Wednesday 22 May 2019

THIH NGAM LU PU TEN HMALAM AN PAN. BUNG-36 NA.

THIH NGAM LU PU TEN HMALAM AN PAN.

BUNG-36 NA.

Thanseia chu hmanhmawh taka tlan in hah pawh sawi loin a lo seilenna leh a hmangaih Khamsang chu meivapa chan a phal hek lo. Chutih karin a chhungte a ngaihtuah an ding vang vanga let leh duhna thinlung chu a rilruah lo lian in a let leh ta hmak mai a.

Khuafo Lal fapa a naupan ai maha ral rel leh ral brih thiam tak, Thanglaia chuan a Kawlhnam sei reng ruang a hnungpuak chu phawi chung hian Lusei lu lak nan chuan ka Kawlhnam hi a hriam a ṭha tawk e, Khamsang khua leh tuia chengte u lo in ring ru le. Zamna in a man ngai loh Khuafo mihuaisente kan lo kal e, tiin hmalam chu an pan chhek chhek a.

Tlutpawha chuan an Lal fapa chezia chu nidang zawng aiin mak tihna ruk riau a nei tlat a, a ngaih lam lam pawh a ṭha lo zawmah hial a ni. Taikulha chuan van boruak thiang kuk, arsi de chuah chuah chu vanvadak meuh a thlirin boruak chu hip zawh vek tum awm hrim hian an hip kawk a.

Taikulha chuan nau te u, tar leh nu nau che thei lo kha in zuah dawn nia, chungnunna in lanchhuahtirna hun a ni tih hria in kawt chhuah ah mi lu khaiin bohla in chham dawn nia, zam map lovin aw, kan theihna zawng zawng nen i rawt ang u hmiang, ka chengrang a au chhuah hma loh tuman thal in thlah tur a ni lo ve. Lal fanu kha tuman khawihna suh ang che u, a him ngei tur a ni. Kan vangkhuaah ngei a duh emaw duh lo emaw ka hmeiah a ṭang ngei ngei tur a ni tiin an nui khi vur vur a.

Khamsang Vengmawng  hmeithai in aṭang chuan meikhu namen lova lo chhuak in mangang au ri in zuiin in Ral Ral tiin chhungkaw nu Belkungi chu a au ta nghek nghek a, a au zawh hma hma chuan a hnungzangah Silaimu chuan deng nghal zawt in an Leihkapui sangah chuan tal khur deuh dat dat in a chatthla nghal a.

Khamsang khawchhung Veng mawng lam aṭanga in kang lo chhuak chu tlangval ho chuan ṭhelh tum in Belkungi in lam chu hmanhmawh takin an pan nghal sap sap hlawm a, chu tak chu Khuafo mihrangho duhthusam a ni tlat. A lo lang hmasa apiang chu an lo sai thlu hmiah hmiah mai zawng, Khamsang tlangval te chu an tlu phawk phawk hlawm a.

Saikhama chu hmanhmawh taka Lal-in lam pan in Lal-in a thlen chuan Lalpa rang takin aw tia Lal-in kawngkapui a rap dawn chiah tih chuan Taikulha Silai chu puak ṭhuai in Saikhama chu Lal-in chhungah in bang lut hnawp in Lalpa chu thisen nena in chiahpiah nuaih in an bawh nghal rawk a, Lal fanu leh Lalnu chu ṭe tuarh tuarh in lo in kuah in an ding khur sai hlak hlak a.

Lal tual lam lo pan a piang te chu kiltin aṭangin an lo sai tlu hmiah hmiah mai si, in lah a hmatiamin an lo hal chho hmiah hmiah mai si, naupang ṭap leh puitling na tuar rum ri chuan Khamsang khua chu a chiahpiah hneh hle mai.

Taikulha chuan Lalpa chu a chaldara a silaia nawr chilh in ka thu i zawm duh lo a, i chan tur hi i hrechiang thawkhat ang chu maw? I lu ka lak lohna chhan ṭha tak sawitur i nei em? Tiin an nawr thle sawk a. Lalpa chuan sawitur ka nei lo ve, ka lu hi la rawh, ka nun khua a sei tawk tawh e, ka nupui leh ka fanu erawh hi zuah la, Khamsang Lalpa hian ka ngen a che tiin a Lal-in chhungah chuan an ṭhingṭhi nghal rap a.

Taikulha chuan, a nih a hnu tia a kawlhnam an phawi zal zal laitak chuan Khuafo Lal fapa chu lo langin , a tawk e, an Lal kha chu zuah rawh, a fanu a ni lawm ni i duh kha, a ni kha chuan nun a phu e tiin thupe aw tak mai chuan a rawn sawi a, Taikulha chuan kan Lal fapa chu ni kher lo se i lu hi ka tan ngei ang tiin Lalpa chu an tlawh hlawm tawp a.

Khuafo Lal fapa Thanglaia chuan Lal fanu chu phih tho lawp in Taikulha lamah chuan a nem phei dawrh a, Lal fanu chuan khawngaih takin ka nun zuah ru, tiin ngaihdam an dil ṭawk ṭawk a, Taikulha chuan nuih ṭhenṭhaw pah chuan i nun chu ka zuah dawn khawp mai, tiin a hnungkhirh nghal mawlh mawlh a.

Lalpa chuan khawngaihin ka fanu kha chu tina su tiin an ngen lawm lawm a,,Taikulha chuan Lalpa i fanu hmelṭha tak hian min zem â a nih der hi ka lo kawl chhawk ang che, duat takin ka lo enkawl dawn nia, i makpa ka ni  tih hi i lo hre dawn nia an tih chuan Lalpa chuan ka pasalṭha ten in hnu an lo chhui ang nga, in vangkhua chu meivap ah a chang ngei ang an ti let ve sak a.

Khuafo Lal fapa chuan a nih a hnu tih leh U Taikulh karah zantam riah kan ngai e, kal a hun e, an ti a, ti chuan Lal-in an han chhuahsan a, Lal tuala Khuafo tlangval ten dim baksak lova Khamsang tlangval te an hriam nena an lo nawr sawk sawk chu Lal fapa chuan a tawk e. An inkang te khu ṭhelh tur an awm lo hlauh dah ang nge kan duh kan hmu a, kan kal a hun e tiin Khamsang tlangval la dam awmchhun mi sawm leh panga te chu an nun zuahsak in an kalsan a.

An kawng lo dala nu pakhat la valai angreng tak chu kawngah chuan lo dingin hreipui humruh chung hian Thangzika nu Zahliri chuan ka fanu kha chhuah ru kei hi min hruai zawk ru, naupang chungah kut thlak duh tawk lek in em ni in dawihzep tia a sawi laitak chuan Lal fapa chuan kiang mai rawh ka ngenmu tuar hian pialral i lawi palh ang nge an ti chang fak a.

Zahliri thangzika nu chuan tlangval, i vanglai nun i hmandan chu a kalsual a nih hi maw le, i ngenmu tuara, fam ka chan hi ka hlau lo ve, fapa ka nei e, chu chuan i damchhungin a zui reng tawh ang che a tihrual chuan Khuafo Lal fapa Thanglaia silai chu puak ṭhuaiin Zahliri chuan ui a na lutuk tih pah chuan a pum chu dawm vang vangin, thei leh thei lo hian i damchhungin hlauhna in a man tawh ang che. Ka fapa, pialral aṭangin ka lo thlir reng ang che. I damni kum sei se, Khamsang khua hi i kut ah a awm e, tiin Khuafo Lal fapa chu melh kal chung hian an nuih sak a.

Khuafo Lal fapa chuan Zahliri Ṭhival awrh chu pawhchah sakin a sahmim ah chuan an khung nghal nalh a. Kal zai an rel ta a.

Zan thlaeng hnuaia in haw lo taka Piandenga leh Paite nula hmelṭha, Mangherhi chu insi rial hian thlanmual thim laia ṭhu dun in an nakin hun lo awm tur chu an zawi sap hian an sawi sep sep a, Piandenga chuan Mangherh, ka hmangaih che a min lo nghak thei tak tak ang maw an tih chuan Lal fanu chuan thei tuk e le, i hming hi ka thinlungphek ah ka ziak tawh a tuman an nawt reh thei tawh ngai lovang, kan dam ni kum hi sei se rinawm takin aw an ti sap a.

Piandenga chuan tehreng mai keipawn ka lo ngaihtuah reng ṭhin ang che, mahse hei hi hrereng ang che, michhe fa ka nih hi, hmeithai tiin an sawi a, Lal fanu chuan chutiangin an sawi ngai lo ve, Lal fanu ka nia ka duh chu ka duhthlannaah a in nghat, ka phatsan ngai lovang che an ti ve hnap a.

Belkungi an leihkapuia thisen nena in chiahpiah nuaih, a fapa Piandenga ngaia zantam muhil thei lo thihna hian eng tak nghawng chho zel ang maw? Piandenga lah khual khuaah ngaih ngam takin hmangaih a tawng engmah lah a hre der si lo.

Khamsang Lalnu chuan a pasal chu kuahin a awmah chum dawt dawt in ka fanu ka chan maw tiin lungchhe takin an ṭap chhuak rawih rawih a. Lalpa pawh rilrunat avangin a mittui chu a sur ve zung zung a,,a rilru leh thinlungah chuan Thangzika chu a ngaihtuah chhuak vawng vawng a.

Thangzika te ho pawh chu an hlim tlang hle mai a,zan a ni a, zan reh rak a ni, Kuan hnuhnung a rawn khuan al al hnu chuan zawlbuk kila mu Chhunhleia chu a ṭhu chhuak hlawl mai a, a mumang chu mak ti takin an ngaihtuah vang vang a, a mumanga a hmuh pasalṭha Saikham chuan ka nau hmalam pan ang che aw. Keizawng mihring ka chang ta lo ve tiin vansang aṭang chuan a lo vai lauh lauh hi a lo nia.


Zawlbuk bawhbel chu bawhliam in van boruak thiang tak kara Arsi lo lang iarh lam chu hawi chho in boruak chu an hip vang vang a. Chu tia ngaihtuah muk taka a awm mek lai chuan a piah kil thim aṭang chuan mihring khuh deuh kharh kharh thawm chuan rawn zuiin thawm awmna lam chu rang takin an hawi phei a, chu thawm chu a reh hian a reh leh nghal vang vang mai a.


Ngaihṭha zan lo chuan Zawlbuk bawhbel chu bawhliam in a mutna lam chu an pan leh nghal a. Khuantevik hun awm velah chuan Zawlbuk riak ho zinga tho hma deuh ber tlangval chuan an khawtuala tlangval hah leh chau tak pai deuh chunga Lal-in pan chu chiang lo ruai chunga hmu in midangho chu an kaitho sap sap a.



Zawlbuk riak ho chu tho chhuak sap sap in Lal-in lam chu rang takin an pan hlawm a. Thangzika leh Chhunhleia chuan zui ve nghal in Lal-in bul an han thlen chuan Tlangval chuan Lalpa Khamsang khua leh tui ka ni e. Kan Pasalṭha te i vangkhuaa an la cham beiseiin a nia ka rawn pan an ti a. Lalpa chuan eng pawipang nge ni ta, tun ang hun hunah te ka vangkhua i rawn lawi luh tak le tlangval tiin an zawt a.


Khamsang tlangval Zobela chuan Lalpa kan khua in beih an tawk a, ralkai chin ten an nunna hlu tak an chan a, tlemte chauh kan ni tawh. Kan Lal fanu chu salah an hruai bawk a ni an tih chuan rang takin Chhunhleia leh Thangzika chuan Lal-in kawngkhar chu an han namhawng nghal ṭhuai a.


Thangzika chuan Lalpa min hrethiam dawn nia, Zobel nang i ni maw, Khamsang khua chu tu khua in maw a ruk a rala kan awm loh hlana lo run tu te chu? Tiin an zawt a. Zobela chuan U Zik, Khuafo Halkha Thanghlianga Pasalṭha ten kan khaw tlangval tam tak that in, an ngawi vang vang a. Thangzika chuan sawi zel rawh tia a mitmenga thinrimna rapthlak lo lang an la hmuh zen zen loh thihna pai chuan an melh de sar sar a.


Zobela chuan, U Zik, Piandenga nu leh i nu chuan Pialral aṭangin an lo thlir reng tawh ang che tiin hreh tak si, sawi loh theih loh chuan an sawi chhuak thei hram a. A sawi ri hria, Lal-in rahka lo rap ve mek Piandenga chuan an hriat meuh chuan a mitsulh nghal a, a lu chu thing in a thluak fim chu hmang leh nghal mai in Lal-in chhung chu pen lut in, Lal-in chhung tap kil aṭanga a mah lo en kar tu Lal fanu chu an melh zawk a.


Piandenga chuan Zobel, ka nu chu tu kut tuara boral nge tiin a mitmeng rapthlak tak kara mittui tlingpam chu en har an ti hlawm kher mai le. Zobela chuan Khuafo Pasalṭha te zinga mi a nih ka ring, ral hmu hmasa ber a ni a, kha tia ral ral tia a au lai tak chuan Silai puakri in a zui nghal a ni, chuan i nu chu in leihkapuiah tlu in a boral ta a ni an tih zet chuan Piandenga chuan a kawlhnam chu phawi nghal zawk in , kawlkil thleng pawh in ka rawn zawng ang che u, ka nu thlamuang takin chawl ang che. Ka chhungkaw neihchhun i ni asin tiin a hmel hmaia rilrunatna lo lang chhuak chu tun an hai mawlh lo.


Zobela chuan, U Zik, khuafo Lal fapa ngenmu tuarin i nu chuan pialralah siang a lawi ta a ni, tih theih kan nei ve lo a min ngaidam dawn nia an ti chuai raih a. Thangzika chuan aw le, Zobel, ngaihdam ngai in i awm lo ve. A hun takah i lo thleng zawk a ni, ti hian Lalpa kan naua hi kan thang chhungin i lo mikhual mai a ngai dawn a ni, Chhunhlei kan kim em an tih chuan Chhunhleia chuan kan kim e, an tih chuan Thangzika chuan Piandenga chu melh in Piandenga chuan Thangzika chu lo melh kalin a rilruah a hmanhmawh tawh hle a ni tih chu tun an hai mawlh lo.



Lengsir Lal fapa chuan a silai chu lo enfel ve nghal vat in, an Pasalṭha Vawmlianuk chuan Lusei ka in peih e tiin a chempui chu an beng thak thak a. Lal fapa Munglianuk pawh chuan ka hman e, a tawp rat thlengin aw an tih chuan Thangzika chuan hei chu kan khaw buaina, keimahni avanga Leido in neih hi ka remti lo e an tih chuan Lal fapa chuan engkim huama zuitu tur che ka nia, engkim ka huam a ni tih lantirnan ka zui dawn tho che u an ti ram hmak a. Vawmlianuk pawh chuan kan Lal fapa vengturin ke ka pen a ngai ve e.


Lusei tan ke ka pen tel bawk dawn e, an tih chuan Thangzika chuan a lawmawm e, Lalpa kan kal ang nge, an tih chuan Lal fanu chuan an tapa sarep chu a vaiin a lo funsak mawlh mawlh a, Lalpa chuan Silaimu leh a zen ṭhahnem tawk tak chu Thangzika chu an pe nghal a.


Piandenga chuan zawi sap hian Lalpa kan lawm e. Kan lo let leh ang, tiin Lal fanu melh zawk pah chuan Lal-in chu a chhuahsan nghal a, Lal fanu chuan Thangzika chu a sarep fun chu pe in faisa ṭhahnem tawk tak chu an iptepuiah chuan an thunsak ṭheuh hlawm a, Lal fanu chuan ka u fimkhur takin aw an ti sap a, Munglianuk chuan a nau hmaia piai sak pah hian ka nau kan lo let leh thuai ang min ngsihtuah suh, ka pa kan kal ang nge an tih chuan Lal tuala ding tau Piandenga chu Lal fanu chuan a ban vaiin an liam tur thleng a thlir a.


Duhtawk ang aw.







4 comments:

  1. Ngaihnawm thei ve. Thangzika han che tak tak teh se. Next ah chuan

    ReplyDelete
  2. Ngaihnawm ṭhin e, chhiar a manhla khawp mai

    ReplyDelete
  3. Chhunzawmna nghahhlelh awm leh tawh ve

    ReplyDelete
  4. A ngaihnawm in next 37na chhiar a chakawm hle mai

    ReplyDelete