Wednesday 28 August 2019

HNEHTU NGAWICHAWI. BUNG 6- NA.

HNEHTU NGAWICHAWI

BUNG 6- NA.

Chhippui khaw tlangval luhlul zual deuh te chuan Tuaka te phuarbeh Paihte tlangval pahnih chu rawn hualin rawn khawih an tum ta mai. Tuaka chuan Chhipppui tlangvalte u mi tlawm tawh hnu an khawih zui ngai lo ve an tih dam dap pawh chuan an rawn hnaih lui ta tho a.

Aithanga thinrim chuan tlangvalte u dawhtheihna nei rawh u, a tawk e an ti chang ta rat a, lal leihka aṭanga lo thlir rengtu an lalpa chuan a tlangvalte ningkhawng chu ngaipawimawh lo tak hian a mit meng zim san chuan a ka an tum lek lo chuan an in kuangkuah ta then a.

Chhippui tlangval pakhat chuan mikhual in kan chungah ro an rel tur a ni lo, an tih chuan Paite pahnih chu hlauh tih hriat zet hian an lo ding khur deuh hlak hlak a. Tuaka chuan a tawk viau a ni, nunna hi a hlu a nunna hi tuma pek theih a ni lo bawk, kha bak kha chu rawn hnai tawh su tih leh Paite pahnih chu an hnungtawlh pui pah zel a.

Kil khata ngawi renga lo ding Sawiluaia mitmeng chu hmu ngat se Chhippui tlangvalho chuan Tuaka thusawi chu an zawm ngei ang le. Mah se a pawi zo ta, Sawia chu rang taka lo tlang dawk zawk chung hian Tuaka hnaih ber tlangval chu a hrawk ah na zet hian an rek a, chumai chu duhtawk lo chuan a reh pah chuan a puan venah ṭham lawk in an chawia lei charah chuan an thlak zet mai zawng, aw dam dap nelawmna pakhatmah lang si lo hian a mitmenga tual thah chakna lo lang chhuak nghal in i ngam chuan han tum leh chhin teh tiin an kalsan nghal a.

Lal hmaah tak chuan ding teu in i tlangval te hi lalpa zahawm i hnawt darh thei mai lawm ni? An tih chuan lalpa chuan ka khua leh tuia roreltu hi ka ni a, ka kâ ka an hma loh zawng an thil tih lai kha tih tir mai ta che. Khualval satliah zilhna dawng turin ka te tawk lo ve an lo tih khum ta siah mai le.

Sawiluaia chuan chuti a hnu i pasalṭha nunna pawh kha lo la law law se ṭha mai tur hi a nia. Kan lo lan  hma daih tawh a lo chinfel tur che a nia, mahse mi tlawm tawh na na na, che thei lo kut thlak duhna thinlung put hi mihuaisente a chhal chi an ni ngai lo. He'ng Paite tlangval pahnih hi kan awm chhung chuan an him ang, an ti chang ve fak mai a.

Lalpa thinrim chuan, uai ka lalna ramchhunga zahpah lek lova i hmel min hawi ngam mai chu le,,chuta karah a do zawngin i ka i ang a maw? Lo hre rawh, Paulianuk i tukzal avang khan hlau hle turah che min ngaiin lal dawihzep ang zia zangin i thu leh hla te ka tui lian thlir mai mai ang maw? Ka tlangvalte ka vuakhlum tir hma che'u hian ka khua hi rang takin chhuahsan nghal ang che u an ti ṭial ruan mai a.

Sawiluaia chu Tuaka lama tawlh phei hret hret pah chuan a bulah chuan an ding a, Sawia chuan," Tuaka kan boruak tawn hian a zir lo tlat," Paite pahnih phuarna kha phelh la an kawlhnam kha an kut khan vuan nghal rawh se an ti a, Tuaka chuan paite tlangval pahnih hnenah chuan tunah rih chuan kan ṭan ho a ngai a ni, in nunna kha hlut hle ula in thinlung khan hlauhna pai suh se an ti chang fak mai a.

Paite pahnih pawh chuan Tuaka thusawi chu a dik zia hriain an lu an han bu dun ve ta a. Tlangvalho lah chu an pung telh telh, Tuaka chuan Sawia, kan nun chhan nan lalpa khi an tih chuan Sawia chuan Tuaka, lal  thisen kai leh khaw khat lal kut an thlak ngai lo ve, theih tawpin a kaw tawp thleng aw tiin an nui khi sak a.

Sawia chu ring taka au in nunna hi a hlu asin, tumah kha lo hnai tawh su, in lo hnai leh a nih chuan in khaw tualah hian thisen nasatakin a luang ang an tih chuan an lalpa chuan ka tlangvalte u khatiang sawiṭhaih mai mai ah khan zam hauh suh ang che u. Mahni lusei pawh do duh te chu khaw eng hmu tlak pawh va ni nek suh, zim ula an lu kha ka hmaah hian rawn khai ang che u an tih chuan tlangvalho chuan an han zim ṭan leh ta a.

Sawia te tan kawng dang a awm tawh thlawt lo. Sawia chuan tunah tih tuarh pah chuan an han bawh mai zawng an hmaa awm te ho chu an tlu phak phak mai a. Sawia chuan mahni himna ngaihtuah a hun tih hriain a hnaih ber chu zuan thut in a nghawngah a kawlhnam chuan an chuktuah ran maia, ring taka au in duh tawk ru an tih chuan an duhtawk ve leh mai bawk a. En ta che lalpa i khaw tlangvalte ruang let hi, Aithang an hliam che em ni? Khawmaw i kut kha lasawn rang teh tia Aithangan a pum a dawmna kut aṭanga thisen tharlam tak lo chhuak chu an melh vang vang a.

Aithanga mit meng dul deuh raih khawhmu fiah lo tak chung chuan Aithanga chuan keizawng pialral aṭangin in che tla ka lo thlir reng tawh ang, i la en duh hram a nih chuan hei aw tih leh a pum kak duaih aṭanga a ril lo tawlh chhuak pur pur chelh dingtu awm lo tih hriat zet Tuaka leh Sawian an han hmuh chiah chuan thinrimna nasa takin an thinlung a luah khat hneh kher mai le.

Sawia chuan Aithang ka hmu e, a tawp rat thlengin aw, i pum kha i kut khan chelh tlat rawh aw, i ṭawngka chhuak ka la ngaithla kham lo ve, tia a mi chelh beh pa nghawng an zai siah siah mai zawng lo hmutu nu nau leh lal leihka sang aṭanga lo thlirtute chuan en pawh an en ṭha ngam meuh lo chu a ni.

Paite pahnih lah rinai takin ral beih an lo hnehsawh zek mai, mihrangval pali te hmazawn chu a kaw duak duak tih lalpa in an hmuh chuan duh tawk turin an au ṭial ṭhak mai a, Sawia leh Tuaka erawh chuan duhtawk zai reng an rel thei lo, chu tia duhtawk tura lal thupek an han dawn pawh a an duh tawk duh hauh loh lai chuan paite pahnih pawh chuan Sawia leh Tuaka chu lo thlawp zat in duhtawk a hnek in nuam an ti zawmah em maw chu aw a tih theih hial awm e.

Tlangval ho la dam awm chhun chu tlemte chauh an ni ta, an tawlh hnung rawk rawk mai a a ṭhen te lah an lo tlanchhe thul, Tuaka leh Sawia leh Paite pakhat chuan hliam na va lo an tuar ve ta, Chhippui tlangval hnungtawlh an lalpa in an hmuh zet chuan mi dawihzep ho tiin a lal inchhunga a silai tun chu rawn la chhuak in Sawia chu an tin ta mai, chu ve leh a bula an khaw tlangval chu in phen nan an hmang nghal ve hmiah a.

Sawia chuan i duh chuan i ngenmu khan ka lam ran pan tir la, i tlangval nunna a kiam belh a ni mai an tih chuan Sawia chuan," Tuaka kan himna kan ngaihtuah a ngai ṭhiante u Aithanga saw in ko ah bat ula khua hi kan chhuahsan ran a ngai, tiin  chu a mi chelh beh pa chu a hnungtawlh pui zel a.

Tuikhur mual rawn chuangkaiin Chhippui pasalṭha ral hrat khawkheng Thangkunga leh a naute pathum zin chu an rawn hmanhmawh hle mai, an chhak lawk a, kawlhnam hmachhawn an khaw tlangval an pasalṭha in an hmuh meuh chuan a nau te chu ti ding dat in a silai cheng an kau ri rap mai a, a mit an siai vang vang, Sawia darah tak a ngenmu chuan a han su dawt mai zawng, Sawia chu a nghing lawih a, chu tah in pe rawh u tia an chhaka an lalpa silai kenga tlangvalho lo in zui chhuk chu a han hmu thuai bawk a.

Sawia chu thei leh thei lovin Tuaka tlan mai rawh ka nu hnenah khan ti hian i lo sawi dawn nia, Sawia chuan ranngo a rawn zawng khawtlai dawn lo ti la, a mitmeng leh a awmdan danglam tur erawh chuan chhawm nung zel tur a mamawh a ni tih i thinlung khan vawng tlat ang che.

Ka lo chelh khawtlai ang hnung leh hmaah hual kan nih tawh hi, keizawng ka vullai ni a tawi lua deuh dawn a ni i ka aṭanga mi i hnialna hriat ka duh hauh lo a nia ṭulpik lam hi pan rawh u an tih chuan Tuaka chuan mai mai che chuan le, ngenmu pakhat vangin pasalṭha i tlawm ang maw khaw nge keimah ngei hian kan chan darh vek ang nge tiin a mi lu lak chem chu an hum nghet sauh a.

Thangkunga chuan che tawh suh u khawi khua leh tui nge in nih? kan khaw tlangvsl kha chhuah rawh u an ti a, Sawia chuan a reh beh pa beng bulah chuan zawi sap hian i nunna hi ka kutah a awm tih hi i damchhungin i hre tawh ang. In lal thuthlukna siam dik loh vanga pawisawi lovin nunna kan chan hnem zia hi lo hria ang che.

Tlangval, kal la i dam ni kum sei rawh se tiin thei leh thei lovin an nuih sak a.

Sawia chuan rum taka tuikhur mual lam pan pah chuan Thangkunga chu an melh kal mai a. Thangkunga bul a zuk thlen chuan khai le pasalṭha i chem kha ka kawlhnam ngei hian ka lu hi la ta che. Mahse hei erawh min tiam ang che Murlen khuaa ka nu Sawiveli hnen ka lu hian a thleng ngei tur a ni, nang hi em ni Thangkunga chu tiin an nuih sak a.

Thangkunga chuan ni e kei mah Thangkunga sa leh ral hmaa zam ngai lo tlangval satliah, duh ni ila i lu bur kha ka thlawh darh vek thei an tih chuan Tuaka chuan i tih tur chu ti vat rawh kei pawh ka in pe e, in lalpa thuthlukna siam dik loh vanga nunna chan an tam zia hi an tih chuan Sawia chuan Tuaka min ngaidam ang che, keimah avanga i tuar tel ve hi tih pah in thisen hlauh hnem tih hriat tak maia paite pahnihin an bah Aithanga lam an hawi leh, Aithang kan vul lai ni a va tawi tik tek dawn ve le, lengi run pawh kai hman lek lova kawlhnam han hum zet zawng a khamawm ta e an ti chang fak a.

Thangkunga chuan a hmaa tlangval la baupang tak chu en vang vangin kutthlak a hreh tak zet. Sawia chuan pasalṭha, i ngenmu ka tuar hi na ka ti hauh lo, ka nu erawh baihvai taka a awm tur erawh na ka ti thung, ka ṭhian te hi zuah hram ang che. Mahse hei hi lo hre rawh tiin a vawikhatna atan a pa an lam ri ve ta a.

Ka pa, Khamsang lal fapa Piandenga chuan i hnu hi acrawn chhui zel ang, chuan i tih tur i tih hma in in khuaa ka patea , ka nu nuṭapa Thangena hnenah a darnu Sawiveli a la dam thu i lo hrilh dawn nia tia a sawilai chuan Chhippui lalpa chuan a hmela lawmna chhiar tur tam tak lo lang chhuak in ka pasalṭha an lu kha ka duh tiin a rawn au lauh lauh mai a.

Thangkunga chuan Sawia chu melh vang vang pah hian a ni thei lo, tlangval, tiang hian maw unau kan in tawn dawn le an ti chhuak phawng mai zawng, midangho chuan mak an lo ti hle mai le, Sawia chuan, a lo nih hrep tak chu maw le, i ngenmu ka tawhna hian danglamna a thlen lo ve, ka nun i zuah a nih vaih chuan ka unaupa pawh ni mah la, ka la rawn zawng zel ang che tiin thip taka melh pah hian mi hnunglama sai ngam pasalṭha unau neih ka duh lo ve, ka nun hi i kut ah a awm an tih chuan Thangkunga chuan kan lalpa te khian min thlir reng a nia, hun ṭha in neih lai hian tlan mai rawh u ka lo ti khawtlai ang an tih chuan Sawia chuan inbiak remna nge nakin zela in hma tawn tura hun ṭha in pek na an ti fak mai a.

Thangkunga chuan a pahnih in, kal vat rawh u kan khaw tlangvalte an lo thlen hma hian, ka pa hnenah chuan ka lo sawi ang nge, an tia, Sawia chuan aw le lo dam la dam lo hauh zel ang che, kei pawh ka lo in enkawl ṭha ang, tunah chuan unau kan in hmelma tih hi i thinlung khan pai tlat rawh se. Lei leh van kawk in thu ka tiam a che. In hmachhawnin kan la in tawng ngei ang tiin an kal liam san ta a.

Chhippui lalpa duhthusam a ni ta hauh lo mai le, Thangkunga en run pah chuan ka pasalṭha a zam ta mai em ni? Ral leh sa hmaa zam ngai lo chuan hmuh thiang lo hmu tlat a hriatna kan neih tlat pek chu an tih chuan, Thangkunga chuan a naute hnenah chuan kha tlangval kha ka unaupa a ni tih ka hre lawk bik si lo, in ka kha ang lo ngam ang che u kan lalpa hmaah khian an tih chuan a naute chuan an lu an pu tliar tliar a

Thangkunga chuan lalpa a tawk viau a ni, ti khan lal huaisen i nih zia leh Chhippui lalpa ropuizia leh beih mi kan nih loh zia an thinlungin an hre reng tawh dawn a, khual khuaah i ropuizia ka zuah ho khan an saqi ngei ang an tih chuan an lalpa chu hmel hlim sarh chung hian ka pasalṭha nge nge a lo dawn thui ber e an ti hnu hnawh a, bawl at in a awm tih reng a in hre si lo.

Aithanga chuan keizawng ka tlin ta lo, tiin a pum chu an dawm vang vanga, Sawia chuan i hmelma te ram valh chinah hian maw pialral kai turin i rilru i siam fel le? Hnai lo ve, ṭang fan fan aw, tiin Aithanga laka beiseina a neih tlem zia chu a hmelah langchhuak mah se a sawi chhuak duh lem lo.

Paite pahnihte chuan an kianga pasalṭha pathum kal te chu an ngaisangin an chhuang hle a, an tan tiin an in pumpek ve hle mai. An nunna zuahtute an ni miau alawm le. Khiang hmun zawl an han thlen chuan Tuaka chuan Aithang tuar hram hram rawh aw. I tualchaina leiling i tello chuan kan rap ngam dawn em ni? En teh khua Chhippui ram ri kan pel ṭep tawh a nia, ṭang fan fan rawh aw, i ho in ral kan tuk zal ang chu le an tih chuan Aithanga chu thei leh thei lo hian mi mawl pa, ka tana hriatnuam turin i ka kha ang mahse, i mitmeng kha ka hmuh kan lo asin, englai pawn pialral ah lawi turin ka in peih a englai pawha dam reng turin ka sual ṭhin.

Tunah chuan a hun a thleng a ni ve mai, ka nau Aidenga hnenah khan zahawm takin ral a beia zahawm takin pialral a kai ta tiin in lo sawi ang nga,,a ni kha in kut ah ka dah e, pasalṭha ni turin lo chher ang che u. A la nau na a, tlasik vawi saqm leh pahnih a hmachhawn ve tawh a nia an tih zet chuan Sawia leh Tuaka biangah chuan mittui a lo luang chhuak a, Aithanga chuan kactlin dawn ra lo lo hnai teh u tiin a ril lang pur a hup behna kut chu la kiang in a ṭhiante pahnih kut chu hum sak vawng vawngin Sawia kan lal hnenah min enkawl na zawng zawngah lawmthu min lo sawi sak la, Tuaka," ka nau kha aw, tiin a awm an sep dawt dawt a, mihrangval in famkhua a lawi ta.

Tuaka chu ring taka au khek tuarh tuarh in Chhippui khua te u lo in ring ang che u. A mal te te in ka chandarh khawp ang che u an ti a.

Sawia chuan tunah chuan keizawng che thei zia zang ka ni lo ve. Lamkal kan in tir mai dawn em ni an tih chuan, Tuaka chuan ni lo ve le, tunah hian in khua hi eng hunah nge kan thlen ang an tih chuan Paite tlangval pakhat chuan kan hmelma in ni tih chu kan hai hauh lo, kan nunna erawh min zuah sak avangin in chungah hian bat kan nei a ni. Keimahni pahnih vangin hei in ṭhianpa in nunna a chan nen ka pa hi khawnbawl upamin a ni a ka hming chu Liankhanpau a ni. Tuna lei lung kan rah mek hi kan khawcram chin a ni tawh. A bula a ṭhianpa Khumsih hnenah chuan Khumsih khua a hla lem lo bawka puih kan ngaih dan sawi la, kan khaw tlangvalte rang takin lo kal tir ang che.

Mualherh lam aṭangin kal mai rawh, tumtluk mual lamah khan U Lianzeding leh a ho te kha sih chang tura riak turin an chhuah kha i tawng mial mahna an tih chuan Khumsih chu i he lovin a kal ta vang vang mai a.

Tuaka chuan i khuaah kan him ang tih hi tu nge sawithei an tih chuan Liankhanpau chuan keimah hian kan lalpa hian ka pa thu leh hla hi a ngaichang ṭhin. Chu mai a la ni lo. Ka farnu hi kan lal fapa hian a ngaizawnga lal biak ṭhat chhungkua kan ni e an tih chuan Tuaka chu a thaw huai mai a.

Tuaka chuan a nih a hnu ti nge, kan khaw ramvalh chinah khan Pherpui lal fanu kha in lal fapa tana ruk chhuah in tum leh lawi si an tih chuan Liankhanpau chuan kha chu Kamzarem remruatna mai mai a nih kha an tih chuan Tuaka chuan a nih leh pasalṭha hi eng zat nge in la neih le an tih chuan Liankhanpau chuan pathum lai an la awm , Paulianuk hi tuman an ngaina lo, Kamzarem erawh kha chuan vua leh vang a ngah khawp mai. Lianzeding hi tunah chuan kan hruaitu a ni tawh. Kamzarem pawh khan in mal beih a ralah chuan Lianzeding hi a khan lovang,  Lianzeding hi kan khaw pasalṭhaah chuan thinnel leh zawldawh thei tak a ni a, thu kal lam leh haw lam hre hmasa lovin a chhe chhuah duh ngai lo.

Mi dik lo chu a zah lo hle a ni. Kan lalfap chapo tak pawh nula in aṭangin a khak haw nghe nghe tawh. Chutiang taka mi dik chu a ni a a thlazar hnuaiah in him ngei ang an ti siam siam rauh a.

1 comment: