Friday 24 May 2019

THIH NGAM LU PU TEN HMALAM AN PAN. BUNG-37 NA.

THIH NGAM LU PU TEN HMALAM AN PAN

BUNG-37 NA.


Thangzika chuan Rungtlang khua Lal Lianduna khaw awp ram rin chin an thlen hma kan nangchin a ngai a nia, tiin a ke pen chu an chak zual sauh a.


Khamsang mihrangval te ke pen chu a zangin a chak par par hle mai. An hmaa tihturawm chu hlen ngei tumin an rilru an siam fel diam tawh a. An mitmenga zamna hmuh tur awm lo, thisen chhuah chak tak leh phuba lak ngei tum chuan Khuafo Pasalṭha ho chu an um ta ngat ngat mai le.

Khuafo Pasalṭha ho pawh chuan Ṭiau lui hel in Lal fanu duhawm zet chu muangchangin thlamuang tak maiin an hel ve mek bawk a. Taikulha chuan Lal fanu chu a bana vuan chungin ka Fanghma tuai tirte kan vangkhua kan luh hunah meuh chuan ropui takin an lo cheibawl ngei ang che tiin an nuih leh vur vur ṭhin.


Lal fanu chuan hlau leh khur ru deuh dar dar hian, i kut bawlhhlawh tak mai khan min khawih hlek suh, ka kal thei e an tih chuan Lal fapa chuan hmeichhe huaisen tak zawng i ni e. U Kulh, ka pa hoin kan vangkhua kan lawi luh hun chu i nupui thar kan lo lawm dawn nia tiin an han nui hlawm dar dar a.


Thangzika te pawh, chak takin Khuafo khaw panna kawng chu zawh zel in ni pawh vanlaizawlah sa takin a ding rum ul mai a. Mihrangval te chu chhun chauh tum awm fahran hian namen lovin a enna zawng zawng sawmkhawm in a mawi ve na chu an chhuah sen eng deuh phut a.


Khiang thing lian pui pui sang ṭha zet zet te chu lo ding peuhul  in a hnuai nihlim ah chuan Thangzika te chu an han ṭhu chawl deuh ran hlawm a. Nakinah chuan Lengsir Lal fapa chuan khiang thingkungah chuan in thazo zet hian an ban kai zung zung a.


A duh tawh a hla leh a mit in a tlin tawk an thlir kual vang vang hnuah chuan chhuk thla in lei a rah rual chuan khua ka hmu e, an paltlang a ngem? In erawh a tam lo hle mai a an ti chuar chuar a. Vawmlianuk chuan Thangzika melhrun pah chuan kan mi um te nen hian kan in nangchin na hmun tur pawh a ni mahna, chu tih rual erawh chuan an hel thei bawk, zankhat em an hnu pawh kan la chhui tling lova,  chhawm an nei tel a ni tih hi kan hriat a ṭul a ni an ti a.


Thangzika chuan, nih zawng a ni meuh mai, remruatna ṭha dang thawh belh tur hria kan awm em? Tiin an melh kual dan dan a, an ngawih tak vek hnu chuan, Thangzika chuan aw le,,Aivel, Zakhama nen khan kawngṭum zawngin kawr te khu zawhthla ula, Dawla leh Hrangchhunga khan, kan kal tawhna lamah let leh in tuibur hmuamda awm vel kawngpengṭum zawngin in let leh ang, a bak zawngin kan hmalam kan pan ang nga, in beng leh mit kha ngun takin in chhi in in len ngun tur a ni. Thawm ka chhuah min lo ngaichang ula, khawi khaw ram  rin luh chinah nge kan awm tih pawh kan hre lova, fimkhur takin aw tiin a remruatna lamah chuan an han in sem darh nghal phak phak a.


Nakinah chuan Vawmlianuk chuan Thangzika bana kheuh zauh pah chuan an piah lawk, Tlangsam hnim buk lo ding laih sira mihring kal ṭhanna tih hriat ngawih ngawih chu lo in sial riak in an kawk va a.


Chu mi kawngṭum peng lian vak lo hmun chu an thlen chuan chu kawng chuan hmarchhak lam tantlang zawngin a lo in sial bel deuh kalh a. Thangzika chu an changtum raih hnu chuan midangho chu an lo kalkhawm sap sap .  Thangzika chuan hei hi kan pawh mai a ngai ang, kan tum hi a sual lo turah ngai ila, ni a la vanlaizawl a, Munglianuk zawh ta zar zar ila engtik hun velah nge khua kan luh theih ang an tih chuan Munglianuk chuan ka hmuh dan kha chuan tlai ni tlak rual velin kan thleng mai awm mang teh e, an tih chuan Thangzika chuan aw le, kan hmanhmawh deuh a ngai a nih chu tiin kawng chu an han zawh ta zar zar a.


Tlai a ni a, tlai reh tak a ni, tlai ni tla tur pawn khawthlanglam panin thing ler kara chhimbal lo zam kalh chuan Mihrangvalte zun a luah hneh kher mai le, Thangzika chuan a nu a hmangaih em em chu hrechhuak zawkin, a nunkawng hahthlak tak leh bumboh tak te chu chhuikirin inthiam lohna hlir in a rilru leh thinlung chu a khat a.


Fehkawngṭum bel tak chu zawh zel in kawtchhuah an han thleng, khawchhunga Ar khuang al al thawmri chuan an beng luh nghal zat in Thangzika chuan, Khuafo Pasalṭha ho hian tuman min la hmu ngai lova, insemdarh tham lah kan awm hek lo, mi sawm chauh kan ni nen, kan lo in tawnchilh a nih pawn, ka kiangah Munglianuk awm se, Vawmlianuk lehAivela in in kawp tlat ang nga, Piandenga leh Hrangchhunga, Chhunhleia leh Dawla, Thanṭhianga leh Zakhama kan tukkhum in mit kan nei tel ran tur a ni, hawh u le kal ang u hmiang tiin Mihrangval sawm te chuan an la dai ngai loh Khua chu an lut dawn ta.


Leizo khua chu a enga tihreng nge ni, tlai nitlak hnu pawh a, naupang tualchai hlima nui a ṭap thawm te pawh hmuh tur leh hriattur awm miah lo chu tar lam tawh chin leh chinchang hre deuh tawh ho chuan an beng leh mit chu an len ngun leh zual hlawm hle a.


Leizo khaw boruak chu a rit ru hle mai le. Lal-in chhunga Lal leh a khawnbawl te leh Khuafo pasalṭha leh Khamsang Lal fanu chu tap kil aṭang chuan Leizo Lal fanu hmelṭha ve tawk tak, Darziki chuan a thinlung chhunga hlauhthawn rukna nei lian tak chung chuan a thlek tawn zak zak hlawm a.


Lal tuala Khuafo tlangval sawmli dawn lo ṭhu tling hmur ho chu khawchhung tlangval te chuan inring ru tak chung chuan an melh hrek hrek hlawm a.  An vangkhua lo lawi lut te chu minamai an ni lo tih chu an beng hriat tluk zet in hre mahse, an khaw chhan nan chuan an nun pawh an chan huam a ni tih an hmel hmaiah chuan a lang chiang hle mai le.


Leizo Pasalṭha chuan vanlam boruak hip kak kak in an van vadak a, chumi hnu chuan Lal-in lam chu a pan ding nghal zat a. Pasalṭha Ngulthanga chuan tlangval pakhat hnenah chuan Huala zu ko la, Lal-in a ranglamin lo pan rawh se an tih chuan chu tlangval chu rang takin a kal nghal a.


Ngulthanga chuan Lal-in chu kai lut nghal in e khawi lam lam Pasalṭha te nge ni tiin Lalpa chu an zawt a, Lalpa chuan Khuafo Pasalṭha Taikulha leh Tlutpawha leh an Lal fapa te an nih hi tih ri an hriat chuan a phu awk hial a, an ni pathum inkawp hi chu Lusei Lalna ram hrang hrangah leh an hnam pengho Halkha leh Paite lakah pawh mihlauhawm Pathum an ni tih a hrechiang hle mai le.


Ngulthanga chuan an sir lama tlangval pahnihin an karcheh Lal fanu hmelṭha tak chu an melh leh ralh a, ngaihdan a neithiam nghal mai.


Thangzika te pawn khawchhung an lut fel ve mek a, kawtkaia aṭanga an lam pana lo tlang thla tlangval chu lo ti dingin Thangzika chuan an khuain mikhual an neih leh neih loh an han zawh chuan tlangval chuan Khuafo Pasalṭha te leh nula pakhat an chhawmtel tih thu an han hriat meuh chuan an mitmenga thinrimna lo lang chu chu tlangval chuan a hre thiam nghal vat a.


Thangzika chuan aw le kan lawm e, in khaw Pasalṭha chu tah hian kan lo nghak ang nge tiin an lo nghak a. Huala a lo thlen chuan engkim chu Thangzika chuan a han hrilhfiah nghal a, Huala chuan chuti a ni maw, theihtawp kan chhuah tlang a niang chu an tih chuan Thangzika chuan in khaw tlangval ang in in Lal-in chu Piandenga nen hian kan lo lawi lut ve ang nga i rualin a dang zawngin tlamsawm hnu vel awmah kan hnungah min lo zui ang nga, a ṭha a ngem an tih chuan Huala chuan aw le a ṭha phian ang, Darngul khua palai lo kal ang zawkin in awm mai dawn nia an tih chuan Thangzika chuan aw le, i ṭawngkauchheh dan tur in a zir em ang chu maw an tih chuan Huala chuan hlauthawng duh suh tiin Lal-in lam an pathum chuan an panding nghal ta a.


Lal tuala Khuafo tlangvalho chu Piandenga chuan sam thluk hmiah hmiah a chak kher mai le, mahse a la hun mawlh si lo. Lal-in an han lut, Huala chuan Lalpa hei Darngul lam aṭangin zualko a lo kal mikhual pahnih in an be duh che a an tih chuan Lalpa chuan chung mikhual pahnih, an hmel hmaia thinrim rukna in phumru kar chu hmuh hmaih hauh lovin zawhna an zawt a, Thangzika chuan Lalpa kan lo kal chhan chu tia an ngawih vang vang lai chuan Khamsang Lal fanu chauh avanga muthlu deuh lawp lawp chu lo meng kawk in chu aw a hriat ṭhan em em aw leh a thinlung zawng zawnga a ngainat, a hmangaih aw an han hriat chuan a meng nghal kawk a, tap lama Lal fanu in an nula rawn hruai muthlu lawp lawp chu lainat tih hrait zeta a en kar laia mikhual dang aw a hriat avanga lo meng kawk chu an boruak awmdan tur chuan hrilh nawn leh kher a va ngai lo chiang em.


Thangzika chuan, Lalpa, Zualko chiah pawh a ni lo, kan khua hian harsatna liantak kan tawk a, sapui pahnih ngampa tak leh fing tak in kan khawchhung hualin kan khaw feh kal pathum lai an seh hlum tawh a, hei zah pawh dawn lovin in khaw pasalṭha hi kan rawn ṭahawh tawp mai a ni an tih chuan Taikulha chu a lo nui chhuak hak a, Taikulha chuan chu in khua chuan Pasalṭha pawh in nei na nge? Kei ni hi min ruai mai dawn em ni? tiin hmusit tak mai in a hmaa mi Thangzika chu an melh tung hra a.


Lalpa chuan a nih tak chu maw le, a vazialo ve aw, nunna hi a hlu asin, Huala ngaihdan dan kha ni teh se an tih chuan,Huala chuan Lalpa, ka ngaihdanah chuan ṭanpuingai te chu kan ṭanpui dawn lawm ni, ka kal ngei ang an ti sak a.


Tlutpawha chuan, ka aihnahphahpui  hian kal chakna thinlung a put chuan kei pawh ka hnial lo ve, in khaw nula hmelṭha ka hlawh dawn phawt chuan an tih chuan,Piandenga chuan ka pu, kan khuaah nula hmelṭha an awm lo, Halkha mawnghang ho pawh hi hlawhchhamin an haw leh ṭhin an lo ti kauh a, chu ṭawngkam dengkhawng tak chuan boruak rit tak chu rawn ti alh belh leh zualin a ṭang ta at mai le .


Taikulha chuan e he heu, keini hi Halkha chu kan nia, Halkha mawnghang i tih zinga rinluh kan ni ve em tiin an tho kang ur a. Piandenga chuan chiangzeta melh kal raih chung leh nui lui tih hriat tak mai hian pu a, i in rinlut ṭalh duh a thu a ni mai an ti leh sak a. Thangzika chuan,Lalpa buaina hi kan duh lo a nia, kan kal leh mai ang nge khawnge ka vaibel hi kan ṭan lawk ang nge tih leh tap lam chu an pan nghal a.


Tap lama lo ṭhu Lal fanu hnenah chuan zawisap hian khumpui a ranglamin pan rawh. I pa Lalna inchhungah hian thisen a luang dawn an zauh a. A hmangaih thinlung zawng zawnga a hmangaih awmna chu hnaih hret hret in Khamsang Lal fanu chuan lo hrethiam vatin a taksa chau tawh tak chu beiseina thar nen an chhem nung leh nghal a.


Thangzika chuan Lalpa, i pasalṭha chu kan lo ngsichang reng ang, an tih leh chuan Lalpa chuan aw le, hei ka pasalṭha Ngulthanga pawh a awm a nia, chutianga ka Luseipui ten harsatna in tawh te chuan kan phsk tawk ah ke kan pen a niang chu an ti let a.


Piandenga chuan Lalpa, zanin chu hei kan lo kalna lamah kan chau tlang bawk a min lo mikhual thei angem an tih chuan Lalpa chuan thei tuk e a in duh chen chen in cham dawn nia an tih chuan Khuafo Lal fapa chu enbing tak chung hian Piandenga chuan chuti a nih chuan Lusei lo nena zankhat inchiahpiah hi ka duh lo a nia, an ti fak mai zawng, Kuafo Lal fapa leh Tlutpawha leh Taikulha chu an thinrim hle mai a.


Taikulha chuan naua i ṭawngka chhuak a chapo in i nun kha i ning deuh tawh em ni? I ka kha ka chip tir kher che a ngai em ni an tih chuan Piandenga chuan a nu thi tur vel an suangtuah Lal-in chung lam an hawi chho vang vang a a rawn kun leh chiah mitmeng chu e rapthlak tak hi a ni thihna a pai tel tlat. Rapthlak taka Lal-in chhunga nui chung chuan A kawlhnam a hnungpuak chu rang mangkhenga phawi dawk zawk chung chuan Lalpa khumpui lamah lova in suan lut ta che, Khamsang mihrangval ten i khua ka hual e, kan ram mut laia kan khua lo suasama kan Lal fanu mantute hi ka zuah dawn lo tiin a kawlhnam chuan Halkha pasalṭha ho chu an kawk kual nghal a.


Chu ve leh Lalpa chu a ranga rangin khumpui lam chu a pan nghal zat a. Ngulthanga ngawi renga lo awm, Piandenga naupangte e ti lo a a pian in vuah dik zaih leh a mitmeng rapthlak rak kara thihna pai ru kartu chu minamai a nih loh zia a hrechiang ta hle mai le.

Duhtawk phawt ang.





6 comments:

  1. Va ngaihnawm em. Thangzika leh piandenga hi han chet tak2 tir teh

    ReplyDelete
  2. A va khamawm loh ṭhin em

    ReplyDelete
  3. Chhunzawmna nghahhlelh awm ve

    ReplyDelete
  4. Ngaihnawm mahse a tawi thei e mai. Hmeichhe hmangaihna chen lek i ziak thin a.

    ReplyDelete