PÛMAH MI LU. BUNG 39- NA.

PÛMAH MI LU.


BUNG 39- NA



Mihrangval pasarih te chuan zing khawvar engmawi tak hnuaiah chuan an tih tur ṭheuh sawi kher ngai lo chuan an han ti sap sap a. Tukṭhuan an bar zawh hnu chuan an meichhem chu ti mit in Saia chuan ti hian Ṭiau lui kam aṭangin kan hel mai anga, Zohmun khawram valh kan dai lut ang.



Ti chuan tuna kan awmna chhak ral khi ka pa te ho ram ṭhuanna hlui a ni a, tluang taka kan thang hnu ah kan chuan dawn nia. Zohmun khawmi leh sa lakah kan fimkhur hle tur a ni a, an ni khua saw in zahnih nufaa inchhal ve ngat khawpa khawlian an ni ve a ni. An pasalṭhate ke hniak hnuhma pawh a kat nuk mai thei a, kan hnu fel fai taka kan kalsan a ngai ang.



Zohmun khaw ramvalh chin kan dai luh hnu chuan chhim lam hawi zawngin kan hel leh ang nga, a karah zanhnih kan riah leh chuan kan tum khawram chin Zohmun khaw ramvalh chin kan dai lut ang. Tiin kalzai an han rel ta a.



Zohmun khaw ramvalh chin an han dai luh chuan an boruak tawn chu a zah vah e ti lo chuan a  vawt raih mai a. An piah mual aṭanga chengrang awrawl au ri an hre ta tlat mai. An han ngawih vang vang hnuah an mihringpui kuk raih raih thawm chu an han hre zawm nghal zat a. Saia chuan kawngdang a awm lo. Kan pawh a ngai a ni. Fimkhur tak khan aw. Mahni ramvalh loh chinah chuan tu mai pawh ral en a en vek tur an ti a.




Kal zelin tu tih an hriat loh Lusei paruk te chuan nghalchang lian ṭha tak chu lo chan mawlh mawlh in an hlim in an lo ti ti bawrh bawrh mai a. An zinga pasalṭha tih hriat tak, khabe kual raih mai leh taksa lian tak chuan naute u, in phurh zawh tawk ṭheuh kha hlawi ula ti chuan kan chhawl chhin ang nga buk lama kan ṭhiante phurhah kan dah dawn nia. Hei kan hlawhtling thawkhat alawm maw le tiin Vaibel la kaiin a naute che vel chu hlim hmelpu sarh hian an thlek vang vang a.



Saia chuan zawi sap hian aw ka pawh dawn a, inring rengin lo awm ang che u tih leh a thlang ruai rai kawng lo in phan riak lamah chuan tawlh thla hret hret in Zohmun pasalṭhate awmna lam chu muangchangin an veh phei ṭhem ṭhem a.



Chutah a hnaih hle tawh tihah chuan aw then kharh kharh pah chuan ṭhiante u kha in va hlawhtling ve le an ti a, chutah Zohmun pasalṭhate chuan an thlang lawka an Luseipui tlangval lianpui leh sa inphut mawi tak an han hmuh thut chuan an hriam ken chu an humnghet nghal far a. Chutah Saia chuan ral ka ni lo ve. In khaw ramvalh chin rawn dai lut zawk mai la nia tih leh an pasalṭha an hruaitupa chu an melh ralh a.



Chutah an hruaitupa ber chuan hmaih nei hauh lo chuan a mit chu an lenkual ralh ralh a. Chutah Zohmun pasalṭha chu lo ṭaeng chhuak in helai hmun hi kan khaw ramvalh chin a ni a, i lo kalna lam kan chhut kha chuan Ṭiaului tui kang ngai lo lo dai kai pawh i ang zawmah mah e ka ti. Chutih rual erawh  chuan i puan ven te lah chu mei in per se a kai sam khawp ang le.



Nangmah chauha kan ramvalh chin rawn dai lut i ni lo tih ka chiang e. Zohmun khua leh tui tana ral i nih loh hram ka beisei an ti ram hmak a. Saia chuan pasalṭha, in tan ral ka ni lo. Lentlang khua pan tur ka ni a, kawng min kawhhmuh thei ang chu maw an ti nem diai a.



Zohmun pasalṭha chuan la ringhlel tih hriat tak mai hian Lentlang khaw pan tur ni si in ti nge kan lei lung i rawn dai? I rawn kalna lam aṭang khan Lentlang khua a pan theih asin. Khawi khua leh tuia cheng nge i nih le an ti ha a. Saia chuan Khuangphah khua leh tuia cheng ka ni a Lentlang lama kan chhungte tlawh tura khual pang zin ka ni an ti a.



Zohmun pasalṭha chuan chu i lo kalna a hlat phian chu le. I tan Lentlang khaw dai chu a pawimawh viau a ni maw an ti leh hram a. Saia chuan chu pasalṭha chu chiang kel kawla melh pah hian, pasalṭha, a pawimawh khawp mai. In khua nen hian a in hlat vak lo niin ka lo hria a, an khaw inrelbawl dan a fu vak lo niin ka lo hria a, tlangkam aṭangin thu dik ni maw an ti leh a. Zohmun pasalṭha chuan nih te pawh a ni mahna le. Tih chauh in an chhang a.



Saia ning lutuk tawh chuan pasalṭha," ral ka ni lo a, i luseipui ka nih angin nelawm takin min lo chhawn thei lawm ni an ti chang fak mai a. Chu pasalṭha chuan Saia chu ngun leh chik zeta melh kal pah hian, kan huatthu sawila chuan pialral kawng i zawh tawh ngei ang. Lo hnai ta che. Han ṭhu chawl ve la maw le an tih takah chuan Saia chuan ka lawm e. Keimah chauhin ka ni lo va. Ka ṭhiante nen kan nia an tih chuan Zohmun pasalṭha lo rin lawk ang ngeiin thil a kal ta.




Zohmun pasalṭha chuan a nih chu maw le. Lo ṭhuchawl ve rawh u khai an tih takah chuan Saia chuan a ṭhiante chu an ko chhuak a. Zohmun pasalṭhate chuan chutia an chhak lawka pasalṭha ralhrat hmel tak tak paruk lo chhuak te leh an hmel la naupang hmel tak aia deh an khirh tur zia chu an taksa pengtin te chu an lo belchiang ve mek a.



Saia chuan an kal tuma a la hlat tham em vang chuan thil pehhel a tum tawh lo. Zohmun pasalṭha chu melh ding bik in Lentlang khuaah sawn in khaw mi leh sa cham te an awm mial em an ti ha a. Zohmun pasalṭha chuan Saia chu melh vung vung pah hian an awm loh thu in an chhang a.



Saia chuan a tihzia nasa e. Kum liamta khan Lentlang khua leh Murlen khua leh Mualnuam khua in Thantlang khua an brih rawn te khan in beng acthleng ve chek ang chu maw? Khang thil kha engvanga thleng nge le an ti a. Zohmun pasalṭha chuan in sawi chhuah takah chuan khawthum ṭangrual na na na chuan hnehna changin Thantlang khuate kha an pasalṭha khualkai Sawia leh Thlahtea leh a fapa Saihmingliana leh a ṭhiante kha tuk dawlin hlate khuaah an um tlan e an tih tak kha maw le.



A mah erawh chu khang khawthum ṭangrualte pawh khan an tlangval leh pasalṭhate hloh ve nual in Lentlang makpa khualkai pasalṭha Tuaka phei chu a boral nghe nghe an tih tak kha maw le. Kan lalpa kha  Lentlang upa ho khan ṭanrualpuiah an lo sawm nghe nghe a, mahse kan lalpa hian leido neih a lo duh i khaw si lo. Beidawngin an haw leh ta mai reng kha a nia.



Thantlang pasalṭhate khan khawthum ṭangrual na na na chu an ngam lo hle a ni awm e. An khua lah an rauhsan tawh bawk nen. Tlem a zawng la chambangte khan khawi khaw lal nge an belh tak ang aw. An pasalṭhate lah chin hriat loh in an reh ta hmak mai nen. Rindan han neih pawh thil harsa tak tur a ni e. Mahse a tuartute chu an mahni chauh an ni bik i khaw lo. Kan laka pawn pawhlawt rawn chhuah fo Murlen leh Mualnuam khaw ho pawh an reh ta vang vang mai. A chhan chu kha indona rapthlak tak chhuakah khan an pasalṭhate chan hek le. Lisei lalna tlang hrang hranga thil pawi tak a chhuah laiin kan lal khua leh tui tana kan himna a nih vang khan a ṭhen phei chu an lawm zaw phian ta ve ang an ti a.



Saia chuan chu pasalṭha kamchhuak chu ngun taka ngaithla in a thilsawite chu dik hi a ti em em a.



Saia chuan Thantlang khua chuan khawi khaw lal nge an belh in hre mial em an ti leh a. Chu pasalṭha chuan ka hre hauh lo mai. An darh ve nuk in ka ring. Tunah an khaw rauhsan lah saw a ram leilungin a zir sia, Thantlang lalpa tan chuan kumkhaw nawmsak lohna a chang ngei ang. A bul hnai vela kalte sawidan phei chuan natuar rumri a rawn chhuak leh ṭhin a. An khaw chung zawnah Chhimbal a zam kual kalh ṭhin e an ti tak kha maw le. Khuanun Thantlang khaw rauhsan chu a la venghim zel e ti ten kan rual u ten an sawi tak kha an ti a.




Saia chuan kei hi Sawiluaia fapa Saihmingliana chu ka ni a. Nakin reiloteah Lentlang khua sawn harsatna namen lo a chhuak ang. He thuah hian in beng lo chhi ngawng u la ka duh a. Lentlang panna hnai ver erawh min hrilh hriat kan phut tlat a ni an ti a. Chutia pasalṭha naupangtea rallu tam tak khai thei leh khualkai pasalṭha,Saia an han hmuh chuan mak an ti hlawm hle a.



Zohmun pasalṭha chuan Saia thlek vang vang pah chuan Lentlang khua leh luh tur a kawng awlsam ber chu kan khaw paltlang a ni. Zep thu a cheng lo ve. Lentlang lal fapa sawn kan lal fanu a rawn hel lai tak a ni a. Kan khua pawh an rawn chuan zing narawh e. Chutih rual erawh chuan kan chheh vel khuaa pasalṭha khualkai a kawl ve tlat a. Chu chu an lalpa in a khaw daingul ni tura an khaw nula hmelṭha hmathehah hmangin kawlphai pasalṭha Mangnova a ni e. Mangnova chuan Lentlang lal fapa kiangah hun a tam zawk a hmang ṭhin a, a duh duh danin a khawsa mai ṭhin. 




A chet dan a rawva em em a, pawisak a nei hek lo. A lakah in fimkhur a ngai nge ang an ti sap a. Saia chuan hunliam hnu dawnkirin Mangnova, Ṭiaural pasalṭha ralhrat kha maw. Ṭhiante u Zohmun khuaah kan lo nghak ang. Zohmun pasalṭha chu melh kal chung hian hlauha leh timna in a man phak loh. Chhungril natna paia mihnawksak thianfai turin Chhim lam kan rawn pan a, in khuaah chuan kan cham ang. In lalin a lo remtih loh chuan daiah tal riahbuk kan sual erawh a remti turah ngai i la.




Lentlang khua kan suasam hnuah Murlen khua kan dai lut ang nga, chumi hnuah Mualnuam khua kan dai lut ang. Kan unau pawisawilo ten pialral aṭangin kan che vel min lo thlir reng a, an thlarau a hahdam hma loh chawl lovin hmalam kan pan zel ang an ti sap a. Zohmun pasalṭha chuan kan khuaa in cham chu kan lalpa chuan a remti ngei ang.  Lentlang lal fapa in luling lutuk saw a kham ve ngawt asin. Kan lal fanu lahin a hawi der si lo.  A malpui ngenmu denna lah saw insawitheihnan tak hmangin a ser kulh leh nghal an ti a.



Zinga chuan engtin nge a sawi a an ti ha a. Zohmun pasalṭha chuan Kawlhnam lek chhuak ngam lo in a silai hmet puak in tlaw lutuk nalamah a tum ṭhelhin ka malpuiah min kap ta a ni a tih kha maw le. An tih chuan Zinga chuan nuih sak pah hian a nun ka zuah hnuah pawh ti zawng chuan maw a lo sawi a? Engkim thudik in lalpa kan hrilh hriat  a ngai a ni an ti a.




Ti chuan Zohmun khawlamah chuan buka awmho nen inpawh tlang rakin khaw lam an pan a. An pasalṭha chuan hlado an chham vang vanga ti chuan khawchhung dai lutin khaw mipuite chuan an pasalṭha kianga kal khualval ho chu an lo hmu duh in an leihka sang aṭang chuan an lo thlir dauh dauh hlawm a.



Tlai ni tla chuan Zohmun khaw chhung chu a ti dam ruih mai a. Chhum leivak a tamin boruak vawt ru tak karah chuan khawchhung mi lehsa te nunphung chu a ti zuai ruih mai a. Zohmun pasalṭha chuan hma hruaiin lalin chhung chu an han chuangkai a. Lalpa chuan khualval ho chu chik zeta melh pah hian ṭhuthmun an remtir a.



Lalnu kianga ngawi renga lo ṭhu an lal fanu chu hmelṭha tak hi a ni ve a. A chawn no nalh tak leh a mawngbawr pauh tarh te, a awmbawr bu phir nalh takte chuan Zinga mit a ti tlai hle nghe nghe a. Chhaih zauh pah hian kan lal fanu hmelṭha kiangah Lentlang lal fapa in ṭhuthmun a lo remang chu tih nak a lai lai a an tih chuan ner nang hian lal fanu chuan K'u Zahmuaka lah hi a. Ka pa ka ning tlat, mi fiam hi a peih leh lutuk a. Tih leh bai chhuan chawh an rual nghal a.



Lalpa chuan ka pasalṭha, khawilam khual ṭha te nge ni ngai le an tih chuan Zahmuaka chuan hei Khuangphah lam pasalṭhate an ni e an tih chuan lalpa chu phu zuk in daih daih cheu chuan heng hengah engti tura lo kal nge in nih le. Pawipangte a awm em lo vang chu maw an ti ha a. Saia chuan lalpa awm lo ve. Lal ropui leh lal huaisen leh lal chak tak i nih thu i pasalṭha hian a sawi chamchi a, i hmel hmu lo va kan tumram pan kan duh ta mang si lo a i lalna khua kan rawn dai lut a ni.



I pasalṭha thluak fing leh awka dam tak avang hian i rorel dan a hrilh tel bawk avanga i khaw lei lung rawn rah chak mai kan ni tih pah chuan an chhak chhuak zauh a. Lalpa chuan khaih khaih khaih,,chu ti ang em a lal fel leh rorel thiam ka ni law. Ka pasalṭha thluak ang hi neih ve chakin khuanu ka dil fo reng zu nia tiin an nui huau huau a.




Saia chuan hei lalpa kan tumram lam pan turin khuain min thim hnan tawh mai dawn sia i lalna ang chhunga zankhat lek mutmu min tuah tir beiseiin kan rawn bel rawih che a ni an tih chuan lalpa chu ni tuk e le. In hmaitlang lah hmuh a nuamin khawdang ngawt te ai chuan in kawm tlak ta ve angin duh chen chen in cham ka remti e. Ka pasalṭha thlenin tur tlangaupa nen hian rem han ruat u la. Hah zu kha te pawh muangchangin kan zuk tlang a ni ang chu tiin a lo lawm thiam em em a.



Zahmuaka chuan, lalpa," kan ramchhuak kan hlawhtling bawk nen zanin chu khual pasalṭha zanriah kan kilpui ang nge. Zanlamah thu paqimawh tak sawipui tur che ka nei an tih zauh chuan lalpa chu phawklek taka awmnghalin tunah sawi ta law law ṭhin la aw an ti ha a. A pasalṭha chuan lalpa min lo ngaidam la, kan khualṭhate hian rem an ti rih lo va, zanriah eikham lamah kan rawn chuangkai leh dawn nia an tih chuan lalpa chuan aw a pawh ve mai a.




Lalpa chu a lalin chhungah chuan vei tawn sek in lalnu chuan an pa chezia chu  melh kar pah hian chemtei pa, chuti tak tak in rilru an seng vak vak ngai lo e an tih chuan lalpa chuan nem duai hian chemtei nu," kan khual pasalṭhate hmel kha i lo chik ve hau na nge? An hmela tumruhna lo langte khan chhan ṭha tak nei lem loin ka khua leh tui hi an lo dai lut hauh lo vang.




An hruaitupa panṭo lah kha an hmel lah kha la naupangte e ti lo khan an huaisar ngawt hlawm ta ve ang. Lentlang pasalṭhate ho hian an cham chhung chuan ka lalna ramchhung hi lo dai lut lo se a ṭha ta ve ang an ti charh charh a.



Zan a ni a, thlaeng hnuaia lalin lian tak chu mihrangvalte chuan pan khawm in lalin chhung an han dai lut a. Tap enga lal fanu samsei dumhlap kara a hmel hmai ṭhazet lo lang paw leh phek te chuan khualval ho mit a la in lalin chhung chhuahsan hun tur chu thleng lo law law se an ti zawmah a.



Chutah lalpa chuan ti ti an vawrh ṭan a. Hei in hriat angin ka khua leh tuiah hian ralmuanna ka duh ber a, zep thu cheng lo, engti tur bera lo kal nge in nih a khawi khua leh tui lal hmu tura ke lo pen nge in nih le an tih chuan Saia chuan lalpa, Thantlang khua leh tuia cheng ṭhin kan ni a. Khawthum do rawn kan nihna kha in chheh vel khuate chuan in hre vekin ka ring e.



Tunah pawh hian kan tum chu eng ang pawn harsa mahse kan hlawhtlin hma loh chu engmah hian min dal ngai lo vang. Kan unauten pialral aṭangin kan chetla min lo hlir reng a, an thlarau hahdam taka an chawlh hma loh zawng hmalam kan pan zel ang. Pawisawi lo nunna tam tak chantate tan khuanun kan dam min la phalsak a, min phalsak ang ngeia che chhuak turin thinlung chhunga turtu hi a puak keh tawh a ni.




Tunah hian i khua leh tuia kan lo kal chhan chu Lentlang lal fapa vang a ni e. Kei hi Saihmingliana Sawiluaia fapa u zawk ka ni e an ti chang fak a. Lalpa chu phu zuk in uai, i pa siar, an ti a, chutia khualthang pasalṭha naupangte, tal lu pawh tam tak khai tawh tu chu an lal fanu pawh chuan lo hai hek lo le. Saia chu an thlek zawk a. Mak a ti in a hmel nen inhmeh lo hi a ti em em a.




Saia chuan lalpa, kawngdang a awm hlawl lo a ni. I lalna hi kan zah lo a ni lo va, hunremchang a piang enliam kan tum tawh lo. Kan tawnna hmunin a zir leh zir loh lam kan ngaihtuah tawh lo va, i khua leh tuia chengte hian kan lam hawi zawnga ralthuam an lek loh hram ka beisei an ti a. Lalpa chuan chuti zawng chuan maw, in thu thu ni rawh se. Lentlang pasalṭha Mangnova lakah eng ual in ni lo tawp ang le an ti leh hram a.




Saia chuan a ni mahna le. Kan khan lo a nih tak leh pialrala kan unaute kan zui ve na ni a thleng tihna a ni ang chu. Lalpa ka lawm e an ti sap a. Lalpa chu ngawi vung vungin khual pasalṭhate chu thlek ha pah hian ka khua leh tuia chengte tan harsatna thlen hauh suh ang che u. In buainaah hian ka pasalṭha hi rin lut lo bawk u la an ti a.



Saia chuan lalpa, kan buainaah hian tumah rin luh kan duh lo va. Hrehawm tam tak kan lo tawrhna leh kan khua meivapa a chan ang changve tur chuan i khua hi ka rin lut hauh lo vang. Lentlang pasalṭhate chu kan lo nghak ang nga, i lal tualah hian ennawm i lo thlir dawn nia an ti sap a.




Lalpa chuan Lentlang pasalṭha han hmachhawn tur chuan in khawhawi a la zim mah mah lo maw aw an ti leh khauh a. Saia chuan kei chuan ka hmachhawn hauh lo vang. Ka ṭhiante hiam hmachhawn chakin an in chuh zawk ngei ang an tih leh lek phei chuan lal chhungkuate chuan an khual pasalṭhaho chu mak ti tak chung hian an thlek ha hlawm a.



Lalpa chuan a haw hawi, ka rei maw Mangnova hmachhawn chu thihna a nia sin. A khamphei zawnga in khua in lawi luh ngei ka ring tlat a ni an ti a.



Duh tawk ang