THLA BIAL ZAN. BUNG 4- NA

THLA BIAL ZAN


BUNG 4-NA.



Lengsir pasalṭha Zaduna chuan an kaiṭen rap ri in aw an thian kharh kharh a. A farnu a hmangaih em em leh an Leido tlangval in haw lo taka hnaih taka lo ṭhu an hmuh chuan Kulha," tukṭhuan te chu ṭamhnemah han bar ve zawk la maw le,"hmeh ṭha han hlui tur che erawh kan nei hauh lo mai.  Muangfan raihih in khawlam i pan turah ka lo ngai a, chuti teh vuta hmanhmawh chhan a awm erawh a nih chuan thudang ni se an ti a.



Kulha chuan U Dun," kan dinhmunah hian dingta ni la ka chhungrila hmanhmawhna min tur hi i zah ve hle in ka ring," Kan dinhmun hrechiangtute zinga mi i ni a, min ngaithiam hram a ni ang chu. Hmalam hun erawh ka sawi lawk thei lo. Kan in tawng leh ngei ang chu. U Dun," a tawpber atan ka sawi duh chu min helna kawng i dap hram hram dawn nia khuanun lo veng zel che rawh se tiin an melh kar a.



Zaduna chuan chuti fakaua mahni inrintawkna nei chuan thim zingah pawh hmalam pan la, kei pawn kan lal thupek zawmin hmalam ka pan zel ang. Mami kawng laka a mamawh tur kha fun sak la, ka hmuh phak loah a thla pawh hian min kiansan rang rawh se. Tiin khumpui lama a pa rawn tho chhuak chu an han melh dun kar a.



Pu Thawma chuan ngun taka thlek ha pah hian, ka rin tawk na che hian lei leh pialran chen se, mi piang danglam tak i nih na hian i khua leh tui muan mawlh rawh se. Tlangval," i himna turin hei hi ka hrilh ang che," kan ram val chin hi rawn dai lut leh tawh ngai suh. Chuti lo chu hun lo takin famkhua i lawi palh hlauh ange.




Kal la kal zel la, duhsakna awmzawng zawng ka hlan che a ni an tihlai chuan Zaduna chuan Zawlbuk lamah pawh mutmu min tuah tir thei lo tu hi chelh beh reng a ṭul lo ve, Kulha, kal mai teh i ṭhinten kawtchhuah lamah i hmel hmuh beiseiin an lo thlir reng rawh ang che an ti chang fak a.




Kulha chuan U Dun," ka kal ange, Veli dam lo hauh zel ang che tiin Veli sarep fun leh a chaw chhum hminsa la sa ham ham chu a sahmima ah pah in kawtchhuah lam a pan ding nghal a.




Kulha chhuah hnu chuan Pu Thawma chuan kan leido khual zet zawng a mizia a dangin a mi dip lah a na e. A mitmeng rengah khan thutak a paiin a sawi tawh reng reng bawhzui duhmi a ni tlat mai. Duna, Kulha kha khunu vohbik an sawi ṭhin ngei chu a ni ngat ang. Kan lal thuchhuak reng rengah i beng dawh ngun la, kawng engkimah tunhma aiin fimkhur chhuah ang che. Ngam loh chalah chil kan hnawm vaih zawngin kan chan tur erawh i hriat ka ring e.




Chemte ni a tlangsang tawh viau a nia. Kan khur hai ah khan tukṭhuan tla tur a tling mahna le nang zu bih mai ta che tiin an tirliam nghal a.



Pu Thawma chuan Duna, lo kal hnai teh khai, hei thlasik kan chhirliam hnem ve ta reng mai, leido nei ngai hauh lo khan leido kan han nei ta chu a nia, fimkhur hle la, bawh hun a awm a, tawlh hun a awm ngai tih hi i thinlungah khan vawng tlat ang che. Tin Kulha kha khuanu hian a hualna hle tih hi vawng reng ang che. Helna kawng i dap hram hram dawn nia, chu engthil nge ni ngai tiin tlangau rawn au lauh lauh thawmah chuan a beng an dawh nghal ha a.




Zaduna chuan ka pa tuibur hmuamda a liam awrh a chuti tut tut a lalin thu a han chhuah nghal chu kan lal turtu an awm a ni ngat mai ka ti khawnge lalin lam ka han pan a nge tiin a silai bat in lalin lalin lam an pan ding nghal a.



Lalin a han thlen chuan lalpa leh an khaw daingul Zumura leh Thanghrima chu muk zetin lal ṭawngka chhuak chu an lo ngaichang mek a. Lalpa chuan ka pasalṭha Duna i mawng kha hung la ka thuchhuak hi lo ngaithla teh khai, hei tunah chuan kan vei leh ding aṭanga in ven kan ngaih zia lah atun in hai lo ve. Ka fa u zawk Zahmuak hi tlangdang chang tur a nihna ang ngei in a rambawh tih zau nan leh pasalṭha nun a tem tam nan a tu emaw ber kiangah hian a hniak hnutchhiah tam se, tunah chuan rawlrala che chhuak turin in remhriatna kha sawrbing ang che u.




Phulzau khua saw keini aia khawte zawk an nihna lai saw zuamawm viau in lang mahse, an pasalṭha kianga ding ngawi reng tlangval la naupang tak kha ka pasalṭha Zumura tih loh chuan in hria anga, a lakah fimkhur in chhuah dawn nia. Khawkhat lal thu kenga lalin a aiawh tura a tirh ngam tawh chu minamai an ni lo tih hi vawng ang che u.




Zumura erawh Vanzawl lam lo lian thei lakah a beng lo chhi ngun se. Zawnglui kam ram chang ṭha tak khu belchiang turin nangni lo chu rintawk an awm hauh lo va, chutih lai erawh chuan Phulzau leh Vanzau lakah hian kan inven fimkhur a ngai hle ang. Vanzau pasalṭha Zathanga saw kan tana hnawksak thei ber a ni a, a ni saw kan dahṭhat theih phawt chuan in chetna kawng a sam hle ang an ti charh charh a.




Vanzawl lalin chhungah vethung chuan lalpa chuan a pasalṭhate chu melh kual dan dan chung hian in lal Vanhnawla hi zama hnungtawlh tur ka ni lo ve. Khualthang pasalṭha pali lai ka kawl cheu a, eng hian in nge min dal ngam ang le? Tih tak em ah chuan kum kha leh chen mi pawh pawh ngam lo khan tunah ve lem Zawnglui kam ramchang ṭha avangin lehlam ka hawisan e min ti vei maw? Lo ngai tak rawh se, Vanzawl lal tih lungawi ṭhat loh zia hi lo hre mawlh rawh se. Phulzau khua erawh awm lo angah ngaih hmiah tur. Kan bitum ber tur erawh chu Lengsir pasalṭhate saw an ni mai a, tunah ka pasalṭha Zathanga leh Raltawna hian a vawihnih nan Lengsir lal va be nawn leh ula, in ṭawngka chhuak erawh khan chuan zai in dawh hram hram dawn nia.



Chutih rual erawh chuan Lengsir lal a duhthusam sawilo thei lovin siam ula, a thu leh hla uluk zetin in ngaithla dawn nia, saw Zawnglui Run lui fin tu kama ramawl ṭha zet saw chan ka duh loh zia leh nakin zela kan thlah lo la awmzel tur tan a ni tih hai hauh lovin in chakna hmachhuanin hneh chhuh ngei in tum dawn nia. Chutih rual erawh chuan lal duhsakna in dawm gnem lutuk hlauh dah ang nge.



In thluak fima a awm kha in himna tur kulhpui a ni tih hai hauh lovin an chezia ngun takin in zirchiang dawn nia. Saw ramngaw changṭha zet saw,a hlat ber nimah ila, khaw huaisen kan nihzia leh kan theihna lanchhuahtir kawng awmchhun a nih vangin in theihna zawnah erawh tim hauh suh ang che u tiin a pasalṭhate theihzia chu an sawi chhuah zauh a.




A pasalṭha Zathanga chuan lalpa, chuti taka saw ram sawn i ngeng a chhun a nih a hnu dai lut turin kan theihna kan lanchhuanlhtir a ni ang chu. Lengsir pasalṭhate sawn min hmachhawn ngam a nih ngai chuan pialral kawng an zawh ngei ang. Lalpa i duhthusam ka tipuitling a nih ngai chuan i lakah phut ka nei dawn a, chu ka thil phut erawh chu ka la sawi lang rih dawn hauh lo. A hun a thlen hmaa ka duhthusam puang zut zut mi ka ni lo va, kan lalin a duh ber Zawnglui kam ramchang ṭha saw kan hneh chhuh thei phawt a nih ngai chuan lalpa ka tan pawh i in hawng ve a ni ang chu tiin a pasalṭhatpuite chu an melhkual dan dan a.




Vanzawl pasalṭha Zathanga hi pawisak nei lo tak leh pasalṭha ralhrat khawkheng, insual thiam tak leh ralrel thiam tak palianpui mai hi a ni a, a pasalṭhatpuite pawh hian an chung en hle nghe nghe a ni.




Chutah ti hian an ṭawng chhuak leh a. Phulzau lal saw a ngawi mai dawn bik hauh lo va, an ni pawh saw dahhniam chi an ni bik dawn hauh lo. Pasalṭha Vawmkunga leh Zaluta an kawl ve tlat. Sawmite pahnih hmachhawn saw ka chak asin. Chutih rual erawh chuan thawm riva lah an rawn chhuah hek lo. Kan kawngdala an awm erawh chuan kan chimih ṭhat mai ta lo"ng an ti hmiar hmiar a.



Lalpa chuan khatiang tur kha a ni. Kan duh kan hmuh hma chu beidawnsan mai lovin pialral thleng pawn kan zui a ni ang chu. Ka laka i thilphut erawh ka lo hrereng ang. Nihnih han liam se, Zawnglui kam ramchang ṭha va belchiang turin Lengsir khua paltlang ngatin kalzai in rel dawn nia tiin lalpa chuan thiam tak maiin a pasalṭhate chu an fuih a.




Ni a liama, Phulzau pasalṭhate pawn Lengsir lal an hmuh aṭangin an mahni buai buaiin lo lam hna te chuangin nihnih lai hun an hmang ve mek bawk a.




An lal Sailopuia chuan a upate ko khawmin ro an han rel a. Chutah Kulha pa nang tlawmngaiin ka pasalṭhate zu ko lawk ta la, a rang lamin ka lalin rawn chuangkai rawh se tiin an tirliam nghal a.



Pasalṭha Vawmkunga leh Zaluta chuan lalin chu chuangkaiin lalpa chuan ṭhuthmun an remtir a. Lalpa chuan a aw then kharh kharh pah hian hei le tunah zet chuan englai mai pawha kan in ralrin a ngaita chu a nia, kan tlangvalte lakah pawh huaisenna in tuh ngun zual a ngai ta. A ru emmaw zawk zawk hian Zawnglui lam in zu pan anga, khawdang kehniak in hmuh leh hmuh loh kha in zu chian hle bik dawn a nia.



Khu Zawnglui kam ram khu ka pa lo bawh ram a nih ang ngeiin kan hauh a ngai a, kan ta chei sa a nih ngat chuan tu khua mahin an rawn pawng bawh huam ngam dawn hauh lo va, a ram leilung zu zirchiang ula, in duh ang ngeiin chet in zu thawh dawn nia an tih chuan Vawmkunga chuan lamhlah kalzai an rel tawh a, Zawnglui ramchang zu belchiang turin keiin Luta hi ka lo awl thung ang nge an tih chuan lalpa chuan an amen nghal a.




Ni a vanlaizawl a, thinghnah tlate chu uaiin daitla in a hmet a, Zawnglui kama helin hmarlam tlangdung bawhin Phulzau pasalṭha ralhrat Vawmkunga leh a naute pali chuan a ram leilung chu zirchiangin sa an pel mek a.




Vanzawl pasalṭha khualthang hat khawpa an chheh vel khuaa an hlauhrawn , Lengsir pasalṭhate pawn an chung en leh inmal nuaia an huphurh Zathanga leh Raltawna kaihhruaina hnuaiah chuan tlangval pasarihte chu an zalenin Lengsir khua chu hel hauh lo leh hlauhna pai hauh lovin chuan lutin Zawnglui lam an pan ve mek bawk a.




Lengsir pasalṭha Zumura chuan lalpa Vanzawl pasalṭhate tumram lah kan hai lo, dan tumna i nei hauh lo em ni an tih chuan Lengsir lalpa chuan dang lah lo ve, dan tumin han hmachhawn ula tu hian nge pialral kawng zawh dawn? An pasalṭha Zathanga theihna sanzia lah tun in hai lo, ngawih hun a awm ngai e, an lo let leh lamah kan tana harsatna an siam vaih a nih zawngin leh awmhman lek lo in kan sai a ni ang chu.




Phulzau paslaṭhate nen in tawng hlauh se, chu chu kan duhthusam tihpuitlinnana hmanraw ṭhaber a ni ngei ang. Chutih rual erawh chuan Vanzawl lal sawn engtiang chiah in nge chet a thawh tir ang tih erawh kan mitmei reng a ngai ang. Kan lakah thumum an lal sawn a la thlen mumal loh avangin a pawng a puia an laka huatna kan lo pai hi a rem lo vang. I ṭha,en phawt mai teh ang u. Kan lakah mawi lo taka chet an thawh erawh chuan an theihna an lanchhuahtir hma ngeiin kan sai tlu phiarh ang an ti sak a.




Zathanga chuan hma hruai zelin Zawnglui kam an chuangkai ta, an thlang lawk aṭanga meikhu vanlam hawia rawn zam chho ngiai ngiai chu hmu nghal vatin aw haw hawi le, ka hmuhsual a takah, kan ram bawh turah mikhual ten hma min khalh tlata hriatna kan neih chu le, fimkuur tak khan aw, Tawna nangin pathum ho la, rawn sir hel rang rawh u. Ka ṭawngka chhuak erawh in ngaichang dawn nia. Tiin an veh thla dan dan a.




Vawmkunga leh a naute chuan hlim takin an sanghal kah sa chu chanin an lo nui ham hma hlawm a. Chutah an chhak lawk aṭangin pasalṭha ralhrat tih hriat ngawih ngawih hian ṭhiante u kha in va kap lian awm ve maw le, chutih rual erawh chuan in kuang lo ram in dai lut tlat mai. Helai ramchang hi Vanzawl lal Vanhnawla pasalṭhate ram bawh ram a nia sin an ti chang fak a.




Vawmkunga chuan, uai chuti zawng chuan maw rampilrilah ṭawngka i chhuah dawn le, hei hi kal hmasate ram lo chuanna a nia, tu kutah mah a awm hlei nem, hei hi Phulzau khaw tuitlan te leh kan thlah lo la awmzel tur ten an bawh zel ang nga kan hnu hi an rawn la chhui ang. Kei Phulzau pasalṭha hian ka dam ṭek ṭek chhung chuan tu kutah mah pek ka tum hleinem an ti fiah fai fak a.



Vanzawl pasalṭha Zathanga chuan, uai, a chuti zawng chuan maw kan tih dawn a, kei Vanzawl pasalṭha  hian ka hrilh ang che u. Zathanga khualthang pasalṭhain a duh chu a neiin a bawh mai ṭhin thutam sawimi ka ni lo va, ka hmaah hian tu hi nge rawn ding ngam awm che u? Helai ram hi Lengsir khua nen hnaihchilh viau mah ula Vanzawl khaw tui tlan tan hmun a la awm ve a ni tih hi lo hria ang che u tiin a silai chu an lek kang nghal a.



Vawmkunga chuan a ni maw a fawng chelhtu i nih vang mai khan hlaua khur rual kan awm lo ve. I chona chu ka pawm e. Pasalṭha chu a thutiamah a dingnghet mai ṭhin tih leh dinchhuah rualin a kawlhnam chu an phawichhuak nghal a. Vawmkunga chuan a naute bulah chuan kiang ula, in kut khan in ralthuam kha hlat hauh suh ang che u. Chutih rual erawh chuan engzah nge an nih lah kan hre law, khuaa chinchang hrilh turin tawlh a ṭul chuan hreh hauh lovin in tawlh daqn nia. Mauhak lam aṭang khan khua in lut dawn nia tiin nunkhawchhuah a in beisei loh thu leh a mi beihtur pa hi a hriatchian em vangin chu thu chu an sawichhuak a.




Chutah Zathanga chuan Phulzau pasalṭhain ka chona a pawm takah chuan nauteu in bengdai ula pasalṭha nun tem turin in rilru siam ula, ngun takin ka chetla hi in lo thlir dawn nia tiin Vawmkunga hmaah chuan an ṭum thla chhak a. Chutah Vawmkunga chuan bawh nghal vatin a kawlhnam chu an vai chhuak zawk a, Zathanga chu rang zeta lo persawnin Vawmkunga thapek kal laklawh lai chu bawh thutin a kawlhnam chu an phe chhuak vuaia, na tuar ṭe ṭhawt riin a rawn zui nghal a.



Vawmkunga chuan a kawlhnam chu leiah thlauh nghal bawlin leiah ṭhingṭhiin zawisap hian ka hun a liam ta, ka naute hi zuah hram ang che an tih chuan Zathanga chuan pasalṭha ngenna chu ka zah sak ang che. Damkhawchhuak ziazang i ni lo ve tiin a nghawng chu an tan siah siah mai a. Zathanga chuan pasalṭha chu pasalṭha kutah vek a tlu ṭhin. In hotupa ruang hi khua luhpui rang ula, Vanzawl pasalṭha hmingthang Zathanga a ngam ngang lo a ni e tiin in lal hnenah thu in thlen dawn nia.



Umzui mi ka ni lo va, ka ni hek lo vang, tin helai ramchangah hian in hniak thar ka hmu leh a nih vaih chuan in khua khi meivapah ka chantir ngei ang khawlam pan rang rawh u nunna dangin in pialral kawng a zawh belh hma hian an tih chuan Phulzau tlangvalte chuan hmanhmawh takin khawlam an panding nghal a.




Leng len ar a khuanga chutih lai chuan thihna chuan,Phulzau khua a deng nghal zat a. Lal thinrim inhrosa kuk kuk thawm chu na hem hem tak a ni. Ka pasalṭha Vawmkunga phuba ka la ngei ang. Vanzawl pasalṭha Zathanga zawng mi chunga leng a ni ngai e. Mal beiha hneh rual loh a ni e tia a sawilai chuan Taikulha chuan lalin thleng nghalin lalpa ka umzui dawn, i thu lova krima duhthlanna ka kalpui dawn avangin i ngaihdamna sangber ka dil e. Tiin lal thu pawh nghak hman lo khawpin lalin chu hnungtawlh zawngin a chhuahsan nghal a.




Lalpa leh a upa te leh Zaluta chuan Taikulha kalliam tur chu thlirin lalpa chuan a ni kha zawng a danglam bik a ni. Zalut, tlangval sawm nen Kulha hnu chhuiin tunah la la hian chhuak rawh u. Lengsir lalpa pawh khan Vanzawl khua te saw a ngaina hauh bik lo vang. Kan hmehmit chuan Lengsir lalpa rilru kan sawi danglam theihna kawng awmchhun a ni. Chutih rual erawh chuan fimkhurna khan in taksa pengte chhuahsan hauh suh se. In mamawh tur kha la khawm ula, tiin an tirliam nghal a.





Khaw karah zanhnih leh chawhma ṭha zet an kal hnu chuan Kulha chuan an khawmi ten a hnu chhui a awlsam zawknan tiin a kalna a piangah chuan mausep a vit bur zel a, ti chuan le a mahte chauh chuan Lengsir khaw lungdawh chu feh haw hun awm velah chuan  a chuangkai ta. Phuba lak duhna leh Vanzawl pasalṭha a huatna chuan Lengsir an leido khuate chu dahṭha in pawisak lah nei lek lo in Lengsir khawchhung chu a dai lut ta. Tlangval feh haw tawh te chuan Kulha chu an lo hmu duh in a hnungah hriam nen an rawn zui ṭhem ṭhem hlawm a.




Kulha chu ding datin tumah kha lo hnai suh u. In khua hian ka pawi in sawi lo ve. In pawisawi tuma lo tla lut ka ni lo an ti vin ṭhat a, a hnunga tlangval pakhat chuan chuti si engti tura lo kal nge i nih an ti a, Kulha chuan in khuaah hian Vanzawl pasalṭhate an la cham em tih chian tura lo kal ka ni an tih chuan tlangval pakhat chuan cham e. I hmu duh a nih chuan lalin lamah i hmu thei ang an tih chuan Kulha chuan lalin lam chu hmanhmawh takin an pan a.



Lengsir lalin ah chuan a pasalṭha Zaduna leh Thanghrima chuan Vanzawl pasalṭhate chu mrlh ding ngar chung hian an lalpa nen an inbiakna ṭawngka chu kil khatah an lo ngaithla kar a. Zathanga chuan Phulzau khaw pasalṭha lu la tur hian engchena thui nge ke ka pen dawn lah ka sawi thei lo. Lalpa kan lal thuchhuak hi i khua leh tui te leh i pasalṭhate hian a kalh zawnga chet an thawh chuan buaina bul kan ṭan ngei ang tih hi ka sawi duh a ni an tihlai chuan, lal kawngka bula tlangval hmelṭha leh pa hrak leh pian dik zet hmel la naupang tak lo ding vang chuan lalin chhunga thusawi zo chiah chu thip takin an melh kal a.




Chutah lalpa chuan evhe heu, tlangval, ka mit hmuah i lo la inlan ngam a ni maw tiin Kulha chu thinrim mitmeng chuan an melh kul a.  Kulha chuan engdang a sawi lo, Vanzawl pasalṭha, lu kha ka duh a ni. Ka duh ka hmuh hunah ka chungthu chu lalpa i rel ṭha dawn nia. I lalin kawtah hian ka lo nghak ang tiin lalin chu an hnungtawlh san a.




Chutah lal tual aṭang chuan tlangval la naupang tak leh pian thiam tak chuan Vanzawl pasalṭha Zathanga khan min hmachhawn ngam dawn na nge tiin an au vin ṭhat ṭhat a.



Pu Thawma chuan chemte, kan khaw boruak hian a zir lo a ni. Khualval khawhnih kan kawl ta tlat mai le. Lalin lam pana kan khaw mi leh sa ke pen thawm chu i hre ve lo em ni an tih chuan Veli chuan ka pa ka hria e. A lo kal a ni, a lo kal leh a ni an tih chuan Pu Thawma chuan chemte, kei pawn ka hai lo e. A ni kha zawng a danglam a ni. Khuanu duan hringfate hi zawng tu tihdanglam rual an ni lo ve.



Buaina hian kianzai a rel dawn lo zawng a nih hi. Khawnge ka mit tlin tawk te hi zim hle mahse, rawllai mit,ang karin vawin ni chu i vuiliam teh ang khai, tiin leihkapui lam an chuang chhuak a. Chutah an lalin lam pan a Phulzau pasalṭha hmanhmawh taka lo kalte chu an hmu nghal zat a.




Thangveli chuan ka pa, tiin a banah chelh rualin ka pa min hrethiam hram rawh aw an tih chuan a pa chuan chemte tiang hian hun i hmangliam ang tih ka hlau hlel lo ve. Vanzawl pasalṭhate khan Phulzau pasalṭhate thin an tirim hle a nih hmel e. Min chelh tlat la, lal tual lam i han bih ve ang hmiang chuti taka ka chemtei nun sawi danglamtu engtiang fakaua mibik nihna nei nge i han chian ang hmiang tiin lalin lam an pan dun a.





Veli chuan ka pa chulam a ni lo. Ka u a ni ka venthawm chu,tiin lal tuala mipui lo tling hmur karah chuan an pafa chuan an in zep ve a. Lal tuala Kulha ding ran chu va hmuin Veli chu a phu uk a. A ba ban chu hmer ngat ngat hian a thlek vang vang a. Chutih lai chuan Kulha chuan Vanzawl pasalṭha, i theihtawp chhuah ang che. Hei hi phuba lakna a ni tiin a hmaa a mah ang chenvel palianpui khualthang hat khawpa khuatin thang Vanzawl pasalṭha ralhrat Zathang chu an melh ding ngar a.



DUHTAWK KEUH ANG. KA KUT ZUNGPUI A KHAM.