Monday 29 April 2019

THIH NGAM LU PU TEN HMALAM AN PAN. BUNG-29 NA.

THIH NGAM LU PU TEN HMALAM AN PAN.

BUNG-29 NA.

Tlangchhip zawh chho a, veilam peng, Thaidawn kawngṭum ṭangpel tia vel lo in phan deuh riak chu Thangzika chuan ding meuh a melh pah hian a nau te hnenah chuan ti hian an sawi a.


He kawngpeng tum aṭanga ni thum kal vel ah hian Thaidawn Paihte hnam khua an awm a, keini Khamsang khuate nen hian kan in tlawhpawh zen zen lem lo, a mah erawh chu, buaina hi khawi aṭangin nge lo thleng ang? Leido nei lo tura tlawm zawk chan chang ṭhin te pawn a tawp a tawp ah Leido an nei nge nge ṭhin.


Chu mi hun nghaka fur tuahtui lo thleng tur kan nghah ang hian keini Khamsang khua te hian lu rawlh hmasatua kan ṭan hmasak a ngai ngei ang tiin Thaidawn Paihte Pasalṭha rorum zia chu an zep rih a.



Thangzika chuan an piah deuha Thlautea te ho lam chu melh phei pah hian, Hmunzau khua lawi lut tur hian kan sawm lo che'u a, tunah hian Leido en in kan en lo thei lo che u a ni. Kan hmuhdan leh kan endan che'u chu in hriatthiam ka ring an tih chuan Thlautea chuan, ka hliam hian rei tak min kalpui thei dawn lo va, a rem lai laiah riahbuk kan sual mai a ngai ang, ti hian kan lo tawi khawmuang ang nge tiin an chhang a.


Thangzika chuan aw le, keini chuan kan theihtawp kan han chhuah ang nge, tiin kal zai an rel ta a. Kalkawngah chuan Aivela chuan U Zik, engtik hun vela Hmunzau khua hi lawi lut thei tura kan inbuatsaih ang? Tiin an zawt a. Thangzika chuan, naktuk fehrehsan awm velah thleng turin kan in buatsaih dawn nia. Ti hian kan kal char char ang nga, kawngṭum lam zawh lovin kan kawng sah en kha kan zawh mai zawk dawn nia, Hmunzau khua hi an Lal fanu vang hian khaw hrang hrang aṭanga tlawhtu an neih nual dawn avangin kan fimkhur hle a ngai ang, ti hian kan kal char char ang nga, Luite kan thlen hunah chuan a kam hmun zawl lai deuh ah riahbuk kan sual mai dawn nia tiin an chhang a.


Ti chuan Mihrangval rual hlauna pianpui ve lo pakua te chuan Hmunzau khua chu an pan ta ngat ngat mai a. Nakinah chuan Luite chu thleng thla in Thangzika chuan tihtur ṭheuh te chu sem nghal zung zungin an han phe buai nghal char char a.


Chu tia riahbuk an han sual zo leh zanlama meichhem tur thing ṭangro te chu an buk tualah chuan chhep vum thurin Hrangchhunga leh Aivela chuan zanriah eirawng an bawl nghal zung zung bawk a. Piandenga rilru tawt leh a thinlunga a pai reng chu irh chhuak in U Zik ti nge, Hmunzau khaw ramchinah hian kan in kulh kher? Kan kawng sah en pawh kan thleng dawn dawn tawh a, a zan a zana kan thlen chilh mai loh tiin an zawt phawng a.


Thangzika chuan, in taksa khan hahdam a mamawh a ni. Kan hmaah hian engte nge lo thleng dawn kan hre lawk si lo. Buaina hian min umzui zel lovang tih tun nge sawi thei? Tunah emaw, naktuk ah emaw hian tu te nge kan hmaah ding dawn? Taksa hahdamna tello chuan rilru hi a fim tawk lo fo ṭhin a chu vanga he lai hmun a riahbuksual rawt hi ka ni an ti a.


Chu tah Thangzika chuan, zanin pawh hma takah kan mu ang a, naktukah muang fanraihin Hmunzau kan pan ang an ti a.


Zanriah eikhamah chuan , ti ti vawrhin mei an han hnungpuak a. Ti chuan tui takin zanhun chu tibuaitu tawng lo chuan an mu a, zing ni chhuak eng mawi tak chuan Khamsang mihrangval rual te chu a rawn chhun paw phek a. Tihtur sawi ngai miah lo chuan a ṭul ṭul ah an phe nghal sang sang mai a. Thangzika chuan Aivel, tukṭhuan in  peihfel tawh chuan bar i la, kan tumram lam pan vat a ṭha e an tih chuan Aivela chuan kan peih e tiin chaw chu changel hnaah chuan an han khawrh a, puar takin an ei a.


Tukṭhuan an ei han eikham chuan tuibur hmuanda awm vel an han ṭhu chawl vang vang a ti chuan Hmunzau khawlam chu an pan ta a.


Ni a vanlaizawl a, Hmunhlui Lal-in ah chuan Lalpa leh a khawnbawlte, an Pasalṭha chah thlen ho te nen a fanu zawn dan tur an han rel laih laih a. Tlangsam Pasalṭha Pasena chuan ti em em nge mawni le, Thlautea te pawh chu an va thangrei ve maw le, an lo let a hun tawh adin maw le, Khamsang khua te nen buaina hi an lo nei ru reng a ni lo maw Lalpa tiin a thinlunga ngaihṭhat loh rukna chu an puak chhuahpui phawng a.


Lalpa chuan, Khamsang khua te hi khaw inlungrual leh mihuaisen kat ve nuk khua an nia, a bik taka Pasalṭha kut thliah tham erawh chu an awm miah lo. Thangzika,,Laiveta leh Saikhama chauh hi an ni mai a, Laiveta lah in Pialral ah an che tla a lo thlir reng tawh nen, Thlautea han khing ngam hi an awm e maw chu an ti charh charh a.


Kharzawl Pasalṭha, kei ka ni in ti ve tak leh in luling tak, Suaka chuan, Lalpa Khamsang khua hian i lak ah buaina an nei ngam dawn em ni? an tih chuan,Lalpa chuan neih ngam chu ka ring chiah lo, hei chen chen ka pasalṭha leh ka tlangval te thangbo rei dan pawh hian ka ngaih lam lam a ṭha lo mang teh e, eng em an chungah a thleng lo turah ngai ila tiin a thinlunga a hlauh rukna erawh lamchhuahtir chu a tum lo hle mai.



Hmunzau Pasalṭha ten Seipui Pasalṭha an um na hi Ṭiau lui aṭanga Khamsang kawng pengṭum, Hmunzau nena an in rina kha a nia, ti nge, thisen tam tak luanga nunna chanta te hnuhchhiah a awm si, Hmunzau Lalpa hian a fanu zawnna lamah Seipui khua hi a khualṭha Pasalṭha te a enthlak tir mai loh?



Engvangin nge, Khamsang khua nena an in rina bula nunna hlu tak tam takin an channa lai hi khualval Pasalṭhate hian an hmuh loh? Hei thil thleng mak danglam tak hi mihrangvalte hian sawichhuah chak in an ka an la ang ngei ang le.



Hmunzau Lal-in a muk taka ti ti an vawrh lai chuan, Lal kaiṭen Thangzika leh Chhunhleian an han rap ri, Lalpa Khamsang khua te kan nia, i Lal-in chhungah kan lo lut thei a ngem tiin an han dil a, Lalpa chuan thei tuk e le kha englam lam vanga ka vangkhua lo lawi lut nge in nih le tiin an zawt a.


Thangzika chuan, Lalpa lo kal chhan pawimawh tak kan nei a ni. Chu chu nang leh Khamsang khua aiawha lo kal te sawiho ni se tiin midang inrawlh a rem loh thu a thu kam keu aṭang chuan midangho chuan an lo hrethiam nghal zat a.


Lalpa chuan a hmaa tlangval hmel zahawm renrawn chu a hriathnu ni mahse, ngun takin an zir chiang te te a, chu tah Lalpa chuan chutiang khawpa pawimawh chu ka khualṭha te hriat a thiang lo i tihna em ni? Ka fanu vanga ka vangkhua lo lawi lut te hi ka khua leh tui ka in nghahnate an ni ve asin tiin dahpawimawh thiam takin khual Pasalṭha ho chu an thlek zauh a.


Thangzika chuan a hmela danglamna leh a thinlunga Papawnga thi tur nui lui hmel chu hrechhuakin a mitmeng chu an ti zim leh deuh san a. Lalpa, ka thuthlukna hi sawhsawn turin i vangkhua hi kan lo lawi lut lo asin, i fanu hi him taka i Lal-in chhung a lo rah leh nan chuan kei lek ka naute hi an pawimawh a, ka thu i awih dawn loh chuan kan let leh nghal ang an ti chang fak a.


Lalpa chu ding nghal zat in, chu ka Lal-in chhung pawh zah zo lovin kei Hmunzau Lalpa hi min vau a maw tiin an melh kur mai a. Chu tah Kharzawl Pasalṭha Suaka chuan uai, Khamsang tlangval chuan a kuang lo a nawr ta mai em ni? Hei leh chen Hmunzau Lal fanu vangin Hmunzau kan lo pan a, Lal fanu awmna chu kei Kharzawl Pasalṭha hi min han hrilh ta che tiin Thangzika chu an melh tur khai a.


Thangzika chuan, ngaipawimawh lem lo tak hian, Lalpa, Leido nei lo tur hian theihtawp kan Lalpa hian a chhuah fo a, a diknaah pawh a tlawm zawkah a ṭang fo ṭhin. Tunah pawh Leido nei lo hram hram turin min rawn tir a ni, i fanu chu kan vangkhuaah himdam takin a awm e an tih chuan Lalpa chuan chu ti a nih a hnu ti nge in rual hian a rawn haw nghal mai loh tiin rilru nuam lo tak chung chuan an zawt a.


Thangzika chuan Lalpa, i fanu avang hian kan Lalpa chuan phut a nei a an tih chuan Lalpa chuan, uai, chu ka Luseipui Lal tlang dang chang chuan ka fanu lakah phut a nei a maw? An tih chuan Kharzawl Pasalṭha Suaka chuan, Lalpa, ka ho hian kan va hruai dawn em ni Khamsang khaw panna chu kei hian ka hria alawm, i fanu chu him takin ka rawn hruai haw ngei ang tiin inti thuneitu tak chuan an nui hui a.


Thangzika chuan, chutiang zawnga min nawr luih loh hram kan Lalpa hian a duh a ni. Lalpa i fanu vang hian i pasalṭha te leh i tlangval te khan an nunna an chan asin an ti chiah mai chu, Lalpa chuan aw khur deuh dar dar hian, khanglang che chuan, in Lalpa chuan ka fanu chu ka Lal-in chhungah ngei hian rawn dah rawh se, chuti lo chu in khua saw meivapah a chang ngei ang an ti a.


Thangzika chuan Lal-in chhunga awmho chu melhkual dan dan pah hian, kan vangkhua meivapa a chan chuan i khua hi meivapah a chang ve ngei ang an ti let ve sak a. Suaka chuan chu ti chu Hmunzau leido in lo ni dawn zu nia, Hmunzau leido chu kan leido in ni tih hi lo hre rawh u an ti leh a.


Thangzika chuan i hmel landan aṭang khan hrilhnawn kher ka ngai awm lo ve. Leido nei tur hian tihsual kan nei hek lo, Leido nei tur hian kan in peih reng bawk e. Tiin Thangzika kut chuan a iptepuia a chempui chu avhlat tawh lo kher mai le.


Suaka chuan uai, Khamsang Lalpa chuan phut a va nei lian awm ve le, Lalpa, i fanu hruai let turin ka in peih e tiin an ding nghal hluai a. Thangzika chuan han tum chhin chiah la, i thei ngut emaw chu an ti let ve sak a. Ngawi renga an thu leh hla lo ngaithla kartu Pasena leh Dailo chuan Thangzika leh a bula tlangval la naupang tak taksa lian tak chu zir chiang hian an lo thlek vung vung a.


Suaka chuan i duh i sawi zo tawh em? Ka chempui hian i thusawi a ti tawp hlauh dah ang nge, khual khua chu ni lo se, i vangkhua hi khamphei zawngin i lawi lut ngei ang tiin vauzam an tum thlarawk pek a.


Chhunhleia chu nuih chhuah huk pah hian, pu a, i lo inrawlh tam ta mah mah lo maw? Ngawih chuh hun hria Pasalṭha nih hi a ṭha ngai e an rawn ti chhuak zauh a. Suaka thin chuan a tuar ta lo, naupang tih leh dinchilh an rual nghal zat a. Lalpa chuan Khamsang khua leh tui te u. Tun aṭang chuan ka Leido in ni ta. A siruk la in ka fanu hruai turin kan lo thawk chhuak ngei ang ka vangkhua hi chhuahsan rang rawh u tiin an vin tuarh a, chu ve leh Lal tualzawla Khamsang keite rual chu inring takin Lal-in lam chu an rawn hnaih hret hret a.


Thangzika chuan Lalpa he ti zawng hian maw thutlukna i siam le? Tawk rawh se. Tia Suaka lam en pah chuan buaina kan duh lo, Hmunzau Lal fanu kan kawl hian chhan a nei a ni, Lalpa kan kal ang. Lusei leh Lusei kara buaina hi tawp turin theihtawp kan chhuah a, chu chu hrethiam duh lovin Lalpa i Pasalṭha khan a ni lo zawngin min nawrlui asin, i fanu mantute pawn nunna an chan e. Ka nau pawn a nunna a chan ve asin, tiin an in tawn dan leh Seipui pasalṭha te nena an intawn dan chu an sawi dap dap a.


Chu tah a thusawi tawp lamah chuan, Tlangsam Pasalṭha Thlautea pawh a nun kan Lalpa in a zuah asin, mahse hliam erawh a neih avangin kal lam an chak vak thei lo a, Lalpa an rawn thleng ve ṭep tawh ang an tih chuan Tlangsam Pasalṭha Pasena chu dingchhuak nghal zawk chung hian Thlautea chu engvanga hliam tuar nge a nih? An ti vin ṭhat a.


Thangzika chuan thuchiang hre hmasa lovin huaikawm a bawl a, thianghlim takin in mal beihna a chhuak a, a chesual ah a ṭang a, duh chu ni se a lu kha a tan thei asin mahse, Lusei leh Lusei kara inhmelmakna hi a ṭhat ber loh vangin kan Lalpa in a in ṭhaṭhen tir kha a nia tunah chuan Hmunzau leido kan ni tawh a, kan tihtur kan ti ve tawh bawk ang. Kan kal phawt ang tih leh hnungchhawn an rual a.


Pasena chuan la ding teh tu nge ka naua chu lo hliam an tih  leh kher chuan Thangzika chuan Ring leng lawng hian Piandeng i hmel hmai an hmu duh e an tih chuan Piandenga chuan Lal-in chu a rawn pen lut nghal zat a. Lalpa chuan phawk hra chung hian a lo en a.

Duhtawk ang.


6 comments: