Monday 2 December 2019

PÛMAH MI LU. BUNG 21- NA.

.
PÛMAH MI LU

BUNG 21- NA.

Saizingliana chuan lalpa chu melh kal chung hian, lalpa," i khua hi kan vawikhat lo lawi luhna a ni a, kan tan kawngdang a awm hlawl lo a ni. Lal ngilnei leh lal fing tak i ni tih ka hria e. Kan chunga i chet danah hian lungawi lohna kan nei hauh lo, buaina liantak kan khuain kan tawk a, chu buaina chinfel tuma feh chhuak kan ni a, lalpa i mi ngaihdamna sangber ka dil nghal e an ti a.



Kawlphai pasalṭha lungawilo a Lusei lal bela pem ta tuma Vanzau khua leh tui ni ta Mangkipa chu lalin a rawn luh pah in mitmeng nelawmna reng nei lo hian nangni naupang hian kan lalpa dawt in han hrilh ngam a maw tih leh danhman rual loh hian Zinga ṭhianpa chu a beng hawisawk a.



Saizingliana chuan ka pu," kawngdang a awm a lo a ni," hei in lalpa hnenah ngaihdam kan dil mek a ni, khawngaihin zahngai an ti leh hram a, mahse Saizingliana mitmeng thip ru zet leh a hmel dur ta khaih chu lalpa chuan a hmuh hmaih hauh lo.



Lalpa chuan ka pasalṭha," an thu leh hla ngaithla phawt ang hmiang insum hun a awm ngai e," an tih chuan Mangkipa chu a in sum ve leh mai bawk a. Lalpa chuan Thantlang khua aṭanga ka khaw leilung rawn rap te chuan in tihturte chu a pawimawh tawk ang chu maw? Awllrn lai pawh nghak hman lek lova in lalpa rilru kaptu chu ka hriatve ṭulna lai a awm tlata kan hriat chu le an ti sap a.



Zinga chuan, lalpa," kan tawrhna zawng zawngte rul let turin rammu in kan rawn chhuak a ni. Ti hian kan pasalṭha hiam ziaawm lam pan se Lentlang khua chimih ṭhak turin kan pan ang an tih chuan lalin chhunga awmho chu an in melh hrek hrek hlawm a. Lalpa chuan nuih hak pah hian nangni tlangval tuaitir leh mitlemte hian Lentlang khua chimih ṭhak in tum a maw?



Vut laka vawih ang lek zu nia tiin an nui leh huah huah a. Lalpa chuan tlangval mahni luzuar mai in nia sin, an pasalṭha Rithanga, Ralthankhuma leh pem pasalṭha Thangkunga kaihhruaina hnuaia tlangvalte huaisen zia tlangthang zia te hi in hre ve chek ang chu maw? Chu lo rengah Murlen pasalṭha Sawiluaia, Tuaka leh Sawia kianga englai mai pawha ding Thlahtea leh Sawiluaia fapa Saihmingliana hlauhawmzia an sawi huai huai te hi in hre ve ang chu maw? An ni ṭangkawp, khawtual tlangval tello pawh sawn khaw sarih in hawrkhawm pawh an chimih thei ang chu maw le an ti chhuak a.




Pasalṭha Mangkipa chuan naua leh i thluak a chawl te a ni zawk lo maw?an ni khawhnih ṭangkawp laka ram han mut meuh chu leh, thihna a nia sin an ti chhuak ve leh a. Zinga chuan lalpa," Thantlang pasalṭhate hi zama hnungtawlh mai mai tura ke lo pen chhuak kan ni lo asin , an ni khawhnih ṭandun mai mai laka zam chhe tur kan ni lo e an ti sap a.



Chutia ti ti an vawrh lai chuan Sawia chu hlang chunga mu in ruahtui a dawn lohnan changel hnah in khawchhungah an rawn zawn lut a. Lalin an rawn thlen chuan lalpa chuan khual pasalṭha ho chu chik zet in a lo melh kual dan dan a, chutah leh, Lentlang pasalṭha ni ṭhin Thangkunga an hmuzet chu lalpa chuan e heu leh nang i ni maw pasalṭha Thangkung an ti chhuak phawng a.



Thangkunga chuan lalpa," kan in hmuh lohna a rei ta hle mai. Lentlang khuaa i lo zin lai ang reng hmel i pu mai ka ti," an tih chuan Sawia," nikhaw hre lova a lalin chhuata mu reng tap lama meilumin a en phak china an han zalh chu thlek zawkin hri hi tu nge le an ti sap a. Thangkunga chuan Murlen pasalṭha ni ṭhin Sawiluaia ṭiau ral pawi pasalṭha mangtu a ni a, tuna i hmaa ding hi a fapa pang zawk Saizingliana a ni an tih chuan lalin chhunga awmho chu an ka ho ringawt mai a.



Lalpa chuan chuti chu khawngei Saihmingliana an ti leh hu a, Thangkunga chuan Lentlang lal fapa ngenmu tuarin a silawng deuh a kan kiangah hun a hmang ve thei rih lo a nih hi, a aiawh turin hei a nau in hmalam a pan thung e tih leh Saizingliana hmel la lawm lo a sira Pawi pasalṭha(pem pasalṭha) ding chu Zinga chuan thip zet in an melh leh khai ṭhin a hmuh chuan Thangkunga chuan Zingte," buaina dang in hmachhawn em ni," an ti nem duai a,  Zinga chuan Pakung," hmachhawn lem lo e," tiin buaina dangin a tlakbuak hlau tak chuan a ṭhianpa in kut a tawrh dan chu a zep rih tlat a.




Lalpa chuan ti hian hmundang pan lovin ka mikhual ang che u. Ka khawtlangval tlawmngai leh mihuaisente u, mahni taksa ti lumin in lam pan ula, khual duhawm kan thlen thu erawh in thup dawn rih dawn nia, tiin a ṭintir ta a.



Lal fanu chuan a hmaa pasalṭha tih hriat ngawih ngawih, nikhaw hre lova rum ri deuh dar dar chu tuilum chuan a a lu vel leh a ban vel te chu an deh sak a, lalpa chuan khawnge kan khualthang pasalṭha chu tih leh Sawia lama tawlh chu an rual nghal a.A fanu che vel chu ngun taka chik zet chung hian chemte," i nu reng reng pawh hi a va thangrei ve maw le. I nu thangi hian tiang em em hian nau a lo harsat tih reng reng ka hre law, khawnge ni tlangaupa mawi lo lamah lo ngai lo se, khualṭha kan neih thu leh buaipuingai kan neih thu zu thlen mai ta che. Thangzingi zawngin pialral a hlat em mai a ṭha lam kawnga buaipui ngai a ni hlauh zawk a, an dinhmun aṭangin i rawn tur hmanhmawh deuh dawn nia tiin a tir liam nghal a.



Tuibur hmuamda awm velah chuan lalnu chu lalin rawn lut in chutia khual pasalṭha hruanghrau zet zet an hmu chu a meng phawk hra a. A mitmei chuan tu te khua leh tui nge an nih thu chu lalpa chu an zawt a. Lalpa chuan engti em em nge le? Tlan tau an sawi ang maia thehmeh ianga i reh tak vung vung ni an ti a lalnu chuan, Thangi nau han harzia thu chu sawiin khawilam khualṭha nge an nih thu chu tlangaupa hnen aṭangin hre tawh mahse an zawt nawn leh kher a.



Lalpa chuan Thantlang lal khua leh tuia khawsa Pasalṭha khualkaite an ni e. Tih pah chuan Sawia chu a fapa Saizinglianan a vil chawt chu an melh leh zawk a. Zinga chuan a pa chu a ko awl lova, a pa lah chuan chhang ta nge tihzai reng a rel thei lo, a rum chhuak leh hak ṭhin a.



Zanriah kil hun a lo nih chuan Sawia chuan ka tui a hal tiin vawihnih an lam nawn leh chuan Zinga chu tho vatin mauthei chuan a pa chu tui tlem a zawng an in tir leh a. Ti chuan Sawia pawh chu a khawsik chuan ziaawm lam pan chho in a khawhmuhte chu rawn chiang ṭanin a awmdan vel chu an chhuikir leh a.



Sawia chu muangchangin Zinga chuan an tung tho a, Sawia chuan Zingte," a va zahthlak ngai ve le, engchena rei nge tianga ka awm le an ti a, Zinga chuan ka pa," hahdam rawh," tuibur hmuamda chhung lek a ni e an tih chuan lalpa chuan zanriah chu a kil peih leh peih loh an zawh chuan Sawia chuan lalpa chu ngun takin an melh a, chutah lalpa," ka lawm e," kawruak lutuk tur ven nan tlem a zawng chu ka bar lui thei mahna le an tih chuan lal fanu chuan ka pu," meilum bulah khan ei mai ta che tih leh chaw rawn pek chu rualin sakhi sarep tuihang leh chi kawh tur nen an rawn chhawp sak a. Sawia chuan ka lawm e lal fanu i ni ang maw an tih chuan lal fanu chuan aw ni e. Ka hming chu Zakungi a ni e an ti sap a. Sawia chuan hming chhuanawm tak a nih rualin nula hmelṭha tak i ni e an tih chuan Zakunhi chu zakin a sen ap ap a.



Chutia Sawia a rawn ṭhatchhuah leh takah chuan Thantlang mihrangvalrualte chu an lawm hlawm hle mai a. Zinga lah chu a che vel a phur thar sawt tih hriat reng reng hian a hma aimah chuan a hmel chu lal fanu chuan ṭha ti zual sawt in a hmu nghe nghe a. Zakungi chuan Zinga chu a va melh leh ralh ṭhin, Zinga chuan a va melh ve lai tak ni in an mit leh mit chu in tawng siah in an in haw lo hle tih pawh an in melh tawn dan aṭang chuan hai rual a ni lo ve.


(Ngei ngei tlangah Saizingliana hian kalpui ta se lal fanu hi a ṭang ve a ngem? Nge ṭanna chang pawh hre lovin Zinga khawih ang ang hian a awm tawp ang?)




Vanzau lalpa chuan hei le kan khualthang pasalṭha pawn ziaawm lam a rawn pan leh ta bawk a in thu leh hla te pawh ngaihtlak a chakawm tawh alawm maw le. Tu ka aṭang ber hian nge ka beng hian a dawnsawn dawn le? Tiin an melh kual dan dan a




Thangkunga chuan a bul aṭanga a tawp thlengin zep i he lovin an sawi chhuak ta dap a. Lalpa chu chek tlak tlak in a ni dawn maw," khawkhat lal nih pawh hi a tam zawk tan hi chuan phurrit thlentu leh pasalṭha hnawtṭiautu chan kan chang zaw chek a nih tak hi. Eng a pawh chu ni se, in tumram tluang takin thleng ula khuanun veng zel cheu rawh se. Mahni Luseipui leido neih hrehawmzia hi chu aw, an ti chhuak vawng vawng a.



Thangkunga chuan lalpa hmel danglam ta riau leh a thinlunga vei ruk nei tih hriat tak chu hmuh hmaih hauh lovin a lo chik hle a.



Thangkunga chuan lalpa pawipangte kan sawi em turah ngai lo i la, nang ang lal ṭha leh fel te chuan leido nei lo turah ka lo rin lut hmiah mai che a ka rin sual erawh chuan i ka ngei aṭangin hriat ka duh ve tlat mai ka ti an ti a.



Lalpa chuan, Thangkunga chu melh ran chung hian hei kumin kan thlawhhma te zauh zel in Khiangmual lamah buh leh tlai thar a ṭhat beiseiin kan han bawh a, ka perh tarna bula chikhur saw a hma zawnga kan ta ni ṭhin kha chuhpuitu kan Luseipui khua in zahnih nufa inchhal kan nei ta tlat mai a, awl lovin palai an lal Lengdaia hian a rawn tir tlut tlut mai leh ta nghal a, keini a khawte zawk hian rilru bulfuk siampui thei lovin chhuanlam fahrah nen kan lo la hnar zel a nih zawng hi.



Pasalṭha huaisen kutthliah tham ka neih lohna lai hi ka chak lohna lai chu a ni mai a, he ka chak lohna lai hi rawn manthiamin ka fanu thleng hian vau khanna ka dawng tam vei ta e. Rulmuk fuankhawm ang maia kan laka rilru kha sawn min la umchhuak nge nge ang le an ti chuai raih a.



Thangkunga chuan a nih chu maw le, tiin a ṭhiante chu an melh kuala midangho chuan an lu buk khumin lalpa lam an hawi leh chuan Thangkunga chuan lalpa," i buainaah chuan min rin lut ve mai ta che", i harsatna sukiang turin kan in peih e. Ka keite hian i tlangvalte chu an thinlungah huaisenna tuh ta mai se, tin a kianga ding tlat turin Saihmingliana leh Thlahtea hian an karcheh ang an ti chhuak sap a.Lalpa hmela lawmna chhiat tur awm leh hnukulh ṭeuh chu hmu tlangin Thangkunga chuan lalpa ngawi tlat chu bia in lalpa," i ril rem zawng a nih loh chuan ka thu ka sut leh ni se an ti a.



Lalpa chuan khaih khaih khaih, ka beng hriat a chu ṭawngka chhuak chu ka tan lawmna dang a awm chuang lo ve. Ka laka in phut tur awm ang zawng zawng chu sawi tlang vek ta ula dar leh ṭhi se nufa thlengin an ti chhuak chhak a. Thangkunga chuan i fanu hi mo atan ka it riau mai ka ti. Ti chuan inremna saui kan tan nihmiang an tih chuan Vanzau lal fanu chu a mengbial kawk mai a, khual pasalṭha chuan tu tak chu maw a pasal atan a a lo ri ruat chu hriat a chak rualin a haw ru hle mai a. A kianga ṭhu ngawi reng Saizingliana chu mitsir zauh pah hian Zinga chu ni se hi a ti ru hle mai a.




Lalpa chuan a fanu pasal atana a duh chu tu tak ni ang maw tiin an meng deuh ruai ruai a. Lalpa chuan engpawh ni se ka fanu pasal nrih thu leh hlaah chuan a mah duhthlanna hi ni se tiin rilru ka lo siam fel a an ti dek dek a. Thangkunga chu nuih chhuah hak pah hian, lalpa, " i fanu chungchangah chuan keini hian thuneihna kan nei lo ve. Hunin a hril ang chu tih pah chuan Zinga chu an mitsir zauh a.


Duh tawk phawt ang.

11 comments: