Monday 13 January 2020

PÛMAH MI LU. BUNG 30- NA.

PÛMAH MI LU.

BUNG 30- NA.


Thantlang khaw tlangvalte chuan engdang an dawn thei lo. An piah ral a an khaw lam pana meichher eng ṭhahnem fe in a rawn pan takah chuan nu nau leh tar chak lo leh hmeichhe awmnemte humhim chu an kut a ni tih an beng an hriatchian tlukin hrilh nawn kher an ngai lo'ng nge.


Zinga leh Biakbuka leh Saia chuan hmanhmawh takin lalin an panding nghal a, lalin an han thlen chuan thilawmzia lalin a hriat chuan lalpa chuan Tlangaupa chu ko in a rang thei angbera lal tual lam ko kom taka pan tura au turin an tirliam nghal a.



Murlen lal makpa Tuaka chuan a naute chu fuih phur tharin hma an rawn sawn chho ve zel a, Mualnuam pasalṭha ralhrat khawkheng Rongenga, Thangria, Chawngliana te chuan hlawhtlin tum takin an naute chu an lo fuih ve sauh sauh bawk a. Rongenga chuan Tuaka," ka aihnah phahpui Tlangpianga tharau hahdam taka a chawlh theih nan Thantlang khaw rawlthar Saihmingliana in ti maw kha? Ka chanpual a ni tih kha min hiatnawn sak leh dawn nia an ti rum al a.



Tuaka chuan nang khawkhat pasalṭha meuhin i tih te chuan dan tumna che kan nei lo ve. Hei le, Thantlang ram chin kan dai lut tawh a, fimkhurna kha hloh hauh suh ang che u. Kan lalpa in a sawi tak ang khan ral lak thil hlu leh sal chung changah kan lal thu kha kan zawm hram hram dawn nia.  Kham ko lam aṭangin Pasalṭha Rongnenga leh tlangval za in ṭanhmun in siam ang nga, an rawn nawr phei ang nga, kei leh Lentlang pasalṭha Zacheuva nen tlangval za kan ho ang. Keinin hmar lam aṭangin kan rawn nawr ang nga.




Kan zawn chho tumtluk mual lam aṭangin Mualnuam pasalṭha Chawngliana leh Neihbawiha hian tlangval a bak zawng in rawn ho chho ang. Tumah dim loh tur. A ṭul dan ang zelin kan che ang nga, nu nau leh tar chak lo deuh te lakah kan hriam lek kan tim dawn nia. Lalin em han hal sak erawh chu tlangdang chang dem kan hlawh dawn lutuk a chu erawh tih loh hram ni se. An khua erawh ding leh ngai tawh lo turin kan suasam thung ang tia a sawi lai chuan an piah ral aṭang chuan meichher eng panga lai a rawn chhuak ve ta tlat mai.



Tuaka chuan buaina dangin min rawn nangchin tlat mai tih sap pah in a silai chu an kau ri rap a. Chawngliana chuan uai, buaina dangin min rawn chim a va nih hmel ve maw le, khaw nge in meichher kha ti mit ṭhen ula lo lambuna zawhna zawhfiah an ṭul ngei ang ka ti. Thangtlang khaw pui tur an nih mai hmel mang teh e tiin tlangval sawmthum vel hruaiin meichher eng an hmuhna lamah chuan hmanhmawh takin an liam nghal a.



Meichher eng chu lo hnai zel in an kar hlam sawmli vel lek a awm tawh tih ah chuan Chawngliana chuan ding rawh u, hual beh vek in ni tawh e. Khawi khua leh tui te nge in nih an ti chang fak a. Hmunhlui pasalṭha Kawlzika chuan zam hauh lo hian Hmunhlui pasalṭha te kan ni e, thim thama in lambun ching pasalṭha huaisen tak ka hre ngai lo ve. Kei hi Hmunhlui pasalṭha Kawlzika, sa leh ral hmaa zam ngai lo ka ni e an ti let sak a.



Chawngliana chuan kei Mualnuam pasalṭha, zamna in a man ngai loh, hlohna pianpui ve ngai lo, Chawngliana ka ni e, nang khual thang pasalṭha khan helai hmuhah engti tura i ke lo pen lut nge i nih le tiin an zawt a.



Kawlzika chuan zawhna in zawh chhen hi ka ngaina lem lo tih lo hre hmasa la, chutih rual erawh chuan in thil tih turah khan a ko tikimtuah min rin lut ve thei em an ti let leh a. Chawngliana chuan rinhlelh hmela in awm leh awm loh a ni ang chu. Kan lo rel tawh sa hlawhtling taka mahni khawlam ṭheuh kan panna kawnga kan thu in zawm dawn phawt a hnu an ti a.



Kawlzika chuan chu engthu rel lawk nge ni ngai? In tana lu zuara raldo turte hian a hamṭhatna kan um dawn lo a nih chuan kan kut kan sil e. He lai hmun hi Thantlang khawram chin a ni tawh a, silai han hmehpuah na chi lah a ni bawk hek lo. Ral lak thil hluah thuneihna kan neih ve dawn phawt chuan in tan ke kan pen ve ang an ti leh a.



Chawngliana chuan ner nang chung hian awlsam taka kan lak aṭanga rul kawzen in tum a nih chuan helai hmunah hian in thi vek ang, hual beh vek in ni tawh a, kan thu anga in awm mai kha a ṭha zawk lo maw? At so na chi a nih loh zia in hriat ka ring an ti chher chhak a. Kawlzika chuan i ngam a hnu i silai kha hmet puak la ti nia, in leido ramvalh china tun ang huna silai hmeh puah chu khaw khat pasalṭha tih atan chuan a at thlak mah mah ngei ang tiin an vâu let ve leh sak a.



Chawngliana chuan i ka kha chip hmak rawh, kan tam hnehna hian buaina min thlen thui tir lem lo ang. Chutih rual erawh chuan ka inbeng hniamna ni pah fawm in silai fawng sawm erawh in hawn thei ang an tih chuan Kawlzika chuan a ṭhat nasat chu tia khik sak pah hian a ban an phar chhuak a, naute u kan inrem ah ngai ang aw, in ralthuam te khan lei lam dek se, an ni pawh in kan lam hawiin hriam lek lo se tiin fimkhurna hloh chuang lo chuan hmalam an pan hret hret a.




Chawngliana chuan bum chi ka ni hauh lo a nia. I ke kha rawn pen hnai tawh suh. Chu chu Pasalṭha Chawngliana thu pek a ni. Naute u in silai khan tin reng ula, rinhlelhawma an awm chuan  dim hauh suh ang che u. Hun kan nei tam lo a nia an ti chhuak leh chhak a.



Kawlzika chuan uai, khawkhat pasalṭha ve meuh in chutia ṭawng i thlah mai ten le, mahni thutiama ding ṭhin ka ni e. Dawt var ka sawi loh zia in hriat duh a hnu kha tih leh a silai chu Chawngliana lama theh phei an rual meuh chuan Chawngliana chuan khati mai tur kha, ral rama inrin hi harsa tak a ni reng a ni. Kal hmasa ula kawngsial  hi in zawh chho zel dawn nia. Hun kan nei tam tawh lo ve an ti chhuak leh a. Ti chuan an ṭhiante dang awmna lam chu in melh hrek hrek in an pan chho ta ṭham ṭham hlawm a.



Thangtlang lalpa chuan thu sawi dap dap in an piah ral lawka ral ho inkulh dan vel an han puan meuh chuan mipuiho chu an phu mur mur a, chutah lalpa chuan chiai lo turin in leh khaw thuhruk lam chhungtin ten pan tur leh engchena rei nge inbeihna hi thleng dawn tih lah hriat a nih loh vanga an tla tur faisa iptepuia ak chhuak tur leh em a phur turin an tirliam hlawm a. Ti chuan leh tlangval mi zahnih tling awrh raldo tur te chu mahni ṭanhmun tur lam ṭheuh chu panin zawlbuk kianga an dah tiang urh mau tawngkhat leh a chanve vela sei chu la nghal zelin an han haw haw hulh hulh mai chu na hem hem tak a ni.



Biakbuka leh Zinga leh a nu nuṭapa Lingeuha chuan hma hruaiin tlangval an kiangah mi sawmsarih an kal ve bawk a. An pasalṭha Zazawna hnungdawl in Tumtluk mual lam chu an pan ta a.


Saia leh a ṭhiante leh tlangval mi sawmnga chuan tuikhur mual lam panin an pasalṭha Bengkhaia ho in an pan ve thung a, Kurung mual lamah Thangkunga leh Dozarem chuan  tlangval sawmnga ho in a bak zawngin Thlahtea te lam khualthang pasalṭha Sawiate chuan an pan ve thung a.



A bak tlangval la bangte chuan lal chhungkua leh nunau ho ven hna thawkin khaw thuhruk tlangsang lam an pan ve thunga, nunau leh lal chhungkuate chu thaw dep depa hun hmanin silai puah hun tur chu ngaichangin an beng an chhi kar hlawm a.



An awmhnun aṭanga lo chang ru khiauin meichher an lam pana lo hnai zel chu lo melh karin ral ho pawh chuan Thantlang khaw luhkhan bulah chuan rorel in hmun thumah an han insem darh ta phak phak hlawm a. Thlahtea chuan U Sawi, ka ring sual lo hle mai. Chutih rual erawh chuan kan naute ṭanhmun a phet deuh lo maw an ti thawp sat a. Sawia chuan hlauthawng mah ta che. An thinlunga huaisenna an pai ruk chu an pholang dawn alawm. Eng nge ruahmanna i neih le tiin an zawt a.



Thlahtea chuan nuih sak pah hian kan tana awlsam ber chu a tam thei ang ber an hnuk chat lo mah ila che thei lo a hliam na tak tawrh tir a ni mai. Lo hnai zel se, Murlen lal makpa i aihnah phahpui ni ṭhin pawh a tel ngei ang. Ka kutah dah ang che. Kei i nau hian i thu kan hnial lawk ang nge, an ti chang fak a.



Sawia chuan ngawi ngal chung hian an hmaa meichher eng lo hnai zela lo lian tual tual lam chu mit lasawn lek lova thlir in naute u a hun a thleng dawn ta, in silai on hmeh puak ve leh in mau zum kha a na thei angberin in khawh dawn nia, kawi thum chiah an bak tawh. Min tam hneh hle mahse an ni aiin huaisenna kan ngah zawk tih kha vawng tlat ula, in tilru kha fim reng rawh se. Mahni khawchhan nana beimi chuan hlawhtlinna in a hmuak ṭhin.




In ṭanhmun kha a rem meuh maw in la in hnaih mah mah e, tawng chenvel danah zel awm rawh u. Thutam sawina hun a awm lo ve. Khai le ka tih ve leh in kap nghal dawn nia tia a sawilai chuan Khurpui mual lamah chuan silai a rawn puak ta zawt zawt mai le. Na tuar rum ri leh in meichher kha ti mit rawh u tih thawm chuan a rawn zui ta.



Chu ve leh Sawia chuan khai le an tih chuan ralho lah inring hman hek lo silaimu dawng fuh te chu an ṭe ri ṭhat ṭhat a, chung zingah chuan an hruaitupa Chawngliana chu hnim pik ah chuan lum lut nghalin a malpuia silaimu lut avanga thisen thatlam tak lo chhuak chu hup beh tumin an ṭhen tlak tlak a. Zawng chhe ho chu leh tunah in meichher kha ti mit rang rawh u an tih tuarh chuan a naute ho chuan an han ti mit nghal a. Chutah naute u hliam ka tuar e, chutih rualin hmalam pan zel rawh u. Kan ṭhiante silai puak thawm a la mit lo ve. Tiin a iptepuia a diar ah chu la chhuak in a malpui chu an tuam a.




Tuikhur, khurpui venglama ṭan khawh te chet a phet ta tlat mai.  Ral ho chuan hma sawn chho zelin pasalṭha Bengkhaia chuan tawlh hun a awm e. Khawchhung hi tuam tir law law ang. Tiin a nauteho chu au tuarh tuarh in an han hnungtawlh a. Saihmingliana chuan Laikung khawmaw i hliam chu an tih chuan Laikunga chuan lawmpa engtham mah  a nih loh hi khawmaw i kut la sawn rang teh an ti a.



Saia chuan lawmpa, khawmaw lasawn mai teh an tih ṭalh hnu chuan a nak nena silaimu luhna thisen lo hnam chhuak chu a zu deh sak a, Saia chuan lawmpa," a rang lama hmun him lama i in suan a ngai a ni. I hliam hi hmu thei lo mah ila a na hle ang tih ka hai lo ve. Thangri an lo hnaih hma in kuah chho ang le an tih chuan Thangria chuan lawmpa tuar hram hram rawh aw tiin hlauthawng tak chuan an hnem ve a.



Ti chuan khawchhung lam an pan chho zel a, khaw chhung an han luh chuan pasalṭha Bengkhaia chuan intinah khan pahnih te te in insemdarh ula, min rawn umphak dawn nia, vat in Laikunga kha lalin lam pan pui ru, lalin em chu an hal lo turah ngai ang tiin zik zakin an han tlankual hlawm a.



Tuikhur mual rawn tuam chho ral ho chuan khawchhung an han lut dawn a an ding ta chat mai le. Khawchhung chu a teh hian a reh ruih mai a. Chutah ral ho lah chuan rawn luhchilh ta nge ti lo chuan tuikhur venga in hmasa ber chungah chuan meichher an han vawm kai mai chu a alh ṭha duh hem hem hle mai le.




Saia leh Lutvela tawmna in chu ral pakhat hian tlankawi zak zak chung hian meichher vawmkai an tum leh a chutah Saia chuan a silai chu tin kawh vah in chupa chaldarah tak chuan a silaimu chuan va deng siah in chupa chu eu awrh in leiah chuan a meichher ken leh a silai chu a thloh nghal a, a ke khawng dawt dawt in pialral kawngka a lawi ta nge nge a.



An tam hneh em avangin Thantlang valrual ngenmu in daih seng bik hek lo le, kiltin aṭang chuan khawchhung lak ngei tumin an rawn tuam ta tlat mai le, Tumtluk mual leh kurung muala awmhmun khuarte pawh chuan tawlh zelin khawchhung an rawn pan ta. Saia chuan lawmpa kan chet a fum ta, tunah chuan an kutah kan awm ti tih ta der mai. Khawthum ṭangrual na na na, dan hneh a har zawng a ni e an ti chuai raih a.



Lutvela chuan pasalṭha, i hnual zawnga i ka in an teh tlat chu le, khaw nge pasalṭha huaisen Saihmingliana khawtin thang kha a awm tak le? Rilru fim takin le min rawn bawh ngam bik loh hi, hei kawl  pawh a engthuai dawn e. An ni aiin ramchin leh khawchin kan bel zawk tia a sawilai chuan an tawmna in chu an rawn kah rawn ta pawp pawp mai le.



Saia chuan funpui an va er rei dawn ngai ve le tia nuih sak pah hian kan awmna hi a him lo a nia. Chhuat kha rek la relh ruk dan kan zawn vat a ngai saw meichher kengin pakhat a rawn tlan leh a nia tih leh ral meichher keng chu a ṭhiante ho in veng tih hriatreng hian Saia te hah let vena hun siamsak hauh lo chuan an rawn kap pawp pawp mai si. Chu ve leh Saia chuan kan dinhmun a ṭha lo tia a sawizo chiah chu an tawmna in chung chu rawn ri deuh khep in a hnu lawkah chuan mei alh ri chuan a rawn zui nghal zat a.



Chupa chu leiah bawkkhup nghalin a ṭhiante lam chu vak zawt zawt chungin an pan nghal a. Chutah Saia chuan lawmpa a va lum ṭha ham ham ve le. Hmanhmawh teh khai an tih chuan Lutvela chuan kan lengna khawp chu ka ti kaw thei ta, khawilai nge kan pan ang? Tiin beidawn hmel tak hian an zawt a. Saia chuan Pûm awmna saw kan tan a hnai ber kawngdang a awm lo tiin an awmna alh hluah hluah chu an chhuahsan a, chutah Saia chuan khai le tiin tlankawi zar zar in Pûm in lam chu an han pan dun a. An thlen dawn chuan silai a rawn puak leh ṭhuai ṭhuaia, Saia hnunga tlan Lutvela chuan Saia chu a va bawh  thlu pawp mai a, Saia chuan an en nak chuan Lutvela chu a ka aṭanga thisen lo luang chhuak in thei leh thei lo hian pialral aṭangin ka lo thlir ang che. Ka thlarau a chawlh hma loh zawng ka phuba la turin khuanun venghim che rawh se an ti a.




Saia chuan thinrim tak mai hian ding chhuak ngam tawh si lo hian Lutvela iptepui ah chuan ṭhamin leiah chuan a ṭhianpa chatthla chiah chu an hnuk hrawih hrawih mai a. Chutah a lu chung lawkah chuan ngenmu a rawn ving fia fia mai bawk si. Saia chuan a ṭhianap chatthla tawh chu biain kan him ṭep tawh asin, lawmpa tiin a mittui tling pam chu an khap per sak a.



Chutah an chan a chau tih hriat zet mai hian tlak deng lama in pathum chu a rawn alh chhuak leh hlap hlap a, Saia chuan a ṭhianap nunna nei tawh lo tih hriat ngawih ngawih a let hlawm reng chu Pûmah luhpuiin an kuah vawng vawng a, chutah a mitmeng rapthlak tak chu rawn lanchhuah tirin ṭhiana i thihna hi a thlawn ngai lo vang. Tunah chuan a che chhe zawkah ṭang mah ila zangkhua pawn bungbut hun a nei ngai e anti chhuak chhak a.



Thantlang valrual hliam la tawk lo te chuan khaw sah en nuanaute an dahna hmun chu an pan ta sang sang mai a. Chutah an panna kawnga an tlanna lamah an hnunglam aṭangin ngenmu dawng an awm leh zel nen. Sawia te leh Zinga te lam pawh chuan tawlh zai relin an mahni hlimna lam tur chu an pan a ṭul ve ta.



A paqi ber mai chu lalin chhunga Bengkhaia leh Thangria lleh tlangval pathum te chuan Laikunga hliam an buaipui chu a ni ta. Ral ho in an luhchilh ta. Ral ho lah hnehna chang hlim thawm nen haw haw in khawchhung chu an thunun hneh kher mai le. Murlen lal makpa Tuaka chuan Bengkhaia tukkhum sama ṭham kan lawp pah hian i nunna hi ka kutah a awm tih hria ang che. Tiin Laikunga hliam tuar chu melh khui chung hian i tuar chhel vei maw tih leh a nghawng chhawk hmawk an rual a.



Lalin chhung aṭanga hnungkhir chunga pasalṭha Bengkhaia leh a naute pali lal tual lam pan pui pah chuan lal tual an han thlen thlak pui a, chutah an kaihzaa tlawh thlep nawk pah chuan dimna reng nei lo chuan an lu an han lak sak zet zawng, an chhak tlang aṭanga khawfing rawn chat ṭantir in khawchhung a tuam en set set a lal tuala an mi leh sa dim baksak lo va an lu an han la an han hmuh meuh chuan an rilru a na in an thinlung a rum vawng vawng a.


In tinah ralho chu lut in ran sual ho chu tukṭhuan hmeh turin an han kap thlu leh nual bawk a, ral lak thil hlu te chu lalin lam luhpuiin ran rual nen lal tual an mawi a, hnehna hlado chham in intin mai chu an hal a, lalin erawh an zuah thung a.



Thantlang lalpa chuan Lentlang lal fanu chu biain tunah chuan i pa kutah kan awmta, chemte kal ta che. Lal thisenkai kutthlak ka duh lo ve. I pa pasalṭhate kiangah sawn kal rawh, kan awmna an zawh che chuan lal dang bel turin kalzai an rel e, i lo ti dawn nia an ti tham chhal a. Lal fanu chuan lalpa ka lawm e. Ka theih tawp ka lo chhuah ang tiin khawchhung lam a pan ding nghal a.


He indona rapthlak takah hian an ni khawthum ṭangrual zingah pawh mi za chuangin nunna an chan a, kei ka ni tia in hmatheh theih loh, mal leh mal pawh a in nuai theih lohna indona rapthlak hian Lusei khaw hrang hrangah nghawng a neih pawi zia tur reng an hre si lo. 



Lo chang zel rawh le. Saihmingliana te unau hian Lentlang khua, Murlen khua leh Mualnuam khua hi engtin tak suasam ve ang maw lo chang zel ang che.


BONUS

ka kut a kham.








9 comments:

  1. A ngaihnawm khawp mai..mahse a tawi mah mah a nih hi maw

    ReplyDelete
  2. ṭan a va na deuh ve le,,,,ngaihnawm hle mai,i hun hlu tak kan tana i pekna ah lawmthu awm teh se

    ReplyDelete
  3. Ho Ka ti, pasaltha sawia leh a fapa te I chet tir Dan hi

    ReplyDelete
  4. Indona chu a ho leh ang reng hle mai.I hmanhmawh ve deuh bawk em aw ka ti. I kaitawi mah mah a

    ReplyDelete
  5. He mi bung bik hi chu a ziaktupa hi i rileu ahmanhmawh tih alang reng. Hotupa hmanhmawh suh. Nawr luih inih pawh in thawnthu quality țha als nih zel avangin fans te tan ngaihnawm deuhturin uluk tak zelin awm.

    ReplyDelete