Friday 23 August 2019

HNEHTU NGAWICHAWI. BUNG 2- NA.

HNEHTU NGAWICHAWI

BUNG 2- NA.

Murlen khaw pasalṭha, Hualzasela chuan " lalpa, kan khualṭha hian hahdamna hun a mamawh e ka khual val hi inlam ka panpui i remti em" tiin an zawt a, lalpa chuan teh dawn tak e a, ka pasalṭha ka tlangval te khan zawlbukah lo dim deuh se kan Sailo lal fanu erawh hei chemtei nen hian lo in kawm nel mai se a ṭha ang nge tiin lalin aṭang chuan an in thlah liam a.

Murlen lal fanu hmel ṭha chuan, Sailo lal fanu hmel ṭha chu tih tlangnel tum takin an be siam siam a, chutih lai chuan Ṭiau lui thlengthla in Saithangpuia fapa tlangval pahnih leh an khaw pasalṭha te chuan Murlen khaw ram valh chin chu an lo pen lut ve mek bawk a.

Pherpui khuaa Sawia te in chhe ve lampang tawh tak, en reng reng pawh a hmeithai in tih hriat tak chu an lal Saithangpuia remtuatna ang thlap chuan an khaw tlangval pangnga lai chuan an veng ṭhap a. Sailo lal fapa Saingura chuan ka farnu hi him dam taka hmuh ka duh a ni. A ni hnamchawm tlangval lakah khan a him ngei tur a ni bawk, tiin a kianga an khaw tlangval leh pasalṭha kal te chu tih bik nei lem lo chuan an vin deuh khur khur a.

Pherpui pasalṭha Zamana chuan lal fapa a him ngei ang tih chu keini lo sawi theih a ni hauh lo mai, Murlen khua hi han chuan lut phawt ila chu ta ṭang chuan engkim kan hre thei mial mahna, kan Tedim mawnghangho hnu lah hniak chitinrengin a bawh thuah si a, kan lal fanu chu a him ngei turah ngai phawt ang tiin an khaw tlangval hmeithai fapa chu an dah pawimawh lem lo hle mai le.

Lal fapa pang zawk, Saizama chuan a duhthlanna avanga bik bo pui a nih zia tun kan hre vek e, a kawisawi zawnga thu vei hi ka ngaithei hauh lo a nia, kan hmuh hunah chuan a chak lo hle ang. Sailo lal fanu bik bo pui duh khawp a a huaisenna hi inchhirna nun hian ka rulh let tir khawp ang  tiin kawngṭum bel tak ah chuan kal pahin a in hrosa kul kuk a

Sailo lalpa  leh a khawnbawl te ai pawh a a rin mi ṭawngtlem tak pasalṭha Cheuva chuan ngawi teh u, thu kal lam leh hnu lam hi dawn a ṭha ngai e, lehlam ringawt thlir hian hmasawna a ti ṭhuanawp fo a nia, an tih chuan Saingura chuan uai, kan hnamchawm tlavang hauh tur hian ka pa hian fathang a awl hauh lo mai che ka ti, ramhualah a siam che a, khaw lai li berah nang leh i chhungkua ten nawmsak in chen a, i ṭawngka chhuak chuan ka pa a ti lawm hauh lovang le an tih chuan Cheuva pawh chuan ngawih a chuh ve mai a.

An kaihhruai tlangvalho chu in en leh hrek hrek in Sawiluaia hmuh hun chu an nghakhlel tehchiam lo hle mai, a chhan pawh an lal fapa te pahnih rorel dan chu pawmzam lo hle mah se an thu erawh an hnial ngam si lo, Sawia chu an han mitthla rauh rauh a an khawngaih hle a ni.

Saingura chuan U Cheu, ruahmanna thar i nei em hei khua kan hnaih tawh hle mai tiin an chhang a. Cheuva chuan ti hian  khuaah kan lut ang nga, tu te pawh hian ṭawngka a mawi hawih zawngin kan chhak chhuak ang. Zawldawh hun a awm a, hmalama pen hun a awm bawk, an pasalṭha Hualzasela mit kham zawngin tuman kawhmawh kan bawl tur a ni lo, thin nel takin an lalpa khi kan bek bawr tur a ni ang. Eng emaw thleng thut thei ah kan chengrangte kha kan vawnna a ta hun miah lo tur a ni an ti a.

Saingura chuan a lu buk nghat nghat pah hian aw le, u Cheu hma han hruai la keiin hnung ka lo dawl ang, Sailo lal thisen kai hian a rilru a siam fel tawh e, ka farnu chunga tiang ti duhtu hi ka nghaisa ang nga a nun erawh hrehawm tam tak a tawrh nan ka zuah thung ang an ti a.

Murlen lalin chhunga lal fanu pahnih nui her her ri chu khawnbawl leh lapa te beng a ti tlai hle mai le. Saizampuii chuan an khaw tlangval a chhuan zia chu hahip in a hrilh siam siam a, Murlen lal fanu Chamreii chuan lo ngaithla uluk tih hriat zet hian an vei nuih leh seih a. Chamreii chuan chu ti a nih chuan ka pa in kan khuaa pem tura a sawm laia i hmel hmai aqmdan danglam kha ka lo hmuh hmaih hauh lo asin, a nun kha tlawm hle in lang mahse, huaisenna a pai tlat thung si a, i lawmpa a ni chiang an tih sap chuan Saizampuii chuan lawmpa te chu i ti duh, a ni zawng hmeithai fahrah a nia, khaw chhungah a tam lo hle, ram lamah hian a tap chawt zel e an ti .

Tiang hun hi kan tawng dun ang tih rinna pawh ka nei pha hauh lo. Mahse kan ṭawng ta miau sia, a mah kha ka bel chiang ngai miah lo mai tiin a ruka a lo thlithlai ṭhin nasat zia chu a zep tlat a.

Chutah zanriah kil hunlai vela lal tuala luh lo dil aw chu Saizampuii chuan a hre teh meuh mai le, a chaw bar lai kalsan meuh in ka u tiin a ṭap chhuak ta hawm hawm mai a, chutah a u Saingura chuan lo pawm chawt in duat tak mai hian a lo kuah let a.

Saingura chuan ka nau, thil awmzia chiang takin min han hrilh teh le, tiin lal in leihka sang aṭanga lo ding lal chhungkua te lam chu mit lasawn lek lovin an thlir vang vang a. Saizampuii chuan thil awmzia a hrilh hnu chuan a u chuan uai chuti zawng chuan maw? I rilru lo hmina dawt muhlum sawi turin kan hnamchawm naupang chuan a lo hmin let der che zu nia. Lalpa ka farnu chunga ṭhat i lo chhuahnaah lawmthu ka sawi ni se, ti hian khua hi kan chhuahsan nghal ang. Lalpa ṭawngka dang i hnen aṭanga hriat belh duhna ka nei lem lo ve, Sailo lal Saithangpuia fa u ber hian ka farnu duatlai hi tunah la la khua aṭang hian ka chhuahsan dawn a, kan hnamchawm tlangval chuan kan hnu hi lo chhui mai rawh se an ti tal tawp mai a.

Saizampuii chuan a u ṭawngka chhak chhuah dan chu mak a ti hle mai, ka u an ti sap a, Saingura chuan ka nau, i ṭawngka chhuak khan ka mittui a ko chhuak dawn e i hmui kha chip tir zawk mai rawh hawh le i kal ang le tiin lalin hnuchhawn hmiah chung chuan hma an hruai nghal zat a.

Saingura chuan a pasalṭha Cheuva leh a tlangvalte hnenah chuan kan hnamchawm khan kan hnu a rawn chhui ngei dawn a kawng lak ah lo chang ula a nun erawh zuah ang che u. Sailo lal thisen kai pawh zah zo lo chuan ka pawi a khawih a ni. A hnuk a fei nge fei lo fiah nan U Zaman i chhin dawn nia. A nu avanga zahngaihna ka lantirna sangber a nih chu in hrethiam meuh a maw an ti a.

Zamana chuan lal fapa i thu angzel ni rawh se, a nun erawh ka zuah ang, mahse ni rei chu a sil awng ve ngei ang, hawh teh u nau te u tah hian kan lo nghak a niang chu tiin thunei aw tak leh Sawia chu sawisak chak tak mai chuan an hawi valh valh a.

Chu tah an chhak lawk kawi thumna vela meichher keng ab lam pana lo kal chu hmu thuai in Zamana chuan hmu in a chengrang chu a cheng an kau ri rap a. An zawn a rawn thleng chuan Zamana chuan naua tah khan ding la i meichher kha lek sang rawh an rawn tih chuan chu aw a hriat ṭhan em em an khaw pasalṭha aw vawt raih chu tu nge a nih a hrechiang hle.

Sawiluaia chuan U Zaman keimah Sawiluaia Sailo lal khaw tui tlab ka ni e an tih chuan Zamana chuan Sailo lal thisen kai pawh zah zo lova lal fanu hmelṭhatna remchanga lak tum leh mahni pian leh murna phatsantu i ni tih ka hria e, ka ngenmu hi i dawn duh loh a hnu leiah khan ṭhingṭhi la i ban kha chunglamah phar chhuak rang rawh, i laka ka chet dan hi lal thupek a ni e an ti zawm zat a.

Sawia chuan mak a tiin a thinlung chu na a ti hle mai. U Zaman ka nunna hi tawp mahse ka nu tal erawh kan lal hnenah a nun zuah turin khawngaih takin mindil sak ta che tia a sawilai chuan chengral a rawn kiu, retheih awmzia hrechiangtu tlangval ngawichawi fahrah nun tem tu chuan mak ti zet in a dara silaimu lut, thisen tharlam tak lo luang chhuak ngiai ngiai chu mak ti tak in an hup nghal a, a khaw hmuh chu zanthim ni mahse, a mit sulh a, zawi sap hian lal fanu tiang hian maw i mi rulh letna ka dawng a tiin lei charah chuan nikhaw hre lovin a bawk thlawp a.

An han harh leh meuh chuan Murlen lalin a awmho chuan an lo kil ṭhap a. Ngun taka a hma chiah a a mit menga thinrimna lo lang chhuak Murlen pasalṭha Hualzasela chuan lainatna mitmeng nen in chawhpawlh nuaia en pah chuan tlangval i him e an ti a. Lalpa chuan tlangval i dinhmun aṭang hian i hmahun tur chu a chiang sa reng e. Ka khua leh tui ah ka ngai hmiah che an ti a.

Sawiluaia chu a dar hliam chuan tur deuh ut ut chung hian an zi tho ṭalh ṭalh a, a hmel ngui tak leh dawldang tak aṭanga a mit meng rumal leh Sailo lal pasalṭha Zamana lak a phuba lak a chakna chu a lian hle mai  le

Lalpa chuan Hualzasela lam chu hawi in ka pasalṭha tunah Pherpui khaw lam pan turin inbuatsaih la, kan tlangval hringtunu hruai turin kal zai rel rawh le, dawhtheihna nun kha dah ṭhat hun a awm tih hre reng chungin i zaidamna erawh pai tel tlat ang che an tih chuan,Hualzasela chuan lalpa Sawia nu hi him dam takin i lalna khua hi a rawn lut ngei ang tiin lalin chu a chhuahsan ta a.

Pherpui lalin chu Hualzasela leh tuaka chuan pen lut in lalpa chuan uai ka lo beisei ru reng che'u asin, kan hnamchawm val vanga thlan tla phunga ka lalna khua in lo lawi luh tak mai le, pasalṭha ropui hah zu hi ka lo zuk teh ang che tiin lal chuan zu an zuk a.

Hualzasela chuan lalpa kan lo kal chhan chu tiin an kal chhan zawng zawng an sawi chuan lalpa chuan hrethiam takin ka khua leh tui ni tlak pawh an ni nek lo ve, rang takin ka khua hi chhuahpui rawh u. Mah se, nangni nen hian hmelma ena kan in en a ṭulna ka hre lo ve tiin an ṭawng chhuak a.

Hualzasela chuan aw le, lalpa kan chhuak mai ang nge, hei cham hman kan ni si lo a, khaw kar kawng a thui lem lo bawk a, kalzai kan han rel nghal mai ang nge tiin lalin an chhuahsan nghal a.

Hualzasela bula kal nu lian lampang tak, hmel chhe lem lo tak chu mit sir leh ralh ṭhin in an chanchin te leh a fapa leh an lal fanu an tawn dan zawng zawngte chu an sawi a, a tawp khar nan Hualzasela chuan ka pi fapa i nei vannei e, tih pah chuan a hun kal tawh leh Sawiluaia pa chu hriatchhuah a tum ruh hle mai.

Murlen khua an han luh chuan Murlen khaw tlangvalho lo hnatlanga nula chhaih a lo nui leh dar dar ri chu Hualzasela chuan hria in an in bul lawk a inthar lian vak lo te fel ren rawn an hmuh chuan nuih sak pah in ka pi in in thar tur a nih hmel e, an tih chuan Pi Sawiveli chu ding dat in a biangah mittui a lo luang ngiai ngiai a a lungchhia an in sut zet chu Hualzasela chuan hriatchhuah a nei ta. Chu a hriatchhuah erawh chu a zep tlat thung.

Lalin an han chuangkai, lalin tap hnaih lama a fapa hliam tuar  an hmu zet zawng ṭap lut hawm hawmin a fapa chu an kuah nghal a, lalin chhunga awmho chuan Sawiluaia nu Sawiveli chu hmelṭha an ti tlang hle mai nula tam tak aiin a ti tuai a la nalh hle nghe nghe a. Lalpa lam chu hawiin lalpa ka lawm e, ka fapa tana i thi tih hi ka damchhungin ka theihnghilh ngai lovang tiin lalpa ke chu an vuan a, lalpa chuan khaih khaih insum ta che, i fapa i ti hrilhhai lutuk hluah dah ang nge, ka tih tur ka ti mai chauh a ni, i fap hnena ka lo tiam tawh ang in ka khua leh tui in ni tih hi lei leh van kawk in ka sawi ni se, fathang pawh ka awl bawk ang che u, ramhualah ka siam bawk ang che u an tih zet chuan Sawiveli chuan mittui luang zawih zawih chungin lalpa kei hmaithai fa chuang mai mai hian ka phu lo asin, i khua leh tui nihna min pek hi beisei ka nei lo ve an tih chuan Lalpa chuan kei Murlen lalpa hian ka tiam tawh chu ka ti hlawhtling ngei ṭhin, i fapa pawh hei kan bawlpu enkawlna hnuaiah dam lam a pan mek e. Ti hian ka mikhual rih phawt mai che u ang nga, in in thar lamah naktuk varṭianah in in suan mai dawn nia tiin thu an ti tlu ta a.

Zanriah kil zawh lamah chuan lalpa chuan Sawiveli chu ti ti puiin a tunhma chanchin an zawh chuan Sawiveli chuan hriatchhuah leh pawh a duh loh zia lalpa an hrilh chuan lalpa pawh chuan a ni dawn tak maw, kei Murlen lal meuh hian ka hriat chak zawngte ka hriat theih si loh a hnu an tih deuh hmuk chuan Sawiveli chuan inthlahrung tak chung hian a chanchin leh Sawiluaia pa hming an sawi zet chu lalpa chu a ding kang awk thei hial a ni.

Lalpa chuan Khamsang lal fapa ral rel thiam tak leh pasalṭha huaisen Halkha pasalṭha Nausela ngam loh an ti chhuak phawng a.

Sawiveli chuan ka fapa hnenah erawh zep tlat ang che tia an dil chuan lalpa chuan uai chuti zawng chuan maw a ṭha e, lal thisenkai zuk ni reng che'u a, i fapa mitmeng kha ka mikhual lo riau tlat a ni an ti chuar chuar a.

Ni sarih an ral leh meuh chuan Sawiluaia pawh chu damṭha vang tawhin zawlbuk an kai ve ṭan a, khaw tlangval rual ho chuan Kamzarem lu tan tu chu pem thar nimahsela a ruk tak chuan an zah ru hle a, Hualzasela nen an in zui ngun hle bawk nen, pemthar tlangval hmel ṭha leh pa hrak chu nula ho lakah chuan a to vet vet hle nghe nghe a ni.

Sawiveli chuan a fapa chu kawm melh melhin thu ṭha tinreng fah in aia upa te zah na kawng hrang hrangte chu a fah ngun hle mai a, Sawia chuan a nu thusawi chu ngaithla uluk hle in zawm tlat pawh a tum ruh hle a ni.

5 comments:

  1. Ngaihnawm lutuk..insak buai nen i rawn dah thei hi kan lawm lutuk e

    ReplyDelete
  2. Ngaihnawm hle mai,a bul a ṭanga a tawp thleng hian ka lo ṭang ru ṭeuh a,next a nghahhlelhawm hle mai

    ReplyDelete