Wednesday 3 April 2019

HMINGCHUNGNUNGA. BUNG-16&20

PASALṬHA HMINGCHUNGNUNGA
BUNG 16---20 NA.

Muantea Muantea Khiangte

Rihhmun Lalin chhunga zankhaw taireka thil thleng chuan eng nge a nghawng chhuah dawn tih lah chu tuman an hre si lo. Hmingliana chuan Lalpa chu melh kar chung hian zai dawhna nun hian hnam peng hrang hrang in huatna hi a di dai lo tih hrechiangtu chu nang leh kei kan ni. Duh ni ila tunah la la pawh hian i khua leh tui hi meivap ah ka chantir thei asin. Mahse chu chu a ṭha kher lo, pawisawilo tam takin nunna an chan dawn vanga thlentir lo mai ka ni an ti a.
.

Lalpa chuan khawi Lal khua leh tui te nge in nih? Engvanga he tia min rawn rik rap ta mai hi nge in nih le? Ka fapa te rammu pawh an lo haw ṭep tawh ang an nangchin hma che'u in ka vangkhua hi chhuahsan rang mai rawh u an tih chuan Hmingliana bawk chuan Lalpa chu hnaih leh zualin hnai set sawt ah Lalpa kacthusawitur hi ngun takin lo ngaithla ang che. Hringmi nunna hi a hlu a, khawi Lal ram pasalṭha te chuan an vangkhaw chhan nan an nun pawh an hlan ngam ang chu, i sawi i pasalṭha te Rammu chu rawn let leh tur an awm tawh lo e an ti chang khawl a, Lalpa chuan hlau ru tak chung si, la awih chiah si lo chung chuan  tak tak em ni an ti khur deuh dar dar a.
.

Hmingliana bawk chuan Lalpa khaw chin leh ram chin hriat ngai lovah ni 9 ngawt kan cham ta a, tunah hian kan tum ram kan thleng tawh bawk, i naute Mualṭhuam ram a an perh tar saw phawiin keini Lusei hian saw ram saw kan ta a ni tawh tih ka hriattir nghal a che, buaina dang i la nei em an ti chher chher mai a.
.

Chutihlai tak chuan Manzika chuan Lalpa min han en teh le, keini hi i Lalna vangkhua aṭanga ni 7  ngawt kal khua Manphunga khua Hmunhlui khaw pasalṭha te kan ni e, kan duh chu kan la a kan ti mai ṭhin, mahse hei hi lo hrereng ang che, a ruk a rala che a, tar chak lo leh ralthuam kenglo te lu la hnam kan ni ve lo tih hi lo hria ang che. A ngam fa te hmaah hian kan zam in kan hnungtawlh ve ngai lo, an tih chuan Lalpa chuan Hmunhlui khua an han lamrik an hriat chuan tu kaihhruaina hnuaia helai hmun lo thleng hi nge in nih? Chuan ka fa pa chu a thi tawh tihna em ni an ti leh a.
.

Zingliana chuan Lalpa i fapa chuan pialralah i rawngbawl turin a lo nghak reng tawh ang che. I hmaa ding i pasalṭha thi theilo hiala in ngaih Beirawkhaia lu khaitu kha en teh Hmunhlui pasalṭha Hmingliana a nih kha an tih chuan Lalin chhunga hmingliana hming ri fo tawh a taka an hmuh chak em em mai chu tunah a takin an hmu ta, mahse, an hmuhdan erawh a lungawi thlak vak lem loh hle mai le.
.

Lalnu chuan nanghi maw Pasalṭha Hmingliana tia an sawifo che chu? an ti tham ṭiak a, a kianga a fanu nula hmelṭha leh piannalh tak ṭhu chuan chiang tak mai hian Hmingliana chu a thlir ve vawng vawng a huatna thinglungpuin a en thei mawlh lo a ni. Lalpa chuan uai, kan intawn dan hi a va mak ngai ve le, Pasalṭha Hminglian khawngaihin ka Lalna vangkhua hi chhuahsan rang mai rawh u, Beirawkhai chu i that thei a ni mahna a nau Liangkhaia'n a la rawn zawng chhuak tho tho ang che, an tih chuan Hmingliana chuan nuih sak pah hian Lalpa in zawn buai reng a ngai dawn hleinem naktuk khawvar hian a ding chang zawk tur chu a hriattir mai dawn che alawm, in hnampeng hrang hrang ho hian keini Lusei hnam peng hrang hrangah khawtin fangkualin lal in hrawt a,  Lusei nula te duh lo chung khumpui kai pui luiin pasalṭhate tih a mawi lo khawpin Lal in hrawt a tunah chuan a vawlet ve tawh thung dawn che u a ni. Pawisakna nei lo hringmi chuan a aia pawisak nei lo a tawng nge nge ṭhin, Lalpa heng zaqng zawng hi i remruatna hnuaia ti nge i nih a, Lal satliah an sawi ang lek a vangkhaw chhanhimtu tur i paaalṭha te remruatna vek ni le? Tiin an zawt thut mai a.
.

Lalpa chu a hamhaih hle mai, a hmela thinrimna leh lungngaihna inphumru chu Hmingliana chuan  a hmuh hmaih lo chiang kher mai le. Lalpa chuan ih ih ih an tihlai chuan Lalnu chuan Lusei pasalṭha ka pasal hi he vangkhuaa lal satliah ang lek in asin an ngaih tak ni, dik taka rorel a tuma a kawngdaltute chu Beirawkhaia te unau an ni asin, an ni unau hi  khawmi leh sa ten an hlau si a, an duh duh danin lal an hrawt a, ka fapa neihchhun ngei pawh a rilru kuaiher danglamin tiang hun hi kan thleng ta a ni an ti chuai raih mai a.
.

Hmingliana chuan chuti ni si ti nge khua aṭangin in hnawhchhuah mai loh an tih chuan Lalpa chuan chungte chu ka tih theih ni ngai se chuan ka duhthusam a nia sin, a ni chuan tlangval tam tak huikhawmin an rilru sukthlek a ti danglam zo tawh a ni, a mah ang bawka ralhrat khawkheng a nau nen inkawp tlat in Lasi ten mal an sawm a, mahse a nau chuan ka fanu neihchhun hi beiseiin a hel fo ṭhin a ni, an tih tak ah chuan Hmingliana chuan Lal fanu chu hnaih chilh in Lal fanu tu nge i hming ni ve le an tih chuan Lal fanu chuan ka hming chu Vangbawihi a ni e tiin an melh zawk ṭhin a, in khaw pasalṭha chuan a hel che tih i hriat te chuan ti nge pasal atan i neih mai loh an tih chuan Lal fanu chuan ner nang chung hian tu fanu mahin neih atan an duh lovang zingkhua var se a mah chu i hmu mai ang tiin an chhangta daih a.
.

Manzika chuan nuih kur kur pah hian chuti chu a lo haw hma ngei hian kan vangkhuaah kan hruai haw daih mai dawn che em ni? Lusei tlangvalho hi kan hmaitlang a ṭha teh a nia an ti hui a, Hmingliana chuan aw le Lalpa buaina rawnsiam tuma lo kal kan ni lova, tunah chuan i buaina leh harsatna kan hre tawh, Lal fanu erawh chu ti hian kan kutah awm se, dai ah ka ṭhian ten i khaw mi leh sa an la hreng vet a, Zinglian nang tlawmngai ta mai la, zanin chu min lo mikhual Lalpa kan ngai dawn a ni, Lal fanu hi Zingliana nena in hmel duh ang in kan lantir ang nga, Lalpa i fanu hi hruaihaw mai inpeihsa diam in kan awm ang nga,   chutah chuan ka mihring duh chu ka hmu nmmai turah ngai ang, Zinglian keimah zawk kan zu kal ang nge, tikhan Lal fanu nen hian lo inkawm nel teh u, Lalpa kan chungah at i so loh hram ka beisei, Lalnu in buaina hi naktuk hian kan chingfel ang nga, nangni pawh thlamuang takin hun in hmang thei tawh ang, mahse hei hi hrereng ang che u, kan Leido in ni tih hi tiin pawn lamah chuan fimkhur takin a chhuak nghal a.
.

Hmingliana kalliam hnu chuan Lalpa chuan kha tlangval la naupang tak khan mibik nihna a nei chiang a ni, tu nge a nu leh pa ni le an tih chuan Zingliana chuan Fanai pawih thlangtla rawk khawpa um darhtu Chawnghminga fapa a nih kha an tih chuan Lalpa chuan chhe hei maw, ka rei leh a pa a va khum dawn chiang em. Chuan nangni pahnih hi a  aihnahphahpui kaqp tlat tu te in ni em?Tlangkama ka lo hriat danin an Lal fapa leh an khaw pasalṭha Zakhuma leh Mipakhat nui reng thei mai an ni a, an ni pali lek pawh hian Lal dang khaw lian vak lo te chu awlsam takin an chinglet kual thei ang an tih ṭhin kha in ni em ni an tih chuan Zingliana chuan Lalpa chuti em em a huaisar leh pawisak nei lo hringmi chu kan ni lah lo ve, mahse a ṭul ang zelin kan che mai ṭhin, Manzika kawh pah chuan kan Lal fapa chu a nih hi an tih chuan Lalpa chuan i farnu hmelṭhat thu hian keini vangkhua thlengah pawh hian kan beng a luh zing narawh e, kawppui te a nei tawh mial em an tih chuan Manzika chuan Lalpa khuanu zarah nei ve tawh e an tih chuan Lalpa chuan a pasal chu miṭha fa a ni ngei ang maw an ti a, Manzika chuan ka pa hian mi ṭha fa leh daikil kara mi a thliar ve lo ve, a khua leh tuia chengte chu angkhat vekin a en ṭhin, tuna chhuak ta Pasalṭha Hmingliana kha ka makpa chu a ni e, fapa duhawm tak a nei a, a pian zan phei chuan ramsa chitinrengten an awrawl chhuahin nau lo piangtur chu an lawmpuo asin an tih chuan Lapa leh a nupui leh a fanu chuan ka ho hian an lo ngaithla a.

Duhtawk phawt ang.

BUNG 17 NA.
.

Hmingliana chuan a sangawi zawnpuite bul a zûk thlen chuan hawh u le engkim a ṭha vek e. Tiin Lalin lam chu an pan chho nghal a, Lalin an han thlen chuan Lalpa hnenah chuan Hmingliana chuan Lalpa hei kan ṭhahnem deuhhlek a zanin chu zawlbuk lam kan mawi a rem lo nen i Lalin hi a lian thawkhat bawk a zanin na na na chu min lo mikhual kan ngai dawn a nih hi an tih chuan Lalpa chuan ni tuk e a, Mambawih, kan Lusei pasalṭhate hi an rawn thangna a hla tham si a rappui chungsanga ka thlathum bel kha han la lâ hah zu han zuk tir hlawm teh le an tih chuan Lusei mihrangval rualte chuan Lal fanu chu hmelṭha an tiin an thlir leh dauh dauh ṭhin a.
.

Hmingliana chu Lalin bangdap nghenga ṭhu kun lap in a hmelah chuan hah tih hriat tak leh vei ruk nei tih hriat tak mai hian a lang chhuak a. Hmingliana chuan a rilru te te chuan ,,Aw, buaina hian engtik khawtik ah tak maw kianzai min relsan ve ang maw? Mahni nupui fanau pawh uap lum zo lo in ral ramah mahni hnam tan leh khawtan lu chhum ban chhum huama chhim leh hmar, chhak leh thlanga ṭuanzai rel a ṭul si a maw a ti vawng vawng a.
.

Hmunhlui Lalinah ve thung chuan Lalpa chuan a tupa duat em em mai chu taite lo kal rawh le an tih chuan Hmingchungnunga chuan a pu chu nuih sen sen pah hian a pu a pu tiin tlan tih tih, la kal rualrem thiam lo tak mai hian a bul a thlen dawn chuan a pu chu an bawh leh pawp mai ṭhin a, Lalpa chuan ka tupa ka khawdaingul tur hi chu a hruanghrau a na reuh a nia, mahse ka duh aiin kal hi a harsat tlat mai ka ti an tih chuan Hmingchungnunga nu chuan chutia a lo vei ruk em em mai a fapa rualpuite'n khawlai duhtawka an fan theih tawh lai a, a fapa kumkhat leh thla khat mi ni ve tawh chuan kal a harsat chu nu thinlai a rum leh vawng vawng ṭhin.
.

Hmingchungnunga nu a nulat lai pawh a khualthang hat khawpa nula hmelṭha, Lunghnemi chuan a pa chu en zak zak in a rilruna chuan a mittui lo tlingpam chu an hru leh zauh ṭhin a, chu chu Lalnu chuan lo hmuin chemte lungngai mahta che khuanun a veng zel ang nga, Hmunhlui pasalṭha tur a nih hi tiin a thiam ang tawk chuan an hnem ve keuh keuh a.
.

Zingkhua a lo var, Rihhmun Lalin a Lusei tlangval riak ho chu tho sap sap in an che reng reng chu a zangkhai hah hlawm a, a chhan chu mutmu tuah mumal lo in zan tam ram pilrilah zan an lo tumtawi tawh nen, mahse, an leido khua a chutia Lalina an che vel chu zangkhai hle mah se, an tim ru dai hlawm a, chu chu hmingliana chuan a hmuh chuan, ka ṭhianṭha te leh Lusei tana ke pen ṭhin te u kan Leido khuaah cham mah ila kan hmabak a danglam chuang lo ve, khual khuaa kan tihdan fo angin Mizo tlawmngaihna hi khawi hmunah pawh kan chhawmnung zel dawn lawm ni? Tiin tap zira an tun Hreipui chu la lawk in Lalin tuala thing ai chu an ekphel zung zung a, Lal fanu tuichawi tura Lalin aṭanga lo penchhuak chu hmingliana chuan lo mitsir ralh pah in Lal fanu hian tuichawi hi nuam a ti fahran lo tih chu a ke chheh muang ban deuh churh aṭang chuan a manthiam nghal mai a.
.

Manzika Lalin aṭanga zi mar ar ar chunga lo dak chhuak chu Hmingliana chuan en ha pah hian Manzika chu an mitmei zauh a, Manzika lah chuan hrethiam lo tak mai hian eng nge ni lehpek ta? An ti hu a, chu ve leh Tuikhur lam pana muang fahrana Lal fanu kal chu en ha pah in Manzik ti rawh le, tikhawpa Lal fanu tuichawi hrehna sawn eng nge zawmpui a neih in fiah reng reng teh anghmiang, tiin Lal leikaa a iptepui ban chu lain Lal fanu liamna lam chu an pan ve nghal ta a.
.

Kawihnih an pel fel chiah tihah chuan Lal fanu aw ngei mai chuan khawi teh keimahin ka kal ve thei alawm U Liangkhai i ti awm ang lo mah mah a ni. Mi te reu reu hian min lo hmu ang nge i nula chei hian min chei tei vet lo teh, ka pa bulah ka saqi tawh khawp ang hetiang zawnga zahpahna nei miah lo va min lo fiam nawmnah fo mai hi ka kham tawh a ni an ti chang fak mai a.
.

Liangkhaia chuan nang ang Lal fanu hmelṭha te chu tu te pawn neih theihnan che pawisak an nei lo ang chu, a ṭul leh i pa pawh hi ka kawngdal zawnga a chet fo chuan ka dahṭha hmiah ang nga a ni mai alawm tiin an nui huah huah a.
.

An chhak kawng aṭang chuan Hmingliana chu khuh deuh khak khak chung hian Lal fanu te lam chu a rawn pan thla chhet chhet mai a, ngawirenga lo thlirin Liangkhaia chuan uai Fanai Lal rama Lusei kan hmuh tlat pek chu le tiin tham lo deuh hian an nuih a, Hmingliana chuan ngaipawimawhlo tih hriat fahran tak mai hian Lal fanu i tan ka rinawm reng ang nga, kan in karah hian chi leh chi inthliarna hi a awmtur a ni lo tia i sawite kha ka thinlungah hian ka vawng reng asin, tunah hian nangmah lo hruaitur che a lo kal ka ni e, hmangaihna diktak min hlan laia i aw ka chhuak mawi tak mai kha ka la hrereng asin, tiin a kut hmersak pah chuan an kiai sak a, Liangkhaia tihngaihna hrelo chuan entawn zak zakin Lal fanu chuan engtin nge a chhan ang tih chu hriat a duh avangin ngawih a chuh thung a.
.

Lal fanu lah lo â lo nasa, i hmangaihna dawngleh tur hian i va thangbo rei ve le, khiang dang awisan che ai chuan mualliama pialrala lo nghah che asin ka nap zawk ni. I lak aṭangin beiseina min sih hmuh zet siin Bawlpu rinawmlo ang maia a ṭhalam kawng min kawhhmuh zet si in lungngaihna chhungpui vaikiang zo lo va min awmtir hi ka hlau hlel lo ve.
.

Lal fanu bawk chuan nuih saih chung hian i la danglam lo reng reng a nih hi kan karah hmelma hrang mah se, kei chuan lamkawia i liamthleng ka thlir nang che. An tih ve leh sak hnu chuan Liangkhaia chuan uai nang lusei rimchhepa tih leh Hmingliana hmachhawn chu an rual nghal siah mai a. Hmingliana chuan Lal fanu dangawm teh helaia rul tur nei hlauhawm tak hi a u nen an danglam lah lo ve, an tih chuan Liankhaia chuan ka u hming sawitur hian thuneihna i nei lo ve, an tih chuan Hmingliana chuan i u chuan pialralah a lo nghak reng tawh che a nia, Lal lak a i chetdan tenawm tak hi vawiin ni hian ka ti tawp ang an ti hmiah mai a.
.

Liangkhaia chuan nang lusei rimchhepa tu nge ka nih i la hrelo a ni an tih chuan Hmingliana chuan a tu a pawh chu ni la ka tan a danglam tehchiam lo ve, kei Hmunhlui pasalṭha Hmingliana hian i khaweng hmuh hi ka ti tawp ang vawiin ni ngei hian an ti chang fak mai a.
.

Liangkhaia chuan aw le, Lusei pa chu chu kan Lltualah ngei ni rawh se, tiin khawlam a pansan daih mai a, Lalin tualah lah chuan mipuiho chu lo tlinghmurin Lusei ho chu huat hmel tak mai hian an hual ti tih der mai le, Hmingliana chuan Manzik mi enreng mah ta che, tiin Lal fanu laka a lemchan chu hrechhuakin an nui ang put put a. Manzika lah pek chuan Lal fanu khapa lemchangthiama kha hnaih suh a kalna a piangah nula ho hi an buai zel a nia an ti zauh mai zawng, an nui tlang dar dar a, Lal fanu tuichawi chu chhawmchhoin Lal tuala mipui lo pungkhawm chu hmu  vat in, Manzika chuan chhei raw le, Hmingliana ka makpa chetla a him chin aṭangin i lo thlir leh mai mai phawt teh ang. Lal fanu keini Lusei ho hian buaina kan zawng ngai lo va, buaina hian min lo zawng zawk a nih hi an tih chuan Hmingliana chuan hnehna ka chan chuan Bungkhaw Lal fanu hnenah i tan palaiah ka kal ngei ang an tih ve meuh chuan Lal fanu chuan chu in Lal fapa hi Bungkhaw Lal fanu lak ah a lo tlana hle a ni maw an tih chuan Manzika chuan chutiang sawina hun a ni lo ve, chu aw chu a va lai ṭha ve, tiin Liangkhaia inhrosa kuk kuk chu an va hmu thei a.

Duhtawk leh phawt ang.

BUNG 18 NA.
.

Liangkhaia chuan Fanai Lalna ramchhunga he tia khawtual ang maia lo khawitu leh an thlavang lo hauhtu an lo awm hi ka hnampuite u in ril rem zawng em ni? Mahni tuitlanna khua ngei pawh uap lum ngam lo va an Leido te ngei khua chuanna hmun a an lu an rawn rawlh hi engvang nge? An ti tun tun a, chu tak Zakhuma chuan Vawkpui hur ang maia khatia rak rak a ngai lem em ni? Fanai ho lalna ram rawn chuan hi kan chakcreng reng hleinem, a ṭulna in min urthluk em vanga in vangkhua rawn chuangkai mai kan ni an ti let ve sak a.
.

Liangkhaia chuan uia han en mah teh u, Rihhmun khaw Lalin kawt ah Lusei fa in hem thlak a tum ta mai em ni? Nge kan Lalpa chu dawiin a thiam thil hmang ṭangkaiin inremna saui tan a tum zawk le? Heng kan hmelmate hian in unau leh in fapa te lu an la hnem tawk tawh e, tumah nungdamin kan chhuah tur a ni lo an ti a.
.

Lalpa chuan uai, ka pasalṭha chu bual at in a awm ta mai em ni? Thu kal lam leh haw lam pawh hrechiang hmasa lo va thutlukna an siam ngawt mai chu le, he khua hian Lal in nei ta lo em ni? Nge in Lalpa hi in laka rorel tlak lo vah in ngai zawk le? An ti ve sak a. Liangkhaia chuan uai, kan Lalpa ṭawngkau chhrh duh dan chuan ka ngeng a chhun zar mai ka ti, zah hle lo che i la bungzar sawn i lu a mawi ngei ang le an tih chuan Hmingliana chuan uai, mahni lal ngei pawh lu lak duh khawpa riru sual putu chu khaw eng hmu tlak pawh a ni lo ve. Lo kiang rawh u, in khaw pasalṭha hian tihtur a nei e, tiin Liangkhaia hmachhawn zawng chuan an ding kak hah mai a.
.

Chutia Fanai Lal rama Lusei tlangval hmelṭha leh pian inkhaithli zaih maiin an khaw pasalṭha hlauhna leh timna nei miah lo va an hmachhawn chu an enduh hle mai a, mipuiho chuan chu Lusei pa chu thi ngei turah ruatin a vanglainun kalliam mai tur chu an hmelma pawh ni se an uiin an khawngaih hlawm hle mai a.
.

Liangkhaia chuan nuih hak hak pah chuan uai, tunah zet chuan ka duh ka hmu ta e, Rihhmun mipui te u hei hi lo hre ru, in pasalṭha rammu te hnunglam aṭanga beiin ka u ngei pawh a lu an laksak a ni, tunah hian bawh ru le tumah nungdamin an chhuak tur a ni lo ve an tih chuan mipuiho chu thinrim tih hriat tak mai hian an thum hak mai a. Chu ve leh Lalpa chuan a kut chu sang taka pharchhuakin ka khua leh tui te u, hengmi te Luseiho lakah hian hriam in lek ka remti lo a ni, in rwmna duh a helai hmun lo thlengte chungah hian ṭhat kan chhuah tur a ni, nang ka pasalṭha leh ka innghahna lo ni ṭhin khan hei hi lo hria ang che, ka tlangvalte a ni lo  zawnga an rilru kuaiherin a ṭhalamkawng zawh tur awm reng kar a, a hel zawnga ṭan khawh tura i zirtirna dawn hi bansan tawh ang che an ti chang fak mai a.
.

Hmingliana chuan tumah kha lo inrawlh suh ang che u, ka thu hniala lo inrawlh lui in awm chuan in vangkhuaah ngei hian thisen a luang kawi ngei ang. Hmunhlui Pasalṭha Hmingliana ka ni ngai e, rwmna zawnga helai hmun lo thleng hi kan ni e an tih meuh chuan Rihhmun khaw mipuote chuan an hmaa Lusei tlangval ding chu an en duhin a hming pawh an lo ral hriat fo tawh, a taka an han hmu chu ka ho hian an en dauh dauh hlawm a.
.

Hmingliana chuan Liangkhaia chu pan hnai leh in mipuiho hriat loh si, an pahnih a hriata fiah si hian , Pasalṭha, i khua leh tui tana i huaisen zia leh i inpek zia ka hria, mahse tuna i thil tum hi kaltlangpui lo hram rawh, i tan a pawi ang an tih chuan, Liangkhaia chuan a hmaa Lusei tlangval ding kak hah a hmelah zamna chhiar tur awm lo,  mi pa diktak chu ennawn leh ṭhinin a tiril chuan hlauh rukna lian tak a nei nghe nghe a.
.

Liangkhaia chuan inti huailui ve ngat in uai a meikhup tur zawnga ka laka ṭawngkauchhehtu chuan ka hmaah baqkkhupin ngaihdam min dil se chuan kei chuan ka ngaidam ngei ang an tih chuan Hmingliana chuan ngun taka melh kar chung hian he tianga buaina a neih hi a ning ve in a nupui leh a fapa laka hun tam zawk hman chu a duh a ṭhingṭhi a ngaihdam dil chu pawi tihna lem a nei lo a ni. A chhan chu Lusei leh Pawih ho kara buaina lo thleng leh ṭhin hi a ning ve em a tin ni.
.

Hmingliana chuan pan hnai leh in Liangkhaia bul hlam hnih leka a la thlenglo tihah chuan ding leh dat in Pasalṭha, ka nu khan in engpawi mah a sawi lo asin, nangni avang hian ka nu khan a nunna a chan asin, keini Lusei leh nangni in karah hian thisen a luang tam tawk tawh e, in leido nimah ila keini ho chuan huatna che u kan nei lo a ni, kan inkara buaina hi i duhtawk tawh ang u, kan inkarah hian buaina lo chhuak se actuartute zingah hian tu berin nge nunna chan leh ang? Nang leh kei hi kan him a ni thei e, mahse i vangkhuaa nunau tar chak lo te hi han en teh, i lakah beiseina sangtak an nei asin, nangmah vanga i khua leh tui te hi him an la nia sin, nunna hi tuma min pek theih a ni lo va, thihna erawh kan inkara buaina kan siamchawp vanga thleng a ni zawk asin, i duh ang ngei chuan i hmaah khan ṭhingṭhiin ngaihdam ka dil ang che. Ka nupui leh fapa uap lum zo lo va hun hman hi ka kham ta an ti a.
.

Liangkhaia chuan Lusei tlangval thusawi chu dik tihna chen neiin a rilru pawh a buai ve hle nghe nghe a. Liangkhaia chuan tuin nge ka u nunna la che u an ti leh khur khur a, Hmingliana chuan i u kha sapui hliam vanga boral a ni tiin buaina a chhuah a hlauh vangin dawt an hrilh a. Mahse Liangkhaia chuan a awih lo kher mai le. Ka lak ah dawtsawi suh thudik  min hrih mai rawh an tih chuan a ngai bawka chhanna a dawn leh vang chuan a ngaihna a hre lo kher mai le. Hmingliana chuan Pasalṭha tiin a chem hum chu paih thlain Liangkhaia hmaah chuan ṭhingṭhiin kan buaina hi ti hian duhtawk ang u zalenna duhtu chuan zalenna hmu se, in pawh tlang takin i awm ang u an tih chuan Liangkhaia chuan mak tak mai hian Hmingliana ban chu chrlh vat in Lusei pasalṭha tho la i duh ang ngei chu thlentir mawlh ang che. He kan buainnah hian kut ka sil e, an tih chuan Liangkhaia chuan mipui hmuh lai ngei mai chuan Hmingliana chu tihtakmeuhin chibai an buk a, lo hmutute chuan mak tiin mihrangval pahnih chutia an hanin chibai mai chu an thlir tlawk tlawk hlawm a.
.

Manzika leh Zakhuma chu in melh ralhin Hmingliana awmdan chu mak an tiin an rilru chuan kan pasalṭha chhuan tawlawl chu Fanai Pawih pasalṭha lakah a tlawm ta tiin chuai raih mai hian hnuailam an bih dun a. Uaithanga vethung chuan  zawisap hian Pasalṭha hminglian i nun hi lo la awmzelturte hian entawn mawlh rawh se, an ti sap a.
.

Mahse, Hmingchungnunga lo ṭhanglian zel tur hian Pawih lakah leh Lusei laka in huatna hi engtiang takin maw rawn nghawng chho zel ang maw? Lo nghak fan fan rawh aw.

BONUSSSSSSSSS

Duhtak, nirei chaman ka beisei lo che, ka thinlung Lalnu ni la, min tu nge i hmangaih tia min zawh changte hian inchhuang takin i hming hi ka sawinawn fovang.

BUNG 19 NA.
.

Tunah zet chuan Lusei leh Pawih hnampeng hrang hrangte inkar chu remna thli chuan rawn chhem hem hem in mahni seh seh mualah tiin hnuhhram hmunah te, lo lama ṭul ve lem lo ten tlangval tuaitirte ho chuan ramvachal nih ngei tumin an hriam neih ang ang te nen ram lamah ṭuanzai an rel ve mek a.
.

Hmingchungnunga pawh tunah zet chuan kum 14 hmel lo hmu ve tawh in Mualṭhuamrama khawthar an han kai chinah a boruak a nuamin an tui tlanin a zir bawk a, tunah zet chuan Hmunhlui khua lo ni ṭhin kha MUALZAWL Khua tiin  khawhming an thlak ta a.

Hmingchungnunga hi ( Chungnunga) ti in kan sawi tawh ang.

Hmingliana chuan a fapa kum 14 mi chu chik tak mai hian a en ru fo ṭhin a, a ke veilam pianzia chuan rual a pha chiah lo tih chu a hmuhna a rei tawh, a taksa leh pianah leh a hmelhmai tlangah te chuan a nu leh pa chu chhun kawp in an khaw nula ho chuan a tlangval hunah chuan tlangval hmelṭha tak a la ni ngei ang tiin an sep rawtui thei hle a. Mahse chung zawng zawng aia pawimawh ber chu vangkhaw chhantu ni a, khua leh tui tana in nghahna tlak Pasalṭha hi a ni, A nupui la valai tak leh hmelṭha tak, Chungnunga nu chuan a fapa tlangval tia la chhal ngam chiah loh, lian ve uaih tawh si, pianphunga chutia a taksain harsatna a tawk a, a kal he ṭhin te chu lainat tak mai hian en in a mittui chu a tla nitin fo ṭhin a. Mahse, Chungnunga erawh chuan a ngai pawimawh der lo. A chunga tiang thil thlengte hi khuanu remruat ah a pawm hmiah a ni.
.

Lalpa lah chuan a tupa neihchhun chu a ṭhat chhuah theihnan an khaw bawlpu chu a rawn ru fo ṭhin a, mahse eng a ang thei si lo, a rilru te te chuan a tupa chu lo piang lo law law se hi a ti zaqk rum rum ṭhin a ni. Min an kohfiamthu nan hian Chung kebaia tiin a rual u deuhhlek te chuan an fiam nawmnah fo mai a, mahse a ni chuan eng vak ah a ngai lo, men ah a thlak thei zel thung lawi si. Rual a pawl tlem em em a, daihnaiah te hian a kal leh a kal ve mai mai zel a, mibik tura khuanu ruatna a lo lan hun tur chu a mah pawh chuan a hre lawk reng reng a ni.
.

Ṭhian kawm mumal a nei lo va, a pianin rual a ban lohna chu mahni insitna tamtak neiin khawlaia a chuan ve te hian kun chal hian a kal mai ṭhin a ni. Lal thisen kai chu ni lo se chuan mi diriam leh hmuhsit a tawk nasa hle ang tih chu a mah chuan a hre kar thung.
.

Tuikhur venga a mah ang rual lek hmeithai Khuailiani fapa Belzika chuan an Lal tupa chu a khawngaih hle mai a, tuk khat chu Belzika chuan inthlahrung tak mai hian ka nu Hnem Chungnunga a awm em? Tiin kun chal chung hian Lalin tual aṭang chuan an au a, Lal fanu chuan aw awm e, lo kal tawh khai a mah pawh a awm e, kha i nu a damṭha em ang maw tiin an lo besawk sawk a, Belzika chuan aw damṭha e tiin Lalinchhungah chuan an lut a, Bangkila lama lo ṭhu ngawi reng, Chungnunga chuan tuikhur venga mi a lo hriat rei ruaih chu lo melh kar chung hian lo leng ṭhu rawh khai, eng nge i duh ve tak miala an lo tih chuan Belzika chuan Chungnung i tan ṭhianṭha tak ka ni a, ka ni zel bawk ang, i mal lo tih hi lo hria ang che. I dam em em ang tiin Chungnunga ke veilam chu an melh zawk a, Lalin aṭang chuan a chhuak leh ta daih a.
.

Hmingliana chuan a fapa chu ngun taka en in Bawiha lo kal teh an tih chuan a pa bulah chuan an kal a, mihringte hi kan duhdan in kan aqm vek thei lo tih hi hrereng ang che tih tawite chu an hrilh a. Chungnunga hi taksa lian lampang, sang thlarh mai, mitmeng fiah kak, taksa inphut mawi tak a ni a  mahse a pian nalh na leh a hmel mawina te chu a ke chuan hliahkhuhin a nihna ang tak tur pawh chuan a lang chhuak zo lo a chha chu a ni.
.

Zan a ni a, zan reh tak a ni, khuan hnuhnung awm velah chuan Lalin kawngka chu hawngtu an awm a ni tih hriat tak mai hian a kau hiau a, Ṭiala chuan Chungnunga mutui lai chu envang vangin a damdawi tui hring nghelh mai chu a ke veilama far thum an far chuan zawisap hian naktuk khaweng hi i nun bulṭanna tur a ni e, malsawmna dawnzel la, i vangkhaw chhantu ni ang che. Tunah chuan mipangngai i ni ta tiin a kalkiansan ta a.
.

Zingkhua a lo var, Lalin chungah chuan Chungnunga chu an vei tawn sek a, a ke veilam bai chutia dam ta hmak mai chu a mah leh a mah pawh a in ringhlel rum rum mai a, thawk leh khat ah Lal kaiṭen aṭang chuan Lal tualah chuan an zuangthla thawr mai zawng, mak ti tak maia a ke bai dam hmak mai chu lawm avangin a pu Lalna vangkhuaah ngei mai chuan vengtinah chuan a chaka chak mangkheng hian a bianga lawm avanga mittui luang ngiai chung chuan an tlan ta tak tak mai zawng, a lo hmutu te pawh chuan mak ti takin an thlir hlawm a, a tlanchak em vangin tuman a hmel paqh an hmuchiang thei lo a ni.
.

Chutia Hmingliana nupui Lunghnemin a fapa zingkara awm ta lo chu mangang takin khawtual chu an hawi kual ruai a, mahse hmuhtur reng a awm silo, nakinah chuan Chungnunga chu Lalin pana chak mangkhenga lo tlangkawi zik zak chu a zuk hmuh chuan Lal sutpui ban chu vuanin a ṭhu hnawk mai a, mak hi a ti em em maia, a nu bul a lo thlen chuan Chungnunga chuan lunfchhe tak mai hian ka nu ka ke a dam tih bak a sawithei lo a nu chu a kuah thlawp mai a, a pa zawlbuk  riak chu a lo la haw lo tih a hriat chuan ka nu ka pa ka hmuak dawn tiin banglaia silai Laiphir a pain a tlangval huna a hman atana a dah chu la lawk in Zaqlbuk lam chu tlan chung bawkin a pan leh ta pep pep mai le, zawlbuk kai ho lo tho ṭham ṭham chuan chu tia Zawlbuk lama silai nen a lo tlang chiam mai chu tu tak ni maw tiin hlauthawng tak mai chuan an lo thlir ṭhap hlawm a, a hmel a lanchian theih meuh chuan Manzika chuan chhei raw, ka tupa an tisap maia, Manzika bul an thlen chuan Chungnunga chuan kuah thlawpin ka ke a dam pute an ti tawl mai zawng, lawm avangin leh lawmpui vangin zaqlbuk riakho chu an hnuk zing zingah a ulh ṭeuh hlawm a.
.

A pa in ngun taka insum tih hriat taka a lo melh kar chu hmu vat in pawm thlawp hian ka pa, ka dam hei hi ka ta ti raw tiin Laiphir chu an lek kanga, Hmingliana chuan engmah pawh sawithei lo insum tih hriat tak mai hian a lu a lo bukkhum nghat nghat a. Chu veleh, chak tak bawkin Lalin lam a pan a, Lalin kaiṭena a pi leh a pu in mittui hru malh malh chunga an tupa neihchhun an lam pana lo tlan chu an kut phar chhuakin ka tupa rawn tlan rawh le tiin an bul a lo thlen chuan a pu leh pi te chuan duat takin an lo kuah thlawp a. Lalin chhunga tap lama lawm avanga mittui lo hru zauh  Manzika nupui raipuar ul tawh Bungkhaw Lal fanu upa zawk Darthangi pawh chu insum theilo in  a rawn kuah ve a, Taite ka va lawm em tiin tukṭhuan pawh eina chang hrelo khawpin an fapa leh an tupa nibawk Chungnunga kebai, zawlbuk tuah pawh a pianphungin rual a ban loh vanga an awl chuti thuta an dam leh chu an lawm em em a, chu zingkhua zet zawng chu in tinah tukṭhuan eilaiin Chungnunga che vel leh a ke dam chuan in tin chhung chu a chanchin hian a khah in a khat vek reng a ni.
.

Chutia Lal chhungkua an hlim hle lai chuan Mualzawl khua aṭanga ni hnih leh chawhma kal vel ah chuan Vanghmun pasalṭha te chuan Mualzawl ram ep ah riahbuk sualin Tumpang kah ngei tumin nithum lai an lo riak ve mek bawk a. Heng Lusei hnampeng  pakhat Vanghmun pasalṭha te hi mi tawrawt leh pawisak nei lo an ni hlawm a,,an pathuma an in kawp tawh hi chuan khawi khua mah hi an hlau lo reng reng a ni. Khualthang hat khawpa pasalṭha ṭhiau an ni ve nghe nghe.
.

Mualzawl khuaah chuan Lal chhungkua ten tukṭhuan an han kil ve meuh chuan midang feh kal tur te chu an liam zut zut tawh a ni. Hmingliana chuan a fapa chezia chu thlithlai rengin nidang nen chuan a awmdan chu inthlak hlawk ni hian a hriat a, a hmel an en leh nidang aiin a tlangval sawt bawk hian a hriat a. Hmingliana chuan Ka fapa vawin chu i ramchhuak ang hmiang, an tih chuan a chawbar lai chu chawl meuh in a pa chu nuih san san pah hian aw le ka kham tiin an tho tharh a. Hmingliana nupui chuan melh rum ṭha chung hian em em ṭhin a che, asarhu laia thil tih hi ching ṭhin lo teh an ti hlak a, Lalpa chuan mawiah mi pa fa chu mi pa diktak nitura chher a ngai reng a ni. Ka tupa i pa thu kha a kawi a ngilin zawm la zu kal mawlh teh u an tih chuan Chungnunga chuan pu sakhi pachal hawn che ka lo tum ang, tiin a pa silai a hawl chhuah chu an hrufai hliau hliau a, a pa chuan enrengin chutia silai vawikhat pawh la lek chhuak loin a a bu ang thlapa an lek vel chu mak hi a ti em em mai a, nang  hi chuan mi la rawn khum ngei dawn e an ti sap a.
.

Putar hnamhlai ho chuan an khaw pasalṭha Lal thlah pahnih pafa chutia chengrang chawi a kal hlah hlah an hmuh chuan an hnanghlai chawl meuhin an thlira Pu duna chuan khu chuan a pa a va phawk ve leh, a tiat thual tawh lehnghal, mahse zawlbuk pawh la kai rual la nih suh chengrang hawl chhuak atan chuan a la nau mah mah a ni an ti vei sap a.

Ram lama ṭuanrel lo ten Lal makpa leh Lal tupa pafa chutia inzui a ramlam pan a an kal tur chu an liam thleng an thlir dauh dauh hlawm a. Ram pilril an han lut chu Hmingliana chuan a fapa chezia chu en leh hrak hrak ṭhin in mak hi a ti tulh tulh mai a, hrilh hriat ngai miah lo ang mai hian lei lama sahnu kalna hnu chu ngun takin a lo en ve mek an hmuh chuan nuihsak pah hian nang hi engtin tak lo ṭhanglian chho zel ang maw a ti rilru nauh nauh mai a.
.

Nakinah chuan kawrte ruam hi an thlengthla a, lengkir ko tlanga hnimṭo te chu hring nghlah hian lengkira tui lo khawhthla chu Chungnunga chuan thlirin ka pa, khulai zawl khu a hmun a va nuam ve, an tih chuan A pa chuan nia, kan ram leilung awmdan hian a,zir bawk a, a mah erawh chu kan ram it vanga min rawn nek hi nakin zel ah pawh i la tawng ngei ang, chumi hunah chuan mahni vangkhua tana le i pen hun leh ral lu i lak hun a lo la thleng ang, chumi hunah chuan fimkhur tak leh rilru fim tak pu in i hmaa ral chu i bei tur a ni an tih chuan nih leh vawin ni hian eng nge kan tih dawn an tih chuan Hmingliana chuan khulaia khawmhma tuai khu zu sat rawh le tiin an tir a a zuk sah zawh chuan lengkir tui khawhthla bula hmunzawl ah chuan khawmhma tuai asak chu a pa chuan suih mawlh mawlh in chem pui lemah pahnih an chhuah a, kha le tiin pakhat zawk chu an pe a, Chungnunga chuan lo hrethiam in ka pa ka hneh ngei ngei dawn che kha aw ka lo kal e tiin a pa chu an bawh paqp mai a, a pa chu lo persawn nawlhin a fapa tukkhumah chuan an beng ṭhuai mai a, na a ti ngang mai, tuai vut vut pah chuan mengsen al chung hian a pa chu an bawh leh buan buan a, a pa chu a khawihfuh thei ta reng reng lo mai, nakinah chuan a pa chuan kha le aw tiin zik zaka tlanin an pan ve thunga, a pa chem hum chu ngaihtuah lek lo hian a pa chu an lo bawhthlu paqp mai a, a,pa chuan ka chem hum hi i hmu lo em ni, kei ai chuan a hlauhawm zawk asin i lu kha ka chhawk hmawk thei tih hria ang che an ti a.
.

Chutia ni thum ngawt nunchan an han zir takah chuan Chungnunga chu naupangte e ti lo chuan a mah a chakin a lian ṭha bawk a, tlangval tamtak pawn an tiat lo hlein a pa ang mai a ralbeih thiam a lo ni ta a. Chung zawng zawng erawh chu Lal chhungkuaa mi pa ho chauh chuan an hria a ni.
.

Hun leh ni te liam ve zelin  Chungnunga pawh chuan kum 16 hmel hmu vevtawhin an khaw nula ho chuan hmelṭha tiin tlema nula phangchang zahbawm keh tawh ho chuan an fiam zak fo reng a ni. Tukṭhuan an eilai chuan a pu chu thiam taka tlawn in pu i banglaia i chengrang fung nga lai saw pakhat saw ka ṭhianpa tan ka va duh e an ti zauh a, Lalpa chuan melh vung vungin a tupa chu uai ka tupa in thil mindil hmasak ber a ni bawk a, i ṭhianpa tan chuan ka remti e an tih chuan a pu chu kuahin pu ka lawm e aw tiin tuikhur vengmawng lama hmeithai inah chuan sialai funghnih keng chuan hmanhmawh takin a lim thla ta ziai ziai mai le. A zuk thlen chuan ṭhianpa Belzik tukṭhuan te in bar tawh em le an tih chuan kaiṭen aṭang chuan Belzika nu chuan uai kan Lal tupa lah nireng chuan , lo lut tawh khai a inthiar lawk a nih kha tia a sawilai mek chuan an hnungah chuan Belzika chu a lo ding ngawireng a, Chungnungan an hmuh chuan ramtui leilova ka awm lai a min phatsan lo tu i tana ka tih ve theih tawk tiin a silai ken chu an hmehbel chawt a, insiam la hei aw tiin a mu leh zen chu a pe a, ka pi kan lo haw har lovang tih leh kal an rual nghal a, hetia a hmanhmawh em em chhan chu a beng hriata lawmthusawina an neih ri a hriat duh loh vang a ni.
.

Kal zelin Aikam kawr an thlen chuan helin ram pilril lamah chuan kal dun in an vawikhat ram kal dunna lo ni nen thawm dimna chang pawh hre lovin leh an kalna mual pawh belchiang lova an kal mawp mawp lai chuan ṭulpik kar aṭang chuan nangni kha che tawh su hual beh vek in ni tawh tih ri an han hriat chuan an ding nghal chawt a, an silai chu leia dahthla in chunglamah an ban an phar dun nghal zat a.
.

Chungnunga chuan khawi khua leh tui nge in nih? Tiin an zawt a, chutak kiltin aṭang hian miparuk an hmela pawisak nei lo tih hriat ngawih ngawih lo chhuak te chuan ṭhen ṭhu hian an nuih ang vur vur a, chutak  Vanghmun pasalṭha Rivunga chuan nau chahai Vanghmun pasalṭha Khual kai hat khawpa thang Rivunga ka ni ngai e, in lu chan in duh loh chuan ṭha te te khan awm mai mai rawh u, khawi khua leh tui nge in nih an tih chuan Belzika chuan hlauthawng tak mai hian Mualzawl khaw mi leh sa kan ni e an ti lawi rut mai a, chu ve leh, Vanghmun pasalṭha chuan nau te u chethei lo khan phuar ula khaw lam kan panpui ang, an mahni tlanchhuah nan Sial nupa leh silai fung nga kan phut tur a ni an tih chuan a naute ho chuan phuar hlawmin Vanghmun an panpui ta a.
.

Mualzawl Lalinah chuan Chungnunga nu chu ṭap deuh par chung hian khawthim thleng pawh a a fapa te an lo la haw lo chu a pasal chu kuahin a in hnit hlap hlap mai a, Lalpa chuan tlangaupa ralkai thei chin ka tualah ko khawm la, ralthuam kim nen rawn thawkchhuak rawh se an tih chuan Tlangaupa chu kal kualin Lal thupek chu auchhuahpuiin an au lauh lauh mai a, tlangval zathum rual zet zawt chu Lal tuala lo pungkhawmin Lalpa chuan a tupa leh tuikhur venga Belzika tun thlenga an lo la haw loh thu an han chuan tlangval ho chuan Mualzawl khua kan zam ngai lo e, sa leh ral hmaah a ngamfa chuan kan Lal tupa chu kut lo thlak rawh se tia au rualin meichher nen an khaw pasalṭha Manzika, Zingliana,Zakhuma leh an Lal makpa Chungnungpa Hmingliana zai ngai chuan zawng turin an kal chhuak nghal a.
.

Vanhmun Lalpa chuan a pasalṭha chet dan chu fin thlak tiin nui vur vur chung chuan ka pasalṭha nge nge tiin Lalin chhingah chuan an miman pahnih nen chuan lut turin an hui a, lalin an han luh chuan Tap lama vawkchaw chhum vila Lal fanu kum 16 hmang mek nula hmelṭha tak chuan chutia mahni lusei pui ngei mai an khaw pasalṭha in dim baksak lo va a nawr tawk tawk an hmuh chuan a lo khawngaih em em a, Chungnunga kunchal lo hawi chhuak an hmuh chuan Lal fanu chuan hmelṭha a tiin khawi khua nge an nih ang aw an ti vawng vawng a.
.

Lalpa chuan thu ka zawt dawn che u a, in mi chhan dan a zirin in nung in in lu in chan ngei ang an ti rum al mai a. Lalpa chuan aw le, khawi khaw mi leh sa nge in nih le? An tih chuan Belzika chuan Lalpa Mualzawl khaq mi peh sa, Lal Manphunga tui tlan kan ni e tiin Chungnunga chu Lal tupa a nih thu chu a sawilang duh lo va.
.

Lalpa chuan aw le, nangmahni tlan nan hian kan pasalṭha remruat dan kha ka kaltlangpui dawn a, an rawn tlan hma loh che u chuan ka sal in ni tih hria ang che u an ti chang fak mai a, chu ve leh Belzika chuan Lalpa, khawngaihin min chhuah mai rawh, kan pasalṭhate hian kan hnu an lo chhui zel ang nga, in tan a pawi ang an tih chuan Lalpa chuan nuih huah huah pah chuan mai mai che chuan nau a leh, Vanghmun ka lalna ram chhungah hian pasalṭha khualkai pathum ngawt asin ka neih an tih chuan Belzika chuan Lalpa khawngaihin ka sawi chu pawm hram rawh kan Pasalṭha Hmingliana hian i khua hi a hal mang vek ang, a aihnah phah pui Zakhuma leh Zingliana Manzika ten a hnung an rawn dawl ngei ang an tih chuan Lalpa chuan chungte zawng, Hmunhlui khua deih an ni sia tiin an zawt let hu a,,Belzika chuan a hma chuan kan ni a tunah chuan kan khaw hming thlakin Mualzawl kan vuah ta a ni tia a sawi zawh rual chuan Lal tualah chuan mihring ṭe ṭhat ri leh lei chara tlu thum ṭawk ri chuan a zui nghal zat a.
.

chu ve leh  Lalin kawngkhar chu pawttu awm tih hriat tak mai hian a ri kau ṭhawt nghal bawk a, Lal kawngka a pa valai tak pian dik leh hmelṭha tak dingkak hah lam chu thlir ṭhap in Hmingliana chuan ka fapa kha chhuah rawh u an ti chang fak mai a, Lalpa chuan inti huai luiin   ka lalna ramah hian thupe tur chu kei hi ka ni an ti ve tla rawk a, Hmingliana chuan ka sawi kha a la ngai reng e Zinglian an ti vin ṭhat a, chu ve leh Zingliana chuan a silai chu an hmet puak ṭhuaia, a silai dawta zen khu la kal ngiai ngiai acreh hma chuan khaw mipui mangang aw rawl lo chhuak in in a kang e an ti ta mai chu, Lalpa chu hlzuthawng takin a hawi ka ho mai a.
.

Hmingliana chuan a fapa hmel an hmuh chuan a lainat hle mai a, a ni naupang rilru thianghlim chuti mai a sal ang mai a an han phuarbet a hmuh chuan vir zawk pah tlan dawk zawk pah chuan tap lama Lal fanu hmelṭha tak chu a sama kek ding lawp chung chuan a nghawngah chuan a chempui hriam tak mai chu an chuktuah nghal a,

Duhtawk ang

BUNG 20 NA
.

Hmingliana chuan Lalin kawngka a pelh dawn chuan tunah chuan in lam ṭang ka ni e, dik lo taka che an lo awm takin in mit khan kiltin melh rawh se, khulaia uicho khu kan infiampui lawk ang nge an tih chuan Lalin chhunga aqm ho chuan chu Lusei tlangval pian in khai thli zaih, buaina a tawn hian a hmelah lawmna hmel lo lang zawmah te chu mak an ti in Lusei tlangval hmelṭha tak chu engtiang chiah a huaisen leh cherang nge a nih hriat chakin Lalpa leihka sang chu mawi turin an chhuak ta sap sap hlawm a.
.

Hmingliana chuan uinu hur ang mai a i rak i rak tak chiam mai le, i duhkhawp i la hmu meuh lo a ni maw, tiin Lal tualah chuan an ṭum thla chhak a, mipuiho chuan Hmingliana Lusei pa chu an en duh hle mai a, a tam zawk phei chuan chu an vangkhua lo lawi luttu Halkha pawih pasalṭha an hlauh leh an ṭih em em, in  mal beihnaa vawikhat mah la tlawm chhin lo, a kalna a pianga rallu khai haw ziah chuan Lusei lu a khai haw ngei ringin chu Lusei tlangval chu thi turah an ruat ṭheuh a.
.
Lalin chhungah ka inringlo lai min bei ngam a tunah chuan inring ve ve kan ni ta, i lu hi ka la ang nga, in vangkhua chu meivapah ka chantir ngei ang naupang an ti pung pung mai a, Hmingliana chuan nuih hak pah hian duhthu i sam kual vel nasa hle mai, mihring nunna hlut zia pawh hrethiam pha lo ho hian ka boruak hip an ti tawt e, tiin Halkha Pawih pa ke veilam chu chik takin an en a, a ke dinglam aiin a te hret tih leh a malpui in vuah dan aṭang chuan a ke veilam aiin a dinglamin hna a thawkchak zawk tih a manthiam mai a, Zawlsih Halkha pasalṭha chuan Manglianthang hmaa dingchhuak an awm ngai lo e, tiin vir tawn zak zak in a rawn bawh phei a, ran pawh a rang ve vei fu mai, a chem lek chhuah chu la let leh ṭhin ṭhingṭhi ti tih chuan vir kual chungin hmingliana ngal zaqn chu an vai phe fua fua a, hmingliana lah chuan lo tawlhhnung san in a mak a mak in a veilam sirah chuan vir zawk in a chemphek lam chuan Hlakha pawih hnungzangah chuan an hem ri pawp mai zawng, chu halkha pawih pa chu ṭe tuarh in a hnungzanga chempui hemna thla lang chu er ngang ngang in mipui lamah chuan a tlan phei dingdihlip zawk a.
.

Lalin leika sang aṭang chuan Manzika chuan nuih kur kur pah chuan Hminglian dim deuh la khualkai pha ngat pasalṭha nih kha an tih chuan mipuiho lah chu thum hak in Hmingliana chuan a chem hriam lam chuan a sat thei reng a ni tih an hrechiang hle mai, Halkha pasalṭha chuan ṭhen chat chat chung chuan a rawn bawh phei leh buan buam mai a, hmingliana nghawng zawn ah vai thut in hmingliana pawh chu a chesual teuh ther ther e, Halkha chem hriam a dawnna tai thi ve sar sar in a nghawng aṭang chuan thisen tharlam tak a rawn chhuak a, Zakhuma pawh a lo ter at hial a ni.
.

Hmingliana chuan nuih sak pah hian ka ni ve thung aw tiin vir tawn zak zak in a chem chu a kut pahnih a hum chung chuan an nawr phei a, Halkha pasalṭha in a kut dinglam aṭangin nge veilam aṭangin chem a vai chhuah ang aw tia a lo chhut lai mek chuan a rin loh lam aṭangin thil pawi a thleng ta, halkha ke veilam chu Hmingliana chuan a ke veilam chuan na tawkin an pet pheh sak pawp mai a, Halkha pasalṭha taksa in lei a thlen hma chuan Hmingliana chuan a chem chu an vai phe zuai mai chu Halkha pasalṭha lu leh taksa chu a hrangta nawlh mai, mipuiho chu ṭe nghak hlut in Zawlsih tlangval ho chuan an hruaitupa an chan tih hria in an in melh hrek hrek a, Hmingliana chu an bawhrawn ta huk mai le, silai vawili lo puak ṭhuaiin Halkha tlangval pali te chu an hlawm nghal tawl mai a, chutah Zakhuma chuan kha leh Hmunhlui pasalṭha Zakhuma ka lo kal e tih pah chuan a chem chu an vai phe phei fua fua a, Manzika lah chuan a silai lo hmet puak leh dur in Halkha zinga mi Hmingliana lo hnaih ber  bek chu kap pawr sawkin lei char ah chuan a tlu khu luih mai a, midangho chuan chet thawh chi a ni lo tih hriain an hriam chu leiah paihthla in chunglamah ban an phar kak harh hlawm a.
.

Lalpa chuan in hriam kha melh paqh melh tawh suh u, ti khan ka lalna vangkhua hi chhuahsan nghal rawh u an ti vin tuarh mai chu a biling a balangin an tlan haw nghal a. Hmingliana chuan a mi lu lak chu khai vu vu in Lalpa hmaah chuan an theh chho a, a bulah chuan a aihnah phahpui te chuan rawn thlawp zaih in mipuiho chu an melhkual dan dan hlawm a, Lalpa chuan phun sap chung hian nangni Luswi mihrang val pali te hi beih mi pawh in  nih nek dawn loh hi an ti sap a.
.

Hmingliana chuan  Lalin lam chu pan in Lalpa hmaah chuan Lalpa kan kal a hun in hmelma kan la ni reng e, Lalpa, Lal ngilnei leh zaidam i khawmite ngsihsan rawn i ni tih i nun aṭang hian ka hmu tlang, nang ni Pawih peng hrang hrangte hian i rilru ṭhatna hi nei ve ni se chuan tianghian Luseinen kan inkarah buaina te hi a chhuak lo ang nga, ka nu pawh khan fam a chang lo ang, an tih chuan Hmingliana vek chuan Lal fanu chu hnaih pahin ka pi nangmah hriatreng nan che i diai hi ka lo nei ang chu an tih chuan Lal fanu chuan tum bar chung hian pi rual ka ni em ni, Lusei pa,  nei rawh khawi i diar ve an ti a, Hmingliana chuan a iptepuia a diar ah chu la chhuak in Lal fanu lo hnai teh tiin an hui a Lal fanu chu kal hnaiin Hminga chuan a diar chu pe in Lal fanu chalah chuan a pen pawp mai a, Lalpa lah chu a lo khi hui a, Lal fanu thinrim der chuan a chal chu tuai vut vut pah chuan an chum taih taih a, Hmingliana chuan Lalpa kan kal a hum khawngaih takin Ṭawihzo Lalnu leh a fanu hi i kut ah ka dah a, hmangaih takin min lo enkawl sak ta che Lalpa an tih chuan Lalpa chuan Lusei pasalṭha nang ang em em a huaisen leh pasalṭha leh nun ngil ka hre ngai lo, i duhthusam ngei chu a thleng ngei ang,  fanu pahnih ka neih belh lwh tihna a ni mai, an tih chuan chibai an buk a, Hmingliana chuan Lal fanu chu kiai sak in an hui leh a, Lal fanu chuan aih min pen leh i tum ka duh lo an ti tum bar a, Hmingliana chuan hnaih pah chuan a banbulah chuan dawm vang vangin ka nau khuanun vengin hual him che se la, i damni kum sei turin duhsakna ka hlan a che. Lalnu lam en leh pah chuan Lalnu, Lusei te hian hmangaihna nasa tak kan nei a, nangni nena buaina neih hi kan duh ngai lo, nangpawh lo dam zel ang che an tih chuan Lalnu chuan Tlangval tiin a ṭhihna mawi nalh zet mai chu pe in nupui i neih ni ah i nupui i awrh tir dawn nia, duhsakna ka hlan che an tih chuan Hmingliana chuan hnar enah pawh en lo in Lalnu ka lawm e aw, in hnampeng hrang hrang tan hmelma ka ni a ka la nireng ang mahse hei hi hrereng ang che, in tan theihtawp ka chhuah ang, Lalpa lam en leh pah chuan Lalpa kan kal phawt ang nge tunah chuan khua han sawi tur kan nei mumal tawh lo ve, run kan tawk zo chiah a, nunau pawisawilo in nunna tamtak an chan a kan khaw lam pawh an ngaihtuahawm e, Lal fanu chu pan leh in a beng bulah buaina leh harsatna i tawh a i pa lalna vangkhua in harsatna a tawh chuan vanlam hawila, Hmingliana ṭhianpa Ṭiala ka mamawh  che tiin Ṭiala i au dawn nia kan kal phawt ang an tih chuan Lalnu chuan eng eng emaw fun hi lo la chhuak in buhfai leh sa,rep tam tham tak hi kawng laka eitur an tlakchham lohnan tiin Hmingliana chu a pe a, ti chuan Hmunhlui lam pan turin pheilai an vawr ta a.
.

Hmunhlui lam ve thungah chuan an valupa ho chuan ruang senghawi te in thuamṭhat ngai avangte chuan an lo buai hle hlawm a, Lal fanu hmelṭha Hmingliana fa pai mektu chuan a D ngaiin leikapui rinchhanin an ding vang vanga a luakchhuak uak leh ṭhat ṭhat ṭhin chuan a ruak lo a ni tih a entir.
.

Hmingliana te pawh ni li lai an kal hnu chuan an vangkhua an lawi lut ta, Lalin lam panding nghalin Lalpa chuan Hmingliana chu en  pah chuan Hminglian a pawi ka ti khawp mai, i nu ruang chu kan zalh ta a ni an ti chuai raih a, Hmingliana chuan Lalpa a nih tur ang ang a ni zo tawh alawm, inthiam lohna tur a awm lah lo ve, ka nu kan sun phawt ang nge tiin a nu thlan lamah chuan a lim thla puat puat mai a, a nu thlan an zawngkual dan dan hnu chuan thlan thar tam tak lo in vur kual lai taka, a laita taka thlan lo in hung kual raih mai, hlum kuttum tiat velin a nu kawr hak ngei thliin a lenbo loh nana an lo delh tir chu chul pah in vawilehkhatah Vanlam hawi chuan a awrawl tawp chuan an au nghek mai zawng, a bul vela rannung hramthiam ho chu vawilehkhata ngawi hmak in thli thaw vuk vukin rawn chhunzawm nghalin a bianga mittui luang zawih zawih in a nuthlanah chuan kun chal chung hian ka nu mangṭha damtakin ka pa nen min lo thlir reng ang che u mangṭha le tiin an tho kanga, a hnunglama Lal fanu a hmangaih ngawih ngawihin mittui luang ngiaia lo thlir rengin Hmingliana chuan an pan phei a, Lal fanu chuan lo nghak zo loin tlanphei in an kuah thlawp mai a, Lal fanu chuan Hminglian i mal lo asin ka hmangaih che i fa ka pai an ti sap a, Hmingliana chuan Lal fanu chu kuah nghet zual sauhin keipawn ka hmangaih che, ka kianga i awmhun hi ka nghakhlel khawp asin an tih chuan Lal fanu chuan nuih saih pah chuan tunah chuan hei ka awm ṭan der tawh alawm nakin lawk ah min ning leh sia nga an ti tum hmak a, Hmingliana chuan tunah chuan ka tawhna hian min la kiansan rih lo a rilru mumal pawh ka lo pu thei mai lo a ni, khuareiah a reh ve mai ang hawh le haw ang le, a nu thlan lama hawi phei leh in zawite hian ka nu mangṭha le, tiin khawchhung lam an pan ta a.


Buaina leh harsatna tawk lo in thla 8 teh meuh an awm hnu chuan Lalin chhunga Lal fanu nauvei rum ri chuan Lal tuala Lalfanu nau neih hun nghakhlela tling hmur ho chu an nui leh hak ṭhin a, Vanlama chhum dum chhah tak duh khuih kal rulh rulh chuan khaw mipuite mit a la hle mai a, thla lah chuan en tih ni nei si lo in Lal tuala awmho chu phun leh sap sap in Val upa lam phei chuan mihrang a piangchhuak dawn e tiin nghakhlel takin Lal fanu nau neih hun chu an nghak hlel em em a ni.
.

Lalin chhungah chuan Lal fanu nauvei chu thlanfimin bualin tal fat fat in an ṭhen chat chat a, kil khatah Zakhuma leh Hmingliana leh Zingliana, Manzika lah chu lo phi ve chungin Hmingliana aimah chuan an lo nghakhlel zawk hial a, Lal fanu hmelṭha chuan a tawpnan ti niawm tak hian an ṭang leh chiah mai chu nau mipa hrawl deuh chu lo piangchhuakin chumi rual vek chuan Thlanmual lam aṭang chuan Kawk kei aw rawl lo chhuak ve chiah in an hahum dum dum mai chu, nausen ṭe ri rawn chhuak nen rual chiah in upa ho chuan mihrang val, vangkhaw chhanhim tur a lo piang e tiin a puotlin hun tur thleng an lo dawn ve laih laih bawk a.
.

Lalpa chuan ka tupa chhuan tawlawl tur a nih hi tiin a laihrui uai duah duah chung chuan an chawi kang vu vu a, Lalnu lah chuan em em ṭhin a che tiin hlauthawng tak chung chuan a lo khap vat a, Lalpa lah chuan hmeichhe ho tak hi chu aw hlauna hian a man rang em mai che u an ti hluk a. Lalpa chuan Hmingliana hui zauh pah chuan Hmingliana chuan a fapa thar chu pawmin a chalah an fawp zauh a, a ṭhiante ho chu hui hnaiin an han pawm liam liam hlawm a, chu nausen te chu a mitmeng fiah kak mai hian a melh kual ve relh relh mai a, a kut dinglam a ban bula kutchhuk lo lang kalh chu Hmingliana chuan nuih sakin chhinchhiah i awl dawn hi an ti sap a, Lalpa chuan Hminglian a hming han phuah rawh le i nu leh pa hriatreng nan an tih chuan Hmingliana chuan ngawi vang vangin nakinah chuan ka fapa hming chu HMINGCHUNGNUNGA a ni e an tih chuan kut an beng dar dar a. Lal fanu chuan Hminga chu a mittui tlingpama melha nuih sak pah hian a kut chuan an hui zauh a, Hminga chu kun hnai zauh in Lal fanu chuan a beng bulah ka hmangaih che an ti sap a, Hminga chuan a nupui chala fawh zauh pah chuan a chala thlan fim bawl ṭek ṭek chu duat takin an hruk sak hliau hliau a.
.

Mihrangval kum lam pawh a la naupang tak Hmingliana chuan fapa duhawm tak neiin a pa khum vah tura nunchan a zirtirtur te chu lo dam la lo chang zel rawh le.

1 comment: