Monday 20 May 2019

THIH NGAM LU PU TEN HMALAM AN PAN. BUNG-35 NA.

THIH NGAM LU PU TEN HMALAM AN PAN.

BUNG-35 NA.

Vawmlianuk chuan Lusei, tih deuh kher pah chuan Lal fanu chu a mitko san ak chuan Lal fanu hriat loh lai chuan an melh zauh a, Piandenga chu nuih suk pah chuan Lal fanu hmelṭha leh pian thiam tak chu an en ve hrek a. Vawmlianuk chuan Lal fanu, i hmela hlimna lo lang hian kan ṭiau ral a kai lovang tih tun nge sawi thei an tih zauh chuan Lal fanu chuan Vawmlianuk chum taih pah chuan kei nula satliah hi tuman mo atan min duh tawp nang tiin a hmela thutak hmel lo lang chu mihrangval pahnih chuan an hmuh hmaih hauh lo.

Lal fanu a nihna paihbo hmiah chunga a nuna in ngaihtlawmna chhiartel tur awm te chuan a mah ah zahawmna a belhchhah a, nu nau tar thlenga mi ngainat rawn a hlawh reng bawk a ni.

Vawmlianuk chuan a bula tlangval hmelṭha leh an Lal fanu hmelṭha in haw miah lo tih hriat tak kara in melh leh ralh ṭhin chu hmuh hmaih hauh lovin an inkarah eng nge awm tih hraitchian leh zual chak ru zet chung chuan Lusei, in khawnula te zinga to ber leh kan Lal fanu hi han tehkhin la, khawi zawk hi nge i thinlungah tlana zawk ang le tiin zawhna chhan har lutuk ni a lang si, Piandenga thinlung erawh chuan Lengsir Lal fanu a thlab zawkna chu thup hram hram in ti hian an chhang a.

U Vawmlianuk, keini khuah te zawng nula hmelṭha leh mi chung en bik sawitur hi kut ṭang thliah tham pawh va awm suh. Nangni zawng in Lal fanu hian a zir em a, in khaw nula tu te mai pawh hi ka chung en nghal vek zu nia tiin thiam tak mai hian an chhang a.

Lal fanu chuan ding meuh hian ka pen san mai ang che u tiin an peng ta tharh a. Vawmlianuk chuan Lusei, kan Lal fanu hi a felin mi zaidam leh nunnem, ṭhatna zawng zawng kawltu a nih hi, nupui atana neitu hi chu mi vannei ber an ni hial ta ve ang tiin hahip in an sawi a.

Hetia, Khamsang mihrangval rual te hlim leh thlamuang taka an awm mek lai chuan Halkha Khuafo Lal Thanglianga In Zathum chuang zeta inchhal chuan a  Pasalṭha pahnih Tlutpawha leh Taikulha te tirin Khamsang khua chu luhchhuaha an ram bawh sah hek ṭhen turin a tir a.

Khamsang Lalpa chuan a hmaa pasalṭha pahnih leh an valupa dehkhirh hmel zet, sam thlah hnuang an sam hmawra ṭawn khawm mipathum te chu melh kual dan dan hian, ka ram bawh avanga harsatna kan tawh dan tur leh kan nakin hun hi ka dawn diam tawh a, he Khamsang khua hi ka mit a men chhung chuan tu kut ah mah a awm lovang an ti chang rat a.

Thanghlianga chuan Lalpa, i khua leh tui hi meivap a a chan loh nan kan Lalpa thusawi hi zawm mai ta zawk la i khua leh tui hi an him ang, chu lo rengah chhak ral Pawih leh Tidim te hi kan chhiah khua te an nia, khaw thum dorawn nih in duh em ni? Khuafo Pasalṭha Thanghlianga hi a kawi zawnga thu a kalpui chuan a kalna a piangah thisen a chhuah mai ṭhin tiin Lal fanu chu it hmel zet in a mitmu pawng lah chuan an melk kul a.

Lalpa chuan awdam dap hian, ka chhia leh ṭha hriatna sawmkhawma thu ka tih tluk hnu pawh hian in hnena ka thuchhuak chu a la ngai reng e an ti a. Thanghlianga chuan a nih a hnu kan chimih ṭhak che u ang nga i khua leh tuia ramṭang rual ho hi sal chhinchhiahna kan pe ang tih pah chuan in her nghut in Lal-in chu an chhuahsan nghal a.


Chutia an kal hnu lawk chuan Lalpa chuan ding takin an liam thleng a thlir vang vang a, a ngaihtuahnaah chuan heng lai chen chen ka ram rawn bawh ngam tur hian engtin nge an lo kal peih? An khaw inkar hi ni Sawm chuang lai kal a ni lehnghal, an khaw inkarah Hmar lam ah Halkha peng pakhat  Rungtlang khua Lal Lianduna khaw awp a awm a, chumi paltlang tura harsatna nei miah lo a helai thleng thleng an lo kal thei hi mak pawh a ti zawk hial a ni.


Taikulha te chuan Khamsang ramngaw an han luh chiah chuan an thlang lawka tlangval hmel fai veng vawng, a taksa phiar mawi fat, banbul in vuah fuh zet leh a chi kawi te mi sawmhnih lai lo awm te chu Taikulha chuan melh kal raih hian a hmaa tlangval la upa lem loh tak an Lal fapa, a naupan aia en aiin dehkhirh hmel zet, a hmel hmaia chungnun rukna pai tlat chu en bing bik in Taikulha chuan Lal fapa, sa leh ral hmaa zam ngai lo, ṭuan rang leh ral rel thiam tak chu an rawn nghal zat a.


Taikulha chuan an Lal fapa chu zah tih hriat zet mai hian zanin la la hian meivapa an khua khi chantir ka duh a ni tiin Lal fapa chu an bekbawr nghal a. Lal fapa chuan a hmaa a pa pasalṭha, chu enkal chung hian chutia a pa pasalṭha awmdan aṭang chuan Khamsang Lalpa an hla chu zawh nawn kher a ngai lo tih hriat zet hian kalkhan hi a chheng chhe hle a, ral veng pawh an in dah bawk, chutih lai chuan chhiat an tawk mek a, hei hi remchangah kan chet lakna tur kawng ṭha ber awm chhun a ni. Kan Pasalṭha duhdan chu kan duhdan a ni tlang em tiin an enkual hlawm a.


Taikulha leh Tlutpawha chuan an lu buk nghat nghat pah chuan an nau te ho chu an han melh kual dan dan a, an hmela zamna aiia in rikrap chakna an han hmuh zet chuan an thinlung in pawh zia chu chawp leh chilh chuan a lo lang chhuak nghal a.


Chutia thlamuang zeta a hminsa a an ruahmanna an han thup ṭhat lai chuan an thlang lawk a Khamsang tlangval luikal haw pathum te chuan ṭulpik kar aṭang chuan a ṭhen an chhip a sam zial leh Pasalṭha pali sam zuah an sam hmawra ṭawn bik pali te chu an thlithali ngun leh zual hle a ni.


Khamsang tlangval zinga mi pakhat Thangseia chuan U Zika te hi tunah Lengsir lamah hian an la cham ang ngem an ti sa sa a. Pakhat chuan cham ngei ang, an hlawhtlin phei chuan zankhat an riak ngei bawk ang. Hahdam takin khua an lo lut ang nga, Thansiama ruang pawh an mahni ho in an vui ang, chutih rual erawh hmanhmawh taka lamkal kan in tir a nih chuan kan khua hi kan chhanhim thei ang an ti a.


Thangseia chuan chu ti ti lhan hel ula tuikhur lam ah rang takin kal ula Lal-in in pan nghal dawn nia, zualko in kei ka kal ang nge, min lo ngaihtuah reng reng suh u tiin a hnungtawlh san nghal a.



Mahni khawchhan nana ke pen te kalkawng bumboh zet leh thi leh dam kara zalenna sual nunkawng hi chu a va hahthlak kher em.


Ka rilruah a lut thlawt lo. Ka duh tawk dawn. Hnathawh chauh nen min lo hrethiam teh u. A ngaihnawm loh viau ang.











4 comments: