Wednesday 3 April 2019

HMINGCHUNGNUNGA. BUNG-6&10

PASALṬHA HMINGCHUNGNUNGA
BUNG 6---10 NA.

Muantea Muantea Khiangte

Lalin an han thlen chuan Lalpa te leh khaqnbawl upa te chu lo awm in chutia Khual val ho an leihka sanga lo ding khup an hmuh chuan Lalpa chuan ding meuh hian pawipangte a awm em lovang chu maw tiin a mitko an san ak ak a, Zakhuma chuan awm lah lo ve Lalpa, Muaṭhuamram lam pan tum tu te kan nia, i tlangval te chu i tirliam tawh em le an tih chuan Lalpa chuan hei an lo la thleng lo hlawm a nih hi, a, khu an lo lang ṭan der ka ti, hawh teh u inchhung lamah lutin in mawng kha hung teh u tiin a hui lut a.
.

Lalpa chuan tikhan lo ti ti ula ka rawn zawm leh vat ang che u hawh le Thansiam nangin hma i hruai a ngai a ni tiin a khaw tlangval ho hmaah chuan a ding peuh ul a, an kim thawkhat hle tihah chuan Lalpa chuan ka pasalṭha huaisen te u, fimkhur takin zu kal ta u la, in lo let leh lamah chuan Bung hmun ram lam aṭangin hmar veng lamah in rawn chuang chhuak mai dawn nia, ka pasalṭha zai ngai zelin ke in pen tlang dawn nia kal tawh u khai tiin kalzai a tel tit ta a.
.

Chutia a tlangval te a tirhliam hnu chuan Zakhuma chu melh in Lusei pasalṭha te u eng nge in duh tak tehmial le? Tiin an zawt a, Zakhuma chuan Lalpa, Mualṭhuamram pehhelna kawngṭum te hi a aqm mial lo maw tiin an zawt a, Lalpa chuan saw ram helna saw kan pi leh pu aṭang khan an sawi thawm ka hre miah lo ka ti, tiin a chhang a, Zakhuma bawk chuan aw le, keinin zawlbuk lam i tlangval te ai awhin kan lo mawi mai ang nge Lalpa zingṭiana chhuak tur te kan ni bawk nen tiin Zawlbuk lam an pan tlang ta a.
.

Zawlbuk a mihrangval ṭhiau khawhnih kei ka ni in ti chin ten khawkhat zawlbuk an han mawi zet zawng khaw mipuite tan pawh a thlamuan thlakin a rilru a hlim tlanghle a ni tih hriat tak mai in in tin aṭang deuhthaw chuan tui taka mu hnar ti bawrh bawrh ri chu a chhuak hlawm a. Zing varṭianah chuan Hmingliana chuan Zawlbuk thlanglama thawm ri leh rek rek ṭhin chu hriain a beng an chhi ngun zual deuh a, midang tih thawh hlau tak chung chuan an tho ṭhem ṭhem a, thawm rikna a zu thlen chuan Ṭiala chu mihringa chan tumin nasa tak si thawmdim tak mai hian a lo in thing nasa mai a.
.

Hmingliana chuan nuih sak pah hian thlir rengin Ṭiala chu mihringa a chan hun chu a nghak a, nakinah chuan Mihringa lo changin Ṭiala chuan Hminglian tukṭhuan ei lo vin kal rawh u khai, in tumram lam Kawibem pasalṭha ho in rawn pan an tum ve a nia keiin ti hian ka lo va kal hmasa ang nga, ka hnu hi in lo chhui zel dawn nia, ka hnu in hlsuh lohnan mau ṭang ka lo vit bur zel ang ka kal a nia tiin in her vut in a kal ta a.
.

Hingliana chuan midangho chu kaitho diat diat in kan hmanhmawh a ngai tlat, eng emaw hian min mawlh tlat mai ku Uaithang nen hian Lalin han pan dun i la kan mamawh tur ang chu kan dil tawp mai a niang chu ti khan lo in peih ula Zawlbuk ruam thlang aṭang hian kan hel mai dawn nia tiin Lalin lam chu Uaithanga nen chuan an pan ding nghal a. Lalin an han thlen chuan Lal fanu hian mei lo nun khu vat vat in chutia zing zinga an kaiṭen rap ri a hriat chuan phawk hra hian a lo melh kar mai a, Hmingliana te hmel an hmuh chuan thaw huai hian e khai lo leng ṭhu ru pasalṭha te lah ni reng chuan eng nge in duh le an tih chuan Hmingliana chuan Lal fanu kan chhuah nghal mai a ngai dawn sia kan rawn tlawh hmasa che u a nia, kawng laka kan ṭam hlau deuh in kan tawn pur tawp mai che u a ni an tih chuan Lal fanu chuan a nih chu maw le, tia thawh tharh pah chuan an buhzem lam pan nghal in iptepui lian ṭha tawk tak khat hnur in Faisa chu a lo khai chhuak a, Hmingliana bulah chuan khawi maw tih pah chuan a iptepui ah lai chu laksak lawk in khat ṭanin a thun sak leh mawlh mawlh bawk a, an lo neihsa tlenm la awm nen Uaithanga te neihsa nen buh ah chuan an phang ta lo hle mai le, Lalpa lo tho chhuak ve in ngawi rengin rap chung sanga sanghal sarep tam fe chu la thla hlawk hlawk in Hmingliana te ei atan a fanu chu an funtir nghal bawk a. Lalpa chuan tluang takin va kal u la in lo let leh lamah kan vangkhua in rawn lawi lut leh dawn nia tiin an in thlah ta a.
.

Hmunhlui lamah ve thung chuan Hmingchungnunga chu a ṭhiante zingah chuan a dawk zuah bik in a hmel te lah chu a ṭha lawr bik em em a, a ma tawk ah thahrui a ngah tih hriat ngawih ngawih hian a nghawng lian chum bat te chu a pu chuan nuih vur vur chung hian ka mihrang val tur a nih hi tiin chhuang tak hian a upa te bulah hian a sawi siam siam zel a, a mactawk ah ṭhian a ngaina in nu la ho lah hian pawm hi an in chuh a ni deuh ber mai, a nu pawh hian a chang hman meuh lo, Hmingliana nupui lah chu a nulat ai mahin a ṭha zawk emaw tihmai tur hian a no surh rauh a, pathlawi leh tlangval tamtak phei chuan khumpui kai pui itna mitmeng hian an thlir leh dauh dauh zel a ni.
.

Kawibem Hlakha Pawih Lalinah chuan Lal fanu Mangherhi kum khat la tling chiah lo a nu a chhun e an tih ṭhin Hmelṭha tak duhawm zet mai chu engtiang chiahin nge Murvalrn khaw fachuam Hmingchungnunga nen hmangaihna li thuk lam pana harsatna namen loh an paltlang dawn le? lo chang zel phawt la li inenkawl ṭha ang che.
.

Murvalen Lalpa chuan a khawnbawl upa Duhsuaka lam hawi chuan ka pasalṭha ho ramchuana kal te hi engtizia nge le an va lo let har ve le, ka ngailam lam te pawh an ti ṭha lo mang teh e tiin an phun bul bul a,Duhsuaka chuan Lalpa Tawkkhaia leh Lianirha kaihhruaina hnuaia kal chhuak an nia eng em an ti lo turah ngai ang khawnge Lalpa tukṭhuan ei a hun dawn t reng mai, daihnai lamah ka tupa kan kalpui mai mai teh ang vawin hun chu hei Lalnu pawn ṭhatlam a pan zel hi tukṭhuam bar tui u le tiin inlam a pan nghal a.
.

Hmingliana te pawh kal zelin Ṭiala mauṭang vih phun chu chhui zar zar in kawr ruam an han thleng  thla a, Zawlzau khaw chin pel fel der in lengkir an han thlen chuan a chhak lam thingzung uaithla dur chu zawhtu awma in hamtan nan a hman a ni tih hriat zet mai hian thingzung lian ṭha laiah chuan Mauṭang in vit bur va hi hmu in nuih sak pah hian i kalna kher kher chu aw an ti sap a, Hmingliana bula kal Uaithanga chuan Hmingliana chu melh hrek hrek in a rilru chuan he nau tak hi chu aw mihring pawh a ni nek lovang nge, engtin nge lawng hi a hriat zung zung bik le tia a ngaihtuah lai mek chuan Hmingliana chuan zaizir hian kun rawh u tiin an hui hlawm a, an han kun zawh chuan sialai puak ri dur chuan rawn zuiin mihring hlim au thawm chuan zui nghalin a fuh chiang e, ti leh Mihring ṭe ṭhawt ri leh na tuar rum ri chuan rawn zui nghal in Pawih mawnghang ho in la hre ve khawp ang Lusei jo hi nangni laka tlawm chhe mai mai tur leh in thuhnuaia kun mai mai hnam kan ni lo ve, ka lu hi la u la in chhuang takin in Lalpa Ranglala bulah Lusei lu hriam keng lo ka sai e tiin in sawi dawn nia tia a dara ngenmi luhna thi chhuak chu tih tawp tum in ṭhen tlak tlak chung chuan an hup ṭat ṭat a.
.
Hmingliana te chu in enkual hlawm in hmun hnihah an han in sem darh a, an chhak kham bul zawla mihring inhrosa thawm Lusei leh Pawih an ni tih an han hriat phei chuan Lusei lunglian thinlung a dengna hlawm hle mai le, Hminglian leh Uaithanga chuan thingzung rinchhanin fimkhur takin kham chu lawmchhuah tumin an han pakai ṭham ṭham a, Zakhuma te chuan a kawr khawrawk lai helin
an kal hel ve thung a ni.
.

Duhtawk phawt

BUNG 7 NA.
.

Pawihpa an hotupa ber niawma lang chuan , Lusei ṭawngtheipa, i khaw eng hmuh chu vawin hian a tawp dawn tiin a nau pali te nen chuan an nui uarh uarh a,  Khawmawi tlangval chakai chhit pa chuan ka lu hi la vat rawh u mah se ka thisen luang hi avthlawn ngai lovang, a dar hliam aṭanga thisen rawn hnam lrh ṭiam ṭiam chu melh zawk chung hian mal leh mal a min cho han awm u la chuan tiin an sawi sai hlak hlak a.
.
Pawihpa chuan nuih uar uarh pah hian Rihhmun khaw pawisawi zia ti khan i hre tawh mai ang, i lu hi ka la ang nga, bungzar ah ka tar ang, tin hri hi lo hre rawh kei hi Rangtawna Rihhmun Lal Lalranglala fapa ka ni e, tiin a chempui chu an lek kang uaih a, chu ve leh thih i duh loh chuan i silai kha leiah khan dahthla rawh hual beh vek in ni tawh tih ri an hriat chuan chulaia awmho chu an phu chiang khermai.
.

Rangtawna chuan uia ka tihtum ah hian midang lo inrawlh ve ka remti hleinem, nangni Lusei ho hi khawi hmunah pawh in zarpharh hi tum ṭhin suh u, tiin a silai chu an la hum nghet sauh a. Hmingliana chuan chu i inti huaisen in i inti pasalṭha viau a ni maw? Nangni ang mi chaopo hi chu pialralah ka thawnliam hreh miah lo asin i silai kha i dahthlah dawn nge ka ngenmu hian i lu lian deuh kha a thawh darh vek zawk dawn hunṭha i neihlai hian in pe mai rawh u an tih chuan,,Zakhima chuan an piah aṭang hian Hminglian an va luhlul ve khawnge mipa leh mi pa chu kan infiampui sak dawn em ni a rawn ti ve leh a, chutia kiltin aṭanga aw a lo chhuah takah chuan Pawihpa chuan luhlul chhuah chi a ni lo tih hria in a silai chu muangchangin an  han dahthla riai tiai hlawm a, Hmingliana chuan in silai awmna kha hlat ula, tlem rawn tawlh hma rawh u, Zinglian kan Lusei mihliam hi lo buaipui rawh le an tih chuan Zingliana chu hnim kar aṭang chuan rawn chhuak in Pawih ho silai chu an khawm nghal bawk a.
.

Hmingliana chuan dinhmun ngaiah kan ding ta ṭheuh mai, tunge ka hmaah hian rawn ding dawn le an tih chuan Pawih zinga pakhat chu lo pen chhuak in nang Lusei hmelchhepa hi ka hlau hleinem che, khawnge ka chempui kha tiin a iptepui leia tla chu la in a chuunga chem hlaihlep chu la chhuak in Hmingliana chu an bawhphei thut mai a, englaimaha fimkhurna hlauh ngailo Hmingliana tan chuan a muang mah mah  a ni, Pawihpa chempui a lu zawna lo thawk phe fua chu lo kun zauh pah in a chem chu an vai chhuak nghal a, chu pawihpa insiamrem hmanlo nghawng chu uaihnap khawp in an sat mai zawng, Hmingliana chet ran zia an hmuh chuan mak an ti hlawm em em mai a.
.

Hmingliana chuan a chempui leh vu chungleh a chempuia thisen tharlam tak kai hnuang leh far tluk tluk chu melh pawh melh eih lovin Rihhmun Lal fapa Rangtawna chu melh leh ralh in nang kha a tir kha chuan i ṭawng pawr hle a ni lawm ni lo penchhuak rawh le an tih leh meuh chuan Rangtawna chuan hlau ru tak chung hian a ding sai ta hlak hlak mai a, Hmingliana chuan Zinglian midang hi phuar ula he Lal fapa hi ka mamawh tlat tiin hnimpik lamah chuan a chem hmawr chuan a nawr phei nawk nawk mai a, Chu Pawih Lal fapa chuan hlau tak mai hian a chunga lo thleng tur chu hrechiang em em in Hmingliana chu hlau tak mai hian ngaihdam an dil ta chuk mai a.
.

Midangin an hmu thei lo tih Hmingliana'n a hriat chian hnu chuan ding rawh tah khan tiin hla tawk ah a chem chu an paih ta hmak mai a, Hmingliana chuan hmel nelawm tak si, mitmeng thip taka en chung hian an hui hnai a, Lal fapa chuan Hmingliana chezia leh a awmdan chu hriatthiam har a ti hle mai a, Hmingliana chuan aw zaidam tak mai hian Lal fapa lo kal hnai rawh le tiin an hui nawn leh chuan Lal fapa chuan tim deuh tak hian an pan hnai a, chutah, Hmingliana chuan engvanga Lusei ho hi haw em em nge in nih le? In chungah eng hi nge tihsual lian tak kan neih? Mihring vek kan nia kan hnampeng a dang chauh mai zawk asin, ṭul lo tak a, mi lu lak hi eng nge in tan a ṭangkai na awm le? Hei leh chen ramchuan leh khaw chuanin hun ka lo hmang ve tawh, kan pasalṭhatna hi nunau chak lo leh pachhiate tana hman tur zawk a ni asin, a rikrap zawnga mahni theihna lanchhuahtir hi i hringmi puite zingah hmang ngai tawh suh, in hmuhsit em em Lusei ho hi kiltinah kan inzar pharh ve asin nangni ang tho khan, a thei fa leh mahni chakna hmachhuana mi chapo te hian rei an daih ngai lo.
.

Ka nu he khawvela ka neihchhun kha nangni Pawihho kuta boral a nia sin, in run a ruk a rala khaw in halsak te hi eng nge a ṭulna awm le? I pa Lalna vangkhua ngei pawh vawilehkhatah meivapah a chang thei asin, nang ngei pawh khan ngaihtuah la, i rilru chuan tunah te hian khawvel i chhuahsan daih tawh ang chu, mahse nunna hi a hlu a tuman hringmi te hian mihringte nunna hi kan pe thei lo asin, an tih chuan Rangtawna chuan Tlangval nang ang veka pasalṭha kei ka ni inti chinte hian i rilru ang hi pu tlang vek ila chuan tumai pawh hian zalenna kan nei ṭheuh ang.
.

Mahse tunah chuan in huatna hi kan thisen hian a ṭhan hnan tawh asin, ka ngaisang hle mai che, ka chunga zahngaihna i lantir vang hian lawmthu ka hrilh che. Hmingliana chuan ka tihtur ka timai a ni, ngaihsan tlak ka ni lo asin, tin Mualṭhuamram hi kan khawthar sahna tur a ni a i pa lalna ram chuan min tihbuai loh hram ka beisei an tih chuan Rangtawna chuan a nih chu buaina namenlo i la tawk ngei ang, mahse ka pa ka lo hrilh ang in pawisawi leh khawih zawngin kei leh ka ṭhiante chuan ke kan pen tawh ngai lovang.
.

Tunah chuan in kut ah kan in pe tawh a, kan chungacthleng tur chu ka nghak reng a nia an tih chuan Hmingliana chuan Hmunhlui pasalṭha Hmingliana hian kan kuta in pe tawh te lak ah hriam a lek ngai lo ve an tih chuan Rangtawna chuan nang hi Hmunhlui pasalṭha Hmingliana maw? I hming hi kan hre bel ve viau tawh asin, mahse i hming ringawt pawh haw em em tu ka pa pasalṭha te unau Beirawkhai leh Liangkhaia an awm asin an ni lakah hian eng ual i ni bik lovang, fimkhur hle ang che an ti ve sap a.

Tawk phawt ang.

BUNG 8 NA.
.

Pawih mawnghangho chu Hmingliana chuan en kual dan dan in in ngam a hnu kei ni Lusei te karah a ruk a rala chet leh in hriam lek han chhuah zel teh u, eng nge kan tih theih in hre ve mai ang. Tikhan in vangkhua pan ula kan hmuh phak ah in lu rawn lawr tawh ngai suh ang che u, in tan hian ngenmu pakhat sen hi a uihawm mah mah a ni, kal ula, he ram chhung hi rang takin chhuahsan nghal ang che u tiin an vau a.
.

Lal fapa chuan tlangval in lam hawi chuan hriam leh ngenmu ka chhuah dawn lo va, a mah erawh chu nangni Lusei leh keini Halkha pawih ho in kara buaina awm hi a reh mai mai tawh dawn lo, ka pa Lalna ramchhunga Lusei hmel in lan reng reng hi ka pa pasalṭhate'n an ngai thei lo va, chu erawh chu in hriatreng atan ka sawi a nih chu an tih chuan Hmingliana chuan niuh sak pah hian a nih a hnu in khaw pasalṭha te chu keini Lusei ho hian kan hlau therte hleinem, a ngam fa chuan theihna kan lantir zel a niang chu tikhan in ralthuam te hi kan lo kawl ang nge kal vang vang ula, keini pawn kan tum ram lam kan pan ang, Lusei khaw hawizawnga hriam lek chu thihna a ni tih in lo hre tawh dawn nia an tih chuan Lal fapa chuan kan silai kha min pe let lovang maw an tih chuan Zingliana chuan pe let lah lo ve a, in nunna kan zuah ringawt pawh kha in tan lawmna tham asin, an tih leh chuan Lal fapa chuan kan ralthuam la let leh tur hian kan lo kir leh ang tiin an khaw lam an pan ding nghal a.
.

An mi chhanchhuah pa Khawmawi tlangval Herliana chuan Hmingliana en vung vung pah hian ka nunna min chhanhim sak avangin lawmthu ka hrilh che u a ni. Khawmawi khua ka nia ka hming chu Herliana a ni e an tih chuan Hmingliana chuan Hmunhlui pasalṭha te leh Zawnghmun pasalṭha te kan ni e, in khua chu heta ṭang hian engtia hla nge tiin an zawt a. Herliana chuan chawhma kal pawh a tling lovang, kan khua hi a tir chuan khaw thuhruk tiin an sawilar zawk ṭhin. A chhan chu mualpawng lianpui pui in an kar cheh avang hian kan khaw hmun hma hi mikhual tan chuan hmuh a har em em a, ral lakah pawh kan him phah fo ṭhin a ni an tih chuan Zakhuma chuan a nih leh Mualṭhuam ram hi inkhua aṭangin engtia hla nge an tih chuan Herliana chuan kan khaw piah tlangbul ṭhut hnuaia ram pharh zau tak saw Mualṭhuam ram chu a ni a, kan pi leh pu te hunlaia Lasi tuallenna hmun tia an lo sawifo ṭhin ram a ni, kal chakawm loh khawpin ri va sawi tur a tam em em a, paltlang pawh hi sawi tur an awm ka hre ngai lo. Mahse hun leh ni leh kum te a ral ve zel a, tuna Pawih kutruaka in haw tir te khua sawn bawh tumin hma an la mek a ni. Kan khua aṭanga nihnih kal vel a la nia, in kal pawn in fimkhur hle a ngai ang kan khua aṭangin pumpelh kawng ṭum tereuhte a awm a, kan khua lut phawt ang u hmiang tiin a dar hliam chu na tiin an ṭhen chat chat a.
.

Hmingliana chuan hliam nei chung khan thui pawh i kal thei dawn em ni Zinglian hlang buaipui i la kan zawn mai a ngai ang, tlawmah la lo la, ke a i kal chuan kan sawt lo dah ang nge an tih chuan Herliana chuan mai mai a, chaw ei ti tui tawk lek alawm zawn ka ngai lo ve ka kal thei alawm ngsihtuahawm ka awm lo ve an tih chuan Uaithanga chuan tlangval tlawmah la suh i hliam kha thisen a chhuak hnem mai mai a ni tiin hlang tur chu an han buaipui nghal a, an buaipui zawh chuan khawlam an panding nghal nal nal a.
.

Khawmawi kawtchhuah an han luh chuan putar hnanghlai ho leh tuallaia naupang lo infiam te chuan an thil tih lai chawl meuh in an khaw tlangval an hriat ngsi loh mihrangval sawmpakhat lai maiin an vangkhuaa an lo zawn lut chu an lo thlir dauh dauh a. Herliana chuan an in zawn an thlen chuan helai hi kan chenna a nih hi ka nu nena khawsa ve mai kan nia, ti hian eitur tuihnai nei lem lo mah ila kan neih ang ang chu kan ei za mai ta lawng, hawh u inchhung lam i lut ang u tiin a darhliam hup ṭat ṭat chung chuan an inchhungah chuan an lut a.
.

A nu chuan a fapa duatlai hliam a hmuh chuan mittui tla chung hian hlauthawng tak hian thil awmzia an zawt a, Zakhuma chuan an intawn dan zawng zaqng a saqi zaqh meuh chuan ṭhenawm khawvengte chu an chek tlak tlak hlawm a, nakinah chuan pa upa lam tawh hian kan Lalpa rorel dan hi chu a mak ngawt mai, an ni Pawih ho lah sawn nuamtawl nan tak an lo hmang a, kan Lalpa lah hian a hlau bawk nen tiang ringawt te chuan nunau te hian thin thi pawn hun an hmang dawn lo zawng a nih hi an ti chuai raih a.
.

Naupang pakhat hian Zakhuma chu a pu i van chak hmel tak min kokichhuan zo em an tih chuan Zakhuma chuan khai aw tih pah chuan naupang chu chawilawp in a koki ah chuan an ṭhutṭir vanga naupangte chuan intithei tak hian kei chu a pu koki ah ka chuang bik bik, tiin a ṭhiante chu an nuihsawh vel a, Zakhuma chuan taite in Lalpa inah min hruai thei angem an tih chuan Naupangte chuan aw thei e, kan Lalfanu U Zamthangi khi a hmelṭha lutuk asin hmu ve ula hmelṭha in ti ve tho ang an ti lar lar a, Zakhuma chuan chuti chu nupuia hawn daih i phal em an tih chuan Naupangte chuan aih phallo a ni chu a fel lutuk Kan khaw nula hmelṭha Siamliani pawh a fel lutuk an inkawm ngeih sia nupui atana i hawn daih chuan U Siamliani pawh i hawn tel ve a ngai ang tunah pawh Lalin ah khian an in kawm dun an tih chuan midangho chu an lo nui dar dar a.
.

Hmingliana chuan nih leh taite Pawih ho hi an lo kal zing em an tih chuan Naupangte chuan aw, ka pu an sual si, kan khawctlangval te velh an tum fo ṭhin kan Lalpa khian a chhan ngam ngai lo, an nunrawng sia kan ran te hi an duh hun hunah an kap let tawp zel, an lo kal leh hunah vel ve rawh u an ti rauh a, Hmingliana chuan nih leh Lalin lamah min hruai la an tih chuan aw le tiin Zakhuma koki aṭanga chhuk in Lalin lam a pan nghal nal nal a.
.

Lalin an han thlen chuan Lalpa leh an khaw pasalṭha Lianhrima leh tlangaupa leh khawnbawl upa hi an lo ti ti a, chutia hmelhriat loh mikhual an han hmuh thut chuan in en he haw in Lalpa chuan  e khai in va zahawm khup khup ve le, khawi khua aṭanga lo kal nge in nih le tiin an zawt a. Ngawirenga lo ṭhu tap lama vawkchaw chhum lo vil dun Lal fanu leh an khaw nula hmelṭha chuan mikhual te chu hlauh hmel tak hian an lo melh ve hrek hrek a.
.

Zakhuma chuan kei hi Hmunhlui pasalṭha Zakhuma ka ni e Lalpa, Uaithanga kawh pah hian  a ni hi Zawnghmun khaw pasalṭha Uaithanga a nih hi tiin midang chu an hming a hrilh lem lo va. Lalpa chuan a nih tak chu maw le in hmingte chu kan lo bel ve viau asin eng ti tura lo kal nge in nih le? Pawipangte a aqm em lovang chu maw an ti a, Zakhuma chuan awm lo ve, mahse Pawih ho ngenmu tuarin i khaw tlangval Herlianan hliam a tuara kan lo zawn haw a ni an tih chuan , Lalpa chuan a va paqi ṭhin tak em ve le aw, buaina siam lo hram turin ka ngen mawlh mawlh a, tiin rilru hah hmel takin an kun ngaih a.
.

Hmingliana chuan Lalpa Mualṭhuam ram lam pan tura lo kal kan ni a, in khaw tlangval in hliam a tawrh avanga in khua lo chuan lut kan ni. Ka rindanah chuan i Lalna vangkhuaah hian Halkha Pawih ho hian Lal an hrawt niin ka lo hria a, keini chuan kan awm chhunga chutiang thil a thlen chu kan duh dawn lo va, kan hmaa awm te hi keini Lusei pasalṭha te hian kan thianfai zel ang an tih chuan Khawmawi pasalṭha Lianhrima chu lo ṭawng chhuak in uai, thu kal lam leh haw lam pawh hre hmasa hawt lo va, kan Lalpa demna anka in chhah chhuak tak mai le naupang, i in ti huai viau em ni? An ti khar khar a. Hmingliana chuan ngaipawimawh lo tak mai hian chu an khaw pasalṭha vauna chu hre awm pawh a lang lo hian Lalpa buaina siam erawh kan duh lo va a vawrtawp ah erawh chuan theihtawp kan chhuah ang an tih chuan an khaw pasalṭha bawk chu lo ṭawng chhuak leh in naua mi va ngai pawimawh lo ve aw tiin thip takin Hmingliana chu an melh a, Zakhuma chuan chu an khaw pasalṭha uaithla lam tawh chu melh rulh chung hian pu a saqi kha a dik chiah a lawm buaina siam tuma lo kal kan ni lo ve, Halkha Pawih nangni angin kan hlau ve lo ve an ti khawl mai zawng, Lalin chhung boruak chu a reh in a rit ru hle mai le.
.

Lalpa chuan pasalṭha te u in thu lak duh dan chuan ka ngeng a chhun tlat pek mai, kei Khawmawi Lalpa hian hlzuh ka nei lo ve, ka khua leh tui te himna tur a ni la zawn a an awm ang ang a ka en ni an tih chuan Hmingliana chuan chuti ni si Lalpa i khua leh tuite hian harsatna an tawkin naupangho te thleng hian an nin zia an sawi asin, tunah i khaw mi leh sa ngei maiin nunna a chan ṭhelh a nangin an awmdan ang angin i lo en liam ve mai a maw? Tiin an zawt a.

Duhtawk phawt ang.

BUNG 9 NA.
.

Hmingliana chu tap lama an khaq nula chhuanvawr pahnih chuan in sik nawk nawk in Lal fanu chuan ui ṭhiani a hmel saw ka mikhual cheibawl thei miah lo en ve mah teh a mahah sawn in rintawkna te, dikna te, hotu nihna te ka hmu asin, a hmel lah saw a pa in a ṭha sia an ti vei luam a, a ṭhiani chuan ui i zaklo mah mah a ni, heitiang thu te in sawi rik tak ve mial chu le, hei leh chen kan lo inkawm tawh a, mi pa chanchin i sawi awm pawh ka la hre lo i thinlung kha a chhun chhing chiang a ni, mah se, a awm lo hran lo ve, sawtiang saw alawm pasalṭha diktak chu an ti tuihnih ve a.
.

Lalpa chuan Hmingliana en vang vang pah chuan a rilru te te chuan hei zet zawng a ṭawngka chhuak a fel faiin mi thinlung hneh theihna riau a pai tlat zu nia ti rilru chung chung chuan Lalpa chuan Tlangval, ka thil tih ah hian in rawlh ve turin engmi nge i nih chiah chu le? Ka tlangval hliam tuar naah chuan ka lawm lo e. Mah se, thil reng reng kan chunga thleng te hi kan tawn buak a ni ve thei tho asin, tin chu lo vah, a ni te chu ngaihtuahawm em em a ni lo vang, ka khua lehtui satliah venghmawra in khawrpum ve mai mai hmeithai fa an nia ka tan hian a ṭangkai nep asin an tih leh chuan Hmingliana chu a sa phat mai a ti hian an ṭawng chhuak leh a.
.

Hmunhlui pasalṭha Chawnghminga, thlangtla rawk khawp a, Pawih ho nek chep tu fapa, Hmingliana hian hmeithai leh mi neinungfa hi angkhat vek in ka en a, kei ngei pawh hi hmeithai fapa ngei ka ni asin, Lalpa i ṭawngka chhuak duhdan chu mak ka va ti em an tih chuan Lalpa chu phu uk chung hian Chawnghminga fapa Hmingliana maw i nih le? I hming hi ka lo hre bel asin, Lianghmun pasalṭha hmingthang Helhkhaia lu la tu chu ka hmaah hian i ding ta si. Mahse ka thuthluknaah hian i lo inrawlh ve natur a awm lo ve, ka khaw tlangval hliamtuar chunga in ṭhatnaah erawh lawmthu ka hrilh che u, nangni nen hian buaina neih ka duh lo ve, in tum ram kal turin in buatsaih rawh u a tihlai mek chuan an khaw pasalṭha chuan chapo zet mai hian kan Lalpa tana ṭangkaina nei lo nunna in lo chhanchhuah tawh a hnu eng hi nge in la tih khawmuan reng mai le an lo tikhur khur a.
.

Hmingliana chuan midangho a ṭhainte chu melh kual dan dan in a mitmeng danglam aṭang chuan a thinrim hle tih an hmu nghal a. Hmingliana chuan he lai Lalin mawitur hian i tlak lo ve helai sazu lo chik lo chik hi ka kham ta hle mai i ngam a hnu tho la min hmachhawn ta che an ti khawl mai a. Pasalṭha Lianhrima chuan eh eh e, naupangin hriam lek tura min han tur thawh chu le, khawnge kei Lungmawi pasalṭha Lianhrima hian awmdanmawi kan zirtir hlak teh ang che tiin an tho kang nghal a.
.

Tap lama lo awm Lal fanu leh an khaw nula hmelṭha chuan Lalin chhunga buaina lo chhuak chu hlauthawng tak mai hian an lo thlir ve mek bawk a. Zakhuma chuan pu a ti duh ting suh, i nupui fanaute'n uaplum tu tur an haihchham hlauh dah ang nge mahse i tih luih ṭal erawh chuan nunna dangin an tuar dawn si a, in vangkhua hi dingchhuak leh ngailo tura i duh erawh chuan i tihtur chu ti ta che tiin an melh thip rem rawm a.
.

Lalpa chuan ka Lalna inchhungah hian buaina siam ka duh lo ve, ka tlabgval ten an chinghlum hlawm mai ang che u tiin awmze neilo tak chuan an vau ve khanglang a. Uaithanga chuan Lalpa i thu lak duh dan chuan ka ngeng a chhun hle mai maw, i tlangval te hlaua zam chhe mai mai tur kan ni hleinem, a ngamfa chu ka hmaah hian lo ding rawh se an ti khur khur a.
.

Hmingliana chuan Lalpa ka hmaa thusawitu khan a sawi chu a ti ngei ṭhin bawk. Kan kawng hi dal lo u la, keini pawh ṭhatakin i Lalna vangkhua hi kan chhuahsan nghal ang, tin hri hi lo hre rawh, in hlauh em em Pawih Halkha ho khi an buzawl thlengin kan luhchhuah dawn a, an lama i ṭan tlat chuan a tuar hmasa tur chu i lalna vangkhua ngei hi a ni tih hrereng ang che. An pasalṭha lam chu hawi in ka pu ka zah che in i thil tihdanah khan ka dem lo che. I khua leh tui tana nunna chan pawh huam ngam pasalṭha an nei che hi ka ngaisang che a, nang ang hian in Lalpa hian rilru pu ve ni se, hnawksak ti a in iak in iakna Pawih lak a ta hi in him daih tawh ang. Tin hmeithai te hi an duh vang renga hmeithai an ni bik lo asin, Lal ṭha chuan tumah a enhrang ngai lo va, angkhat vekin a rorelna hnuaiah a thlum a al an eiza ṭhin, Manzik lo hnai lawk teh tiin an ko a, a ni chu hnai in Hmingliana chuan hei hi kan Lal fapa a ni a, kan Lal fapa neihchhun a ni. A ni hian hmeithai leh pachhia te leh thawkmawh chhungkua te tan hian a nun pawh a chan ngam asin kan mihring puite chungah hian thuneihna kan nei lo va, hmusita entleu tur chuang kan awm lo asin Lalpa a tihlai mek chuan an khaw chhehvel khuaa an hlauh leh an ṭih em em khuavang Lasi zawl te unau zinga a pang zawk Beirawkhai leh a hote mi 15 lai mai chuan Lal tuala tlabgval leh mipui lo pungkhawm chu ngaipawimawh lo tak hian su kiangin Lalin rawn luh an tum  ve mek bawk a.

Chutihlai chuan Ṭantlang Lasi Lalnu chuan i zaqlna khu phelh ang che Zingṭian, i puih chuan Hmingliana khu ka pui ve ang tiin an lo inhnial nasa mai a, Zingṭiani chuan Lalnu ka zawllai khu thi mai tur atan ka phal hleinem tiin vui ti tihin an ngen leh a, Lasi Lalnu chuan midang i zawng leh mai dawnnia, an mahni chakna chauh hmangin invei rawh se tiin a zawlna chu a hlih tir ta a.
.

Lalin ah chuan Beirawkhaia leh Lal fapa chu intihuai tak mai hian an lo lut a, Brirawkhaia chuan Lalfap hnenah chuan i chengrang chawilai chhuhtu te chu hengmite hi an ni em? Tiin Lalin chhunga midangho awm te chu an melh kual dan dan hlawm a. Lal fapa chuan Hmingliana chu kawh va pah hian a ni bul tum vek hi a ni an tih chuan Beirawkhaia chuan Lusei pasalṭha kei ka ni in ti chin ho hian in kuanglo in nawr tam ta hle mai an ti hmak mai a, Lalin chhunga An khaw nula hmelṭha chuan Halkha Pawih Lal fapa leh an pasalṭha Lasi ven chu hlau tih hriat tak mai hian  ṭhiani keizawng ka haw dawn hawh min thlah mai teh tiang boruak rit takah hian ka chhungten min ngsihtuah dawn lutuk keizawng hrehawm ka ti em mai tihpah chuan an tho tharh a.
.

Chu ve leh Pawih Lal fapa chuan ka nupui tur kha ṭhu leh nghal rawh, Lalin chhung hi i chhuahsan tur a ni lo e tiin an kawk siah mai a. Hmingliana chuan chu nula khawngaihthlak tak dingkhur ngat ngat lam chu panin a bul an thlen chuan Nula hlau miah suh aw keiman ka thlah ang che, hengmite lu la tur hian ka kir leh ang hawh le tiin a ban ah an kai hmiah mai a.
.

Beirawkhai chuan Hmingliana che vel chu ngei tak maia thlir chung chuan nangkha kan Lal fapa nupui tur a nih kha i kut hmawr pawh khan khawih hlek suh i lu kha ka la ngei ngei ang tiin an vau khur khur a. Zakhuma chuan keini Luseiho hian hlauh kan nei lo, kan zam lo ve, kan hnungtawlh ngai bawk hek lovang in ngam a hnu i han in nuai tak tak ang u hmiang tiin an ṭaqng chhuak a. Beirawkhai chuan nuih uarh uarh pah hian i â em ni? Khaweng hmuh hi i ning zawk nge tiin an vau a, Manzika chuan i inti huai hle mai maw, ka hmaah hian i ding ngam em an tih chuan Uaithanga chuan i hming hi khual thuthang vak vel aṭangin ka lo hre nameuh mai, tunah chuan a takin ka hmu ta che, hei chu ka chanpual tiin Manzika hmaah chuan a tlazep nghal hmiah a.
.

Hmingliana chuan Nula vawnna chu thlah pah hian nuihsak pah hian ka tihtur kan ti leh phawt zawk ang nge, heng pawih mawnghangho hian ka pawi an sawi an tih chuan Khawmawi khaw  nula hmelṭha Siamliani chuan Hmingliana chu melh zak zak pah hian a ni zawng cho eng ang mahla a ne pawh i tluk lovang kiansan zawk mai rawh tiin a lo hmer ve ngawt ngawt a.

Duhtawk phawt ang.

BUNG 10 NA.
.

Khawmawi khuaah chuan engdangmah ri a awm lo tih theih khawp in Lal tuala Mihrangval pahnih dinchan zawk tuma ngawi renga in hmachhawnte pahnihah chuan mipui mi mir mit a fu ṭhup hlawm a, Lal leihka sang aṭanga lo thlir rengtu te chuan mi hrangval te pahnih mi lulak chem nena ding kak hah te chu tu zawk nge dingchang zawk ang aw tiin an ngaihtuahna an lo seng ve mek bawk a.
.

Khawmawi khaw mipuite ho chuan Pawih Pasalṭha Halkha mawnghangpa chu a dinchan loh reng an ring lo thung a, Hmingliana hrechiangtu a aihnah phah puite ve thung chuan Hmingliana ṭuan ran zia leh ralbeih thiam zia an hrechiang in a chak loh reng an ring lo thung a.
.
Beirawkhai chuan Lusei pa, i ding zum reng dawn em ni? Nge bawkkhupin i tlawm thu sawiin ngaihdam min dil zawk dawn le? Ka hmaah tumah an dingchang ngai lo asin an tih chuan Hmingliana chuan Pawih mawnghang ho hi in lo ṭawngtheih phian hi le, i lu hi ka la ang nga, i vangkhua pawh meivap ah ka chantir thuai ang an ti ve sak a.
.

Beirawkhai chuan nuih huah huah pah hian naupangte si i vaupung a na ve hle mai maw, ka kawngdal zawnga awm a piangte chu ka dahṭha mai ṭhin, an tih chuan Hmingliana chuan nang ang mahni tha chakna pawh duh tawk lo va, khuavang Lasi te puih ngai khawpa mi dawihzep khan ka lu chu han lak tum ta che an ti ve sak a. Chu ve leh Beirawkhai chuan mai mai che chuan nauchahaite lo inring la aw tiin thawk leh khatah rawn dawk chhuak zawkin Hmingliana chu a rawn zuan nghal pawp a chumi rual chuan sangtaka zuangin Hmingliana chu an chhuk sah pawp mai a, lo indang ve mah se Pawih pa chem hmawr lam chuan Hmingliana dar chu a zu tai kak hlak mai a, a dar aṭanga thisen lo chhuak chu en zauh pah hian bul in ṭan tak tak ang hmiang tiin an zuang ta thauh thauh mai a.
.

Pawih pa chuan nuih hak pah hian kha chu aite chhinna chauh a nih kha, tiin zik zak in a rawn tlanphei leh a, Hmingliana sak phak loh chinah ding nghal chatin kun thut in Hmingliana ke lamah chuan a chempui chu an hlawi phei leh a, Hmingliana a him hram, a hnungtawlh zawnga lung pawng chu rap hrualin a tukkhum vaw chawrh hian Hmingliana chu an tlu a, mipuiho chu an lo ṭe ṭhat hlawm a, Beirawkhaia chuan a bawhzui mai dawna an ngaih hnu chuan Hmingliana insiamrem hun a lo nghak a.
.
.

Pawih pa chuan Lusei nauchahai tlawm mai rawh ka hmaah hian bawkkhup la, tiin hmusit deuh tak mai hian an ṭaqngkhum a, Hmingliana chuan mai mai che chuan ka ni a thleng ve tawh e tiin an bawh phei ve a, zik zaka tlanin a chempui chu a kut pahniha hum in khawi zawk aṭangin nge a vai chhuah ang tih pawh hriat loh hian Pawihpa chuan in ven dan tur a lo ngaihtuah a mahse a tlai ta, a dinglam sira zir zawk pah hian Pawih pa in chempui chu dinglam aṭanga chhuah a lo rinna chu a tisual hle a ni tih hriat tak mai hian Hmingliana chuan a kut veilam chuan a chempui chu an vai chhuak a, Pawipa Malpui chu a ruh lang lo deuh hian a chempui chuan a hlawi ṭhawt mai zawng, mipuiho chu lo ṭe chhuak in an mit te chu an lo hup a.
.

Thisen chhuak ve ve, hliam nei ve ve te chu an fimkhur dun hle mai le Pawih pa chuan a malpui hliam chu thlek leh zak zak ṭhinin a na a ti a ni tih hriat tak mai hian a hmai aṭang chuan thlanfim hi a lo chhuak ṭiam ṭiam mai a, chu chu Hmingliana chuan a hmuh hmaih miah lo. Pawih pa ṭuan chu a fum tawh hle tih hriat tak hiam Hmingliana chu kal hel kualin a ke tha chu a chak tawh lo hle a ni tih a mah pawh chuan a hrechiang hle mai le. Kal bai deuh uih uih pah hian Lusei pa lo kal ta che tiin a chem hum lohna lam chuan an hui zauh zauh a, an mitmeng chhuak chu en hrehawm khawp hian a dur dun khuih mai a, chutih rual chuan Pawih ho an hotupa che vel thlira khawdang hawi miah lo chuan hualbeh vek an ni tawh hria ngat se chuan Khawmaqi khua hi an pan lo tawp ang le.
.

Hmingliana chuan Pawih pasalṭha ka lo kal e tih pah chuan Pawihpa bul a thlen dawn chuan lei chara ṭhingṭhi thut in Pawihpa dul zawn chu an vai phei puat mai zawng, Pawihpa chu ek ṭhawt hian a dul chu a dawm vawng vawnga, a dul a dawmna kut aṭang chuan thisen tharlam tak chu lo put chhuak zawih zawih in Hmingliana an en leh chiah chu a khawvel eng hmuh hnuhnun ber ni a thleng ta, Hmingliana chem chu vai phe leh vuaih in Pawihpa nghawng chu an chhawk hmawk mai a, chu ve leh Pawih Lal fapa chu tlan paha pan hian mipui ṭe tuarh thawm chuan zui nghalin Lal leihka bana Pawih Lal fapa chu nunna nei tawh lo tih hriat ngawih ngawih hian a lo thi fel der tawh.
.

Pawih ladamho chu Zakhuma leh Uaithanga chuan a hmatiamin an han sam dun tak tak mai leh Silai vawi ruk lai puak chuan Pawihho chu an thal phawk phawk hlawm a, Khawmawi khuaa in beihna rapthlak tak chhuak chuan a ruk a rala in suatna chu engtiang chiah in nge a hrin chhuah dawn le?
.

Hmingliana leh midangho chuan pawih ho nunna nei tawh lo ho chu kawk in Zakhuma chuan khaw mipuiho hnenah chuan hengho vang hian maw thin thi pawha khimpui in kai ngam loh le? Mihring ve tho an ni tih hi vawiin ni hian in thinlung khan pawm hmiah tawh ang che u, tunah chuan Lalpa i ral venbuk thuam ṭha turin hma la ang che. Keini Lusei ho hian hlauh kan nei tur a ni lo ve, kan khaw tan leh kan nunna atan theihtawp chhuahin huaisenna nen ke pen ang che u tia thu an sawi chuan mipuiho chu an haw haw dur dur a.
.

Lalpa chuan sawitur ber pawh hrelo chuan a hawi vual vual a, a tawpa tawpah ruang hi ka tlangval te u la sawn u la, hmunkhatah phum ang che u, tin vawiin ni a buaina hi kan bulṭanna tur a ni tih hriain tumai pawh finmkhur takin hun in hmang dawn nia, tiin thu an sawi chhuak ve thei hram a.

Uaithanga chuan Lalpa in khuaah hian mi thawkmawh leh hmeithaite hi en hranna thinlungpuin en lo la dik takin rorel ang che chutiang a nih loh chuan i khaw mipuite hi i lamṭang an bo vek ang an tih leh chuan Lalpa chuan tun aṭang chuan dik takin ro ka rel ang nga, ka khua leh tui te tan hian ka phak chinah theihtawp ka chhuah ang an tih chuan mipuiho chu an au dur dur hlawm a.
.

Hmingliana chuan Lalpa tunah chuan kan dam khawchhuah nan kan beih ve a ṭul tawh a, keini luseiho hi Pawih thuhnuaia awm mai mai tur kan ni lo tiin acdar hliam chu a thuk deuh avang chuan a luhai thisen hlauh hnem lutuk chu awn riai riai hian Lal tual laia tualcharah chuan a tlu thum ṭawk mai a,

Duhtawk phawt ang.

1 comment:

  1. A ngaihnawm kher mai. Chhiar chhunzawm zel phawt mai teh ang

    ReplyDelete