Wednesday 18 September 2019

HNEHTU NGAWICHAWI. BUNG 16- NA.

HNEHTU NGAWICHAWI

BUNG 16- NA.

Val upa leh tlangval ten Khumtiri te in an zu thlen chuan an han in semdarh a. Haw haw chung chuan an in thlanglam bang chu an han sawi che tak tak mai zawng, chhungkawpa berin zahngai zahngai rawn ti eng ang mahse, Val upa in a thli tihlai chu a ṭhulh chuang hauh lo.

Tlangvalho hawklak zual te chuan an leihkapui te chu an han ṭum vak vak thul, Khumtiri pa, Zangena chuan tlangval te u, in mi ngaihdamna kan dil e, ka fanu hi a dik lo a ni, tiin rilruna tak chung chuan ngaihdam an dil a. Val upa chuan hmarlam chhawng an bang chu sawi nawn leh in kan tihtur ah hian tumahin min dal su tih leh khai aw tiin tlangvalho chu an han ṭangrual leh zet zawng, an bang thlanglam chu a kaw huau mai a.

Pu Zangena chuan mittui parawl ṭung hian a va mualpho tlak ve. Khumtiri nu, hun tawp lama tiang han tawn zet zawng, hei lo khaw belh tur dang kan nei si lo an ti chuai raih a. Val upa chuan Pu Zangen, kan huat vangah che u in lo ngai ang nge, kan ṭinsan tawh ang che u tiin Zawlbul lamah tlangvalho nen chuan an in zui chho ta diah diah a.

Zingkhua a lo var, Pu Zangena chuan lalin pan vang vangin thupha an chawi chuan lalpa chuan aw dam dap hian, ngaihngam takin awm tawh khai, ka khua leh tuia tiang nula an awm erawh i lo zilh hau deuh a ngai a ni, ngaih ngam tak khan zu haw teh khai, tiin an in lam an pantir nghal a.

Zingkhua a lo var, rawlral che chhuak tur Murlem pasalṭhate chuan lalin an pan sap sap a. Lalin an han thlen chuan Lalpa chuan, Chhippui ramvalh chin in dai lut ang nga, ralkai thei chin reng reng kha tumah zuah loh tur.  Tiang khawpa mahni lusei pui te chunga kutthlak duhtu te hian an tuhrah an seng ngei ngei tur a ni.



A mah erawh chu in thangbo hlana ka khawdai lo vel turin ka pasalṭha Hualzasela hi lo awm se. Nangni pali Sawiluaia leh Tuaka leh Khumsih leh Val upa Dengruma ho in in thawk chhuak ang an ti a, lal chhuatlaia ṭhu kun deuh lap Hualzasela chuan lalpa thu ka lo sawi ve lawk ka tel ve a rem dawn loh rau rau chuan an ti a.


Lalpa chuan sawi rawh ka pasalṭha, an ni hi i tellova fiahna hmasa ber an ni a, an rin tlak leh tlak loh chu hunin a hril ang chu an ti dam dap a.



Hualzasela chuan a nauteho chu melh kual dan dan pah hian, ti hian thu an sawi dap dap a.


Pherpui lam aṭangin in kal ang nga, kawng pangngai zawh lovin hachhek mual tlangdung zul zuiin in kal ang. Ṭiau lui helin in chhuk leh ang nga, Phar mau hmun in dai lut ang, a piah lawkah chuan Murlen khaw ramvalh chin perh lo in tar in hmu ang nga, thlang lama kawngṭum kha zawh lovin hmarlam tlangdung in zawh ang.



Ni hnih kal veah khan Lentlang khua in hmu ang nga, an ramvalh chin kha in dai luh ngei ngei a ngai dawn a, fimkhur takin in va che dawn nia.  Tui vai kang ngai lo ko ah khan kawngṭum zim te in hmu mai ang, chu chu tluang taka in zawh chuan a tuk ni nem ah Chhippui khaw ramvalh chin in dai lut tawh dawn a ni.



Chhippui pasalṭha Thangkunga lakah khan in fimkhurna kha hlauh hauh suh ang che'u. Ka hlauh vang ni hauh lovin ka hmachhawn chak loh pawl tak a ni. Zawl nei ang ten an sawi fo ṭhin a, an lal fanu khian mitmei vawitam hmuh mahse a benkhawn lo ve, faisa keng miah lo pawn zan tam tak ramhnuaiah a tla puar thei e an tih chu.



In kal chhan in hria a, in huaisenna nangmahnia awm tlat kha hlauh hauh suh ang che u. An ti a, lalpa chuan ka pasalṭha nge nge, i ti ṭha e. Hei le, a tello va rammu turin ka ring tawk che'u a, hlawhtlinna nopui dawmin ka leihka sangah bawhla in chham thawm beng dawh in ka lo ngaichang ran ang che u.  Bei ula sual ula hlawhrlina chu in kut ah a awm e. Ka pasalṭha huaisen zam ngai lo te u kal ru le an tih chuan an chhuak nghal ta a.


Tuaka chuan Sawia chu melh leh ralh ṭhin in, Sawia," kal lo la ka duh zawk hial asin an ti a, ding meuh a chhan pah chuan Sawia chuan," ka hmelma a ni tawh a ni nen inzawmna thuk tak nei mah ila Murlen tan ke ka pen dawn alawm, min ngaihtuah suh ka ṭha e. Ka ril ru leh ngaihtuahnain duh a tlanfel tawh chu sawhsawn thei ka ni tawh lo an lalpa saw ka hua a nia.


Ṭha te tea in thlah thei khan a ni lo zawngin min nek a, tunah chuan ka taksaa sernung siamtu hi ka hmachhawn ngei ang an ti sak a.


Ti chuan a karah zanhnih an han riaka, tibuaitu em em tawng lovin, Val upa Dengruma chuan, hei le, kan piah lawk saw, Lentlang khaw ramvalh chin a ni tawh a, meirim pawh chhuah chi lah a ni hek lo. Fimkhur taka kan chhet chhuah a ngai a ni. Tiin hma an hruai nghla zat a.



Ti chuan Lentlang khaw ramvalh chin chu an dai lut ta. An piah mual tlangdung rei ruang mai kawr ruamah chuan Lentlang pasalṭha ralhrat khawkheng Vawmuaia leh a naute mi pariat lai chuan Nghalchang hnu hliam chu an lo chhui ve mek a.



Dengruma chuan, an thlang lawka lui lian tak chu kawh vu pah hian, ṭiau lui tui lo luang thla zel a ni a. Hei hian Tui vai lui pawh in Halkha Pawih ram a chawm a ni, Halkha nen khan kal hmasa te khan lei leh van kawkin inremna saui an tan tawh a, lusei ho tan hian hnawksakin an khawsa tawh ngai lo. Tunah erawh mahni lusei pui te nen buaina kan nei reng zawk a nih hi tiin a thinlunga pawi a tih zia chu an chhak chhuak zauh a.



Kal zel in kurung mual sir helin lui dung an han zawh chho a, nakinah chuan khiang hmun mual zawl thengthaw nuam tak chu dai lutin an han ṭhu chawl a. Tuaka chuan U Deng, hei Lentlang nen hian khaw inhlat lutuk kan ni si lova kan in tlawhpawh khat hle mai ka ti an ti a.



Val upa chuan, nia, kan lalpa hi lal dangte ang lo tak mai hian a khawsa fo mai, a mizia ah lah lal dang te a a ang lo hle a in hre vek ang nga. Thingnawi fawmrual lek in nih lai khan kan in tlawhpawh ve fo ṭhin. Pasalṭha ralhrat naupang te te kan chhang pawh rual lo tur kha pathum a kawl a,,Lentlang lalpa hian, chung mihrangval pathum te chu tunah zet chuan an puitling tawh hlawm ang.



Kan khua hian buaina kan tawh reng reng in kan lalpa hian mi ṭanpuina va dil hi a hreh em em a, nakin zelah ngaiah kan nei hlauh ang nge a ti sam et zel. A chhan chu lo in tlawhpawh fo a duhloh dan ah hian chhan ṭha tak a awm a ni mai. Kan lal hi lal fing tak a ni a, tunhnu ka chhut ka chhut hian kan lal hi ka ngaisang tawlh tawlh a ni.



Lo in tlawhpawh fo ta ila kan in karah neuh neuh awm in kawhmawh bawl te lo awm se, mahni khua leh tui tan ṭan khawh hun a awm lo thei dawn si lova, chungte avanga buaina pumpelh kawng a dap na hi mi khua nena kan in tlawhpawh loh chhan chu a ni a, tunah pawh kawng leh lam takin ral lakah kan him zaw lel a nih hi. Kan lalpa hi fing deuh mai a nia sin an ti a.



Kan han te a dam chuan zankhat rampalalenga riah kan la ngai sia kal zai i rel ang u hmiang an tih chuan kalzai an han rel leh ta a.



Tuibur hmuamda pawh an la kal hman lo awm e. An hmazawna pasalṭha tih hriat ngawih ngawih mi lu lak chem huma lo ding kak hah an hmuh chuan an kal lai chu an ding chawt a.


Chu pasalṭha chuan, kha khawilam nge pan in tum le? In mitmeng aṭang reng khan tihtur hmabak ko tak hlen tura fehchhuak in ang hle mai ka ti, chengrang lah a kim biai mai leh nghal a tiin aw ngaihnobei si lo dam dap hian an ti a.



Val upa, Dengruma chuan, hei Lentlang khua ramvalh chin kan lo dai lut a, Chhippui khaw lama zualko tur kan ni e, Lentlang zawlbuk kai tlangval i nih ngei ka ringa, khawngaihin kaqng min lo kian lawk mai ta che, kan hmanhmawh deuh a an ti sap a. Chu Lentlang pasalṭha chuan, a nih chu maw le, Lentlang khaw tuitlan ka ni e, kan khua hian buaina neuh neuh kan han tawk leh zauh zel a, kan fimkhur tlan hi a ngai hle mai an ti sap a.



Val upa chuan, a nih chu maw le aw, keini hi Murlen Zawlbuk luahlum tlangvalte kan ni e, an tih chuan chu pasalṭha chuan, uai, chuti chu,  in remna saui tanpui tura an lal hmu tur in ni ang chu maw an tih chuan , Val upa chuan aw, ni e tiin a mitmeng fiah fel fai fak chuan chu pa lo dinna thlang leh a vel chu a melh uluk hle mai.



Chu tlangval chuan, a nih chu maw le,  tluang takin in kal dawn nia, naute u ral an ni lo ve, kan zam zialpui Murlen khaw mi leh sa te an ni e an tih chuan hnim buk lam aṭang chuan an lo chhuak khawm sap sap a.



Val upa chuan kan lawm e, ti chuan in khaw ramchin kan lo dai lut ta sia, kalzai kan rel thei tawh em le an ti nem dap a, chutah tlangval tuaitir te Lentlang lal fapa chuan, pu te u in hnenah thu ka lo sawi ve lawk ang nge.



Hei hi ka pa lo bawh ram leh thlamuang taka ka pasalṭha hnung kan zuina ram valh chin a ni a, Chhippui leh Murlen khaw boruak te chu kan hriat loh hi ring hauh suh ang che u. Inawmdan takah chuan rammu tur in nih zawk hmel a, in lo haw lamah erawh chuan ka pa ramvalh chinah hian in hniak in hnutchhiah thiang lo ang. Khawdangte rinhleh nakawnga ka pa lalna ram hi rin luh ka phal aw kawng dawn lova, chu chu i thei lo a nih chuan let leh ta zawk ula an ti chang fak mai a.



Sawia chuan ngun taka enha pah chuan Lentlang lal fapa naupang tak, a ṭawngka chhuak puitling tak si, a mitmenga zamna chhiar tur awm hauh lo te chu a,rukin a ngaisang hle mai a.


Sawia chuan Lentlang lal fapa chu en bing ngar chung hian, ṭhianpa, a loh theih lohna hian min nanchin chang hi a awm ṭhin a, hel dan hram kan lo ngaihtuah dawn nia, kan hel thei ngang lo a nih chuan min lo hrethiam hram dawn nia, kan lo hel thei lova, kan lo chesual ta a nih chuan a hnu lam dawn zel in, in khuain keini avanga buaina in tawh chuan in khaw tan ka bei ang ka tiam che an ti chang ve fak a.



Lal fapa Ralthankhuma chuan, eng ngar chung hian an hnaih sauh a, Sawia nena an in kar ṭangphel lek a awm tawh ang tihah chuan ding chat in, a nih a hnu kal ta che u. Eng nge in lah nghah reng ni, hei erawh in thinlung khan pai tlat ang che u. Buaina hi kan duh lo. Leido neih ka pa hian a duh lova, hel dan chu in dap chawp dawn nia, chuti ni lova, a ni lo zawnga min nek a min runluih a nih chuan i lu hi ka tan ngei ang an ti sak a.


Sawia chuan, ngun taka en pah hian an nuih sak a, lal fapa run tawk lo tling in, nuihzatah ka an ka kha i la em ni? Eng ang fakaua huaosen leh che thei nge i nih i han fiah ila an ti khang khang a. An pasalṭha Vawmuaia chuan lal fap in sum rawh, ancrawn ti ṭhawt a. Lal fapa chuan U Vawmuai, a mi hnehsawh dan em em hian ka ngeng a chhun e, Murlen pasalṭha i kawlhnam kha lek la min han hmachhawn ta che tiin an hnungtawlh hret hret a.



Chu ve leh, Vawmuaia chuan Sawia chu melh ding ngar chung hian kiansan mai rawh, naupang a nih kha, kan lal fapa a nih kha an tih chuan, Tuaka chuan, lal fapa chu en ha chung hian tlangval huaisen tak i ni e. Mahse i hmachhawn tur kha i beih mi a ni lo ve, Tedim pasalṭha Kamzarem lu tan tu a nih kha an ti sak mai chu, Lentlang tlangvalho chu an mengphar nasa hle mai.



Vawmuaia chuan a nih chu maw le, kal kiang rang rawh u. Khawi pasalṭha lu tan tu pawh lo ni ula, kan thusawi kha a la ngai reng an tih chuan Tuaka chuan aw le kan kal ang tih leh Chhippui khawlam kawngṭum zawh chu an rual a.



Duhtawk phawt ang.

7 comments: