Thursday 31 October 2019

PÛMAH MI LU. BUNG 2- NA.

.
PÛMAH MI LU

BUNG 2- NA


Murlen khawchhung chu hlimna vawrtawp chuan a tuam hulh hulh a ni ber e. Murlen lalpa chuan a upamin Ṭhiaua hnenah chuan hei zet hi zawng ka hun tawn tawh a zawnga hin hlimawm ber a ni hial ang le.


Mualnuam lalpa sawn ka ramvalh chinah a pasalṭhate lal arawn hrawt tir ve a le, ti saw chuan nek a palzam mai mai chi ka nih loh zia chu an hrechiang tawh turah ngai ila, hei tunah chuan ka khaw hmuh te pawh a tawi ta tak tak ta e, vawin ni na na chu lam in thai tak tak teh ang aw ni tiin a khi deuh reng mai a.



Murlen khua chu silai puak ri dur dur thawm leh se chal na tuara kiu ruai ruai ri leh Vawk ngek rawng rawng ri chuan rawn zui in Murlen tlangvalho te chuan lal tual rawn mawi ṭanin nula ho te lah thuam famkim inbel in a nei nung deuh chhungkuate chuan an thlathum zu pui bela rawn chawi chho in intin aṭangin artui chhum rawn paipawn bawk nen lal tualah chuan an han hung tlar dul mai zawng, Upa Ṭhiauva chuan," ka rei maw," a pui dawn e.  Lalpa," khawnge ni i leihkasang hi thawhsan meuh in i lal tual kan mawi ve ang nge. Tlangaupa," ka feipui ngei mai kha min zu lak ta mai che tiin an tir liam nghal zat bawk a.



Ti chuan le, lal mual lam chu tukṭhuan eikham hmasa te chuan rawn pan khawm zel in Saihminglianate ṭhianza ho chu lalpa chuan a hrang deuha dintir in a khaw daingul, Sawia, Tuaka, Thlahtea, Ṭhasiama,Bulthanga te chu Pûma mi lu an dah chu lak tirin lal tual laitakah chuan an han hung ruau mai a.



Lalpa chuan a darkhuang chu vawithum khawngri in Tlangaupa," khaw nge ka zupui ngei mai kha rawn chawi chhuak la lam kan thai teh ang tiin lal tual lamah chuan a vei hel thla hah hah a, chutia lalpa feipui nena a tual lama sir rawn sawn thla khaw mipuiten an han hmuh chuan an lo haw haw hluah hluah hlawm a.



Lalpa chuan a zupui tling uk khak chu  lem khalh pah hian

Mausep ka pal e, tuk loh ram daiah huai ka chhuah e, ka feipui hi i lu ah tla rawh se tiin ral lu chu an chhun pawk a. Chu tah a feipui chu phawi leh in artui chhum chu hmet nawiin rallu ah chuan an phul leh a.



A khaw daingul ten rallu an lam kim vek hnu chuan Saihmingliana chu lalpa chuan an ko chhuak zet zawng mipui thawm chu a ṭha hem hem teh e. Mipuiho chuan mihrangval Saihmingliana tia au rual dual dual in an thlir ṭhap a.



Chutah, Saihmingliana chuan silai vanlam hawia kah puah dur an rual a,  chumi hnuah a artui chhum chu hmet sawmin



Malchaw ka veilamin ka pe che. Lam thlang ka rap ang nga, lam chhak ka dai zel ang. I meithal chawi kha zawp se la, keia meithal chawi i thin leh lungah tla rawh se. Tiin a ral lu lak chu diriam takin chil an chhak nghal a.



Ti chuan mi lu an lam tlaiah chuan ran lu kim nen ruai tui tak khaw mipuiho chuan lal tualah an kil a.



Sawia chuan a fapa chu thuṭha tinreng fah in an khuain an chung en dan te chu chapo nana hmang lo turin leh tar chak lo zawk te chhawmdawl zel turin a fuih siam siam a. Chutia a pa in thuṭha tinreng a fah hnu chuan tlangaupa a rawn lut a, Sawia chuan lo chiau au nghal in eng nge ni ta le pawi pang te a awm em lovang chu maw tiin chik zet in a lo bih kar a.



Tlangaupa chuan," awm lah lo ve," Lentlang khua aṭanga palai mikhual kan lal in a nei a, Saihmingliana hi lalpa in ka lal chhuat rawn mawi teh se a tih vang zawk a ni e an tih chuan Sawia chuan a nih chu maw le, aw le, Saite," lalin lam chu han pan ta poh che an tih chuan Saihmingliana leh Tlangaupa pawh chu inzui chhuak nghalin lalin lam an pan ding nghal a.



Lentlang mikhualte chuan pasalṭha Thlahtea leh Saihmingliana chu en tawn zak zakin an thinlungah chuan an hmel hi lalpa beisei zawng an va ni dawn lo em tiin Thlahtea leh Saia chu an thinlung chuan an sit ru hle nghe nghe a.



Murlen lalpa chuan ka kohtir na chhan cheu chu hei Lentlang lalpa fanu chu chin hriat lohin a bo tlat mai a, an pasalṭha Zacheua leh Rithanga leh Thangkunga ten an lalpa beisei an umpha chiah lo a ni awm a, hei beiseina sangtak nen ka lalna khua an rawn dai lut ta mai chu a nia, nangni hian in thei bik e ka tihna lam a ni lova, engchiah nge in an dawn le tia in laka beiseina ka neihsan em vanga Lentlang khawlam pan tura ka koh in ni a theihtawp in chhuah in in va tlawmngai a ni ang chu an ti a.



Thlahtea chuan lalpa," an pasalṭhate beidawnsanah chuan eng ual kan ni bik hlei lo'ng nge, mah se bei nge sei rundung tiin Lentlang khaw lam kan pan a ni ang chu tih pah chuan Saihmingliana chu an thlek zauh a.



Saihmingliana chuan lalpa," kei ve mai mai hian i pasalṭhate hnung ka dawl zo meuh ang maw an tih chuan lalpa chuan i laka ka rinna ka hloh hma lo chu hmalam pan zel ang che an lo ti khoh a.



Ti chuan zingṭian baw ar lo khuang chuan mihrangval pahnih Murlen khaw aiawha chhuak turte chu kai tho in an mamawh tur engkim an peihfel hnu chuan Lentlang tlangval panga te nen chuan Lentlang khaw lam an pan ding ngal a.



Kawngtluan chuan an ṭawng tam lo hlawm em em a, Saia chuan engvanga bo nge a nih dan chu hre lem lo chuan mak a tiru in pasal a um te chu a ring rum rum a. Lentlang tlangval zaisela chuan kan lal fanu hi nula hmelṭha leh pianthiam tak a ni a  khaw dang aṭanga heltu pawh tam tam a tawng nual a ni. Mahse khiangawi zai reng a rel in a mah rawn hel tu te lam lah a hawi mang der si lo, a bo dang hian khawchhunga ti ralmuang lo hle a ni an ti charh charh a .


Thlahtea chuan Zaisela chu be nghal vat in engtianga bo ta mai nge a nih le an tih chuan Zaisela chuan," a ṭhiante nen an thingphur kha an haw tur pum nuam lo an thing lakna thlang maia a daileng tur chu lo let leh tih reng a awm ta lo a ni an ti a.


Thlahtea chuan," mikhual in nei fo ang nga eng khua nge rubo tu te chu han rinhlelh kai deuh te in nei  em an ti leh a. Zaisela chuan," mikhual hi chu kan nei ve leh zeuh zeuh ṭhin," mahse kan khaw tana chutiang ti duh mi chu han rin tur kan hre lo a ni. Chu ti lai tak chu a ni a hnu kan chhuina kawnga min daltu chu an ti leh sap a.



Ti chuan khaw kar kawngah zan hnih an han riah leh chuan ni a vanlaizawl laitak chuan Lentlang khua chu an lawi lut a, Lentlang lalpa chuan lo chiau au nghal vat in lal fapa chuan Thlahtea an hmuh chuan hlim hmel sarh hian a lo be mawlh mawlh a.


Mahse a kianga la naupang tak, a hmel en ai maha a taksa maqi zet leh a hmel pa hrak, ngaihnobei tak mai leh lian ṭha zet zawt, a ma tawka chak ve thawkhat hle tur tlangval tuai tak chu an thlek vang vang a. Chutah Thlahtea chuan Sawiluaia fa u zawk Saihmingliana a ni e an tih chuan Ralthankhuma chuan a nih chu maw le, hawh u lo lut ru tih leh lalin a luh chu an rual tlang ta a.



Lalin chhunga kil khata a khat tawka lo in hnit leh hlap hlap ṭhin lalnu Chalthangi chuan ka chemtei chu a la dam chekcang chu maw, ui ka duh thei lo, an lo ti leh vawng vawng a, Lalpa chuan Chali a tawk viau tawh e. A chungah khuanun zah a ngai chek ang chu maw, khual pasalṭhate beiseina ti daitur chuan thawm lo chhuah tei vet suh. Khumpui lamah lo va lut phei raw an ti khur khur a.



Lalpa chuan thilawmzia leh a bo dan te chip chiar taka a sawi zawh meuh chuan zantiah kil a lo hun dawn ta der mai. Thlahtea chuan lalpa," theihtawp kan han chhuah ve ang nge." Chutih rual erawh chuan i pasalṭhate hian min zui a rem dawn lova, a chhan chu i khuaah hian a ruka phatsantu che an awm mial mai thei bawk.



Chutih rual chuan i fanu hian hmel duh a lo nei thei bawk, chu lovah he thil hi nisawm chuang zet in bawhzui hnu pawh a beiseina aia beidawn rukna in pai naah hian i khua hrechiangtute an ni thei bawk. A rang lama bawhzui a ngaih vangin naktuk varṭianah kan chhuak nghal ang nga, kan lo let leh hma loh zawng lo chi ai lo turin ka ngen che u a ni.



Ka sawi tawh ang khan i pasalṭha te hmel hmai hmu tawh khual in tawng nual ta ve ang. Chuvang tak chuan an lo tel a rem dawn lova, i tlangval rintlak panga in min zui mai se a tawk ang. I khaw chhehvel khua ho zawng zawng kan fang chhuak dap dawn a, hun erawh a duh rei phian ang. Kan thang chhunga Murlen ralkai chin khual in lo neih pawn kan damṭhat thu an hnenah ṭawngkau in lo chhep mai dawn nia an ti a.


Lalpa chuan beiseina thar nei tih hriat zet hian a ṭhat nasat dawn chu chutih rual erawh chuan ka pasalṭhatevhi hnuai en lo hram turin ka duh cheu a ni. Thangkunga lah khuan beidawn actum lo nasa mai si a, nimin piah lawk khan chhim lam ram ṭhut mual te hrut turin a in ah chhuah leh tak kha maw le an ti charh charh a.



Ti chuan zingkhua a lo var, mihrangval pasarih te chuan lal fanu thingphurhna hmun an han thleng a. Chutah hnuchhui harsa khawpin hnu hma lah chu a lo pe un hlawm bawk nen Thlahtea chuan saite," hmarlam khua fang tura ke kan pen mai a ngai dawn a ni. He ta ṭanga kan rin zawn mai zawngin eng kan ang hauh lovang tiin Pherpui khaw lam chu an pan ta ṭham ṭham mai le.



Lentlang lal fanu hmelṭha Thangzuali chuan a hmaa Halkha lalpa Painglinga chu melh kal chung hian ka pu khawngaihin kan khuaah min hruai haw leh rawh tiin an ngen lawm lawm a. Darhawih lalpa chuan," i ka kha chip rang rawh," lusei ho khan ka chipuite salah an man a, hrehawm tam tak tuarin kum kha leh chen hun an lo hmang tawh kei lal Pianglinga hian nang lusei lal fanu hi chithlahnan ka hmang dawn khawp mai che an tih chuan a nupui chu lo ner nawng pah hian, che hei a chuti zawng chuan maw he lusei falu bawk nen a pasal inṭawm ka duh hlek lo ve.



Khawnge i pasalṭha Zatinthawnga tlawngawl a awm tak kha a nin khumpui chu lo kaipui mai teh se. Nanga lo inrawlh tur a ni lo ve. Hecsal nula laka i kut i thawh a nih vaih chuan Chhawlkeua ( lalnu nuṭapa) thin a dam hek lovang tiin lalpa chu an vo nghal zat a.



Chhawlkeua  hi a khaw daingul ni in a thei ber pawh a ni a lalpa hian a thin butut zia leh pawisak a nrih loh zia hriain a nupui nuṭapa a lo ni kher nen chu vanga Lentlang lal fanu laka awm hlei lo ta kha a nia.



Chuvang tak chuan lalnu hian an sal lusei lal fanu hmrlṭha hi thik in a thlahthlam ngai hauh lo a ni.



Duh tawk phawt ang.

14 comments: