HNEHTU NGAWICHAWI. BUNG 4-NA.

HNEHTU NGAWICHAWI

BUNG 4- NA.

Khamsang lal fapa leh ralhrat khawkheng chuan Neihdura nau te lam chu en in ti khan khuaah haw u la, ka pa hmu turin in rilru in lo siam fel dawn nia. Neihdur kha chhawm haw nghal ang che u tiin nelawmna pakhatmah nei lo chuan an sawi a.

Neihdura naute ho chuan lal hmuh chu an hreh tlang hle tih an hmelah chuan a lang chiang hle mai. Sawia chuan U Hual biak fal lawk che ka duh a ni an tih chuan an han dingfal dun ren rawn a, Sawia chuan," U Hual, kan boruak tawn hian a zir lo bawk nen kei Khamsang lalpa hmuh khi ka hreh takzet a ni," an ti a.

Hualzasela chuan a lu lo buk nghat in  Khamsang lal fapa Piandenga lam hawi pah chuan ," lal fapa, hei kan pasalṭha hian ruahmanna dang a nei tlat mai an ti a," Piandenga chuan ngun taka lo en in eng ruahmana dang nge ni a an ti ha a. Hualzasela chuan tumṭum chu in khua kan lo lawi lut lo phawt mai ang nge, amah erawh chu inremsiampui che ka duh a ni an ti a.

Piandenga chuan a eng thu leh hlaah chuan maw an ti ha a. Hualzasela chuan keini lusei pahnih lal awp khua ah hian buaina chhuak tawh lo hram se ka duh a ni. A chhan chu pawisawi lo in nunna an tuar hnem dawn si a, tin in khua leh kan khua in a kar cheh Dizawl Fanai Pawih an awm a, tianga lusei leh lusei kan in nghirngho chuan an ngawi mai mai dawn hauh lo a nia, a tu lam lam tan pawh a ṭha lo ang nge, khing Fanai pawih ho zuam nih khi ka duh hauh lo an ti a.

Piandenga chuan ni rawh se, kei khamsang lal fapa Piandenga hian ka tiam che u. Murlen khawlam hawi hian ka hriam leh ka thalfang ka thlah lovang tih hi lei leh van kawk chungin ka sawi e an ti fiak fak mai a. Hualzasela pawh chuan kei Hualzasela Murlen tui tlang hian ka tiam a che u. Khamsang khaw lam hawi hian ka ngen mu a per chhuak ngai hauh lovang, pasalṭha in a thu tiam chu a vawngnung reng bawk ang an ti chhuak ve chhak a.

Piandenga chuan aw le a ṭha e. Ti hian kan inrem ah ka ngai asin an tih chuan Sawiluaia chuan in pasalṭha te khan a ruk a rala kan hnunglama min phil hi an duh lovang tih pawh va sawi theih keh suh, keini lam chuan buaina kan chhawk chhuak hmasa dawn hauh lova, Khamsang lalpa hian lo zilh hau se an tih leh chuan Piandenga chuan ni rawh se, kha kha a tawpna a ni bawk ang an ti nghal a.

Piandenga chuan Zosiami lam en pah chuan Murlen pasalṭha te hi kawng laka an ei tur faisa em maw chaw fun tur emaw in nei em ang chu maw an tih chuan Zosiami chuan nei tuk e tiin a ṭhiante nen chuan thlama faisa an dah chu Hualzasela iptepuiah chuan puar luah in an han khungsak hnu chuan an in ṭha ṭhen zui nghal a.

Hualzasela chuan Sawia hnenah chuan," Sawia, a lu kha i lo tan sak ta law law lo a ni an ti a," Sawia chuan U Hual, nunna hi a hlu a kan mihringpuite pek theih lah a ni hauh lo. Kei pawn laksak chu ka chak asin, mahse kei ang bawka fahrah nun fa te a neih ngai chuan an tem ve vaih chuan ka in thiam lo kum khua tawh dawn sia an tih chuan Val upa leh Hualzasela chuan Sawiluaia puitlin zia chu an hrechiang ta telh telh mai a.

Kalkawngah chuan ding meuh in U Hual kha kha ka pa maw? Ka nu hi vawitam ka zawh pawn engmah min hrilh duh ngai lo, tunah chuan engkim min hrilh duh tawh ngei ang an tih chuan Hualzasela chuan dam hauh ila engkim kan la sawiho dawn nia, tiin kalzai an han rel leh ta a.

Dizawl kawngpeng an han chuan chhuah meuh chuan ni pawh khawthlang lamah a herliam ve mek bawk a. Hualzasela chuan an chhak mit tlin tawk a han thlir chhoh vang vang lai chuan Val upa chuan Dizawl khaw kawt pawh ka rah lohna chin kum tam a vei ta tiin tlawh chakna thinlung chu a nei lian ru hle mai a. 

Hualzasela chuan nih phei zawng a ni meuh mai kei ngei pawh hi ka mikhual lo hle nghe nghe a, mah se, kan nau te khan kan hnu an rawn chhui zui dawn nen khawlam pan phawt mai ang u tiin lungsi zan lo chuan an khaw lam an pan ding nghal a.

Huazasela chuan Sawia chu melh ralh pah hian kan lalpa chu i lakah a lawm dawn hle mai, Khamsang pasalṭha hun reilote chhung in i tuk zal der mai chu a ni sia, i hmahun thui tak hi ngaihtuah fo ṭhin ang che. Nakin lawkah i theihna chhin chak avang ringawt in chungnung duhna avang nen khawi khaw pasalṭha ten an rawn la zawng chhuak ngei ang che, chumi hunah chuan nun hlut zia hi i zir chiang hle dawn nia. 

Fimkhurna nun khan i thinlungah hmun chang tlat se, i dara silaimu luhna khan beih let a ngaih zia hrilh naqn zel che rawh se an ti dap dap a.

Sawia ṭawngka chhuak atana mawi lo khawp hian Sawia chuan ral tia au chiam nu kha a hmelṭha hle mai ka ti an ti chhuak phawng mai a. Val upa chuan han tlangval ṭhat leh a han zen pawh chakawm tak zu nia tiin an nui huah huah a. Hualzasela chuan thu tak fe mai hian ti hian an rawn sawi chhuak a.

Nula hmelṭha tak zawng a ni meuh mai, mahse, kan hmaa liam ta pasalṭha tam tak te kha khaw khat nula hmelṭha vanga nunchan hi sawi tur an awm ve nawk a nia, mahse in han sawilan takah chuan hmelṭha tak chu a ni e, kan lal fanu iang in an ti sap a. 

Hualzasela chuan Sawia lalin banglaia lalpa siali tar kha a ṭha teh asin, i tan hian a uih ka ring hauh lo, ka lo sawi hmawr hmuh ang nge, a lu kai laia sawi chi erawh a ni hauh lo, a a lei hmawr khalh kaltu a nih hlauh takin an tih chuan Sawia chuan kei ve mai mai tan chuan a harsa khawp ang.  Kum em pawh in leilung luah sa kan la rap bel lo chu a nia, U Hual ka tana i in peknaah lawmthu thinlung takin ka hrilh che an ti ve sap a.

Murlen tlangvalte ho nen an han in hmu zet chu an hlim ngei mai, Hualzasela chuan an kalna chanchin engkim chu hrilh vek in lungmuang tak chuan an khaw lam an pan ta a.

Khua an han luh chuan Hualzasela chuan Sawia i nu a ngaihtuahawm hlauh palh ang nge nang chuan in lam lo zu pan mai la, a ṭul a nih leh kan rawn hrilh hre mai ang che tiin in lamah chuan an hnar haw ta a.

Lalin an han thlen chuan tap lamah chuan lal fanu hmelṭha Chamreii chuan zanriah hmeh tur in bai a lo chhuang a a ma tawk ah a lo buai hle mai. Lalpa chuan aw haw, kha in kalna lam chanchin te chu i mawng han hung la beng sikin ka lo ngaithla ang nge an tih chuan, lal fanu pawh chuan an khaw pasalṭha chu a lo en ve ngar bawk a. 

Hualzasela chuan lalpa inremna kan siampui ta mai. A ni lo lam zawnga kan in nek kan in nek chuan Khamsang khua nena kan karcheh khua te lahah lusei fa te kan hawi ngam dawn hauh lova, i lalna khua leh tui tan pawh hlauhawm an tling thei a ni tih hria in inremna kan siampui mai asin an tih chuan lalpa chuan uai, chuti zawng chuan maw, a va lawmawm ve le, mahse an pasalṭha Neihdurha khan inremsiam a duh dawn hauh lo mai ka ti an ti a.

Hualzasela chuan duh lo thei dinhmunah ding hek lo, a ni kha chu tu emaw khan an zilh hlak kha i khaw daingul turin a lu a zuah sak hram a ni an tih chuan lalpa chuan chu chu tu nge tiin a mawnghun chu an siamrem leh sauh sauh a. Hualzasela chuan lalpa pemthar lal thisenkai ni bawk Sawiluaia khuan maw le, khu nau khu nakin lawk a i vangkhua tana nun pawh hlan ngam tur khawp a mi huaisen zu nia maw le an tih chuan lalpa chu chek tlak tlak pah hian Huala, amahah khuan theihna sang tak ka hmu tlang vek asin, ka khua leh tuia ka tlangvalte hian thikna dik lo thinlung an put ka hlauh vanga a chung changa ngawih la chuh mai ka nih hi, Huala, Khamsang lalpa hian a mah vang hian ka khua a lo la lawi lut ngei ang ka ti, chumi hunah chuan dan beh dan i kut ni se, ka khua leh tuia ka rin luh hringmi hian a pawnga taka ka khua an chhuahsan hi ka remti hauh lova nia tiin Sawiluaia a dah chungnung zia chu an sawi chhuak zauh a.

Hualzasela chuan lalpa nangin hmangaih takin baihvai nufa i lo kuangkuah a, hmangaihna chu hmangaihna bawkin a chhanglet mai tur a ni. Kha lamah kha chuan buaina a awm hauh lovang, i banglaia i tuai hnum khi tu emaw tan kan it pui deuh a lalpa an tih chuan Tlangaupa Sawiluaia chu zu ko nghal la, ka banglaia mi hi a kut ah kan hlan teh ang, an tih meuh chuan Hualzasela chu a hlim em em mai a, chutia ral hmaa a tluk loh en ṭan der in chengrang a chawi ve tawh tur chu ramchhuahpui a chak hian a chak zek zek tawh mai a ni.

Sawiluaia chuan lalin chhung a rawn rap luh lai chuan lal fanu hmelṭha chuan haw lo tih hriat zet hian a lo melh kar mai a. Lalpa chuan a kut hrawl taka hui lauh lauh chung chuan a mawng an hun tir a. Lalpa chuan engkim hrilh hria in lal thisenkai a nih zia thleng leh a khua leh tui tana pasalṭha rinawm tak ni turin an fuih nghal mial mial a.

Sawia chuan lalpa baihvai taka kan awm laiin nangin hmangaih takin i khua leh tuiah min rin lut a, hei aia lawmna tur a awm leh chuang dawn em ni lal pa? Ka damchhungin he khua leh tui tan hian ke ka pen ang tih hi ka nu hmingchhal meuhin ka tiam che lalpa an tih chuan lalpa chu nui var var chung hian tunah chuan pasalṭha ka neih belh leh ta, tia tho tharh in a banglaia a silai tun hnum hlarh chu la in Sawia kutah an hmehbel nghal a, Sawia chu lawm bawk si sawi tur ber hre lo chuan Hualzasela chu an melh a a nin la turin a lu a lo buk khum hmak bawk nen, Sawia chuan lalpa, ral leh sakawl hmaah nu nau leh tar chak lo te, i lalna khua tan he chengrang hi ral leh sakawl lam hawiin ka lek chhuak ang an ti chang fak mai a.

Lalpa chuan silaimu leh a zen chu tam tham deuh pe in ka pasalṭha eng nge i rilru ah lo lang le tiin belhchian leh zual chakna avangin an zawt a, Sawia chuan," lalpa, Pherpui pasalṭha ngenmu avanga pialral ka kai teuh zia kha, tunah chuan ka mamawh ka kawl kim ta, Zamana kha ka duh a ni Pherpui pasalṭha kha tiin a mitmeng chu rawn danglamin a mit meng te chuan nelawmna pakhatmah a nei tawh hauh lo mai. Lalpa chuan, i lal ka ni tih hi theihnghilh ngai suh ang che. Hmalam pan hun a awm a, tawlh hun a awm bawk, lal thisen kai erawh i kut hnawr pawn i tawkna tur a ni lo tih kha vawng tlat ang che. Hei ka khawdaingul hian i hnenah ṭhuṭha tak tak a la fah fovang che. Tiin lalpa chuan a thlah liam ta a.

Lal fanu chuan ka pa danglovi te inah ka zu kal lawk ang nge, tih leh chhuah an rual nghal a. Danglovi chuan e heu leh kan lal fanu hmelṭha lah nireng che chuan eng thlichhia in nge lo chhem lut che a an ti ha a. Lal fanu chuan ui keizawng, a tawt hian ka tawt ut ut zu ni ber hian, en teh tiin midang hriat loh tur a ko  peng nghal zat a.

Danglovi chuan eng lam lam ni leh dawn chu maw? Tiin an zui nghal a. Lal fanu hmelṭha chuan ka pem thar Sawiluaia khu maw le, ui keizawng, hma han lak mai ka duh a ni, a mah vang khuan zan tam lah ka mut hilh thrih loh phah tawh, mahse lal thisenkai ka nihna hian a phuar dawn tih lah ka hrechiang ropui sia, ui ha ka sawi zawng ringawt pawh hian ka tawt up up mai ka ti ṭhiani, ka zahpuiawm mang teh e, hnamchawm nula nih ve mai te hi ka duh rum rum ṭhin, Danglovi chuan lal fanu i nia, ka unaunu i ni bawk a hma hi keimah ngei hian ka lakpui ang che an ti ve sak a.

Lal fanu chuan ui lal ṭhian, ka in nghahna i ni. Tiin an sik hlak halak a, Danglovi chuan em em ṭhin che hian, tia thutak hmel tak mai hian kawng engkimah i fimkhur a ngai dawn a ni. Roduha lah sawn khawnbawl fa a nihna hmachhuanin a hel tluk tluk mai si che a an tih chuan lal fanu chuan a hne hian ka hne deuh ṭhin ka nu lah hian a lo be ṭha em em mai lah tak a, tia Danglovi kut hmer ngat ngat pah chuan, lal fanu chuan e taka, Sawia khua lal thisen kai a ni awm e, ka pa te ti ti kamliam ka bengin a dawn danah chuan Khamsang lal tupa a ni e an ti asin an ti a.

Danglovi chuan ka rin dan chiah chiah zu nia, a nu hmel ka hmuh khuan nu vantlang chunga leng a ni chiang mai, a nu khu a hmelṭha in khawi khawkhat lal awp nula hmelṭha a ni chiang mai, kan tlangval ṭhenkhatte sawidan ngatah phei chuan kan khaw nula tam tak aiin ṭha zu ti zawk hlawm a maw le, nang leh kei pawh kan tel ve tihna tiin an han nui dun leh uarh uarh a.

Lal fanu chuan, ui lal ṭhian, keizawng mak hi ka in ti tawp thei dawn lo a nih hi, ka pa hi chuan engkim lo bengkhawn in ka awmdan vel pawh lo thli thlai mah se, min chelh beh hi ka ring hauh lova ka nu erawh a deh a khirh deuh thung ang tia tui taka an sawi siam siam lai chuan Pherpui lalin chhung boruak chu a rit ru hle thung.

Saizampuii chuan ka pa, i fanu hi min en la min han ennawn leh teh, kha hnamchawm i tih khan i khaw tlangval te tih theih loh a ti asin, leh lam ṭawngka  ingaithlak laiin ti nge hun ṭha pawh siam sak lek lova an nufa chunga thutlukna i siam mai le an tih chuan lal Saithangpuia chuan e he heu tih leh nam sawk rual in a fanu chu khumpui lamah an nawr lut nghal a.

Pasalṭha Cheuva chuan lalpa,"kan thu dang alai chuan, lungmuang taka mutmu kan tuah lai hian kan in ral rin hi ngai ka ti mang e an ti a," lalpa chuan a eng thu leh hla ah chuan maw? Ka pasalṭha chhuanvawr te in awm chhung chuan khawi khaw lal awp nge dawih mit hmuh tura min duh chu le? Fapa tlangval pahnih ka nei a, an kianga chengrang chawi turin Zamana nen hian ka rin tawk zia che'u in hai hauh lo ve an ti a.

Cheuva chuan, lalpa, i thlazar hnuaiah hian kan khaw lei hi ka rap bel hle tawhin ka inhria, kan piah ral ṭiau lui kam chhim lam aṭanga Tedim paihte ho sawn kan mit barh duhna thinlung an pu lian hle ang. An pasalṭha hruanghrau natzia lah kan hria, i fanu chunga an chet thawh duh dan lah i hai lo ve, ti nge kan lusei pui lal awp khua te hi kan pun mai loh le an tih chuan lalpa chuan chu ka dawihzep vangah i ngai em ni? An pasalṭha Paulianuk hmaa kal Kamzarem saw do turin ka tlabgval te thisen luan hi ka remti hlei nem le. 

A thu hrimah, kan chunga chet an thawh duh dan te chu ka hre kilh kel e, ngawih ka chuhna chhan chu ka khua leh tui te ka ven thawn vang zawk a ni. Ni leh thla kara leng kei in lal hian ka hlau ther te lo ve, Zamana hi zirchiang la, a kaihza vengtu ni tlat ang che. Hma a hruaiin a hnung dawl la, a rhu leh hla bgai chang la tiin Zamana a dah chungnun zia chu an chhak chhuak zauh a.

Lalpa chuan Zamana ngenmu tuara kan hnamchawm tlangval tlu lai chu ka mit ngeia hmuh ka chak asin, a ni chuan zan thimah pawh a sai tur a hlah ngai lo ve an tih chuan, Zamana chuan intithei tak mai hian lalpa Murlen ho ram valh su in kan hniak lah a lang phe nuaih mai sia, duhthlan tur ka nei ngang lova ni lal fanu chhannan a ka tih theih awmchhun a ni sia an tih chuan Saizampuii thinrim Sailo luhlul chhuak chuan khumpui lam aṭanga rawn thawh chhuah pah hian ti hian a rawn sawi a.

Ka pa, thu tlem te ka sawi i remti em an ti nem duai a lalpa chuan chemte eng nge i sawi duh chu sawi ta che an tih chuan Saizampuii chuan ti hian an sawi a.

Tedim pasalṭha rawva tak te laka ka nun chhanhimtu chu kha tlangval hnamchawm kha a nia sin, in hlauh leh in ṭih em em Tedim pasalṭha Kamzarem lu tan tu kha a nia sin, pialral a kai in ring a maw? A teuh lovang, U Zaman i ngenmu pakhat tuara pialral kai turin a der dep lo ve, a ni chuan Kamzarem kawlhnam hnungpuakin a la rawn pan ang che.

A huaisen zia leh actawrh chhel zia chu e, ka nun chhanhim nan engpawh a huama a hmaa awm chu a hlen chhuak vek, pialral a kai chu ring suh ang che'u tia a sawi zawh chuan khumpui lam ah a luhsan leh ta daih a.

Lalin chhung boruak chu a reh ruih mai, Kamzarem lu tan tu chu Zamana ngenmu tuar, Murlen pasalṭha tuai tir Sawiluaia a ni tih reng an hre si lo. Zamana awm nuam lo chuan Cheua kan tlangvalte fuih turin zawlbuk ka zu mawi ang nge tih leh chhuah an rual nghal that a.

Lalpa chu meng kual rulh rulh chung chuan a fanu thusawi chu awih har ti hle mah se dawt a sawi ngai loh zia hrechiangtu a ni miau mai si.

Duhtawk phawt ang. Ka kut a kham.