Thursday 1 August 2019

THIM ZINGAH PAWH KIR AN REL LO. BUNG 3-NA

THIM ZINGAH PAWH KIR AN REL LO.

BUNG3-NA.

Thim lal thuneihna chuan Darzep khua chu tuam ṭanin zanriah kil thawm ri leh a khat tawk a, naupang pawnto tur aw rawl chhuaha in ko khawm chauh lo chu ri dang reng hriat tur avang hle.

Van chungsanga thla lo lang kal riai riai, chhum kara a khat mawitawka lo lang eng leh zauh chuan hringmi mawina a phawk chhuak zo si lo. Tangval zanriah kham ten Zawlbuk lam an pan sang sang a, Laiphawka te ṭhianho pawn zawlbuk lama a vawikhatna'n puanthuah in vawm luh an tum ruh ve hle.


Ngaihtuah muk tih hriat zet a, Darzep pasalṭha Darphawka leihka sanga vanlam hawi meuh a rilru a senlai chuan a nau Laliphawka chuan ka u, tia rawn bia in a bulah ṭhuthmun a rawn rem ve mek a. A nau lam chu hawi in eng nge ni ta? Tiin an lo chhawn a.


Laiphawka chuan a u thlahlel tih hriat ngawih ngawih hian i Lrithum khuaah chuan i rualin ka kal ve duh an ti a, Darphawka chu ngawi vang vangin, ka pa thu ni rawh se, kei chuan kal turin ka duh che a, Chawngzika nen midang hian khua hi lo chuan se, zawlbuk kai hmain pu khama te in-ah in hmukhawm lawk ang u va kal la i ṭhiante nen khan an in lam in lo pan mai dawn nia tiin a tir liam nghal a.


Darphawka'n a nauteho thu ṭha engkim a hrilh hnu chuan zawlbuk lam pan tur chuan an kal ta a. Zawlbuk an thlen chuan val upa chuan Darphawka bek bawr sar sar chung chuan , Sialkal khua lal fapa leh khualkai pasalṭha tia an sawi, hruanghrau nazet Chhalruma leh Chhawnkeua ten tunah lal in an mawi mek a ni awm e tia a sawilai chuan Tlangaupa lo thlengin Tlangaupa chuan Darphawka chu biak fal duh nei tih hriat zet hian an mit mei a.


Tlangaupa chuan mikhual an neih dan leh lalpa in a kohna thu an hriat chuan Lalin lam chu an pan nghal a. Lalin an han thlen chuan Lalpa chuan e khai ka pasalṭha i lo thleng tawh maw a remlaiah khan i mawng han hung la, tlangaupa, rapchung sanga ka thlathum bel kha han chawi thla la i han leh nawn awn awn teh ang u hmiang hei lan khual ṭha te pawh an lo thleng tawh bawk a tiin hlim hmel pu sarh si, a mitmenga thil in  thup ru kar chu a pasalṭha Darphawka chuan a hmuh hmaih lo hle mai le.


Sailkal pasalṭha Chalruma chuan lalpa, ṭiaului kan a teizang paihte ho kan run tumna kawngah hian in khaw ramchin paltlang a ngai dawn a, kan hnu hma thup hleih theih lohna chin tam tak a awm dawn nen, i tlangvalte zinga min thurualpui tur an awm takah tiin in lalna khua kan lo lawi lut mauh a nia eng nge i ngaihdan le tiin muangban charh hian lalpa enkal chung hian an zawt a.

Lalpa chuan a aw han then kharh kharh pah chuan ti hian an ṭawng chhuak a. Chung thuah chuan sawi tur a mu mal pawh ka nei tam hauh lo mai ka ti, mahni khaw awp te leh ka khua leh tuia chengte muanna hi kei chuan ka duh ber a ni a a ni fo reng bawk ang, in mi sawmna chu a zahawm rual rualin keia lo remtih ve ngawtna chi a ni pawn ka hre hauh lo mai. Ka pasalṭha hian in ṭawngkau chheh danah thu belh tur lam te a neih chuan han chhilh hnan mai se a va ṭha ve tiin Darphawka chu an melh a.


Darphawka chuan Sialkal pasalṭha chu chik zeta melh pah hian Lalpa kei  tlangval satliah sawi atan chuan han sawi ṭan dan avang hle mai ka ti, nimahsela ka kamliam min lo ngaithla tura min duh chuan ti hian ka ngaihdan kan chhak chhuak ang nge an ti a.


Teizang nen hian in nghirnghona kan nei miah loh lamah a tlawh pawh kan in tlawhpawh ngai meuh lova, hmelma ena han en a an tana thinlung sawinghing dawt tur khawpa hnuhma hnutchhiah lah kan nei hek loṭ chutiang bawk chuan an ni pawn kan khaw tan an nei hek lo, nunna hi a hlu a tuma pel theih lah a ni lo. Leido neiturin englai pawn kan inpeih a, leido nei lo hram hram turin hnungtawlh chang lah kan nei tel bawk a ni tih hi min lo hriat sak bawk dawn nia.

Kan tana pawisawina nei miah lo te an dam hun chhunga an thinlunga sernung tuh hi eng nge zahawmna a hrin chhuah le? Duham chin nei lova neihbelh tumna hian ṭahna ruamah min hnuk lut zawk ṭhin a ni. Kan khaw ram chin paltlang ngei a ngai dawn a ni tih chu ka beng hriat tluk zet in ka hre chiang khawp mai a, mahse, in buainaah hian min hnul lut lo turin ka ngen che'u a ni. An ti dap dap a. Lalin hnuaia ngawi renga an ṭawngkau lo ngaithlatute Laiphawka leh a ṭhiante beng chu a dek zar mai.


Sialkal lal fapa chuan uai, Lalpa i pasalṭha kamliam chuan ka beng zu ti thlep tlata hriatna kan neih chu le tiin a kianga ṭhu a pasalṭha chu an mitsir zauh a. Sialkal pasalṭha chuan a ep chiah ṭhu Darphawka chu eng mi nge a nih ang aw tiin ngun takin a lo zir chiang ve hle bawk a.


Chhawnkeua chuan Lapa chuti a nih a hnu, mahni lusei pui te pawh thuruap pui duh lo hrim a a tlanchhe zawnga thu i vai vung dawn a nih chuan kut kan thlakna hnu hma chu la thleh hen hun mahse i beng i chhi ngawng zel dawn tihnaah kan ngai a niang chu, kan lalpa remruatna hi keini chuan kan sawh sawn thei dawn lova, in tello pawn hnehna hlado kan chham ngei kan ring a ni.


In ram lo bawh paltlang a ngaih vanga i khua lo lawi lut mai kan nia, ti hian kan thu tawp se, zanin chu khualṭha ang nga min lo thlen  ngei kan beisei a ni an ti dam dap a.


Lalpa chuan tehreng e le, khawkhat lal fapa meuh in ka khua a rawn lawi lut a, in thutlukna chu in kut ni se, he thuah hian ka thurualpui thei lo che u a ni mai a, kan inkarah in hmuh thiamlohna awm lo se an ti dam ve dap a.


Chalruma chuan aw le Lalpa, in khaw nula hmelṭha te runsang kai pawh a chakawm alawm maw le, min kawhhmuh thei mial em tiin an khi vei suk a, Lalpa chuan tlangaupa kan khawnula hmelṭha ber kha va kawhhmuh ta che, an tih chuan Tlangaupa chuan Siampuii te inlamah chuan an hruai nghal zat a.


Lalin hnuaia lo tawm ru te chu chhuak zal zal in an khaw nula hmelṭha Siampuii runsang chu zak leh tim chung chunga kai ve ngei tum chuan an in buatsaih ve khauh mai le.


Khual pasalṭha pathum ten Siampui te run an kai chuan an lal fap chuan hmelṭha a tiin a rilru chuan palai tirh ngei a tum ruh hle mai le. Laiphawka chuan hma hruaiin tlangval satliah tan mawng hunna hmun a la awm em an tih chuan Siampuii chuan awm tuk e le, in tan hmun kan lo zuah e an tih chuan an han pen lut a, chutia zawlbuk kai thar tirte hmel an han hmuh chuan rual u zawkte mak tih an hlawh in an nuih lam lam te pawh an ti za hle mai le.


Sialkal lal fap chuan an zinga rawr ṭha ber Laiphawka chu melh vung vung pah chuan an khik vung vung danah mi rualban vak lo em maw hi a ti rauh a. Vala kha ka vaibel hi min han lak kai sak lawk ta che an tih chuan phur tak mai hian tap lam an pan a, an pak talh talh hnu chuan i vaihlo chu a tui narawh e, pi hnemi vaihlo iangin an ti zet chu an nui ham ham hlawm a.



Chalruma chuan hei in khua chuan nula pawh in neih hmelṭhat hi le, tunlai hnuh hram lamah te in hna a kal em tiin an zawt a, Siampuii chuan tunlai chu kan awl lai tak zawk a ni e. Tlai chi hi kum dang aiin kan thlak hmaa khaw dang lakah hian hnuh hram pawh kan zo hmasa zel zawk a ni tiin an nui seih a.


Chalruma chuan a nih chu maw le, in khua hian pasalṭha lam te in ngah hle dawnin ka hria, naupang em maw tih pawh hian lengi run an kai hma danah hian an ti sak a. Lal fap chuan lo tuihnih ve in chungtlang tak mai hian val upa pawh an ngah ta ve ang, kan lo lawi luh chinah nula hmel hmuh tur a khat pharh mai ka ti an ti kher a.


Val u zawk chhawna hnenah chuan Laiphawka chuan u Chhawn tlangval leh tlangval runsangte kan kai mai mai alawm tiraw an tih zet chuan an nui bu lawk lawk hlawm a, Siampuii chuan khaih khaih, kan khaw nula hmelṭha in la hmu kim lo mai mai zu nia, an lo ti ve a.


Sialkal lal fapa chuan Laiphawka khawsa zia chu a ngei ru ta ngang a niang chu, khaw khatah pawh hian tlema bawl zan tlangval hi an awm ve reng a nia an tih chuan Laiphawka bawk chuan chutaingmi chu in khuain an kawl em ni? Darzep ah chuan han sawi fak tur an awm lo reng reng an tih leh chuan an nui leh ham ham a.


Chalruma chuan vala awm lah lo ve, kan khaw tlangvalte chu pasalṭha tia chhiar theih vek an nia sin, mahni khaw chhan nan an nun pawh an chan phal vek asin tiin chapo takin an ṭawng chhuak a.


Chawngzika chuan a nih chu maw le, keini Darzep khua te chu leido han nei ve zauh ṭhin mah ila tu khua mah hian leido en hian mon en peih lo zawng a nih hi an hnuaia leng vek ang mai hian min en hlawm a an ti khauh a.


Sialkal lal fap chuan a nih chu maw le, chu sahrang lakah pawh in khua chu a muang lo hle dawn zu nia, nunchan zirtirna'n cham pawh a chakawm zawmah mah lam a nih chu tiin tham lo deuhin an ṭawng chhuak a.


Laiphawka chuan, chu chu alawm kan mamawh, muangleia mawng kan hun lai hian mei vapah kan khua hi a chang lovang tih tun kan sawi thei si lo, cham hlen ula a ṭha tak ang maw le an ti let vel sak a. Chhawnkeua chuan cham hun te pawh a la awm mahna palai tir ang zawngte pawn an ti khauh a.


Khawmvela chuan ni e maw le, a hrim hrim in ka khua lo lawi lut te chuan a chhan min hrilh hre ve thei mial em an tih chuan lal fapa chuan an kal chhan zawng zawng an sawi chuan, Laiphawka chuan hel dan kawng in dap mai a ngai dawn a nih chu, leido neih hi kan Lalpa hian a remti dawn miah si lo a an ti a.


Lal fapa bawk chuan in lal hian hnutawlh zawng hlir in zirtirna a pe ṭhin che u a niang maw? Pasalṭha nunzia hmel reng reng in hmel hmaiah chhiar tur zu awm miah lo che u a, in lalin kan lawi luh laia kan kianga awm ve in khaw tlangval in lalpa in ka pasalṭha a tih ve kha kan khuaah ah chuan tlangval vala val ve satliah chauh a ni ngei ang. Pasalṭha tia chhiar tur chuan a tawn hriat a la tlem hle ang ka ti tiin hmuhsit hmel takin an ṭawng chhuak a.


Laiphawka thinlung chu a sa chhuak ta zak mai le. A kut hum ruh in a mitmeng chu an ti zim deuh sana, an boruak chu a rit ru ta hle mai le. Darphawka leh Val upa an lo lut ve chiah bawk nen. Siampuii thinlung chu hlimna in a khat veng veng a a rilru tawt tak leh an in chhung boruak rit ru tak chu hnara hlit phawi ang maiin a kiang duak a.


Laiphawka chuan a u hmel an hmuh chuan huaisenna a neih belh tih hriat zet hian kan khuaah hian pasalṭha chu awm ve bawk mahse, khawkhat pasalṭha chapo te angin an chanchin an sawi ve mai mai ngai lo, Darzep khua te hi tlangval vala val satliah ni mah ila, kan in lungrualna hi khawi khua mah hian an nei ve ngai hek lovang an ti chang ve rat a.


Darphawka chuan an boruak awmdan chu a man chiang hle mai. A vaivel la kaia ṭhuthmun a rem fel chiah tih chuan Sialkal pasalṭha Chalruma chuan tlangval min lo lak kai ve mai ta che tih leh a vaibel pek an rual a, Darphawka chuan ngawi rengin an lak kai sak ve mai bawk a.


Chutia tham lo taka a u an han tir chu Laiphawka chuan na a ti hle mai, a u mitmei chu hmu lo se chuan a tu emaw ber hi a cho chhuak tawh ngei ang le. Darphawka leh Siampuii in hmel duh hi tu mai pawh hian an hre tawh a, mahse mi hmuha mawilo zawngin an in hmel duhna hi an hmang ngai lo a ni.


Sialkal lal fap chuan in nun a mawiin aia upa zahna pawh in neih hnem hi maw le, entawn tlak tak in ni, chu tih rual erawh chuan pasalṭha nun zirtirna karkhat chama in khua lo lawi luh leh a ngai dawn a nih hi an ti leh hram a. Chu tak mai chu a ni buaina inṭan chu.


Laiphawka chuan thip taka melh pah hian kan khaw tlangvalte hi zirtirna pek an ngaihna ka hre lo. Tu khua mah zirtirna pek kan duh hek lo. Zirtirna ṭha chu kan dawng reng e. Kan lalpa hnenah leh Val upa hnen aṭangin an ti chang ta rat a.

Darphawka chuan an boruak rit tak chu hre mahse a bul a bal hre ve hek lo i, a nau pawh chu a khak duh lem lova. Sialkal pasalṭha khual kai pha ngat Chalruma hian zirtirna a pek cheu in duh lo a maw an tih chuan Siampuii inlengho chu an ngawi ṭhap hlawm a, Darphawka kam chhuak nghak chuan an han melh hrek hrek hlawm a.

Darphawka lah a nun phunga danglamna awm miah lo hian a vaibel chu an pak khu hlat hlat a. Chawngzika chuan Pasalṭha, i hnen aṭanga zirtina ṭha dawn chu a chakawm rual rual in hei lan pasalṭha u Darphawka hian a hna a tlin ve khawp asin, khawi khaw pasalṭha tluk lo mah se tiin Darphawka a dah chungnun zia chu an chhak chhuak zauh a.

Sialkal lal fapa chu nuih hak pah chuan a nih dawn tak chu maw le, lusei khaw hrang hrangah hian kan pasalṭha te pahnih hi han ter pha tur ka hre hauh lo mai an ti leh hram a.

Khawmvela chuan nig tih hriat tak mai hian kan thu vai vel hi a khamawm ta hle mai, an ti chhuak zauh chu lal fapa chuan nula hmelṭha bula awm ning chu mahni in lam pan mai hi kei ṭha ka tih zawng zu ni pek a an ti leh chiah chu, Laiphawka chuan midang pawh zah zo tawh lo chuan a tawk e, chungtlang taka ṭawngkau i chheh reng mai le, lal thisen kai chu ni lo la khua aṭang hian kan theh chhuak tawh ang che an ti vin ṭhat a.


Sialkal lal fapa chuan a mai mai che chuan naua i ring ruh kha ka ṭhuai tliak hlauh ang nge naupang an ti leh chuan muangban charh mai hian Darphawka chuan lal fapa chu thip zet a melh kal chung chuan han tum chhin chiah la an tih chuan val upa inrawlh vat in duh tawk rawh u, Laiphawk zawlbuk i ṭhiante nen khan lo va mawi rawh u tiin hran haw an tum a, chutihlai tal chuan Chalruma chuan naupang khatin aiaupa te an chhang ngai lo ve, a ne pawh i tluk lovang an rawn tih leh chuan Darphawka a inrawlh ta.

Mi pa fa chuan han chhin ula, chuti fakaua kan khua hmusittu chuan kei hi min hmusit tel tlat a hriatna kan neih chu le, kei ngei pawh hi min hmachhawn tel thei ang an tih chuan Chalruma chuan nuih sak pah hian lalina duapzul tak kha nula bulah chuan i ṭawng huai pang pang hle mai ka ti, kan pahnih hian kan chhin dawn em ni? Milulak chem nen nge kut lawngin le an tih chuan boruak chu a dang thar ta zar mai le.


Darphawka chuan pasalṭha kan khu i lo lawi luta i zahawm em a duh ka thlan tir ang che an tih chuan Chalruma chuan chuti a hnu phanpui kunga khai tur lu ka nei dawn zu nia, tih leh tualchar lam pan an rual a.


Laiphawka, Khawmvela, Chawngzika chuan u Darphawk naute kan awm e tiin hmachhawn hmasak an han inchuh tak tak mai chu mak tih an hlawh zawmah zawk a. Siampui chuan Darphawka bana lo chelh pah chuan ṭap ṭuau chung hian ti suh tiin an lo vuan bet ve ṭang ṭang a, chutia Siampuii che vel chuan Darphawka nena an inkara thil awm chu tumai pawh chuan an hai lo hle mai.





9 comments: