THLA BIAL ZAN. BUNG 7- NA.

.

THLA BIAL ZAN


BUNG 7- NA.



Pasalṭha Zaluta chuan hei le, a remlaiah hian riahbuk kan sual mai a ngai dawn a, kan chhawm haw te pafa rrawh chuan tah hian min lo nghak ta mai se, kan mamawh i lo la khawm turin khua in min thim hnan hma hian i che ang u. Kulha te pawn min lo pawh ṭep tawh ang tiin buk an sual nana an mamawh la khawm tur chuan an phe nghal vat vat a.




Kulha te pawn ruam rai thuk tak lutin Zaluta te hnu chu an chhui zar zara, kawihnih vel an han chhui leh chuan an piah lawkah chuan raw sat ri an hre thei nghal mai a. Kulha chuan Ria, kan piah mual saw mai saw Zawnglui ramchangṭha zet hmun chu a ni a, Run lui fintu Zawnglui kam saw hrut pheiin khawnge ni U Zaluta te pawh pahin ram chanchin va zirchiang ang hmiang. U Duna erawh hi chuan Buk lo nghak mai se tiin buk an sualna lai chu an va pawh nghal a.




Kulha chuan tah hian kan him meuh ang maw? Pu Thawm kha in ṭha maw an tih zawm nghal zat a. Pu Thawma chuan rinai takin a hmunhmain a zir bawk a niang hah te pawh a dam sawng sawng e an tih chuan Kulha chuan Veli melh ralh pah hian Veli i chau em? Kan boruak tawnin a zir ta si lo nen an tih chuan Veli chuan hah lah lo ve, ka tha mil tawka mi dawm an thiam a, tiin an nuih let sak a.




Kulha chuan Ria, buk kan khuarna lai hi keizawng ka ngaih a ngam thei zan lo mai ka ti. Chhak leh thlang aṭanga ral lo kal thut dang tur chuan kan chan a chau viau ang. U Zaluta ruahmanna erawh kan sel lo in kan mit leh beng kan chhit ngun zual a ngai ngei ang, hawh teh le, Pu Thawm hei sa hnu beiseiawm deuh hmuh takah tiin kan han vak lawk ang nge tih leh an thlang awih ruam lamah chuan in thazo zet in an kal theuh theuh a.




Ria chuan Kulh kezungpuilian, kan nula chhawm zet zawng kan lal fanu ianga duhawm zuk ni a, a puanbih kara a mal lo lang var paw leh phek ṭhin te kha aw tiin an nui kur kur a. Kulha chuan Dengrawp, ngawi mai mai teh, kan lal fanu hian a tluk hauh lo, an tih chuan Dengria chuan thutak fe mai hian, Kulha, i nun uluk hle ang che. Hmabak ko tak i nei tih kha inhria la, kan lal beng a ni lo zawnga a thlen vaih zawngin i khawhawi a tawi tak ta ve ang.




Tunah hian kan khawmi leh sa te chung en i ni ṭan der a, he nula nena in in kungkaihna hi thup hram hram i tum dawn nia, i thlavang hauh thei lek lo va minsiam a nih erawh chuan i thiam lo tawpkhawk tih kha pai tlat bawk ang che an ti a.



Kulha chuan sam zet hian aw le ka ṭhian, enteh hei chu Nghalmal hnu a ni ngat mai, lui dung a zawh tlat. A hnu hi a thar tlat, khawnge thawmdim teh ang hmiang. I vaibel kha ti mit rawh le, an hnar a fing si a tiin Nghalmal hnu chu an chhui nghal zar zar a.



Kawngkawi pawh kangmang hmun an dai lut a, kawngṭum zimte in phanriak chu zawh lo in chu sahnu chuan luidung a zawh thla tih hriat ngawih ngawih hian hnim a pal en ah chuan lut thla ve zelin Runlui fintu Zawnglui in phan thla chamdur tui luangri chu an hre thei nghal vat a. Kulha chuan zawi sap hian kan zawh lui kiangah hian sih lui thiang tak a awm a ni ngat mai. A mi hip vawt raih danah hian tiin fimkhur takin an han zawh thla leh ṭhem ṭhem a.



Nakinah chuan an veilam sirah hnu chu chhui lutin chu Nghalmal chuan Zawnglui kam lam zawh tawh lo in Zawnglui kam aṭanga pen hlehna mualpawng, Khiang mual lam chu a zawh leh ta tlat mai. Kulha chuan mai mai chuan a, min va vah hah tir hrep ve maw le, tiin Khiang mual thim phui mup khawthim inṭan turin a ṭham ngaw chhung hnawng dup lam chu an zawh leh ta a.




Tuibur hmuamda vel an han chhui leh hnu chuan an rin ang ngeiin Khiang thing ding ngir khup thlang awih pangper ruama sihtui thiang tak lo tling bial kalh chu zu hmuin an Nghalma chhui pawh chuan thlamuan hmel tak hian tui thiang tak chu a lo dawt karh karh a. Kulha chuan Ria ka mitmen a nuam lo tlat mai ka ti, nangin han kap mai teh le an tih chuan Ria chuan mai maia, hmahruaitu ka khalh ngai lo ve an tih chuan Kulha chuan kan letsan fawn nge i thal i thlah dawn an tih chuan Ria chuan hnial enah en lo vin a silai chu an kap pual dur mai a, Nghalmal zakdawhah tak a ngenmu chu lutin tlan thei a ni tawh tlat lo. Ngenmu chuan a deng fu bawk a a tui tlan per nu chuaih chuan a tlu thlawrh mai a.



Kulha chuan i hi le a chiang ngei mai, i va kap thiam ve, pasalṭha zar kan zo ngei dawn e an tih chuan Ria chuan ṭek khamphei phuhchhuak ve lo ten tihtur an hai ka ring lo tiin chunglam thlir chung chuan an hawi valh valh a. Kulha chuan kher che chuan le, tih leh a tukkhuma ben bu lawp pah hian Nghalmal mengpual ru lam chu panin a kiang an thlen chuan Dengrawp, ka zo hauh lo mai, ka sum nga lai a ni e min lo pui teh an tih chuan Dengria lah chuan lo hre lo der kual velin khiang thing bul lam chu nghengin a vaibel an pak khu laih laih a.



Kulha chuan kan Dengrawpa mai mai chuh, lo kal thuai teh an tih chuan Dengria chuan kan buanchak pawh hnehsawh taka bin thei te chuan khatiang mai mai te chu i tan a neu lua e an tih khum chuan Kulha chuan e he he tiin a tha hmang ṭha duh hauh lo chuan an hnuk ri hruih hruih a. Kulha chuan Ṭhiana kawng hian a zir lo nen a zawnna tur thingtuai hi sat ila kan zawn mai dawn em ni an ctih chuan Ria chuan ni ang hmiang tih leh thawh rualin thingtuai chuan Nghalmal an kah chu buk lam panin an zawn chho ta a.




Buk an va thlen chuan midangho chu lo phul hlutin Zaluta chuan khawnge kan teh teh ang a va lian ṭha ngai ve le, kan pasalṭhate zarah zanriah tui takin kan kil thei dawn e tiin an han che nghal sap sap a. Chutia an buai phili lai tak chuan Kulha Vaibel ṭan tur a kun lai tak chu a hnar aṭang chuan thisen lo luang chhuakin Zaluta chuan Kulha engtizia nge kha i hnar kha a va thi nasa ve an tih chuan Kulha chuan a hnar aṭanga thisen tharlam tak lo luangchhuak chu nuaiin a hnar chu hnit in a kut an dawh chu rannung a hnar seh thi tu chu rawn hnit chhuak telin Kulha chuan ka thisen awt an awm a nih hi tiin mautheia tui chuan a hmai an phih nghal sawk sawk a.




Buk kianga meipui chheh hnungpuak pah chuan an hmahun lo awmturte chu an sep an sep a, khuan hmasa awmvelah chuan Kulha beng fing tak mai chuan thawm ri leh rek rek ṭhin chu hre nghal vatin, Ria, zanin chu tibuaitu kan neih hmel tlat mai, khawnge a bawp lehlam hi hnim pik lamah hian thehphei ila a bak min rawn la chuhpui fo chuan ṭek khamphei a dawng tawh ngei ang tih leh sabawp chu hnim pik lamah an thehphei nghal a.




An piah lawka sapuiin Nghalmal bawp a khel ri bep bep ri chuan Veli awm a tinuam lo kher mai. Zaluta chuan kan nula kha a kal chau bawk nen buk lamah khan lo va tluzal mai se, chin hriat va ni suh, khawnge ramhnuai pasalṭha chu ka va chian ang nge tih leh silai kau rik an rual a.




Chu sapui lah chuan migrangval buksualte chu a zah ve a ni chek ang chu a thawm chu hlat tial tialin thehmeh angin a rep ta ṭhap mai le. Kulha chuan U Zalut, kan buksualna hmun hian a zir lo nen fimkhur thluk a awm lo ve, kan lam pan an awm mial takin tiin an buk chhak a, khiang thing ding sang zetah chuan lawm rualin khua an chuan vang vang a.




Kulha chu thingkung aṭanga rawn chhukin meipui engah chuan a mitmeng danglam chu an hai lo hle mai. Kulha chuan ṭhate tein kan inthlah emaw tih nak a laia hnunglam aṭanga min rawn la beih an tum fo chu le, kan piah mual letliama kan hnu rawn chhui meichher eng ka hmu tlat mai. Khuan hnuhnung awm velah min rawn pawh thuai dawn a, kan lo lambun a ngai ngei ang. Khawi lam aṭangin an lo lan ang tih lah a chiang reng maia, kan hmakhalh a ngai a ni, Ria, Manphunga leh Tira nen hian min zui ula, a bak zawngin buk hi hlam thum velah in lo hlat dawn nia.




Engzah nge tih lah hriat va ni suh. Chengrang au ri in hriata khawvar hmaa kan lo lan loh chuan a rang thei angberin khua in pan ang nga, kan leido te hiam kan ruang em chu zahin an hnutchhiah turah ngai ang. Muang hman kan ni lo, tunah kan khawlam pan ta ila, kan ramvalh chin kan thlen hmain min nangchin hman dawn tho tho. A pa ruala kal kan nih loh avangin kan lo tikhawmuang ang, U Zalut, i ṭawngka chhuak aṭanga min hnialna aw ka hriat ka duh lo ve. Hruaitu ka nih hi tih leh midang chhanna nghak hman lo chuan an piah mual tuam phei tur chuan an lim phei nghal a.




Zaduna chuan ti ringawt zawng a dik lo, ka ba tlak tur an nei ve e, tih leh umzui an rual nghal a. Zaluta chuan kan naua hi zawng, kan la hrechiang telh telh dawn zawng a nih hi. A thu lah han hnial hman lek lo hian a ti zung zungin mi hi a hmakhalh hmiah hmiah zel zawng a nih hi. Ti hian yih theih dang kan nei lem lo va, silai puak thawm kan hriat ve leh kan in saseng nghal mai dawn nia.



Kulha zawng, a nun hi a entawntlak ṭhin a nia, mi tana a inpek zawhna hian khuanu beng pawh a thleng fo ta ve ang le. Pu Thawm an lo let leh em em ang, ngaihṭha takin i awm ang u khai an ti a.



Meichher eng chu lo hnai zelin Zaduna chuan an hruaitupa meichher eng a an hmuchiah mai chu a meng thip ta ram ram mai le. Zaduna chuan khu chu keima chanpual kan lal fapa pang zawk a ni tlat mai tih leh hmakhalh an rual nghal a.



Chutah le, aw vin ṭhat ri chuan Zachuh, keimah sa leh ral hmaa zam ngai lo, i pa pasalṭha ni ṭhin Zaduna hian pialral kawng a zawhtir ngei ang che. Ti nge min la rawn umzui fo ni. I nunna kha i hlut va lo ni tlata kan hriat chu le an tih chuan Zachuha chuan U Dun, in tan buaina siam tuma lo kal kan ni lo. Ka pa in Luanghmun pasalṭha ralhrat khawkheng pahnih Mausela leh Tekawla pun turin a pasalṭhate a tir dawn.




A ranglama in tlankhalh a ngai a ni an tih chuan Zaduna chuan i thu kamchhuak hi thutak a ni leh loh engtin nge ka hriat theih ang an tih chuan Zachuha chuan ka pa roreldan hi ka duh lo va, a rukin ka ṭhiante nen hian engkim in hriat theih nana rawn pan che u kan ni an tih chuan Zaduna chuan Pianga a dik em an tih chuan Pianga chuan U Zun dik e, Zanthum riak faisa kenga sa bei tura rawn insawiin kan rawn tlai chhuah nghal a ni. Ti hian khawlam pan ula, in lal beng thleng vat rawh se. U Dun dam lo hauh la, ka pa Thawma kha min lo biak dawn nia ti hian kan let san ang che u an tih chuan Zaduna chuan hei leh chen in lo kal ta sa sa, kan buk in rawn pawh ve ang chu le an tih chuan Zachuha chuan ni lo ve, nangni nen hian hmelma kan ni tawh a, in zinga nghar mut tur chuan kan tha hian a tlin dawn lo.




Ti hian kan let ang nga a remlai chuhin buk kan sual a ni ang chu tih leh let an han rual a. Kulha chuan Mausela, Tekawla ti chhuak sapin Zachuha te mei eng chu thlir vang vangin a panlainun chu an dawnkir a.




Kulha chuan engkim puanchhuahin a awm dawn ta, keimah ngei hi Luanghmun lamah chuan ka kal ngei ang. Tiin Zaluta te awmna lam pan chuan an let a. An buksualna an pawh hma chuan Kulha chuan keimah Taikulha, Phulzau tlangval ka ni e. U Zalut kan lo let e, i tan thil ropui tak kan rawn paipawn e an ti lauh lauh a. Zaluta chuan kuk raih hian rawn hnai rawh u tih leh an meipui tih mit chu thawm ṭhat an rual nghal a.




Kulha chuan thilawmzia an hrilh zung zung hnu chuan Zaluta chu hnial rawih hian Luanghmun Fanai pawi pasalṭha te lakah chuan engtiang chiah in nge an fin chelh turin ruahmanna kan neih ang le an ti chhuak sap a. Kulha chuan Lengsir pasalṭhate kan hmakhalh a ngai ngei ang. Luanghmun lalpa kan biak a ngai a ni an tih chuan Zaluta chuan Kulha, a tih chi dawn em ni? Damin i rawn let leh tawh hauh lo vang an ti a.




Kulha chuan U Zalut, min ngaihtuah suh, ka kiangah Dengria leh an tih chuan Zaluta chuan kri pawh an tih chuan Kulha chuan U Vawmkunga chhungte i lo la muan an ngai a ni. He an lusunnaah hian i pawimawh ber. I aiawh zo tur tu emaw ka lo ruat tawh asin an tih chuan Zaluta chuan tu chu maw? An ti ha a, Kulha chuan Zaluta chu melh ding ngar chung hian e le, Phulzau lal tirhchhiah tlangau ka pa maw le an tih chuan midangho chu an lo meng phar nasa hlawm mai a.




Zaluta chuan i rilru a buaizo te a ni lo maw an tih chuan, Kulha chuan U Zalut, Luanghmun pasalṭha ralhrat ni ṭhin, Luanghmun khawdaingul leh Luanghmun lalpa in fathang a awl a chanchin han chhui zui tur takngial pawh awm lo anga an sawi ruk ṭhin fo Khawkulha hi tuna ka pa hi a nia lawm, Phulzau lalpa chiah hian a hria, Luanghnun khua kan chhuahsan khan naupangte ka la nia, ka pa tan a him loh em vanga Luanghmun khua chhuahsana Phulzau khuaa lo pem kan ni.




Luanghmun lalpa khian khawilam nge kan pan dawn tih pawh a hre lo va, zanlai mi mut reh laia khua chhuahsan kan ni. Chung hunlai chuan Mausela leh Tekawla hi ka pa kaihza vengin zawlbuk pawh an la kai hma hian ram lama chet tlat te zirtir in a hrual chhuah te an ni a, tiang dinhmuna a lo  saisa nuaih takah chuan ka pa pawn a ralthuam a lek chhuah leh ngei ang.



Tun thleng pawh hian ka pa ne pawh ka la ek pha hauh lo. Kan lalpa hian hetia tlangaupa ang nga a lantir nachhan chu ka pa hi a theihna it vanga khawdang aṭanga rawn zawng chhuak an aqm a hlauh vang leh ral laka kan him tlan theihnana ka pa nena ruahmanna kaltlangpui hi an ni.



Ka pa chanchin hi tah hian tawp se, ka biang englai pawha min piai saktu leh sava min lo hawn ṭhin tu pasalṭha ralhrat han hmachhawn dawn meuh chuan thisenzam kal pawh a dang zarin ngaihtuahna pawh a fim thei lo zawng a nih hi. Chutih rualin pasalṭha nun tem tur chuan tumai pawh kan hmachhawn a ngai fo ṭhin an tih chuan Kulhan a pa chanchin ngaihnawm taka an sawi chhuah chuan tumah rengin ṭawng chhuah zai an rel lo.



An ngaihtuahnaa lo lang hmasa ber chu Luanghmun pasalṭha ralhrat, a mah chauha sapui mei chaih thei leh Halkha pawi pasalṭhate ṭiau lui kam thleng rawka um darhtu chu an khaw tlangaupa a ni tih an han hriat meuh chuan mak tihna chuan an thinlungah bu a khuar hneh hle mai le.



LO NGHAK ZEL LA, LO IN ENKAWL ṬHA ANG CHE U.