awmzawng zawng ka hlan e tiin an sawi a.
.

Uaithanga chuan Lalpa kan thu dang alai chuan hei zan te a rei lam lam a ni tawh sia Zawlbuk kai kan tlai hlauh ang nge mi hnunga kal zawng khualval tan a mawi lah lo ve, khawnge Manzik ṭinzai kan rel dawn em niang tiin an rawn a, Manzika chuan u zawkte thu ka hnial ngai lo ve tiin an tho tharh a.

Duhtawk phawt ang.

BUNG 12 NA.
.

Zawlbuk an zu thlen chuan khawtual tlangvalho chu an lo la meng ṭham hlawm a, Uiathanga chuan e khai a, in va zahawm ve, Lalpa in min han chelh khawmuang pek alawm maw le, Lal fel leh zaidam in nei hi in vannei ngawt mai an ti lut hluai a. Valupa Khuma chuan e khai hei a la hma alawm le, mei hi lo hnungpuak ve u la in mawng kha hung teh u khai, thlasik rim pawh a nam vang vang ta e an ti a.
.

Uaithanga bawk chuan Manzik hawh teh hei Valupa uap nahnuaiah hian thla in ti muang ang hmiang, kan thu dang a lai chuan buh hmun lam te eng nge in an hlawm le? Tiin an zawt a. Valupa Khuma chuan , hei kumin chu kumṭhat kum ah kan han chhiar chu a nia, eng nge kan an zel dawn le? Tiin an chhang a.
.

Valupa Khuma chuan kan tlangval te kan hawkim tawh chuan hei kan khulval te pawh an chau ang nge mut zai i rel tawh ang u le tiin thu an ti tlu nghal zat a. Hmingliana chu mu mengkar chung hian chutia Lalin a a mah chauha an riak chu khawharthlak ti in an mu meng kar a. Chutia a mutlai leh thawm reh tak hnuaia an mut mengkar lai chuan Lalin thlanglam aṭang leh Lal tual lai aṭang chuan sava hram thawm mak deuh hi lo chhuak in Hmingliana chuan a beng chu an tun hra hra a.
.

Chutah le Sava thawm chuan Lalin lo hnaih zel in Hmingliana chu a hliam na chuan tur ut ut si chuan a mang chu a ang ru ta hle mai le. Zawimuanga thawm dimtaka thawh ṭhem ṭhem pah chuan Lalin bang dap ah chuan a beng chu an chhi kar mai a, tlemte tal thlaeng hnuaia Lal tual lam a lan theih mial takin tiin Lalin bang dap chu an keu kau de de a, chutah le, a mit mibik a nihna mit fiah tak mai chuan Lal tuala mipathum Lalin luhdantur rel mek te chu a va hmu ta.
.

Hmingliana chuan Lal banglaia chempui inthiat chu thawmdim tak chuan an pawt phawi zal zal a, a darhliam chuan a ṭuan a tifum dawn tih hremahse, a nun chhanhimna tur chuan a sual a ngai miau sia. Chutah le, Lal kaiṭen rawn rap ri ṭhat ṭhat ri chuan zui nghalin Lal kawngkapui chu fimkhur taka rawn pawh tawlh a tum chu Hmingliana chuan lo pawt let ṭang ṭangin a ṭanna lama a dar hliam aṭang chuan thisen a far a ni tih hriat ngawih ngawihin a hnungzang chu a hit thla chiai chiai a, Chu khawi lam ral nge tih pawh hriat loh chuan hawn tuma a pawh ṭang ṭang lai chuan Hmingliana chuan a pawh vena kut chu thlah thutin chupa chuan a hawngta rawk mai le, chu ve leh Lalin chhung a a dak lut chiah mai chu thim chhah tak mai chu rawn thim belhchhahin Hmingliana chem chuan chal hrk huam in an hlawi mai zawng, khur char charin khawvel a chhuahsan ta.
.

Thisenin bual zuaih khawpin Hmingliana hmai chu a bual huh zui mai a, chupa lu chu chhawk leh hmawk in Lal tualah chuan an thehthla bawl mai a, a ṭhiante pahnih chuan chetzai thawh chi a ni lo tih hria in a biling balangin dai lamah an tlanchhiat san ta a.
.

Hmingliana leh chu Pawihpa in hmachhawn chuan thawm riva an chhuah rin loh em avang leh thil thleng chu a chawp leh chilh em vang chuan Lal chhungkaw mutui lai pawh an harh zo lo a ni, mahse, Hmingliana darhliam aṭang chuan thisen a chhuah hnem em avangin Lalin chhunga Pawipa Lu nei tawh lo let reng pawh chu buaipui peih hlawl lovin thisen a dar aṭanga a chhuah hnem ve em vangin a mah pawh chu taksa chak lo nen nikhaw hreloin chu Pawipa ruang chu bawh in a thidang ve nghal a.
.

Zingkhua a lo var, Lalin chhunga ṭe teng tung ri leh mipui pungkhawm ri chu Hmingliana chuan a mangphan riai riai a, Hmingliana chu tlangvalho chuan zawn sawnin a hliam te chu tuam ṭha leh in Lal fanu khumpui lama zawn an han tum a, chutak tak chuan Zakhuma chuan ka tupa kha in kut hmawr pawn khawih suh u a ngam fa chuan han khawih leh teh u tiin Khawtual tlangval ho ep chuan a chempui chu an hum to mai a.
.

Zakhuma chuan Zingliana leh Manzika leh Uaithanga chu mitmei zauhin Lalpa muangleia mutmu kan tuah lai hian ka tupa hian buaina a lo tawk a maw? I khua leh tui muan nan hian engzat fakau in nge heng Pawih ral ho hi i tham le? An ti chang fak mai zawng, Lalpa chuan chhan har a ti hle mai, engmah hre ve hek lo le.
.

Zakhuma bawk chuan Zinglian,,U Uaithang, Zawlbuk lamah ka tupa hi kan dah thlak a ngai e, he Lalin chhung pawh hi a him lo ve, an ti hmak mai a, Zingliana leh Manzika chuan zaqlbuk lam panin an zawn thla ta a. Zakhuma chuan aw le, Lalpa i khua hi kan chhuahsan ang, kan lo let hunah a chhanna min  pek ngei ka beisei, U Uaithang i naute hian zawnna tur hlang lo buaipui mai se an tih chuan Uaithanga naute chu an che sang sang nghal a.
.

Khaw mipuiho  lah chuan  hriatchian chakiin an beng leh mit an tun hra hlawm a. An Lalpa chu zawhna mitmeng hlirin an melh ṭhap mai bawk si, a pawimawh ber ta chu Hmingliana nikhaw hriat hun nghah a ni tawp mai.

Duhtawk phawt ang.

BUNG 13 NA.
.

Zawlbuka Hmingliana engmah hrelo va let hlawm reng chuan a kut zungṭang rawn chettir zauh zauhin bawlpu chuan a hliam chu an en leh nghal sawk sawk a, a pun hlau takin hnim damdawi te chu an tat a, a hliamah chuan, Manzika chuan bawlpu hnenah chuan nizan thil thleng kha in Lalpa hian a hriat i ring ve em tiin an zawt a, Bawlpu chuan rindan ka nei thiam miah lo mai, a ruk a rala che chhuak an nia kei chuan rindan ka nei thiam lo a ni an ti ban chalh a. Zakhuma chuan chuti a nih chuan inkhuaah hian kan mang barh duh tu an awm tihna a nih chu, tia a sawilai chuan Uaithanga leh a naute chuan Hmingliana zaqnna tur hlang chu an lo peihfel diam tawh a. Uaithanga chuan khawnge le Mihrang valrual ṭhianchhan thihngam lupu a lawm le kan nih le, chauh leh hah pawh saqi lovin Hmingliana hi a him chin kan thlenpui a ngai a ni tiin hlangah chuan an nghat a, an kalpui ta a.
.

Zan a ni a, zan reh tak a ni, chu ngawpui thim chhah tak kara meichhem eng teng teng chu Zakhuma leh Zingliana leh Manzika chuan Hmingliana chunga thil thleng chu muk tak mai hian an ngaihtuah ṭheuh hlawm a. Manzika chuan kan awmdan leh kan boruak tawn mek te, kan ngaihtuah hian ka ngaih lam lam te hi a ṭha lo ka ti mange an ti chhuak phawng mai a, Zakhuma chuan nakinah chuan heng in huntawn te hi men ah in la thlak ve mai ang, ngaih han tih ṭhat lohna tham engmah kan tawk lo ve, khuanu duanah ngai hmiah mai teh u hei zan a rei lam a ni tawh bawk nen mutzai i rel ang u tiin buk lam an pan ta a.
.

Zan rei khuan hnuhnung khuan awm velah chuan Lasi nula chuan Hmingliana hliamah chuan damdawi tui uk khak mai hi farin chunglamah chuan a thlawh chhoh san leh delh delh a. Zingkhua a lo var a, hramthiam sirva ten an aw mawitak chhuahin zai an rem, an D tenen lungawina tlanga thingzara in D turin an thlawk kual chuah chuah hlawm a. Hmingliana mu chu lo ṭhu chhuak hlawl in an awmna vel chu mak hi a ti em em a, a darhliam lah chu na reng nei tawh lo in a hawi vual vual mai a.
.

Buk kawngka an keu a, pawna Zakhuma leh midangho tukṭhuan tur buatsaiha lo phe buai nak nak ho chu mak ti takin a en reng a, Manzika chuan Hmingliana lo ding ngawi reng chu thlek ha chung hian Hmingliana saw en teh u an ti sap a, midangho chuan lehhawi nghal in Buk kawngkaa Hmingliana lo ding chu mak hi an han ti em em khawp a, Zakhuma leh Uaithanga chuan khuanu vohbik a nih zia chiang taka an hriat tawh vangin mak an ti ve hran lo a ni.
.

Hmignliana chuan en he haw hlawmin ti nge min melh reng hlawm a, tiin a taksa te chu an en dik kual vel a, Zakhuma chuan engmah i hre lo em ni an tih chuan Khawmawi Lalin a thil thlengte chu tlem tlem a hrechhuak ve hram a, Hmingliana chuan helai hmun  hi Khawmawi ram chhung a la ni em tiin an zawh chuan Uaithanga chuan aw la ni e, nikhaw hreloin i awm rei mah mah a ni,, i mar ka han dek ṭhin a ṭha reng bawk nen lo hnai teh tiin an hui a.
.

Hmingliana chuan ka pute,  ngawi vang vang pah chuan an maimichhing a, chutah le, a mitmeng inthlak danglam in Khawmawi khuaah tihtur ka nei an Pasalṭha remruatna vek a ni khawp ang, Lianhrim Hmunhlui pasalṭha hi i thanga awk mai mai tur ka ni lo ve, lo ngai tak rawh ka lo kal khawp ang tiin a hachang an ṭhial ri bap bap a. Zakhuma chuan Hminglian thil reng reng hi a sarhu laiin thutlukna an siam ngai lo ve, ngsihtuahna fim tak nen hun hman i mamawh a ni, bawh buan buan na hian vanduaina a kengtel ve bawk a ni tih hria ang che, nupui fanau nei i ni tih hi hre tel bawk rawh, naupang chhe atso zawngin ti nge i ngsihtuahna i sen leh ṭhin tiin an zilh erh a.
.

Uaithanga chuan chu chiah mai chu, kan vanglai hian hun lo taka mual a liam chuan ṭangkaina a nei lem lo tih i hriat a ṭha, kan tumram em pawh kan la thleng hlei nen, hei kan hlat tawh lo viau a nia, Khawmawi Lalpa sawi dan phei chuan mual let liam chauh in kar min dan tawh a nih hi, chu lamah chuan rilru i sawrbing phawt mai teh ang u, Hminglian hun i la ngah alawm maw le tukṭhuan hi pawr i la hmalam pan zai i rel zawk ang u an tih chuan an Pasalṭha thusawi chu an pawmtlang tih hriat nan an lu an bu tliar tliar hlawm a.
.

Zakhuma chuan tian bar mawlh mawlh ila kan tum ram chu i pan ang u, mahni seilenna khua pawh a ngaihawm tawh alawm maw le, an tih chuan Uiathanga naute ho chuan nia maw le tiin an duh tawk an ei hnu chuan an tho tliar tliar hlawm a.  Ti chuan mihrangval rual hlauhawm awmzia pawh hrelo khawhnih pasalṭha te chuan Mualṭhuam ram an pan ta a.
.

Thui fe an kal hnu chuan tlang an chuangkai a, boruak thengthaw nuam tak chu hip vang vang hlawm in, Hmingliana chu an en hrek hrek hlawm a Uiathanga nau te ho chuan a chhan chu khatia hliam na tak tuara an zawn ni si tunah lem hmahruaitu ah ṭangin a ne pawh an ek pha zan lo kha a nia. Zakhuma chuan kan piah mual hringdup lam saw Mualṭhuam ram kan pi leh pu te hunlaia Lasi ho tuallenna hmun an sawi ngei mai chu a nih saw, ti hian ruam kan zawhthla ang nga, kan silai te kha en fel i la, Halkha ho khan perh an lo tarna hmun a ni tih kan hriat a ṭha ang. Kan fimkhur hle a ngai ang chuan tuman ṭul lovah thal kan thlah tur a ni lo. Kan hah acdam chuan kal ang u le tiin hma hruaiin kal zai an rel leh ta a. Thui fe ruam pana an kal lai chuan eng emaw ri deuh sung sung leh thangvhuam rim chu an hre ta tlat mai le, Zakhuma chuan uai a hun hmaa infiampui tur kan tawng hma dawn tlat a kan hriat chu le, mahse a tawpkhawk ah lo chuan tuman Silai kahpuah loh tur, chu rim thang zet chuan in hnar a luahkhat ve hlawm em an tih chuan Uaithanga chuan tehreng mai a, luak lam te pawh a pawt mah mah mai ka ti khawnge in chian vat teh ang tiin Zakhuma chu an thlawp nghal zat a.
.

Manzika chuan Hminglian nanghi i ngawi ngul mai ka ti i lungte hi a lo leng fal bik em ni an tih chuan Hmingliana chuan Zakhuma chu rang taka hmakhalh in midangho chu dingturin an ti hlawm a, Uaithanga chuan en he haw chung hian ka nau engthil nge tih i tum le tia an zawh chuan Hmingliana chuan in rim thang hriat kha inbumna a ni thei e, nge ka hnar dik loh vang em ni, mei rim kan hriat tlat chu le, Manzik min zui la, Zinglian nang pawh khan ti khan keinin kan rawn sir hel ang nga nang ni in hmalam in rawn pan ang, mahse rawn fimkhur ula, muangchan na chi a ni lo ve tiin an awmkhawmna veilam pangah chuan hmahruaiin a kal nghal a, Zakhuma leh midangho chuan chhuk nawr in fimkhur takin  an kal a, Hmingliana chuan in hre ve em, chu mei rim chu? hnar a luh telh telh mai ka ti, an tih chuan midangho pawh chuan an hnar an han tum hlat hlat hlawm a, Manzika chuan i hnar nge nge a lo fing narawh e, i lo ringdik chiah mai ka ti tiin hnim karah chuan Hmingliana thlawp zawng chuan an kal zai zai a, an hmaah chuan Bungkung lian ṭha zet hi an hmu a, chumi hnuai ah chuan lungpher rem zer zet pali lo pharh duai chu hmu in chu mi lungpui sira kawrtea tui luang ri her her chu hmu leh in a bul lawka kawrte kamah chuan eng sa nge tih pawh hriat loh chu chandarh nuaihin kiltin ah chuan an sa chandarh chu dah kualin a rim thang thei angber tur chuan an lo chhep kual nuaih a, zawitea pan thla leh in mihring Hmingliana chuan a zuk hmu ta tlat mai le, Zakhuma te kalna lam pana inring taka Pawih samzial ho paruk lai an hmazawn silaia tin chunga lo bawk kar ho chu chiang takin a zuk hmu thei ta a.

Duh tawk ang.

BUNG 14 NA.
.
Hmingliana chuan chung Halkha Pawih paruk inring tak leh an Silai cheng kausa diama Zakhuma te lam hawia lo tin kawh vah chu hmuin Hmingliana chuan Zawngsen ho chu leh, in va chak dawn lo rua em ti nang nangin an pan thla ta ṭhem ṭhem a, an hnaih hle tawh tih chuan an ni in fung thum chiah an keng bawk nen chesual ve thei tho an ni tih a hrechiang hle mai a, Hmingliana chuan Zinglian ka thlang an lanchian theih chin hlamthumah khuan thawm dim takin chhuk la, kei ka pen hma ang nga, a laiah tak ka awm ang Manzik let leh hret rawh khilai ṭulpik ah khian nangin a che hmasa a piang lo sai nghal ang che, khulaia a laita ber khu ka kah ve leh ka vau zui ang nga, a che hmasa a piang ka sir tawn aṭangin in lo sai mai dawn nia chetsual a thiang lo a nia tiin an kal hma a.
.

Chutah le, Hmingliana chuan Pawih inring taka lo bawk chu a tukkhumah a ngenmu chuan an verh siah mai zawng, midangho chu hawi â chhu hian Silai rikna lam chu an rawn hawi phei rual ṭhawt a, chutah leh an rin loh leh beisei loh deuh mai a an hmaa tlangval pian thiam leh hmelṭha ve tak Lusei lo ding kak hah an hmuh chuan mak ti takin an in deuh ha hlawm a. Hmingliana chuan, a che che chu in ṭhianpa chan ang kha a ni mai, hual beh vek in ni tawh, in Ralthuam kha nangmahni hlat thei ang ber ah khan dahthla ru an ti a.
.

Pawih mawl fal an awm leh tlat pek mai le, an zinga pakhat chuan nang lusei pa i lu kha ka thlawh darh vek dawn tih pah chuan Hmingliana lam hawizawng chuan a silai chu an lek kang a, mahse a lek kang chiah tih chuan Manzika silai lo puak ṭhuai chuan Pawihho dinhmun a ti chiang leh zual kher mai le, Pawipa chu ngrnmu sa tak chuan a awmah va dengin an in phenna Lungpui lamah chuan a hnawl phei rawk mai zawng, Hmingliana chuan ka thusawi kha a la ngai reng e. Atso duh in la awm em an tih chuan Pawih la damchhun pali te chuan an Silai chu an thehthla hlawm a.
.

Hmingliana chuan Manzik, an silai saw va khawm rawh le, tiin Pawih ho chu tlem a tawlh hlat tir leh a, Manzika chuan an silai va khawm pah lo let leh tur chu a hnaih ber Pawih pa Vaihlo funah an pet sak mai zawng chu pa chu leiah chuan a vial ngawih ngawih mai a, Manzika chuan nangni nena buaina neih hi ka ning zozai tawh lutuk, sai phak lo ah in lu in rawn rawlh lawr a, ngam tak tak si lo a him chinah in pawngpawr a, tunge ka hmaah hian mi pa taka ke lo penchhuak ngam che u? Tiin a silai khawm chu Hmingliana lama theh phei pah hian a chempui chu an hum kawh vang mai zawng,Pawih ho chuan an hlau khermai le, chutia silai ri hriaa Uaithanga ten hmanhmawh taka hmalam an pan chuan a nih tur ang chu lo ni zo vek tawh in Manzika chempui nena Pawihho hmachhawn zawnga lo dingkak hah an hmuh chuan Zakhuma chuan kan Manzika hi mihrangval diktak a ni ta an ti sap a.
.

Zakhuma chuan uai, kan mi hnawksak ho bawk maw, tiin pawih leia vial ngawih ngawih, a kap zen ṭat chu nuihsakin Manzik a hmang khat awm ropui sia, i dim vak lem lo zawng a va ang ve, tiin a lo hnaihtu ber Pawihpa pakhat chu a nghawng an chhawk hmawk a, zawisap hian mang ṭhak pawh pawisa lo va, min lo lambun duhtute hi nakin zela kan tan leh kan tu te thlenga hnawksak tur an la ni e, an ti a, Zakhuma bawk chuan ringleng hian Lusei mihrangval hi nangni Pawih ho laka tlawm mai mai tur kan ni ngai lo ve, a zawldawh zawnga inbiakremna neih reng hi eng nge kan tan a ṭangkaina? A ruk a rala min hmehmit duhtu te hi zalen takin tual kan len tir ang maw? A teuh lo tunah chuan an tih ang hian kan che ve tawh ang, tu insuat hnem thei thei kan ti ang chu tiin a chempuia thisen la far fap fap chu vai phe leh fuain a hnaih ber nghawng chu an chhawk leh hmawk mai zawng, a la dam awmchhun Pahnih te chuan zuncheh ṭhawt leh hlau tak, khup khur saihlak hlak chuan an lo thlir tlawk tlawk a.
.

Uaithanga chuan Lusei miralhrat te hian mi che theilo hi kan khawih ngai mai mai lo asin, mahse, kan laka zawldawhna neilotu chu an in pe tawh emaw pe lo emaw ah tunah chuan kan tim therte tawh lovang kan tumram panna kawnga kam mita kam tu bawlhhlawh chu kan thianfai zel ang tih pah chuan Pawihpa pakhat lu chu an chhawk hmawk mai a, chulai ram Mualṭhuamram an awmna lai hmun chu SULHNU NGAW tia a hming vuah a lo ni ta a ni.
.

Hmingliana chuan ring lenglawng hian a tawk tawh e, pu te u, khapa kha ka mamawh a ni, a ni khan ram chin leh an khaw awmdan min hrilh hre thei ang, Zinglian, han phuar teh le an tih chuan chu Pawihpa chu a nun an zuah avangin a lawm zawmah zawk hial a, Hmingliana chuan engvanga min lo changru ngr in nih an tih chuan chupa chuan kan ram bawh chin in lo lawi lut dawn a ni tih hi kan hre daih tawh a chu vanga lo chang che u kan ni an tih chuan Hmingliana chuan tu ka aṭanga hria nge in nih le an tih chuan Khawmawi Pasalṭha hnen aṭanga hria kan ni an tih chuan Zakhuma chuan uai, Khawmawi Lalpa chu a pasalṭha rinrawl in a phatsan a ni maw, lo ngawi tak rawh i nun kha a tawp thuai ang an ti sap a.
.

Hmingliana chuan chuan in Lalpa chuan keini hi mang ṭhak khawp a that tur che u in min duh tihna ni maw an tih chuan chu pawihpa chuan aih heng zawng zawng hi kan Lalpa hian a hriat pawh ka ring lo, nangni Lusei nena buaina neih hi a duh ngai lo asin, a pasalṭha te hi a hlau em em a, a chhan pawh Lasi zawl hneh theih loh hial khawpa a ngaih vang a ni, kan Lalpa hian Hmunhlui khua chanchin hi a sawi fo ṭhin a, chuta a lam zing ber chu Hmingliana a ni an tih chuan Hmingliana chuan eng vanga in Lalpa chuan  ka hming lam ṭhin nge a nih a? An tih chuan Pawihpa chuan a chhan ni a ka hriat chu kan Lal saw lal satliah a ni ringawt tawh, a mah saw pa fel tak leh zaidam tak a ni a, mahse Lal saw kan pasalṭha te sawn an thuhnuaiah an dah a ni ber mai chung zawng zawng chingfel turin a duh che a nih ka ring an tih chuan Hmingliana chuan a nih leh Mualṭhuamramah hian engvanga perh rawn tar nge in nih an tih chuan Pawihpa chuan kan pasalṭhate remruatna vek a ni, tunah pawh kan Lalfanu nun hi a chep in kan Lal chhungkaw dinhmun hi a ṭha lo khawp asin an tih chuan Hmingliana chuan midangho chu an en hlawm a, Zakhuma chuan ku Uaithang nang thutlukna han siam la, i thu angzelin kan che chhuak ang tiin an sawi a.

Duhtawk phawt ang.

BUNG 15 NA.
.
Hmingliana chuan Pawipa chu a hming an zawh chuan Pawihpa chuan ka hming chu Chuhlianga a nia, Lianga tiin min ko mai ṭhin, ka chungah zah in ngaia ka lawm hle mai, a mah erawh chu kan Lal fapa nunna latute in nih hi kan Lalpa in a hre tawh a a tuar hle a ni. Thil thleng tawh chu tih danglam thei a ni lo va, a mah erawh chu heng zawng zawng kan chungah leh in chunga thlengte hi kan pasalṭhate remruatna vek a ni. Beirawkhai a nau Liangkhaia chuan tawn hun tur che hi a nfhakhlel tawh khawp asin an tih chuan Hmingliana chuan kan in tawng dawn alawm, Lal fapa chuan thisen zawmpui dang a la nei tal alawm, kei chu ka nupui leh ka fapa chiah an ni tawh, ka nu khan in eng pawimah a sawi bik lo asin, tiin a rilru tih thar leh hlau tak in Zakhuma chu lo tlazep vatin hei naua ti hian in khua chu ni engzah kal nge ni a an tih chuan Pawihpa chuan  nikhat kal pawh a tling tawh lovang, ti hian kal ngat ngat ni ila, zanlai khuan hnuhnung awm vel ah khua kan lut ang an tih chuan Uaithanga chuan a ṭhat chu kei a upa ber chanchangah rem kan ruat ang nge. Zankhat tal awmhahdam kan mamawh tlang in ka hria, nakthai lamah ram chuan turin let leh ni pah fawmin ro i rel tlang zawk ang u hmiang an tih chuan midangho chuan remti tih hriat takin an lu an lo bu nghauh nghauh hlawm a.
.

Manzika chuan U Uaithang i nauteho pawh hi an chau tawngkhawng tawh ang khua hi a hma thei angbera luh i tum tlang ang u an tihlai chuan Hmingliana chuan lawk tiin Hmingliana chu an en ṭhap a, Hmingliana chuan ralramah kan awm mek a, chuta chhapah kan Leido khua ngeia mutmu han tuah chu a fin thlak hle in in hria em ni? An tan min hmehmitna remchang tak kan siam mai mai lo'ng maw? He pa thusawi hi rin  vek tur a ni lo ve, ruahmanna fel tak kan neih a ngai a ni an tih chuan Zakhuma chuan eng ruahmanna fel tak maw i tih a an tih chuan Hmingliana chuan an khawdai kan thlen hunah kei leh Manzika leh Zingliana leh U Uaithanga nau te zinga mi hian khua kan lut ang nga an Lalpa kan inremsiam pui hma loh chu a ni hi in lo kawl hrih ang, kan lo let leh hma loh chu dawhthei takin min lo nghak ang an tih chuan Uaithanga chuan mibik nge nge i remruatna a fing fai fel ṭhin e, Hmingliana remruatna chu kan pawmtlang em an tih chuan an pawmtlang thu an sawi hlawm a.
.

Muaṭhuamram ramngaw dur chhah tak kara mihrangvalrual hlauhawm awmzia hre lo te chuan an Leido khua ngei  Rihhmun khua chu hah pawh hre lo ang mai hian an pan sauh sauh a. Zan a ni a, zan reh tak a ni, thawm maksak pui pui leh thim Lal thuneihna hnuaia Lusei valrual hlauh hre lo kal te chu Zan thim chhah tak kara thuneihna chantum ran thilnungho chuan an kal lai chu tihbuai chak si, ngam chiah silo hian an thlir liam hram hram hlawm a.
.

An thlang ruam rai thuk tak kara ṬU meichher chhi kal nguah nguah chu ding meuha thlir in Uaithanga chuan kan Ramhuai dawihzep ho chu pem tur te pawh an an khu maw le, Hminglian nangpui rauh hian i man thei mai lo'ng maw? An zinga pakhat khu, i man theih chuan malsawmna hlir dawngin i hun leh ni i chhiar ngei ang an tih chuan Zakhuma pek chuan kan Hmingliana hi chuan an vai pawh khuan a man thei ang chu maw le, at an so pah ang nga an ti hui a, Hmingliana chuan muih sak pah hian ka chak lem lo e, kinah Manzika hian an zinga mi nupui tur la man se a ṭha ang an tih chuan Zingliana chuan khaih khaih khaih Hminga, a ni te zawng Bungkhaw Lal fanu nen khan an in melh sala viau kha zu nia, an tih chuan Manzika chu zak sen ṭan ṭan chung hian Zinga ni lo lo hian pawt pawt ṭhin lo teh, kan kawmthlang nuthlawi kha ka sawi ve mai tur a nia an tih chuan an nui tlang dar dar a.
.

Uaithanga chuan hei le, ang hma hruai rawh le tiin an Pawih manpa chu hma an han hruaitir a, Hmingliana chuan Zinglian i meichher kha ti hlum rawh le, a hma tawng leh hnungdawlin keng rawh se, kan Leido khaw ram chin a nih tawh hi kan fimkhur a ngai a ni an tih chuan Zingliana chuan hrethiamin an ti hlum nghal vat a, Hmingliana bawk chuan kan kalna kawng kan hmuh ṭek ṭek chuan lawmah i la tlang ang u, khua hi kan hnaih tawh em an tih chuan Pawihpa chuan aw, hei Lo hnai ber kan pel tawh kan hel a nih hi, ti hian tuikhur veng lamah kan lut chho ang, kawtchhuah lamah kal lovin tuikhur veng lam aṭangin ti hian kan chuan chho ang nga, Zawlbuk a lo lang mai ang, zawlbuk piah lawk ah chuan kan Lalpa in a lo awm ang, tiin Vengmawng lama khuan hnuhnung arkhuang chu an hrethei ta.
.

Ti chuan kal zelin tuikhur an thlen chuan Hmingliana chuan U Uaithang ti hian lo awm ula keini hian an Lalpa hi kan han bia ang nge tih pah chuan a kal nghal a, Zingliana leh Manzika chuan zuiin Uaithanga nau pakhat chuan a zui ve bawk a. Lalin an han thlen chuan Hmingliana chuan Lalpa mikhual inthleng thei em an tih chuan Lalin chhung lam aṭang chuan thawm lo chhuakin khawi khua leh tui tlan nge in nih le tiin an zawt a, Hmingliana chuan dawt phuahcawpin Kawilian khua Fanai Pawih Darkhaia tui tlan ringa nung kan ni e an tih chuan Lalpa chuan i aw phawi aṭang chuan Lusei aw phawi a va lang tam si ve le tiin ringhlel deuh chung chuan an ti leh a, Hmingliana chuan Lalpa hliamtuar kan nei a ni an tih chuan Lalpa chuan kawngka chu namtawlh in chu ve leh Hmingliana chuan a chempuia Lalpa nghawng chuktuah chung chuan che tawh suh i chet vaih chuan naktuk khaweng hi i hmu tawh lovang an ti chang rat a.
.

Lalpa chuan hlautak chung chuan a ban chu chunglamah an phar chho du a a ma lalin chhung ah ngei chuan Hmingliana chuan nawr lutin Zinglian mei kha va nun lawk mai ta che an tih chuan Zingliana chu tap lamah a in dap phei du du a. Lalpa chuan in eng pawi nge ka sawi le? Tu khua leh tui te nge in nih an tih chuan Hmingliana chuan Lalpa muangchangin le an tih chuan khumpui lama Lalnu leh Lal fanu hmelṭha eltiang mitnuai chat chat a lo tho chhuak  chu Manzika hnenah chuan Manzik Lalpa hi lo vengrawh le tih leh rang taka Lalnu leh a fanu lama tlanphei chu rual nghalin Lal fanu chu a hmui hup beh pah chuan thawm chhuah su in chhuah chuan Lalpa leh nang hi in thi ang an ti changrat a.
.

Lalnu chu bangkila khur deuh dat dat hian a fanu pawisawi ngailo leh mite ngainat rawn chuti maia Luseiin a nghawnga chempuia a chuktuah mai chu na a ti hle a ṭawng chhuah zai pawh a rel thei lo. Zingliana meichhem chu rawn alh lian ṭanin Lalin chhunga awmho chu an in hmu chiang hle ta mai le, Lal fanu erawh chuan a hmui hupbettu chu a la hmu ve thei lo thung a.
.

Mei a alh san hnu chuan Lalpa tahkhan ṭhu la Lalnu nangpawh Lalpa bulah khan ṭhu rawh le tia thupe aw an dawn chuan ṭhatakin an ṭhu ve mai a, Lalpa chuan inti pachang leh in ti huai chawpin Lusei val te u, ka pasalṭha Beirawkhai hian in lu hi a la thuai ang in nunna in la hlut te a nih ngai chuan ka khua leh tui hi chhuahsan rang rawh u an tih chuan Zingliana chuan Lalpa chu i pasalṭha sawi chuan Pialralah i rawngbawl turin a lo nghak tawh ngei ang che an ti a, chu thu Lalpain a hriat chuan a phuzwk hial a ni.
.

Hmingliana chuan Lal fanu ka a hupna chu muangchanga a thlah hnu chuan a nu leh pa bulah a ṭhuttir ve nghal a.
.

Duhtawk phawt ang.

1 comment: