Monday 26 August 2019

HNEHTU NGAWICHAWI. BUNG 5- NA.

HNEHTU NGAWICHAWI

BUNG 5- NA.

Zan boruak thiang tak kara thla no nalh taka lo eng chuan Murlen khaw chhung chu a chhun phe ve iarh a, nula in a tlangval ho hlim thawm pawh a ṭha in zan tam riak pai tawh lo, ṭawng khur deuh dar dar, tiang hawla kal kun ten mahni tap zawla tlangval ho hlim thawm in an beng a luh chuan an hun kal ta, liam ta te dawnkir chungin vaibel an han pak khu hlat hlat a.

Sawiveli pawh chuan a fapa hmai zah taka hawi chhuak ngam lovin an in sut leh feih feih ṭhin, '" Ka fapa, khuanu hian kan chunga zah a ngaihdan hi lawmawm hle mah se, thinlunga sernung thi thei tawh ngai lo tur min tuh ve thung si, hei hi a ni, nang nena khuanun kan tana a,ruat chu."

Ka pian leh mutna hi Chhippui khua Murlen aṭanga ni nga lai kal a ni. I pu chu Bulthanga a ni a, unau pahnih chauh neiin ka nuṭapa chu Thangena a ni. Chhippui Lalpa chu Lal Zachhuma a ni a, lal fel leh zaidam tak a ni. Him leh ni te ralin hmahun hre lo hringmi nih zet zawng, hrehawm ṭawngkam pawh hian a sawifiah phak ngai lovang, Serzam lal Thangkipa chuan a pasalṭha te tirin thawk leh khat ah lungmuang taka hun kan hmanlaiin run kan tawk a, ti chuan kan chhungkua chu daiah bi bo hman hlauhin kan him pial a, Khamsang khua kan pan ta a ni.

I pa tuna Khamsang lal fapa khi pa nunnem leh zaidam tak a ni a, kan lo in hmel duh in nang kan karah i lo lang ta si a, Khamsang lalpa khian a huat tak te in min haw ta a, ka pa lah ral in min rawn run lai  khan ramtuilei lovin a awm ta si, hmuhsitna tinreng tawkin kan dawh hram hram a, ka pa chuan tuat thei ngang lovin zanlaiah min pempui a Pherpui khuaah, Pherpui khaw ramchin kan luh chuan kawng lakah ram pasalṭha Keipui kan tawk ta tlat mai, ka pa chuan nang leh kei kan nun chhanhim nan a nun a hlan ta a ni an tih chuan Sawiluaia chuan ka nu tunah chuan engmah dang neihbelh ka duh tawh hauh lo.

Nang i awm a a tawk viau e, ka putea chu a la dam angem an tih chuan a nu chuan la dam awm tak chu a nia khuanun a vengzel turah ngai ila, Chhippui khuaah nupui fanau neiin a awm tawk ngei ang. Ral in min rawn run ṭum khan nupui fanau neiin inhrang a chang ve tawh a, mahni buai buai khan kan buai tlang em em a, a chanchin a rim a ra pawh  hriattur ka nei tawh lo, favang awllen thengthaw ah a lo la dam hlauh takin i la zawngchhuak dawn nia. A fapa chu Thangkunga a ni a, i pian hma hian thlasik vawili lai a lo hmachhawn tawh a, naupang hmelṭha leh lian ṭha thelh thawlh tak a ni an tih chuan Sawia chuan zawnchhuah chu a chak hian a chak ta zek zek mai le.

Sawia chuan ka nu, ka la zawng chhuak ngei ang an tih chuan Sawiveli chuan bawihte, ka neihchhun leh ka engkima ka engkim i ni, chan che hi ka phal lova, ka phal ngai hek lovang, Chhippui khua hi in zahnih ah khan kan inchhal ṭhin, in zahnih erawh kan tling lovang, ral laka kan him nana insawilian kan ni, Saikal khua Tedim Paihte khua nena in hnaih tak kan ni a, an pasalṭha rawva tak tak ten Chhippui khaw chikhur ṭawmpuiin khawchhungah pawh lal an hrawt nasa thei hle, a chhan chu lal huaisen kan neih loh vang a ni an ti dap dap a.


Sawia chuan aw le ka nu Chhippui khua chu naktip maia kal ka duh e an tih chuan a nu chuan awlsam tak hian tlangval i nia, duh thlang thei i nia lawm, mahse nang chauh hi a ni ka neih chhun chu an tih chuan ka nu, hlim takin awm rawh, i chungah hian eng harsatna mah ka thlen ngai lovang nang pawh ka neihchhun i ni zawlbuk ka kai tlai bik lutuk ang nge tih leh chhuah an rual nghal a.


Zawlbuk a han thlen chuan Tuaka leh Aithanga chuan val upa ti ti lo ngaithla in  Sawia hmel an han hmuh chuan hlim hmel pu sarh chung hian an lo be sawk sawk a, Sawia chuan sawi duh nei tih hriat tak mai hian an mitmei zauh a, chu tah Tuaka leh Aithanga chu kal kiang nghalin lrngi run kaipui tur chuan an chhuahpui nghal a.



Sawia chuan Chhippui kal a duh thu an sawikai zauh takah chuan Tuaka te chu lo phur ve em em in awllen lai lo ni bawk nen a tuka chhuah chu an han rel thlu ta a.



Sawia chuan U Huala hi hmuh ka duh tlat mai tiin an in lam an pan tlang ta a, Hualzasela te in an han thlen chuan Hualzasela chu zawlbuk lam pan turin a lo in buatsaih ve mek a, thil awmzia engkim an han hrilh hnu chuan Hualzasela chuan chu ti a nih a hnu tluang takin in kal dawn nia, a mah erawh chu kan lal beng thlen erawh a ṭha ngai e hawh teh u kan lal i han hmu ang u hmiang tiin lalin lam an pantlang ta a.


Lalpa chuan a chhuat laia a khaw tlangval a rinpui ber ber te chu melh kual dan dan in a tawp ah chuan chuti taka kal in tum te chuan tu han dan theih ni hek suh, a mah erawh chu leido nei lo tura in finkhur erawh ka duh thung ang, mawi hawih takin in nun in fimkhur dawn nia tiin an in thlah ta a.


Zingkhua a lo var a, tukṭhuan te bar sawk sawk in an mamawh tur ang zawng zawng an in peih fel hnu chuan kawtchhuah lam ah acthleng hmasa sa an in nghak khawm a, ti chuan kawtchhuah lamah chuan Sawia chuan a ṭhian te chu a lo nghak ran tawh a, Tuaka leh Aithanga pawh rawn in chhawm chho hnak hnak in an tum ram khaw thlanglamChhippui khua chu an pan ta chhek chhek mai le. Tui vai lui dung zawhin chengrang chawikim ṭhap mihrangval pathum te ke pen chu a zang haih haih hle mai.


Thui fe an kal hnu chuan kawng lo in phan riak te chu zawh zel in, kar lakah zan li lai riak tur an nih vang chuan an hman hmawh ru hle mai. Tuaka chuan, ṭhiante u kan pan tur khua hi ka vawikhat khawthlenf rahna tur a ni bawk a phur ruk riauna kan neih tlat chu le, hei thla a eng thawkhat tho bawk a,  kan tum khua te kan chuan luh hma zawknan khaw kar kawngah hian kal zai hi i rel zel zawk ang u hmiang an tih chuan Sawia leh Aithanga chuan ni e maw le u berin i tih te chuan tiin Tuaka duhthusam chu an thlawp nghal zat a.

Kar laka zanthum an han riah meuh chuan an kal chau tlang bawk a hei an khaw ram chin perh tarna kan thleng a va nih mai hmel ve, tiin Chhippui khaw ram valh china perh an tarna chu Sawia chuan an kawk zauh a, Tuaka chuan a nih tak saw maw le, tlemin thawm i dim deuh ang u, khual val zin rawlai mai kan nih hi, kan hmaah eng nge lo thleng daqn kan hre lawk si lo tiin kawngṭum chu zawh in hmalam an pan zel a.


Chhippui khaw lo neihna hmun an thlen chuan chulram te thlam te kal pel in khaw lu lam nia an hriat chu an zawh zel a, Sawia chuan ngawi lawk teh ang u, nau rilṭam hun lai vel a ni a, feh kal tlai deuh leh thleng hmasa thawm riva hriat tur a awm hlek lo mai ka ti, Chhippui khua hian buaina leh harsatna an tawk mai thei bawk a, hawh teh u i in sangmar ila khua luh vat vat i tum teh ang u khai an tih chuan Tuaka chuan ni ang hmiang nang Sawia hma han hruai ta che an ti zawm nghal zat a.


Ti chuan le, kawtchhuah an han chuangkai, khawchhung lan theihna chin an han thleng, lal tuala mipui pungkhawm lo bial laih chu an han hmu nghal pang mai a, Sawia chuab ṭhian te u ka rin dan chiah chiah a ni e, hawh teh u i chian ang u khai tiin hmanhmawh tak chuan khawchhung chu an han pan ding nghal a.



Tuikhur venglam aṭanga lal tual lam pan chho in in lo awm hmasa ber chu thawm a awm leh awm loh an han ngaichang a, chutah khuh deuh kharh kharh ri hi an han hriat chuan Sawia chu ṭawng lem lo chuan chu in lo awm bula kawtzawl zimteah chuan ding teu chung hian kha in awm maw? Mikhual kan nia an tih chuan inchhung lam aṭang chuan pu  tar hian khualṭha in nih ngei ka beisei e tiin a rawn dak chhuak nghla a.



Sawia chuan ka pu in khua hian harsatna in tawk em ni an ti tawl mai a, putar chuan keini khua zawng tu khaw zuam kan hlawh a nih hi maw le, kan khaw pasalṭha awm loh lai lah hi an nang fuh thei em em lah tak a, kan Tedim Paihte sual lawk lutuk ho lwh pek maw le, chin chang in hriat duh chuan lal mual han chuan rang rawh u khai an tih chuan Sawia chuan Tedim ho bawk maw lo ngawi tak rawh u, an tih sap chuan Tuaka chuan uai, kan pasalṭha hian hmuh ṭha a hmu dawn a nih hmel e, Aithang ti eawh i zui ve ang le, tumah in thlahthlam lovah aw engpawh kan chungah thleng se tiin lal tual lam chu an pan chho ṭham ṭham a.


Lal tual an han thlen chuan Tedim pasalṭha Paulianuk chuan lal tualah chuan hei chauh hian em ni min hmachhawn ngam awl le? Khawnge in pasalṭha Thangkunga chu? Tiin an khaw pasalṭha pakhat Robula chu ban thi hnuang leh chau tih hriat zet hian Paulianuk kawlhnam chu hmachhawn ranin leiah chuan a ṭhingṭhi hnawk mai a. Lalpa chuan duhtawk rawh, i duh duh ka pe ang che an tih chuan Paulianuk chuan lalpa lam hawipah chuan i fanu hmelṭha kha min pe la i pasalṭha lu hi ka tan lovang an tih chuan lalpa chuan sawitur a haihchham hle mai.


Sawia chuan Tuaka saw chu ka chanpual, midang kha in mit khan lo thlithlai reng ang che u tih leh a iptepuia a diar chu la in a hmai an tuam a. Tuaka leh Aithanga chuan an chengrang kau sa in mipui zing aṭang chuan an mit an lo len uluk hle mai. Tuaka ning lutuk leh Sawia ṭawngchhuak har lutuk chu nghak zo lovin Paulianuk mi tlawm tawhsa kalsan pawh chu harsa i va ti ngang ngang ve an tih chu chu aw lo chhuahna lam chu an han hawi ṭhap a.


Paulianuk chuan uai hei hi em ni in pasalṭha Thangkunga chu lo kal ta che naua ka hmaah hian , lalpa lam en leh pah chuan hei hi maw i lo chhuan ve em em Thangkunga chu an tih chuan lalpa chuan a lu thing in a khua leh tui mi a ni lo tih zawng a hria, chutia Tuaka lam hlir an hawi lai chuan lalin sir, mipui dinkhawmna aṭang chuan ring leng lawng hian Sawiluaia chuan Paulianuk, mahni mihringpuite zah zo lo khawp a, khaw hrang hranga chet i thawh fo mai chu le, tiin a kianga mipui ho chu tawh hnung turin an ti nghal zat a.


Paulianuk chuan hmai ka tuam e te i tih vel chu le tu nge i nih a? I hmel kha rawn in lan ta che an tih chuan Tuaka chuan Paulianuk i hre khawp mai an lo tih khum siah mai a, chutia lal an hrawtna a khualval lo inrawlh ve te chu Paulianuk nau te ho chuan an haw hle mai a, Sawia chuan a bul lawka naupang thingnawi fawm rual vel chu biain a lu saw i khai haw duh em an tih chuan chu naupang chuan aw duh tiin a lo chhang a.


Khaw mipui ho chuan hriatchian chakin a dara silai mu luhna hnuhma ser do leh pian ṭha thelh thawlh hmaituam tlat chu tu nge a nih an hrechak hle. Lal leihka sanga lal fanu hmelṭha pawh chuan chu tlangval hmaituam chu mitkhap fak fak chung chuan a lo thlir ve dauh dauh a.


Tuaka bawk chuan Paulianuk, dik lo taka chet tum suh ang che. Hual beh vek in ni tawh, ngenmu tuara famkhua lawi in duh loh chuan chet han thawh vaih teh u tih leh Sawiluai saw mihring hmel saw ka hmu hne, i tih tur ti rawh le an tih chuan mipuo ho chu thaw dep dep in an lo kimki chawih chawih hlawm a.



Sawiluaia chuan a hmaitumana an phelh chiah mai chu Paulianuk leh a nau te chu an phu dawrh hial a ni. Sawiluaia chuan ring leng lawng hian Paulianuk ka hnea i sawi kha ka la hrereng, i aihnahphah pui Kamzarem lu ka tan laia kan in tawng leh ang i tih kha ka la hre reng hei hi i aihnahphah pui Kamzarem kawlhnam a nih hi tiin an pan chheu chheu mai le.


Chhippui khua ten an hlauh rawn Kamzarema boral thu an hriat hnuaa Kamzarem lu tan tu chu Tlangval tuai tir te tih chauha an sawi rik an lo hriat chu tunah an khua chhantu an ni leh zel chu ngaisang tih hriat tak mai hian an melh vawng vawng hlawm a.


Paulianuk chuan Pherpui lal fanu kan lak a ta i chhanhim avang khan thei ber ah in ngai hauh suh ang che. Tiin  an vau ve khanglang pek a. Sawia chuan tun hi a tawpna tu emaw zawk zawk kan dam khawchhuak ang, pialral kal hmasa zawk kan awm a ngai a ni kawlhnama a naute tin vu pah chuan in ngam chuan in chengrang kha han lek kang vaih te u tiin Paulianuk nau te lam chu an pan mai zawng an ni ho lah chuan Kamzarem lu tan tu chu an lo hlau nasa an tawlh dawrh dawrh hlawm a.


Chuti em em a an khual val an han han hlauh mai chu khaw mipui leh lal chhungkua te pawn mak an ti hle mai le. Paulianuk chuan thih a hreh a ni tih hriat ngawih ngawih hian dawih aw tak mai hian nang nen buaina kan nei lo ve ka tihtur hi kan tifel law law ang nga khua kan chhuahsan ang an tih chuan mipui sil kil aṭang hian Aithanga chuan Paulianuk, Murlen keite chu i va hlau awm ve maw le, haw la pawnfen feng rawh, tih ri an han hriat leh meuh chuan chung khual val ho chu engzah chiah nge an nih tih lah an hre tawh lo. An mit menga manganna lo lang chhuak chu Sawia chuan man thiam in, lalin leihka sanga chhoh pah chuan lalpa kianga lal fanu hmelṭha leh lian ṭha tak mita en kal chung chuan, lal fanu, khu bek samzial pa khu pasal atan i duh em ni an tih chuan lal fanu lah chu ner nang chung hian Sawia mit taka enkal chung hian a lu an thing na na a, chu ve leh lal leihka sang aṭanga zuan thlak pah chuan Paulianuk, lal fanu hian i lu kha a duh a ni an tih leh zet chuan Paulianuk tan pawh duhthlan tur a aqm tawh lo.


Tlan dawkzawk in ṭe ruai chung chuan Sawia lamah chuan a kawlhnam chu an vilik phei zauh aSawia nghawng chhawk hmawk tuma a kawlhnam a vai lai tak chuan rang taka dinglam sira thlek pah chuan Paulianuk kawng chu an zai kak sak duaih a, Paulianuk chu leiah bawkkhup nghal rawk in thawh leh an tum chu a hnungzang ruh tliak chuan thawh tir zai reng a rel thei lo, a kawlhnam chu leiah a kut nen nam hnanin thei leh thei lo hian an in bengkang hram hram a, Sawia lam hawi let tur pawn a kawng chuan chet zai a rel tir thei lo.



A ma tawk chuan phun bul bul chungin zawisap hian pialralah tal hnehtu ka chang khawp ang tiin a nak ruh tliahna lai chu an khawih de de a, Sawia chuan Paulianuk naute lam chu hawiin in hotupa hian reiloteah pialral kawng a zawh dawn tho tho, a lu ka tan lai in hmuh duh loh chuan hnunglam hawi rang rawh u an tih chuan rang takin an hawi nghal a.


Hmun leh hmunah Sawia chuan ṭhutchilh te te in Paulianuk lu chu an zai siah siah mai zawng, thisen rawn chik chhuak te chuan Sawia hmai phuh sen phut in mipuiho chuan rapthlak ti takin an mit an lo hup chawih chawih a.


Sawia chuan Paulianuk lu chu sang taka khaiin zawi sap hian i vul lainni a tawi lua e, ṭha te te khan i nun lo hmang la ni mai tur a nia tih sap pahin naupang a lu pek a lo tiam chu hui zauh in chu naupang lah chuan phur fahran mai hian Sawia chu panin , Sawia chuan kha le tih leh naupangte chu kut khur dar dar ah chuan Paulianuk lu chu an hmehbel zet zawng, nu pakhat lo tlan dawr dawrin Paulianuk lu khai thi far tluk tluk chu pawm kang lawp in Paulianuk lu chu leiah chuan a thloh ta bawl mai a.


Sawia chuan ka pi la ding teh an tih chuan chu nu chu ding chawt in Sawia lam chu hlauthawng tak mai chuan an hawi a. Sawia chuan nelawm tak mai hian leia Paulianuk kawlhnam chu chharin a lam an pana naupangte chu melh ralh pah in bawiha mihuaisen tak i ni, i dam ni sei rawh se, hei hi lo kawl ṭha tlat ang che tiin an pe a chu naupangte chu a lawm em em mai a, a nu chuan Sawia chu mak ti tak mai hian en ha pah hian a kalsan nghal thuai a.



Tuaka chuan Paulianuk naute chu pan in mipui hriat tur in ring tak mai hian, kan ram valh chinah huangtau chhuahin in lu in rawn rawlh a, in lalpa hnenah ti hian in lo sawi dawn nia, lusei lam hawi zawnga in hriam in lek chhuak leh a nih chuan Murlen tlangval hlauhna pianpui ve lo pali ten in bu zawl an rawn luh chilh ang tiin Hualzasela chu an sawi tel ve sak a.



Sawia chuan lalpa lam thlir pah chuan lalpa i khua leh tuiah hian reilote chhung khualṭha ang in min en la, tunah hian ka duhthusam min tihpuitlin ta che an tih chuan lalpa chuan ni rawh se an ti a.


Sawia chuan,Tedim tlangval pali te lam hawi chuan Aithang an hriam hi laksak la, lamkal pahnih tirin mipahnih hi an lalin a tlannan sechal pali lo keng rawh se. Nihnih chhunga an tlangval pahnih an chin ngaichanga an hmel kan hmuh loh chuan Chhippui lalpa sal an ni ang an tih chuan mipui ho chu an phun ta mur mur mai a, Sawiluaia chuan sawi chhunzawm leh in, tunah haw ula in ṭhiante pahnih tlannan hian in lalpa in  sechal pali nen amah ngeiin Chhippui khaw lei lung hi a rawn rap tur a ni an tih chuan mipahnih te chu rang mangkhengin an khaw lamah an tlanliam nghal a.


Ka chau a ni. Ka rilruah a lut hlawl lo. A ngaihnawm loh viau ang.




13 comments: