Tuesday 24 September 2019

HNEHTU NGAWICHAWI. BUNG-20 NA.

HNEHTU NGAWICHAWI


BUNG-20 NA.


Lentlang pasalṭha Vawmuaia chuan an hmaa pasalṭha phanchang tawh leh a kianga ding tlangval la upa lem lo tak chu melh ngar chung hian, kan duh leh kan lo kal chhan chu in hria e.  In thil tum kha ṭhulh rawh u, chuti lo chu lusei leh lusei karah thisen a luang chhuak nasa dawn lutuk an ti rum al a.



Hualzasela chuan, ka naute ṭawngka aṭang chuan in lal fapa khan zilh na a dawn a ngai a nih kha maw le, tlangval tiin Lentlang lal fapa chu melh khui chung hian ti hian an sawi a.



I vanglai kha am taka hman i duh chuan i ka chhuak kha veng ṭha ang che. Kan leilung rawn rapin arpa hluisen ang maia i lenna i pa khua a ni lo tih hi lo hre rawh. Aia upa te an awm laia i ka i lo an leh a nih vaih zawngin a kham phei zawngin i pa lalna khua i lawi lut ngei ang an ti fawk mai a.


Lentlang lal fapa chu thinrim tih hriat tak mai hian a in sawh a in sawh ta mai a, chutianga vauna dengkhawng chu tu hnen aṭangmah in a la dawng ngai hek lo. A ka han ang leh ngat se, khual khua a nih zia a hre chiangin a hmaa pasalṭha phanchang tawh tak thusawi chu a dil ngei a ni tih a thinlung chuan a pawm bawk si.



Hualzasela chuan Sawia nu inlamah lo han luhsan ta mai che. Mi pa leh mi pa kan han in be lawk ang nge an tih chuan lunghnur deuh leh hlauthawng ru tak chung chuan Pi Sawiveli chuan inchhung lamah a kirsan ta nghal a.



Khaw mipui te chu lo pungkhawm ṭiam ṭiam in , chutia khual val pathum leh an khaw pasalṭha pathum lo in din chilh te chu pan hnai hret hret in kal kawnga hmanraw awm ang ang chu chuh in an rawn hum thla far hlawm a.



Hualzasela chuan Tuaka, Sawia zai an ngai ngâi e, tiin an khap nghal bawk a,Vawmuaia chuan ti hian lalin lam kan pan thei tawh em an tih chuan Hualzasela chuan pan thei tawh e, buaina hi kan duh lova, buaina lo thleng turah erawh kan theih tawp in ṭan kan khawh ve ṭhin. Ka sawi awmzia in man em ang chu maw? Tunah pawh hian kan thlahthlam dawn hauh lo che u a nia, hawh u le Sawia, Tuaka lalin lam i pan ang u hmiang tiin lalin lam an pan ding nghal a.


Lalin an han thlen chuan, Hualzasela chuan lalpa," hei tlannna seno nufa kengin kan khaw lei lung khualval ten an rawn rap e an tih chuan lalpa chuan a lalin chhung aṭang chuan tlangaupa ka rem tih thu hrilh la lo luj tir rang rawh khai, an chhawl te a hal hlauh dah ang nge, khawmaw chemte rap sanga ka zu bel kha han chawi thla lawk mai ta che tiin a fanu duatlai hmelṭha i chu an tir nghal zat a.



Chutia lalin chhunga khual tlangval te leh an khaw pasalṭha pathum te an rawn lut khawm lal fanu in a lo hmuh chuan a lo hlauthawng ru hle mai a.



Lalpa chuan, uai, i va hma ang vek vawk ve maw le, hei in tlangval pawh a damṭha e, Chhippui lalpa ang em em a, nunrawng ka ni lo ve , kha hah zu te hi han zuk phawt mai teh u tiin zubel chu an chhawp hnaih sak a.



Vawmuia chuan lalpa," kan chunga i ṭhatnaah lawmthu kan sawi ni se,,Murlen lalpa zu zawng acthlum tui na rawh e," hei Lentlang khaw lal tui tlan te kan ni a, hei hi kan lal fapa a nih hi tiin Lentlang lal fapa chu an kawk zauh a. Lalpa chuan e heu leh eng nge thil awmzia ni ngai, Chhippui tlangval hi Lentlang pasalṭha ten tlan in rawn tum maw an tih chuan, Thangkunga chuan, lalpa," kei hi Chhippui pasalṭha Thangkunga ka ni e.



Kan nau in kuta a awm vanga lal nena kan in kar thu chhe ta kha kan nia, a zan a zan in Chhippui khua kan chhuahsan a nih hi. Ti chuan Lentlang lalpa leh ka pa hi lo inhmelhriat sa tawh an lo nihnaah a khua leh tuia cheng min phalsak ta hlauh a ti hian Lentlang khuaah kan khawsa ta a nih hi an ti a.



Lalpa chuan," chuti chu ka pasalṭha te hian eng nge in ngaihdan le? Tiin an zawt a, Hualzasela chuan heng thil thleng zawng zawng hi ka kuthnu tel ve hauh lo mah se, u chan ka channaah kan sawi ve ang nge. Chhippui lalpa nena ka naute kar thu chu kan hre vek awm e. Kan pasalṭha famta pialral kai ta, an ti dat a, an ngawi vang vang a, a ui zia chu a hmel hmaiah a la lang chhuak thei hial a ni.



Chu tah, sawizawm leh in, a chhungte erawh hi chu kan thlahthlam dawn hauh lova, ti khuan hmeithai chhungkua an ni ta reng mai chu a nia, lalpa," an tlangval tlanna sepui zawk khu an in tun nunnan pe ta mai ila, a no erawh khu chu kan inrem nan leh nakin zela kan karthu chhe tur ven nan hawn let leh ta mai se an ti dap dap a.


Lalpa chuan, Sawia chu melh ralh pah hian an mitmei zauh a. Sawia chuan U Huala sawi kha ka pawmpui e an tih takah chuan Lalpa chuan, ka pasalṭha nge nge thil i dawn thui mang nge, ka pasalṭha ṭawngka chhuak chu nangni lam khan in pawm zawng a ni meuh em le tiin an ṭawngka chhuak chu an ngaichang nghal zat a.



Vawmuaia chuan, lalpa," i pasalṭha te kam chhuak chu a pasalṭha zia hle mai ka ti," chutih rual erawh chuan hei kan pemṭhar pasalṭha kam chhuak hi lalpa keini chuan kan ngai chang lo thei lova, chu erawh min hriatthiamna ka dil e an tih chuan lalpa chuan," aw le, han sawi se la an ti a.



Thangkunga chuan, lalpa," i pasalṭha sawi chu keini pawn kan pawm a, a mah erawh chu, senufa hi min pawm sak turin ka ngen che u a ni. Patling leh patlingin thu kan ti tlu tawh a, hawn kir leh erawh ka duh hauh lo mai, in pasalṭha pialral kai ta te chhung hnenah keimah ngei hian hlan ka duh a ni, ka naua pawh in lo enkawlna ah lawmthu ka sawi nghal e an ti dam dap a.


Lalpa chuan aw le, ni rawh se. Tuaka Aithanga te inlamah senufa chu zu kai thla tawh u. Ti hian tukṭhuan ka lal inah in kil ve nghal mai ta lo'ng an tih chuan Thangkunga chuan lalpa," ka pa farnu a awm a, hei i pasalṭha hi ka unaupa a ni an tih chuan, lalpa chuan aw haw haw a lehzel che'u chuan a nih chu maw le, mahni khua angin in en dawn nia, tiin thu an ti tlu ta riap mai a.




Thangkunga te chu Aithanga in an han thlen chuan Aithanga nupui te chhung chu mittui luang leh lawm tih hriat hmel tak in chawhpawlh nuaih chuan an lo in sut faih faih a. Ti chuan lawm takin senufa chu lo pawm in an in ṭhen ta a.


Thangkunga chuan, Sawia," hun kal tawh te chu theihnghilh in hmalam hun hi thlir zawk ang hmiang, an ti sap a,,Sawia chuan ni ang hmiang," pa telloa ka seilenna hian ka thinlung hi a deng na hma em a ni, i lakah pawh tihsual tam tak ka nei alawm tiin rilru in pawh tlang tak leh nakin zel pawh a in unaua buaina leh harsatna pawh lo thleng se in puitawn turin an in tiam dun ta a.



Hun leh ni te liam zel in , Sahmulphah thla chuangkaiin Pherpui lal fanu chu a tuhrah seng turin luak chhuak leh nun ze zawi zawk chuan a rawn tlakbuak chho ve zel bawk a.



Pherpui lalpa Saithangpuia chuan, tenawm nu tih leh a fanu duatlai chu kek bu lawp chung hian lal thisen kai i ni a, Sailo lal zingah pawh mi zah leh en ber ka ni. Nang hian ka hming ṭhatna leh ka hausakna te, ka zahawmna te i ti hming hliau vei a maw, lo ngawi tak rawh, he in ah hian chanvo i nei tawh lo ve. Ka lalin hi chhuahsan rang rawh tiin an vin khur khur a.



Lalnu chuan Saingura pa zahngai, mahni ril arah chungah ti khan thu tawp an sawi ngai lo e an ti dek dek a, Lalpa chuan a nupui chu kawk vu chung hian, nang hian rem i lo ruat pui zawk em ni? Mi pa rorelnaah hian lo inrawlh ngai suh. Lo ngawi chip cham mai rawh tiin lal inchhunga a fanu tlu sawp nuai chu a chawnpuarah chuan an pet pawp a.



Lal fanu Saizampuii chu rilruna takin ka pa min ngaidam rawh khawngaihin min hawtchhuak suh, khawnge ka kal ang tiin ngaihdam an dil chiam a, a pa chuan i duhna hmun hmunah kavhmuh phak loh ah kal la ti nia, nge ramhnuai pasalṭha te chaw ah ka pasalṭha te ka pek tir zawk dawn che an tih leh chuan a tan beisei tur a vang hle mai le.



Saingura chuan a farnu chu khawngaih hle mahse, a pa a hlauhna chuan a farnu thlavang pawh a hauh thei lo chu a ni e. Lalpa chuan Saingur, i farnu tenawm leh hur herh i hi ka hmuh phak loh ah dah kiang vat teh, aw haw haw, tiang tur hian em ni i lo pian chhuah kher kher le? tiin an hui pap pap a.



Saingura chuan dim ru tak chung chuan a farnu chu an kai tho a, Saizampuii chuan, ka u nang tal hian ka pa hi i dang thei lawm ni an tih chuan a u chuan lu a lo thin khum ta mai si. A mi tirh Sawiluaia te khuaa a nunna derthawng zia hrilh tura kal mek, Liankhuma chuan Murlen khaw chhing chu rap lutin thaw hlawp hlawp hian ka pu ka pu, tiin leihkapuia hnang lo hlai chu an bia a, putar chuan vala eng nge i duh le tiin an lo chhanga, Liankhuma chuan Sawiluaia ka hmu duh a ni an in min kawhhmuh thei em an tih chuan putar chuan, thei tuk e le, khi an in pawh a lang alawm, tia a kawhna lam chu an pan a.



Sawiluaia te in a han thlen chuan Sawia leh Khumsih chuan chutia chauh hmel taka mikhual tlangval an lam pana lo kal phei chu an thusawi chawl meuh in an lo thlir a. An bul a lo thlen chuan, Sawia chu melh kal chung hian, Pherpui khaw tlangvla ka ni e. Lal fanu Saizampuii tirh vanga lo kal ka ni. Sawia i nih ngei ka ring a dik em an tih chuan Sawia chu an ding ngil nghal zawk a.



Sawia chuan," aw keimah hi ka ni e an tih chuan, Liankhuma chuan, kei hi Liankhuma ka ni e. Kan lalfanu nunna a derthawng khawp mai, kan lal fanu chu a ruak lova tunah hian nangmah chiah chhungkua a nei tawh che asin, a nunna derthawnga a awm lai mek sawn i hming hi a lam a lam ṭhin, i hmanhmawh a ngai a ni an ti a.


Sawia chuan a kut hum ruh in a ngam fa chuan ka hmangaih Saitei kha in kut khan lo khawih teh u, ka fa a pai a maw tih leh insiam an rual nghal a. Khumsih pawh an in lamah kalin chaw an bar sawk sawk a, chaw bar kham chuan ralthuam famkim nen Sawia te tualah a lo ding to mai a.



Sawia nu chuan, ui, ka hlauh ang ngei in maw? Ka mumang chu a va dik em an ti chuai raih a. A nu chuan tluang takin aw, ka neihchhun i nih kha aw tiin an liam tur thleng chu a thlir zui vawng vawng a.



Duh tawk phawt ang. 

7 comments: